Mella cava manant ex ilice, montibus altis
Levis crepante lympha desilit pede.
Illic iniussae veniunt ad mulctra capellae,
Refertque tenta grex amicus ubera,
Nec vespertinus circumgemit ursus ovile,
Nec intumescit alta viperis humus.
Pluraque felices mirabimur, ut neque largis
Aquosus Eurus arva radat imbribus,
Pinguia nec siccis urantur semina glaebis,
Vtrumque rege temperante caelitum.
Non huc Argoo contendit remige pinus,
Neque inpudica Colchis intulit pedem;
Non huc Sidonii torserunt cornua nautae,
Laboriosa nec cohors Vlixei.
Nulla nocent pecori contagia, nullius astri
Gregem aestuosa torret inpotentia.
Iuppiter illa piae secrevit litora genti,
Vt inquinavit aere tempus aureum;
Aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum
Piis secunda vate me datur fuga.

XVII.

"Iam iam efficaci do manus scientiae,
Supplex et oro regna per Proserpinae,
Per et Dianae non movenda numina,
Per atque libros carminum valentium
Refixa caelo devocare sidera,
Canidia, parce vocibus tandem sacris
Citumque retro solve, solve turbinem!
Movit nepotem Telephus Nereium,
In quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat.
Vnxere matres Iliae addictum feris

Alitibus atque canibus homicidam Hectorem,
Postquam relictis moenibus rex procidit
Heu pervicacis ad pedes Achillei.

10

15 Setosa duris exuere pellibus
Laboriosi remiges Vlixei

Volente Circa membra, tunc mens et sonus
Relapsus atque notus in voltus honor.
Dedi satis superque poenarum tibi,

20 Amata nautis multum et institoribus.
Fugit iuventas et verecundus color
Reliquit ora pelle amicta lurida,
Tuis capillus albus est odoribus,
Nullum ab labore me reclinat otium;
25 Vrguet diem nox et dies noctem, nequest
Levare tenta spiritu praecordia.

Ergo negatum vincor ut credam miser,
Sabella pectus increpare carmina
Caputque Marsa dissilire nenia.

30 Quid amplius vis? O mare et terra, ardeo, Quantum neque atro delibutus Hercules Nessi cruore, nec Sicana fervida

Virens in Aetna flamma; tu, donec cinis
Iniuriosis aridus ventis ferar,

35 Cales venenis officina Colchicis.

Quae finis aut quod me manet stipendium?
Effare; iussas cum fide poenas luam,
Paratus expiare, seu poposceris

Centum iuvencos, sive mendaci lyra
40 Voles sonari: tu pudica, tu proba,
Perambulabis astra sidus aureum.
Infamis Helenae Castor offensus vice
Fraterque magni Castoris, victi prece,
Adempta vati reddidere lumina:

45 Et tu - potes nam solve me dementia,
O nec paternis obsoleta sordibus,
Nec in sepulcris pauperum prudens anus
Novendiales dissipare pulveres.

'Tibi hospitale pectus et purae manus 50 Tuusque venter Pactumeius, et tuo Cruore rubros obstetrix pannos lavit, Vtcumque fortis exsilis puerpera.'

Quid obseratis auribus fundis preces?
Non saxa nudis surdiora navitis
Neptunus alto tundit hibernus salo.
Inultus ut tu riseris Cotyttia
Volgata, sacrum liberi Cupidinis,
Et Esquilini pontifex venefici

Inpune ut Vrbem nomine inpleris meo?
Quid proderat ditasse Paelignas anus,
Velociusve miscuisse toxicum?
Sed tardiora fata te votis manent;
Ingrata misero vita ducendast in hoc,
Novis ut usque suppetas laboribus.
Optat quietem Pelopis infidi pater,
Egens benignae Tantalus semper dapis,
Optat Prometheus obligatus aliti,
Optat supremo collocare Sisyphus
In monte saxum; sed vetant leges Iovis.
Voles modo altis desilire turribus,
Modo ense pectus Norico recludere,
Frustraque vincla gutturi nectes tuo,
Fastidiosa tristis aegrimonia.

55

60

65

70

Vectabor umeris tunc ego inimicis eques,

Meaeque terra cedet insolentiae.

75

An quae movere cereas imagines,

Vt ipse nosti curiosus, et polo

Deripere Lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderique temperare pocula,

Plorem artis in te nil agentis exitum?'

80

SATIRAR V M

LIBER PRIMVS,

I.

Qui fit, Maecenas, ut nemo, quam sibi sortem Seu ratio dederit seu fors obiecerit, illa Contentus vivat, laudet diversa sequentes? O fortunati mercatores!' gravis annis Miles ait, multo iam fractus membra labore. Contra mercator, navim iactantibus Austris, "Militiast potior. Quid enim? Concurritur; horae Momento cita mors venit aut victoria laeta.' Agricolam laudat iuris legumque peritus, 10 Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat. Ille datis vadibus qui rure extractus in urbemst, Solos felices viventes clamat in urbe.

Cetera de genere hoc, adeo sunt multa, loquacem Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi 15 Quo rem deducam. Siquis deus 'En ego' dicat Iam faciam quod voltis; eris tu, qui modo miles, Mercator; tu consultus modo, rusticus: hinc vos, Vos hinc mutatis discedite partibus. Eia.

Quid statis?' nolint. Atqui licet esse beatis. 20 Quid causaest, merito quin illis Iuppiter ambas Iratus buccas inflet neque se fore posthac Tam facilem dicat, votis ut praebeat aurem? Praeterea ne sic, ut qui iocularia, ridens Percurram (quamquam ridentem dicere verum 25 Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi Doctores, elementa velint ut discere prima; Sed tamen amoto quaeramus seria ludo);

30

40

45

Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautaeque per omne
Audaces mare qui currunt, hac mente laborem
Sese ferre, senes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, cum sibi sint congesta cibaria: sicut
Parvola, nam exemplost, magni formica laboris
Ore trahit quodcumque potest atque addit acervo,
Quem struit, haud ignara ac non incauta futuri. 35
Quae, simul inversum contristat Aquarius annum,
Non usquam prorepit et illis utitur ante
Quaesitis sapiens, cum te neque fervidus aestus
Demoveat lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum,
Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter.
Quid iuvat, inmensum te argenti pondus et auri
Furtim defossa timidum deponere terra?
"Quod, si conminuas, vilem redigatur ad assem.'
At ni id fit, quid habet pulchri constructus acervus?
Milia frumenti tua triverit area centum:
Non tuus hoc capiet venter plus ac meus, ut si
Reticulum panis venales inter onusto
Forte vehas umero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturae fines viventi, iugera centum an
Mille aret? At suavest ex magno tollere acervo.'
Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris?
Vt tibi si sit opus liquidi non amplius urna
Vel cyatho, et dicas magno de flumine malim,
Quam ex hoc fonticulo tantundem sumere.' Eo fit,
Plenior ut siquos delectet copia iusto,
Cum ripa simul avolsos ferat Aufidus acer.
At qui tantuli eget, quantost opus, is neque limo
Turbatam haurit aquam neque vitam amittit in undis. 60
At bona pars hominum decepta cupidine falso
Nil satis est' inquit 'quia tanti quantum habeas sis.'
Quid facias illi? Iubeas miserum esse, libenter
Quatenus id facit. Vt quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces

50

55

65