angelos mansit: idem in inferioribus uia uitae qui in superioribus uita. non enim uerum est quod idem Platonicus ait Platonem dixisse: nullus deus miscetur homini; et hoc praecipuum eorum sublimitatis ait esse specimen quod nulla 5 attrectatione hominum contaminantur. ergo daemones contaminari fatetur, et ideo eos a quibus contaminantur mundare non possunt omnesque immundi pariter fiunt, et daemones. contrectatione hominum et homines cultu daemonum. 10 EX LIBRO DE TRINITATE IIII. DE EODEM MEDIATORIS SACRAMENTO. Quia igitur ad aeterna capessenda idonei non eramus sor- 7 desque peccatorum nos praegrauabant temporalium rerum amore contractae et de propagine mortalitatis tamquam naturaliter inolitae, purgandi eramus. purgari autem ut contempe15 raremur aeternis non nisi per temporalia possemus, qualibus iam contemperati tenebamur. sanitas enim a morbo plurimum distat, sed nisi medicina curationis in morbo congruat, non perducit ad sanitatem. inutilia temporalia decipiunt aegrotos, utilia temporalia suscipiunt sanandos et traiciunt ad aeterna 20 sanatos. mens autem rationalis sicut purgata contemplationem debet rebus aeternis, sic purganda temporalibus fidem. dixit quidam illorum qui quondam apud Graecos sapientes habiti sunt: quantum ad id quod ortum est aeternitas ualet, tantum ad fidem ueritas. et profecto est uera sententia; 3 De deo Socr. p. 44 23 Plato Tim. p. 29 c Cic. Tim. 3 2 plantonicus P contaminare P1 G1 5 adtractatione (att. v) G'v adsectatione P 6 fatentur P 7 omnisque D inmodi 8 contractatione D contractione P Hic legendum titulum CCXXXIII usque ad finem tituli CCXL add. MV 9 cap. XVI DG PTv; numero caret in MV 10 post sacramento add. T: de fide qua credimus temporaliter gesta et ueritate quae reddit aeterna grauant GP praegrabant D 13 contracti D 15 per add. G media curatio nisi morbo DGPTV illorum P possumus D 12 prae 17 sed 22 et de om. T quod enim nos temporale dicimus, hoc ille quod ortum est appellauit. ex quo genere etiam nos sumus, non tantum secundum corpus sed etiam secundum animi mutabilitatem; non enim proprie uocatur aeternum quod aliqua ex parte mutatur. in quantum igitur mutabiles sumus, in tantum 5 ab aeternitate distamus. promittitur autem nobis uita aeterna per ueritatem, a cuius perspicuitate rursus tantum distat fides nostra, quantum ab aeternitate mortalitas. nunc ergo adhibemus fidem rebus temporaliter gestis propter nos et per ipsam mundamur, ut etiam cum ad speciem uenerimus, quemad- 10 modum succedet fidei ueritas, ita mortalitati succedat aeternitas. quapropter quoniam fides nostra fiet ueritas, cum ad id quod nobis credentibus promittitur uenerimus promittitur autem nobis uita aeterna; et dixit ueritas, non quae fiet, sicut futura est fides nostra, sed quae semper est ueritas, quia 15 ibi est aeternitas; dixit ergo ueritas: haec est autem uita aeterna ut cognoscant te unum uerum deum et quem misisti Iesum Christum cum fides nostra uidendo fiet ueritas, tunc mortalitatem nostram commutatam tenebit aeternitas. quod donec fiat et ut fiat quia rebus ortis ac-20 commodamus fidem credulitatis, sicut in aeternis speramus ueritatem contemplationis ne fides mortalis uitae dissonaret a ueritate aeternae uitae, ipsa ueritas patri coaeterna de terra orta est, cum filius dei sic uenit, ut fieret filius hominis et ipse in se susciperet fidem nostram qua nos perduceret ad 25 ueritatem suam, qui sic suscepit mortalitatem nostram, ut non amitteret aeternitatem suam. quantum enim ad id quod ortum est aeternitas ualet, tantum ad fidem ueritas. ita ergo nos 16 Io. 17, 3 1 nos om. T tatem G1 cum om. MV G1 23 cf. Ps. 84, 12 temporalem DT 5 mutabilis D 7 perspicuirursum P 10 ipsa G'P1v ueniremus MV mortalitate D 14 et] sicut G2v 22 ueritate G etiam om. DGPTv 11 succedit DG'PTv succidit succedit DG1v 17 et uerum DGPv fidis D1 13 promittetur D 21 crudelitatis P mutalis G mutabilis DG'P'v 25 exciperet GPTv exciperit DP1 26 susci 24 fierit D fiet P pit D purgari oportebat, ut ille nobis fieret ortus qui maneret aeternus, ne alter nobis esset in fide, alter in ueritate. nec ab eo quod orti sumus ad aeterna transire possemus, nisi aeterno per ortum nostrum nobis sociato ad aeternitatem 5 ipsius traiceremur. nunc itaque illuc quodam modo secuta est fides nostra quo ascendit in quem credimus ortus, mortuus, resuscitatus, assumtus. horum quattuor duo priora noueramus in nobis; scimus enim homines et oriri et mori; duo autem reliqua, id est resuscitari et assumi, iuste in nobis futura 10 speramus, quia in illo facta credidimus. itaque in illo quia et id quod ortum erat transiit ad aeternitatem, transiturum est et nostrum, cum fides peruenerit ad ueritatem. iam enim credentibus, ut in uerbo fidei manerent et inde ad ueritatem ac per hoc ad aeternitatem perducti a morte liberarentur, ita 15 loquitur: si manseritis in uerbo meo, uere discipuli mei estis. et quasi quaererent: quo fructu? secutus adiunxit: et cognoscetis ueritatem. rursus quasi dicerent: quid prodest mortalibus ueritas? et ueritas, inquit, liberabit uos; unde nisi a morte, a corruptione, a mutabilitate? ueritas 20 quippe immortalis, incorrupta, incommutabilis permanet; uera autem immortalitas, uera incorruptibilitas, uera incommutabilitas ipsa est aeternitas. 25 VIII. EX LIBRO CONFESSIONVM PRIMO INTER CETERA ET AD LOCVM. Da mihi, domine, scire et intellegere utrum prius sit in-8 nocare te an laudare te, et scire te prius sit an inuocare te. sed quis te inuocat nesciens te? aliud enim pro alio pot inuocare nesciens. an potius inuocaris ut sciaris? quom autem inuocabunt in quem non crediderunt? aut quom credent sine praedicante? et laudabunt dominum o requirunt eum. quaerentes enim inuenient eum et inue entes laudabunt eum. quaeram te, domine, inuocans te inuocem te credens in te; praedicatus enim es nobis. inuo te, domine, fides mea, quam dedisti mihi, quam inspirasti m per humanitatem filii tui, per ministerium praedicatoris Et quomodo inuocabo deum meum, deum et domin meum? quoniam utique in me ipsum eum inuocabo, cum uocabo eum. et quis locus est in me, quo ueniat in me d meus? quo deus ueniat in me, deus, qui fecit caelum et ram? itane, domine deus meus, est quicquam in me q capiat te? an uero caelum et terra, quae fecisti et in qui me fecisti, capiunt te? an quia sine te non esset quidq est, fit ut quidquid est capiat te? quoniam itaque et ego s quid peto ut uenias in me qui non essem, nisi esses in non enim ego iam inferi, et tamen etiam ibi es. nam si scendero in infernum, ades. non ergo essem, deus meus, omnino essem, nisi esses in me. an potius non essem, essem in te, ex quo omnia, per quem omnia, in quo om etiam sic, domine, etiam sic. quo te inuoco, cum in te s aut unde uenias in me? quo enim recedam extra caelum terram, ut inde in me ueniat deus meus, qui dixit: cael et terram ego impleo? capiunt ergone te caelum et te quoniam tu imples ea? an imples et restat, quoniam nor capiunt? et quo refundis quidquid impleto caelo et t restat ex te? an non opus habes ut quoquam continearis, contines omnia, quoniam quae imples continendo imples? 19 cf. Ps. 138, 8 3 cf. Rom. 10, 14 22 cf. Rom. 11, 36 4 Ps. 21, 27 25 Hier. 23, 24 4 credent a: credunt MV inuenient a: inueniunt MV 5 quaerentes in ras. a m. 1 M 14 dne om. M pr. MV 16 quicquid M 17 quicquid M' quiquid V dero M1 28 refundes MV M'V'; del. m. 2 in ambobus quicquid Ma 15 te 19 di 29 ex te || enim uasa, quae te plena sunt, stabilem te faciunt, quia et si frangantur non effunderis. et cum effunderis super nos, non tu iaces, sed erigis nos, (nec tu dissiparis, sed colligis nos). sed qui imples omnia te toto imples omnia? an quia non 5 possunt te totum capere omnia, partem tui capiunt et eandem partem simul omnia capiunt? an singulas singula et maiores maiora et minores minora capiunt? ergo est aliqua pars tua maior, aliqua minor. an ubique totus es et res nulla te totum capit? Quid est ergo deus meus, quid, rogo, nisi dominus deus? quis enim dominus praeter dominum aut quis deus praeter deum nostrum ? summe, optime, potentissime, omnipotentissime, misericordissime et iustissime, secretissime et praesentissime, pulcherrime et fortissime, stabilis et incomprehensibilis; in15 commutabilis, mutans omnia; numquam nouus, numquam uetus; innouans omnia et in uetustatem perducens superbos et nesciunt; semper agens, semper quietus; colligens et non egens; portans et implens et protegens; creans et nutriens et perficiens; quaerens, cum nihil desit tibi. amas nec aestuas; 20 zelas et securus es; paenitet te et non doles; irasceris et tranquillus es; opera mutas nec mutas consilium; recipis quod inuenis et numquam amisisti; numquam inops et gaudes lucris; numquam auarus et usuras exigis. supererogatur tibi ut debeas, et quis habet quicquam non tuum? reddis debita 25 nulli debens; donas debita nihil perdens. et quid diximus, deus meus, uita mea, dulcedo mea sancta, aut quid dicit aliquis, cum de te dicit? et uae tacentibus de te, quoniam loquaces muti facti sunt. quis mihi dabit adquiescere in te? quis dabit mihi ut uenias in cor meum et inebries illud, ut obliuiscar 3 mala mea et unum bonum meum amplectar te? quid mihi |