Obrázky na stránke
PDF
ePub

áð Eucharistiam et Pœnitentiam; et auctior est liber, addito ibidem capitulo de Baptismate et capitulo de Poe nitentia, præter alia quædam de aliis rebus in libri fine. Porro post caput 21, cà quæ in editis sequebantur usque ad cap. de Baptismate nunc 22, absunt ab omnibus manuscriptis, fuerantque contra superiorum capitulorum errores quosdam huc translata ex Cœlestini epistola ad Galliae episcopos, ex Concilio Carthaginensi contra Pelagianos, et ex Arausicano secundo, que omnia sinceriora in fine tomi decimi habes. Hæc itaque capitula numero triginta, necnon alia tria ante caput nunc 30 contra manuscriptorum fidem interjecta sustulimus. Sed veteres codices non omnes ad cap. nostrum 55 desinunt, addunturque alia et alia in diversis codicibus capitula.

Juvat hic demum annectere Lovaniensium Theologorum censuram. Liber hic, inquiunt, non est catholici scriptoris, sed Gennadii Massiliensis in Gallia presbyteri....................... de factione Gallorum, contra quam scribunt Prosper et Hilarius Augustino, et contra quam congregatum fuit concilium Arausicąnum secundum. Porro, ut sæpius in catalogo Virorum illustrium graves habet errores; sic et in his Dogmatibus Ecclesiasticis quædam habet a lectore cavenda. Sane hic auctor nusquam in hoc libro meminit peccati originalis, aut baptismatis infantium in remissionem peccatorum: cumque multos nominet hæreticos, nusquam meminit Pelagii aut catholici dogmatis contra cum prolati; sed contra, dilig 'nter inculcat animas non esse ex traduce, eo quod sciret Pelagium inde suum dogma

statuere.

DE ECCLESIASTICIS DOGMATIBUS

LIBER GENNADIO TRIBUTUS.

CAPUT PRIMUM. Credimus unum esse Deum Patrem et Filium et Spiritum sanctum. Patrem, eo quod Filium habeat: Filium, eo quod Patrem habeat : Spiritum sanctum, eo quod sit ex Patre et Filio 1. Pater ergo principium deitatis qui sicut nunquam fuit non Deus, ita nunquam fuit non Pater: a quo Filius natus: a quo Spiritus sanctus non natus, quia non est Fi ius; neque ingenitus, quia non est Pater; neque factus, quia non est ex nihilo, sed ex Deo Patre et Deo Filio Deus procedens. Pater æternus, eo quod eternum habeat Filium, cujus æternus sit Pater: Filius æternus, eo quod sit Patri corternus: Spiritus sanctus arternus, eo quod sit Patri et Filio coeternus. Non confusa in una persona Trinitas, ut Sabellius dicit: neque separata aut divisa in natura divinitas, ut Arius blasphemat: sed alter in persona Pater, alter in persona Filius, alter in persona Spiritus sanctus; unus natura 3 in sancta Trinitate Deus Pater et Filius et Spiritus sanctus.

CAPUT II. — Non Pater carnem assumpsit, neque Spiritus sanctus, sed Filius tantum ut qui erat in divinitate Dei Filius, ipse fieret in homine hominis tilius ne filii nomen ad alterum transiret, qui non esset nativitate Filius Dei. Ergo Dei Filius hominis factus est filius, natus secundum veritatem naturæ ex Deo Dei Filius, et secundum veritatem naturæ ex homine hominis filius: ut veritas geniti non adoptione, non appellatione, sed in utraque nativitate filii nomen nascendo haberet, et esset verus Deus et verus homo unus Filius. Non ergo duos christos, neque duos filios, sed Deum et hominem unum Filium; quem propterea et unigenitum dicimus, manentern in duabus substantiis, sicut ei naturæ veritas contulit, non confusis naturis, neque immixtis, sicut Timotheani volunt, sed societate unitis. Deus ergo hominem assumpsit, homo in Deum transivit; non naturæ versibilitate, sicut Apollinarista dicunt, sed Dei dignatione: ut nec Deus mutaretur in humanam substantiam assumendo hominem, nec homo in divinam glorificatus in Deum : quia mutatio vel versibilitas

[blocks in formation]

nature et diminutionem et abolitionem substantia
facit. Natus est crgo Dei Filius ex homine, non per
hominem, id est, non ex viri coitu, sicut Ebion dicit:
sed carnem ex Virginis corpore trahens, et non de
cœlo secum afferens, sicut Marcion, Origenes et En-
tyches affirmant. Neque in phantasia, id est, absque
carne, sicut Valentinus: neque doxxset (a), id est,
neque putative imaginatum; sed corpus verum; non
tantum carnem ex carne, sicut Marcianus; sed verus
Deus ex divinitate, et verus homo ex carne, unus
Filius in divinitate Verbum Patris et Deus, in ho-
mine anima et caro. Anima non absque sc. su et ra-
tione, ut Apollinaris; neque caro absque anima, u;
Eunomius: sed anima cum ratione sua, et caro cum
sensibus suis, per quos sensus veros in passione et
ante passionem suæ carnis dolores sustinuit.
CAPUT III. - Neque sic est natus ex Virgine, ut
et deitatis initium homo nascendo acceperit, quasi
antequam nasceretur ex Virgine Deus non fuerit, sicut
Artemon et Berillus et Marcellus docuerunt: sed
æternus Deus, et homo ex Virgine natus est.

:

4

3

CAPUT IV. — {b) Nihil creatum aut serviens in Trinitate credendum, ut vult Dionysius fons Arii: nihil inæquale, ut Eunomius: nihil æquale gratia, ut vult Aetius: nihil anterius posteriusve aut minus, ut Arius nihil extraneum aut officiale alteri, ut Macedonius nibil pervasione aut surreptione insertum, ut Manichæus nihil corporeum, ut Melito et Tertullianus nit il corporaliter effigiatum, ut Anthropomorphuset Vadianus nihil sibi invisibile ut Origenes nihil creaturis visibile, ut Fortunatus : nihil meribus vel voluntate diversum, ut Marcion: nihil ex Trinitatis essentia ad creaturarum naturam deductum, ut Plato et Tertullianus: nihil officio singulare nec alteri communicabile, ut Origenes : nihil confusum, ut Sabellius: sed totum perfectum ; quia

[blocks in formation]

totum ex uno et unum: non tamen selitarium, ut præsumunt Praxeas et Sylvanus, Pentapolitana dainnabilis illa doctrina.

CAPUT V. - Homousios ergo, id est, coessentialis in divinitate Patri Filius, homousios Patri et Filio Spiritus sanctus, homousios Deo et homini unus Filius, manens Deus in homine suo in gloria Patris, desiderabilis videri ab Angelis sicut Pater et Spiritus sanctus adoratur ab Angelis et ab omni creatura: non homo præter Deum, vet Christus cum Deo, sicut blasphemat Nestorius; sed homo in Deo, et Deus in homine.

CAPUT VI. Erit resurrectio mortuorum omnium, sell una et insimul et semel non prima justorum, et secunda peccatorum, ut fabula est somniatorum ; sed una omnium. Et si id resurgere dicitur quod cadit, caro ergo nostra in veritate resurget, sicut in veritate cadit. Et non secundum Origenem immutatio corporum erit, id est, aliud novum corpus pro carne sed eadem caro corruptibilis que cadit, iam justorum quam injustorum, incorruptibilis resurget, quæ vel pœnam sufferre possit pro peccatis, vel in gloria æterna manere pro meritis.

CAPUT VII. Omnium hominum erit resurrecito si omnium erit, ergo omnes moriuntur, ut mors ab Adam ducta omnibus filiis ejus dominetur, et maneat illud privilegium in Domino, quod de eo specialiter dicitur: Non dabis Sanctum tuum videre corruptionem (Psal. xv, 10). Ejus enim caro non vidit corruptionem. Hanc rationem maxima Patrum turba tradente suscepimus. Verum quia sunt et alii æque catholici et eruditi viri, qui credunt, anima in corpore manente mutandos ad incorruptionem et immortalitatem eos, qui in adventu Domini vivi inveniendi sunt, et hoc eis reputari pro resurrectione ex mortuis, quod mortalitatem immutatione deponant, non morte: quolibet quis acquiescat modo, non est hæreticus, nisi ex contentione hæreticas fiat. Sufficit enim in Ecclesiæ lege carnis resurrectionem credere futuram de

morte.

CAPUT VIII. Quod autem dicimus in Symbolo, in adventu Domini vivos ac mortuos judicandos, non solum justos et peccatores significari, sicut Diodorus putat, sed et vivos eos qui in carne inveniendi sunt redimus, qui adhuc morituri creduntur; vel immutandi sunt, ut alii volunt, ut suscitati continuo vel reformati cum ante mortuis judicentur.

CAPUT IX. Post resurrectionem et judicium non credamus restitutionem futuram, quam Origenes delirat; ut dæmones vel impii homines post tormenta quasi suppliciis expurgati, vel illi in angelicam qua creati sunt, redeant dignitatem, ve! isti justorum societate donentur; eo quod hoc divinæ conveniat pietati, ne quid ex rationalibus pereat creaturis, sed quolibet modo salvetur. Sed nos credamus ipsi judici omnium et retributori justo, qui dixit, Ibunt impii in supplicium æternum, justi autem in vitam æternam (Matth. xxv, 46), ut percipiant fructum operum

[blocks in formation]
[blocks in formation]

CAPUT XIII. Immortales esse eredimus intellectuales naturas, quia carne carent, nec habent quocadant ut resurrectione egeant post ruinam.

CAPUT XIV. - Animas hominum non esse ab initio inter cæteras intellectuales naturas, nec simul creatas, sicut Origenes fingit: neque cum corporibus per coitum seminatas, sicut Luciferiani, et Cyrillus et aliqui Latinorum præsumptores affirmant, quasi naturæ consequentiam servantes 1. Sed dicimus creationem animae solum Creatorem omnium nosse, et corpus tantum per co jugii copulam seminari, Dei vero judicio coagulari in vulva et compingi atque formari, ac formato jam corpore animam creari et infundi, ut vivat in utero homò ex anima constans et corpore, et egrediatur vivus ex utero plenus humana substantia.

CAPUT XV. Neque duas animas esse dicimus in uno homine, sicut Jacobus et alti Syrorum scribunt, unam animalem qua animetur corpus et immixta sit sanguini, et alteram spiritualem quæ rationem ministret: sd dicimus unam esse eamdemque animam in homine, que et corpus sua societate vivificet, et semetipsam sua ratione disponat, habens in se libertatem arbitrii, ut in suæ substantia eligat cogitatione quod vult.

CAPUT XVI. Solum hominem credimus habere animam substantivam, quæ exuta corpore vivit, et sensus suos atque ingenia vivaciter tenet. Neque c corpore moritur, sicut Aratus * asserit : neque post modicum intervallum, sicut Zenon dicit; quia substantialiter vivit.

CAPUT XVII. - Animalium vero animae non sunt substantivæ *, sed cum carne ipsa car. is vivacitate nascuntur, et cum carnis morte finiuntur: et ideo nee ratione reguntur, sicut Plato et Alexander putant, sed ad omnia naturæ ineitamento ducuntur.

CAPUT XVIII. Anima humana non cum carre moritur, quia non cum carne, ut superius diximus, seminatur; sed formato in ventre matris corpore, Dei judicio creatur et infunditur, ut vivat homo intus in utero, et sic procedat nativitate in mundum.

CAPUT XIX. - Duabus substantiis tantum constat homo, anima et carne; anima cum ratione sua, et carne cum sensibus suis. Quos tamen sensus absque animæ societate non movet caro. Anima vero et sine carne rationale suum tenet.

CAPUT XX. Non est tertins in substantia hminis spiritus, sicut Didymus contendit : sed spiritus ipsa est anima, pro spirituali natura, vel pro eo quod spiret in corpore spiritus appellatus. Anima verò ex eo vocatur, quod ad vivendum vel ad vivificandum animet corpus. Tertium vero qui ab Apostolo cum anima et corpore inducitur, spiritum gratiam saneti Spiritus esse intelligamus, quam oral Apostolus ut integra perseveret in nobis, ne nostro vitio aut minuatur aut fagetur a nobis (1 Thess. v, 25); quia Spi ritus sanctus effugiet fictum (Sap. 1, 5).

CAPUT XXI. — Libertati arbitrii sui conmissus est homo statim in prima conditione, ut sola vigi antia mentis annitente, etiam in præcepti custodia perseveraret, si vellet in eo quod creatus fuerat perma

[blocks in formation]

nere. Po tquam vero seductione serpentis per Evam cecidit, nature bonum perdidit, pariter et vigorem arbitrii: non tamen electionem, ne non esset suum quod emendaret 1 peccatum, nec merito indulgeretur quod non arbitrio diluisset. Manet itaque ad quæren dam salutem arbitrii libertas 2, id est rationalis voluntas, sed admonente prius Deo et invitante ad salutem, ut vel eligat, vel sequitur, vel agat occasione salutis, hoc est inspiratione Dei. Ut autem consequatur quod eligit, vel quod sequitur, vel quod occasione agit, Dei esse libere confitemur. Initium ergo salutis nostræ Deo miserante habemus; ut acquiescamus salut feræ inspirationi, nostræ potestatis est; ut adipiscamur quod acquiescendo admonitioni cupimus, divini est inuneris: ut non labamur ab indepto salutis munere, sollicitudinis nostræ est et coelestis pariter adjutorii; ut labamur, potestatis nostræ est et ignavie.

CAPUT XXII (alias 52). Baptisma unum est, sed in Ecclesia, ubi una fides est, ubi in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti datur. Et ideo si qui apud illos hæreticos baptizati sunt qui in sanctæ Triitatis confessione baptizant, et veniunt ad nos; recipiantur quidem quasi baptizati, ne sanctæ Trinitatis invocatio vel confessio annuletur: sed doceantur ante et instruantur, quo sensu sanctæ Trinitatis mysterium in Ecclesia teneatur: et si consentiunt credere, vel acquiescunt confiteri, purgati jam fidei integritate confirmentur manus impositione. Si vero parvuli sunt vel hebetes qui doctrinam non capiant; respondeant pro illis qui eos offerunt juxta morem baptizandi: et sic manus impositione et chrismate communiti, Eucharisti mysteriis admittantur. Illos autem qui non in sanctæ Trinitatis invocatione apud hæreticos baptizati sunt, et veniunt ad nos, baptizari debere pronuntiamus, non rebaptizari. Neque enim credendum est cos fuisse baptizatos, qui non in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti juxta regulam a Domino positam tincti sunt : ut sunt Paulianista, Procliani, Borborita, Siphori, qui nunc vocantur Bonosiani, Photiniani, Montanite et Manichæi, varia impietatis germina: vel cæteræ istorum originis sive ordinis pestes, quæ duo principia sibi iguota introducunt, ut Čerdon et Marcion; vel contraria, ut Manicheus; vel tria et barbara, ut Setianus et Theodosius *; vel multa, ut Valentinus; vel Christum hominem fuisse abs me Deo, ut Cerinthus, Ebion, Artemon et Photinus. Ex istis, inquam, si qui ad nos venerint, non requirendum ab eis utrum baptizati sint, an non; sed hoc tantum, si credant in Ecclesiæ fidem, et baptizentur ecclesiastico Baptismate.

CAPUT XXIII (al. 53). Quotidie Eucharistie communionem percipere nec laudo nee vitupero. Omnibus tamen dominicis diebus communicandum suadeo et hortor, si tamen mens in affectu peccandi non sit. Nam habentem adhuc voluntatem peccandi, gravari magis dico Eucharistiæ perceptione quam purificari. Et ideo quamvis quis peccato mordeatur, peccandi non habeat de cætero voluntatem, et communicaturus satisfaciat lacrymis et orationibus, et confidens de Domini miseratione, qui peccata piæ confessioni donare consuevit, accedat ad Eucharistiam intrepidus et securus. Sed hoc de illo dico quem capitalia et mortalia peccata non gravant: nam quem mortalia crimina post Baptismum commissa premunt,

..a Mss. plures. At editi, evitaret.

Nonnulli codices sic prosequuntur: Non tamen ad obtinendam sine illo qui quærentes facit inv. nire, qui pulsantibus aperit, qui petentibus donat. sicut ergo initiumi Deo miserante et inspirante habere nos cred.mus, ita arbitrium naturæ no tre sequax esse divinæ inspirationis libere confitemur. Igitur ut non lubamur, etc. Id vero ab homine catholico insertum putant proj ter latentem illic Pelagianorum cr

rorem.

sic Mss. At editi, Paulini.

• Mss., Theodotus; vel, Theudotus.

sic Mss. At editi, sine affectu peccanar sil.

hortor prius publica poenitentia satisfacere, et ita Sacerdotis judicio reconciliatum communioni sociari, si vult non ad judicium et condemnationem sui Eucharistiam percipere. Sed et secreta satisfactione solvi mortalia crimina non negamus; sed mutato prius sxculari habitu, et confesso religionis studio per vite correctionem, et jugi, imo perpetuo luctu miserante Deo, ita duntaxat, ut contraria pro iis quæ pœnitet agat, et Eucharistiam omnibus dominicis diebus supplex et submissus usque ad mortem percipial.

CAPUT XXIV (al. 54). — Pœnitentia vera est, pœnitenda non admittere, et admissa deflere. Satisfactio pœnitentiæ est causas peccatorum excidere, nec carum suggestionibus aditum indulgere.

CAPUT XXV (al. 55). — In divinis repromissionibus nihil terrenum vel transitorium exspectemus, sicut Meletiani sperant. Non nuptiarum copulam, sicut Cerinthus et Marcion delirant. Non quod ad cibum vel ad potum pertinet, sicut Papia auctore (a), Irenæus, Tertullianus et Lactantius acquiescunt. Neque per mille annos post resurrectionem regnum Christi in terra futurum, et sanctos cum illo in deliciis regnaturos speremus, sicut Nepos docuit, primam justorum resurrectionem, et secundam impiorum: et inter has duas mortuorum resurrectiones, gentes ignorantes Deum in angulis terrarum in carne reservandas: quae post mille annos regni in terra justorum, instigante diabolo movende sint ad pugnam contra justos regnantes; et Domino pro justis pugnante imbre igneo compescendas: atque ita mortuas, cum cæteris in impietate ante mortuis ad æterna supplicia in incorruptibili carne resuscitandas.

CAPUT XXVI (al. 56). — Nullum credimus ad salutem nisi Deo invitante venire. Nullum invitatum salutem suam nisi Deo auxiliante operari. Nullum nisi orantem auxilium promereri. Nullum Dei voluntate perire, sed permissu, pro electione arbitrii, ne ingenuitas potestatis seme] hominibus attributa ad servilem cogatur necessitatem.

CAPUT XXVII (al. 57). Malum vel malitiam non esse a Deo creatam, sed a diabolo inventam qui et ipse bonus a Deo creatus est. Sed quia libero arbitrio, utpote rationalis creatura, commissus est, el cogitandi acceperat facultatem, scientiam boni vertit ad malum et multa cogitando factus est inventor mali: et quod in se perdiderat, invidit in aliis, nec contentus solus perire, suasit aliis, ut qui esset suæ malitian inventor, fieret et aliorum auctor et ex eo malum vel malitia percurrit in cæteras rationales creaturas.

CAPUT XXVII! (al. 58). Unde cognoscimus nihil esse natura immutabile, nisi solum Deum, Patrem et Filium et Spiritum sanctum, qui mutari non potest a bono, quia natura possidet bonum, nec potest aliud quid esse quam bonum.

CAPUT XXIX (al. 59). Angeli vero qui in illa qua creati sunt beatitudine perseverant, non natura possident bonum, ut non miutarentur cum cæteris, sed arbitrii servantes bonam voluntatem, et bonum conditionis, et fidem suo Bomino servaverunt. Unde et merito ab ipso Domino sancti Angeli vocantur, quod fenuerint arbitrii sanctitatem, nec sociorum exemplo deviaverint a bono *.

1

MSS., delectantur.

Ante editis tria isthæc capitula quæ a manuscriptis absunt, adjecta fuerant :

Fides vera, quæ est catholica, omnium creaturarum sive spiritualium sive corporalium bonam confitetur sub<stantiam, et ma'i nullam esse naturam; quia Deus, qui universitatis est conditor, nihil non bonuni fecit. Unde et « diabolus bonus esset, si in eo quod factus est pern.ane«ret. Sed quia naturali excellentia male usus est, et in ve«2te non stetit; non in contrariam substantiam transiit, ased a summo bono cui debuit adhærere discessit.

«Virtutes angelicæ que in divino amore fixæ persute runt lapsis superbientibus angelis, hoc manere reurbu tionis acceperunt, ut nulla jam rubigine subripienti

(c) Vide Hieronvium, lib. de Scriptoribus Ecclesiasticis.

CAPUT XXX (al. 65). Bonæ sunt nuptiæ, sed causa filiorum et compescenda fornicationis obtentu'. CAPUT XXXI (al. 64). Melior est continentia ; sed non sibi sufficit ad beatitudinem, si pro solo amore pudicitiæ retinetur, sed si et hoc cum affectu causa vacandi Domino eligitur: alioquin divortium magis conjugii videbitur esse, quam castitas.

CAPUT XXXII (əl. 65). · Virginitas utroque bono præcelsior est, quia et naturani vincit et pugnam : naturam, corporis integritate; pugnam, pace castimoniæ.

CAPUT XXXII (al. 66). Bonum est in cibum cum gratiarum actione sumere quidquid Deus edendum præcepit. Abstinere autem ab aliquibus, non quasi malis, sed quasi non necessariis, non est maJum. Moderari vero eorum usum pro necessitate et tempore, proprie Christianorum est.

2

CAPUT XXXIV (al. 67). Malas dicere nuptias, vel fornicationi comparandas aut stupro; cibos vero credere malos, vel mali causam percipientibus 3, non est Christianorum, sed proprie Encratitarum et Mapichæorum.

1

4

CAPUT XXXV (al. 68). Sacrata Deo virginitati nuptias coquare, aut pro amore castigandi corporis abstinentibus a vino vel carnibus nihil credere meriti accrescere, nec hoc Christiani, sed Joviniani est.

CAPUT XXXI (al. 69). — Integra fide credendum est, beatam Mariam Dei Christi matrem et virginem concepisse, et virginem genuisse, et post partum virginem permansisse. Nec est blasphemia Helvidii acquiescendum, qui dixit: Virgo ante partum, non virgo post partum.

CAPUT XXXVII (al. 70). - Elementa, id est, cœlum et terram non credimus abolenda per ignem, sed in melius commutanda : figuram quoque mundi, id est, imaginem, non substantiam transituram.

CAPUT XXXVIII (al. 71). — Bonum est facultates cum dispensatione pauperibus erogare. Melius est pro intentione sequendi Dominum semel donare 3, et absolutum sollicitudine cum Christo egere.

6

CAPUT XXXIX (al. 72). Maritum duarum post Baptismum matronarum Clericum non ordinandum. Neque eum qui unam quidem, sed concubinam, non matronam habuit. Nec illum qui viduam, aut repudiatam, vel meretricem in matrimonio sumpsit. Neque eum qui semetipsum quolibet corporis sui membro indignatione aliqua vel justo injustove timore superatus truncaverit. Neque illum qui usuras accepisse convincitur, aut in scena lusisse dignoscitur. Neque eum qui publica pœnitentia mortalia crimina deflet. Neque illum qui aliquando in furiam versus insanivit, vel afflatione diaboli vexatus est. Neque eum qui per ambitionem ad imitationem Simonis Magi pecuniam offert.

el

CAPUT XL (al. 73 ). Sanctorum corpora, præcipue beatorum martyrum reliquias, ac si Christi membra sincerissime honoranda, et basilicas eorum nominibus appellatas, velut loca divino cultui mancipata, affectu piissimo et devotione fidelissima adeundas credimus 7. Si quis contra hanc sententiam venit, non Christianus, sed Eunomianus et Vigilantianus creditur.

culpæ mordeantur: ut et in contemplatione Conditoris sine felicitatis fine permaneant, et in hoc sic conditæ • æterna stabilitate subsistant.

« Tales creati sunt angeli: ut si vellent, in beatitudiais « luce persisterent; si autem vellent, etiam labi potuissent. Unde et Satan cum sequentibus legionibus cecidit. Sed post ejus lapsum ita confirmati sunt Angeli qui perstitearunt, ut caders omuino non possent; quia ne omnino jam caderent, virtutem incommutabilitatis acceperunt. »

1 Quidani Mss., non concupiscentiæ et fornicationis obtentu.

* MSS., Moderai vero carnium usum.

Editi, vel malitias causare percipientibus.

Editi, Hierachitarum.

Editi, insimul donare.

Colbertinus Ms., justo injustove judicio.

Abest, credimus, a Mss.

CAPUT XLI (al. 74). — Baptizatis tantum iter esse salutis credimus. Nullum catechumenum, quamvis in bonis operibus defunctum, vitam æternam habere credamus, excepto martyrio, ubi tota Baptismi sacramenta complentur. Baptizandus confitetur fidem suat coram sacerdote, et interrogatus respondet : hoc et martyr coram persecutore facit, qui et confitetur lidem suam, et interrogatus respondet. Ille post confessionem, vel aspergitur aqua, vel intingitur : et hic vel aspergitur sanguine, vel contingitur igne. Ille manus impositione pontificis accipit Spiritum sanctum hic locutorium efficitur Spiritus sancti, dum non est ipse qui loquitur, sed Spiritus Patris qui loquitur in illo. Ille communicat Eucharistiæ in commemoratione mortis Domini: hic ipsi Christo commoritur. Ille confitetur se mundi actibus renuntiaturum hic ipsi renuntiat vitæ. Ili peccata omnia dimittuntur in isto exstinguuntur.

:

CAPUT XLII (al. 75). In Eucharistia non debet pura aqua offerri, ut quidam sobrietatis falluntur imagine; sed vinum cum aqua mixtum : quia et vinum fuit in redemptionis nostræ mysterio, cum dixit, Non bibam amodo de hoc genimine vitis (Matth. xxvI. 29); et aqua mixtum, quod post cœnam dabatur. Sed et de latere ejus, quod lancea perfossum est, aqua cum sanguine egressa, vinum de vera ejus carnis vite cum aqua expressum ostendit. CAPUT XLIII (al. 76). Bona est caro nostra et valde bona, utpote a bono et a solo Deo condita; et non est mala, ut volunt Sethianus et Ophianus 3 et Patricianus: nec mali causa, ut docuit Florinus: nec ex malo et bono compacia, ut Manichæus blasphemat. Sed cum sit creatione bona, arbitrio animæ efficitur nobis vel bona vel mala, non mutatione substantiæ, sed exsecutionis mercede . Ipsa enim est quæ stabit ante tribunal Christi, in qua referat anima propria corporis prout gessit, sive bonum sive malum.

[ocr errors]

CAPUT XLIV (al 77). — In resurrectione ex mortuis sexus forma non mutabitur: sed vir mortuus resurget in forma viri, et femina in forma feminæ, carens sexus tamen hujus vitæ tantum conditione. non specie naturali; ne non sit vera resurrectio, si non id resurget quod cadit.

[ocr errors]

CAPUT XLV (al. 78). - Ante passionem Domini oinnes animæ sanctorum in inferno sub debito prævaricationis Ade tenebantur, donec auctoritate Domini per indebitam ejus mortem de servili conditione liberarentur.

CAPUT XLVI (al. 79).-Post ascensionem.Domini ad cœlos, omnium sanctorum animæ cum Christo sunt, et exenntes de corpore ad Christum vadunt, exspectantes resurrectionem corporis sui, ut ad integram et perpetuam beatitudinem cum ipso pariter immutentur: sicut et peccatorum animæ in inferno sub timore positæ exspectant resurrectionem sui corporis, ut cum ipso ad pœnam detrudantur æternam.

6

CAPUT XLVII (al. 80). — Pœnitentia aboleri peccata indubitanter credimus, etiamsi in ultimo vite spiritu admissorum pœniteat, et publica lamentatione peccata prodantur : quia propositum l'ei, quo decrevit salvare quod perierat, stat immobile: et ideo quia voluntas ejus non mutatur, sive emendatione vitæ, si tempus conceditur, sive supplici confessione, si continuo vita exceditur, venia peccatorum fideliter præsumatur ab illo, qui non vult mortem peccatoris, sed ut convertatur a perditione pœnitendo (Ezech. xvm, 52, et xxxш, 11), et salvatus miseratione Domini vivat. Si quis aliter de justissima Dei

1 MSS., vel intingitur igne.

sic Mss. Editi, habitaculum.

3 MSS., Ophinianus.

Sic Mss. At editi, Floriamus.

* Aliquot Mss., excusatione commercii. Quidam autèm exsecutione commercii.

• Quidam Mss., perfectam.

7 Mss., convertantur.

Aliquot Mss., sive publica.

[ocr errors]

-

pietate sentit, non Christianus, sed Novatianus est.
CAPUT XLVIII (al. 81). Internas animæ cogi-
tationes diabolum non videre, ccrti sumus: sed moti-
bus eas corporis ab illo et affectionum indiciis colligi,
experimento didicimus. Secreta autem cordis solus
ille novit ad quem dieitur, Tu solus nosti corda filio-
um hominum (III Reg. vi, 39).

CAPUT XLIX (al. 82). Non omnes male cogita-
tiones nostræ semper diaboli instinctu excitantur, sed
aliquoties ex nostri arbitrii motu emergunt. Bona
autem cogitationes semper a Deo sunt.

CAPUT L (al. 83).-Dæmones per energicam ope-
rationem 1 non credimus substantialiter illabi animæ;
sed applicatione et oppressione uniri. Illabi autem
menti ili soli possibile est qui creavit, qui natura sub-
sistens incorporeus, capabilis est su facture.

CAPUT LÍ (al. 84). — Signa et prodigia et sani-
tates etiam peccatores in nomine Domini facere ab
ipso Deo didicimus: et cum alios hac præsumptione
juvent, sibi per ambitionem humanæ gloriæ nocent;
quia gloriantur in dato falso, id est non meritis de-
bito.

[blocks in formation]

temperatis et asperis motibus agat: temperatis autem
et placidis motibus, etiam absque signorum efficacia,
et sanctum et perfectum et Dei hominem fieri recte
credimus.

-

CAPUT LIII (al. 86). Nullus sanctus et justus
caret peccato: nec tamen ex hoc desinit esse justus
et sanctus, cum affectu teneat sanctitatem. Non enim
naturæ viribus, sed propositi adjumento per Dei gra-
tam acquirimus sanctitatem. Et ideo veraciter se
omnes sancti pronuntiant peccatores, quia in veritate
habent quod plangant, et si non reprehensione con-
scientiæ, certe mobilitate prævaricatricis naturæ.

CAPUT LIV (al. 87). Pascha, id est, dominica
resurrectionis solemnitas, ante transgressum vernalis
æquinoctii et quartæ decimæ lunæ perfectionem non
potest celebrari, eodem tamen mense natæ.

[ocr errors]

CAPUT LV (al. 88). Propter novellos legislato-
res, qui ideo animam tantum ad imaginem Dei crea -
tam dicunt, ut quia Deus incorporeus recte creditur,
etiam incorporea anima esse credatur, libere confite-
mur, imaginem in æternitate, similitudinem in mori-
bus inveniri.

In codicibus Mss.. et quintæ decimæ (vel, sextæ deci-
ma) lunæ initium non potest celebrari.

[blocks in formation]

1. Instrumenti Veteris libros ad nos pertinere, eo-
rumque præcepta per nos melius impleri.
HI. Christus legem non evacuavit arguendo, sed im-
plendo mutavit. Mutatio veterum sacramentorum
prædicta in Psalmis.

Ibid.
Ibid.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

IV. Christus in Psalmo quadragesimo quarto prænun-
tiatus.

V. Titulo Psalmi sexagesimi octavi, qui de Christi
passione scriptus est, etiam mutatio prædicitur.
VI. Titulus quoque Psalmi septuagesimi noni prænun-
tiat mutationem. Mutationis facienda testimonia
contra Judæos apertiora.

VII. Judæi prophetias quasdam pro se non recte in-
terpretantes. Que magis in Judæos quadrant Pro-
phetarum voces

I. Judæorum a Deo dimissio per Isaiam prænuntiata.
X. Dimissio Judæorum clarius prædicia per Mala-
chiam. Sacrificium Christianorum ubique in terra et
in cœlo offertur.

X. Qua charitate invitandi Judæi ad fidem.
ADMONITIO IN LIBRUM DE UTILITATE CREDENDI.
S. AURELI AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE UTI-
LITATE CREDENDI AD HONORATUM LIBER UNUS.
Contra Manichæos disputat, probatque i sos sacri-
lege ac temere in eos invehi, qui catholicae fidei
auctoritatem sequentes, ad mysteriorum intelligen-
tiam sese illius subsidio comparant, dum ea credunt
quae nondum valent animo percipere. Sed imprimis
Ostendit Vetus Testamentum perperam ab iisdem
hæreticis reprehendi.

CAPUT PRIMUM. Quo consilio hæc Honorato scribat. Hæ-
reticus et hæreticis credens, non idem Operis ar-
gumentum. Quomodo per Manichavos Augustinus de-
ceptus evaserit. Manichæorum dictum in suæ sectæ
desertores.

I. Manichæi Vetus Testamentum reprehendunt apud
imperitos

65
65-64

65-66

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Ibid.

XVI. Auctoritas divinitus constituta, quæ partim mi-
raculis, partim sequentium multitudine movet ad
fidem.

89

[blocks in formation]
[ocr errors]

90

9-10
⚫15-16

III. Quadruplex Scripturas Veteris Testamenti tractan-
di ratio. Historia et ætiologia in Scripturis. Analogia.
Allegoria. Lex non necessaria nisi iis quibus utilis
est servitus ac timor. Mysteria in Veteri Lege ve-
lata.

IV. Triplex error legentinm.

V. Tres Scripturarum quarumque differentiæ. Eccle-
sia catholica erroris secundum ullum modum ex

prædictis redargui non potest in Veteris Testamenti

lectione.

VI. De Scripturis non credendum expositoribus ea-
rum inimicis.
VII. Quærenda vera religio. In eis quærenda qui ex-
cellunt famæ celebritate et omnium occupatione
populorum. Objectari frustra, apud aucos esse ve-
ritatem, nec quærendam in multitudine Catholico-
corum. Temere visum Honorato, absurda quædam
tradi in catholica religione. A religione quærenda
apud Catholicos nihil prohibebat. Cum inquiritur ve-
ra religio, sumendum exordium a catholica Eccle-
sia.
VIII. Qua Augustinus via venerit ad catholicam reli-
gionem.

[ocr errors][subsumed][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

IX. Catholica Ecclesia venientibus præcipit fidem;
hæretici promittunt rationem. Nihil vitii esse in fide,
atque inter credentem et credulum (quod nomen
culpe datur) plurimum interesse.

79

X. Turpe non esse credere in religione. Rationi perci-
pienda idonei perpauci: via ad religionem tutior
et tenenda ab omnibus fides.

81

XI. Credentes ab opinantium temeritate quomodo
alieni. Intelligere, credere, opinari.

82

« PredošláPokračovať »