habet hac tempestate eminentissimum Doctorem Patrem SOARIUM, qui ad subitos errorum tumultus sedandos a prælio ad prælium tanquam bellator egregius accurrat alacriter ultra sortem viresque senectæ. Quare censeo præsens opus, a me recognitum et probatum, dignissimum esse quod publicam lucem aspiciat, densissimis eorum tenebris lucem ipsum allaturum.

Farone, die 6 mensis decembris, anno Domini 1612.

D. FERDINANDUS MARTINEZ MASCAREGNIUS,

Episcopus Algarbiensis.

ael

ILLUSTRISSIMI D. D.

MARTINI ALPHONSI A MELLO

EPISCOPI LAMECENSIS A CONSILIIS CATHOLICÆ MAJESTATI.

Perlegi ex commissione Illustrissimi Domini Inquisitoris generalis Defensionem Fidei Catholicæ, adversus Anglicanæ sectæ errores, cum responsione ad Apologiam pro juramento fidelitatis et Epistolam ad principes christianos, Serenissimi JACOBÍ, Anglic regis, opus editum a Sapientissimo Doctore FRANCISCO SOARIO, in Conimbricensi Academia Primario Theologiæ professore. Ardenti fidei zelo auctor clarissimus, et Theologus eminentissimus, valens sapientiæ viribus, pro Ecclesia Dei in Anglia laborante distrinxit calamum contra sævientes in illo regno hæresum pestes. Dimicat contra hereticorum errores ex Scripturis divinis explicatis, et intellectis in genuino sensu auctoris sacri instituto et textui congruente. Affert ad confirmandas fidei veritates sacrorum generalium Conciliorum, et Summorum Pontificum sanctiones, quarum infallibili auctoritati non obsequentes semper habiti sunt a Christi fidelibus Ecclesiæ perduelles. Utitur aptissimis, et ad rem maxime facientibus, ac selectissimis testimoniis Sanctissimorum Patrum, quorum pietatem et sapientiam semper Ecclesia Dei suspexit et venerata est. Firmissimarum rationum momentis ita cuncta examinat, ut nihil in silentio relinquat indiscussum, sed perarduas et difficiles quæstiones dilucide pertractat, et omnibus undequaque orientibus difficultatibus occurrit, ut veritas innotescat. Firmis et inconcussis argumentis potestatem Summi Pontificis supernaturalem tuetur, et ostendit per summam injustitiam regem in erroribus versantem spiritualem potestatem sibi arrogare, et per manifestam hæresim ab hæreticis Anglicanæ Sectæ illi attribui. Acute et sapienter detegit errores contra fidem delitescentes in juramento, quod rex Angliæ a subditis erigit'; infidelitatem adversus Christum ejusque Ecclesiam, injustitiam erga subditos eo juramento contineri demonstrat , ita ut in juramento prestando cogantur subditi simul fidem catholicam abnegare, Agit hac in re acriter, sed vere et modeste. Opus sane doctissimum, singulari pietate et eruditione plenum, et quod nec ab eo, qui dicendi stylo valeret, posset paribus laudibus et encomiis exornari. Auctoritatibus, et vi rationum ita sunt Anglicanæ Sectæ errores convicti, ut nullum sit adversariis effugium, nullus respondendi locus, nisi forte responsio dicatur inanium verborum contentio, et convitiorum jactatio, apud dementes et furentes homines consueta. Faxit Deus ut, inspecta hac efficacissima et sapientissima defensione fidei (quæ ab initio nascentis Ecclesiæ, ab Apostolis edoctæ, sancita miraculis, et suffulta martyriis, eadem in Catholica et Romana Ecclesia perseverat), Serenissimus JACOBUS, Angliæ rex, veritati Catholicæ sibi sufficientissime propositæ attendens, ut dignum est regio ingenio, ipse et subditi Protestantes ad Ecclesiam Catholicam Christi sponsam aggregentur. Ego opus hoc Sapientissimi Doctoris FRANCISCI SOARII dignissimum judico, ut typis mandetur, et in lucem eat, ad fidei nostre victoriam de hæresibus insignem, et ad totius orbis christiani publicam et communem utilitatem.

Datum Lameci, vigesimo quarto die novembris, 1612.

MARTINUS, Episcopus Lamecensis.

INDEX

LIBRORUM ET CAPITUM

HUJUS OPERIS.

seces

LIBER PRIMUS

QUANTUM ANGLICANA SECTA A FIDE CATHOLICA DISSIDEAT.

non esse,

Cap. I. De fidei catholicæ progressu, et slatu Angli- Cap. XIV. Ex ratione catholici nominis, discursus cacanæ gentis a prima ejus conversione usque ad præ pitis præcedentis confirmatur.

69 sentia tempora.

5 CAP. XV. Catholicam dici Ecclesiam, quia per lolum Cap. II. Seclam Anglicanam a fide vera discessis orbem diffusa est ostenditur, et hæreticis occurri6 lur.

73 CAP. III. Ecclesiam Christi non posse veram fidem Cap. XVI. Quomodo verum sil Ecclesiam Catholicam amillere ostenditur, el rutio facta roboratur. 13 per totum orbem diffusam.

78 Cap. IV. Non posse Catholicam Ecclesiam etiam per Cap. XVII. In Anglicano schismate fidem apostolicam ignorantiam in rebus fidei errare. 17

85 Cap. V. Romanam Ecclesiam eamdem fidei stabilila- Cap. XVIII. Objectioni contra doctrinam superioris catem habere quam Catholica, oslenditur, et adver pitis occurritur.

90 sariorum evasioni occurritur.

20 Cap. XIX. Seclam Anglicanam nullius antiqui MarlyCAP. VI. Slabilitas fidei et Ecclesiæ Romanæ, traditio ris sanguine decoratam, sed polius damnalam esse ne ostenditur. 25 ostenditur.

94 CAP. VII. Ercluditur tertia evasio hæreticorum, quam Cap. XX. Veros nostrorum temporum Martyres non

per distinctionem Ecclesiæ visibilis et invisibilis Anglicanam seclam, sed Romanam fidem illustrasconfingunt. 31

99 Cap. VIII. Occurritur adversariorum objectionibus, et CAP. XXI. Anglicanam seclam vel propter solam schis quo sensu Ecclesia visibilis sit, exponitur. 37 matis turpiludinem detestabilem esse.

102 CAP. IX. Regem Angliæ, cum nei Scripluram integram, Cap. XXII. Anglicanum schisma in manifestam hære

nec verbum Dei non scriplum admillal, fidei vere sim el apostaticam doctrinam transiisse. 106

christianæ defensorem non esse ostendilur. 43 Cap. XXIII. Anglicanum schisma pertinaciler seclanCap. X. Ex fundamenlo el ratione credendi regis An les, neque ab hæresi, neque ab hæreticoruin nola gliæ, ipsum non esse fidei vere christianæ defenso

111 rem ostendilur.

50 CAP. XXIV. Rationes, quibus rex hæretici maculam (2CAP. XI. Veræ fidei christianæ fundamentum non esse gere sludet, refelluntur.

116 in privato spiritu ponendum.

53 CAP. XXV. Immerito Anglicanam sectam, fidem suam Cap. XII. Ex nomine (Catholicæ ) Anglicanam Seclam et Ecclesiæ auctoritatem ad quingentesimum Christi fidem catholicam non esse ostenditur. 61 annum limilare.

120 CAP. XIII. Objectionibus contra doctrinam superioris Summa et conclusio totius libri, cum apostrophe ad cap. occurritur.

68
Anglice regem.

124

excusari posse.

LIBER SECUNDUS

DE PECULIARIBUS ERRORIBUS IN MATERIA FIDEI CATHOLICÆ, QUOS REX ANGLIÆ PROFITETUR.

CAP. I. De præsentia corporis et sanguinis Christi in gis Præfatione nolantur.

156
sacrosancio Eucharistiæ sacramento.
126 Cap. IX. De Sanctorum invocatione.

159
CAP. II. Substantiam panis et vini sub speciebus con Cap. X. De Sanctarum reliquiarum custodia et vene-
secralis non remanere.
133 ratione.

168
CAP. III. De Transsubstantiationis veritate. 135 Cap. XI. De vera imaginum Sanctorum veneratione,
CAP. IV. Eucharistiam latriæ adoratione convenienter seu adoratione.

173
adorari, et in hunc finem elevari et circumges- CAP. XII. Objectionibus Regis contra imaginum vene-
tari.
136 rationem satisfit.

180
CAP. V. De laicorum sub una tantum specie commu CAP. XIII. De imaginibus Dei, ut Deus est.

184
nione.

139
Cap. XIV. De Crucis Christi adoralione.

186
Cap. VI. De missis privatis.
147 Cap. XV. De errore circa Purgatorium.

188
CAP. VII. De erroribus qui circa cullum el invocatio- Cap. XVI. De erroribus circa Ecclesiæ ritus et bene-
nem Beatæ Virginis in regis Præfatione nolan dictiones.

196
tur.

150 Summa et totius libri conclusio, cum apostrophe ad
Cap. VIII. De iis quæ circa cultum Sanctorum in re Angliæ regem.

199

LIBER TERTIUS

DE SUMMI PONTIFICIS SUPRA TEMPORALES REGES EXCELLENTIA, ET POTESTATE.

Cap. I. Ulrum principatus politicus legitimus et a Deo ex divina Scriptura credendum esse ostenditur. 271
sit.

203 Cap. XIV. Romanum Pontificem successorem esse Petri
Cap. II. Ulrum principalus politicus immediale a Deo testimoniis Sanctorum Patrum ostenditur. 275
sit, seu ex divina institutione.

206 Cap. XV. Pontificem Romanum in dignitate, et potes-
CAP. III. Fundamentis et objectionibus regis Angliæ tate, ac primatu Ecclesiæ, successorem esse Petri,

contra doctrinam superioris capilis satisfit. 212 eorumdem Pontificum auctoritate comprobatur. 277
CAP. IV. Ulrum inter Chrislianos sil legitima poleslas Cap. XVI. Occurritur Protestantibus argumentum ex
civilis, cui Christiani pirere teneantur.

217 Pontificum traditione sump!um eludentibus, et auc-
CAP. V. Ulrum reges Christiani in civilibus seu tem lorilale Conciliorum confirmatur.

283
poralibus supremam poteslalım habeant , el quo CAP. XVII. Eadem traditio Patrum auctoritate confir-
jure.
224 matur.

287
Cap. VI. Utrum sit in Ecclesia Christi spiritualis po CAP. XVIII. Duabus objectionibus, contra primatum

testas jurisdictionis externæ, et quasi polilicæ a Pontificis ex Scriplura el Conciliis desumptis, sa-
temporali distincta.
231 tisfil.

292
Cap. VII. Polestatem regendi Ecclesiam in rebus spiri- Cap. XIX. Explicantur quædam loca Gregorii, quae

tualibus seu ecclesiasticis rebus, in temporalibus re rex objicil, et veri lituli Romani Episcopi defendun-
gibus seu Principibus non existere, auctoritate pro lur.

296
balur.

238 Gap. XX. Aliis objeclionibus ex factis imperalorum et
Cap. VIII. Eadem verilas rationibus confirmatur. 243 conjecturis desumplis satisfil.

298
CAP. IX. Solvuntur aliquæ ohjectiones contra verila Cap. XXI. Utrum personæ principum seu regum tem-

tem in superioribus capitibus probatam. 248 poralium spiriluali potestali Summi Pontificis sub-
Cap. X. Utrum Christus Dominus supremam Ecclesiæ jeclæ sint.

302
spiritualem potestatem Pelro contulerit. 253 Cap. XXII. Reges christianos non solum quoad perso-
CAP. XI. Objectionibus contra doctrinam superioris ca. nus, sed eliam quoad regiam potestalem, id est, non
pilis salisfit.

261 solum ut homines, sed elian ul reges christianos po-
Cap. XII. An primatus Pelri perpetuo et per succes testati Pontificis subjici.

308
sionem in Ecclesia perseveret.

268 CAP. XXIII. Pontificem Summum potestate coerciva in
Cap. XIII. Romanum Episcopum verum Petri suc reges uli posse usque ad depositionem a regno, si
cessorem esse, et in eo Petri potestatem perseverare, causa subsistai.

314

Cap. XXIV. Objectionibus contra doctrinam superio- CAP. XXVIII. Palrum testimoniis, quæ rex objicit, sa-
rum capitum ex Scriptura petitis occurritur. 322 tisfil.

340
CAP. XXV. Alteri objeclioni ex factis regum, quæ in Cap. XXIX. Objectionibus ex rei novitate, et factis im-

teleri Testamento narrantur, sumpla satisfit. 328 peratorum regumque desumptis satisfit. 343
CAP. XXVI. Argumento sumpto ex comparatione regis Cap. XXX. Objectionibus ex nonnullis rationibus de-
et Pontificis satisfit.

sumplis satisfit.

347
CAP. XXVII. Aliis objectionibus ex Conciliis sumptis Summa præcedentis libri cum apostrophe ad regem
satisfit.
337 Angliæ.

350

333

LIBER QUARTUS

DE IMMUNITATE ECCLESIASTICA, SEU EXEMPTIONE CLERICORUM A JURIDICTIONE TEMPORALIUM

PRINCIPUM.

Cup. I. Quid nominibus ecclesiasticæ immunitatis, li suam suorumque bonorum exemptionem ab oneribus,
bertatis ac exemptionis significetur.
354 et potestate sæculari.

438
CAP. II. Utrum clerici in spiritualibus et ecclesiasticis Cap. XVIII. An exemptio a tributis sæcularibus con-

causis a potestate principum sæcularium jure di veniat Ecclesiis earumque bonis, quatenus Christi
vino exempli sint.
359 patrimonium sunt.

442
Cap. III. Utrum personæ ecclesiasticæ a jurisdictione CAP. XIX. An exemplio a tributis sæcularibus conve-

principum, etiam in rebus et causis temporalibus, niat Ecclesiæ et rebus sacris, ob earum specialem
eximi poluerint, et exemptæ sint.
362 sanctitatem seu consecrationem.

444
Cap. IV. Utrum Summus Pontifex omni jure divino et Cap. XX. Ulrum quælibet bona , cum ecclesiastica

humano ab omni jurisdictione sæcularium princi fiunt, eo ipso sint ab omni tributo et onere civili il-
pum eremptus sit.

370
lis inhærente exempla.

447
CAP. V. Expenditur locus Matthei : Da eis pro me et Cap. XXI. Aliquibus objectionibus occurritur, et quam
te, pro Summi Pontificis exemptione.

373 sit antiqua hæc bonorum ecclesiasticorum exemptio
CAP. VI. Objectionibus contra resolutionem superiorum

obiter explicatur.

456
capitum satisfit.

378 Cap. XXII. Qualis sit exemptio ecclesiastica quoad
CAP. VII. Sexlæ objectioni satisfit, el tractatur quæstio, personalia onera clericorum.

461
an Papa possit se humano judicio submittere. 383 CAP. XXIII. Ulrum redditus ecclesiastici clericorum a
Cap. VIII. Utrum clerici omnes sub Pontifice existen tribulis exempli sunt.

466
les a jurisdictione temporalium principum jure di- Cap. XXIV. Utrum patrimonialia et in universum bo-
vino exempli sint, et tractantur duæ contrariæ opi na temporalia clericorum sub communibus legibus
niones.

387 sæcularium tributorum comprehendantur. 469
CAP. IX. Privilegium fori clericorum jure divino et hu CAP. XXV. An clerici teneantur ad onera realia sol-

mano esse fundatum, el quomodo id intelligendum venda, quæ rebus immobilibus adhærent. 472
sil.

393 Cap. XXVI. An clerici ad communes civium expensas
CAP. X. Quomodo singulis clericorum vel personarum contribuere teneantur.

474
ecclesiasticarum ordinibus exemplio ecclesiastica CAP. XXVII. Utrum omnes clerici, tam in sacris quam
jure divino conveniat.

401 in minoribus constituti, et in statu clericali per-
CAP. XI. Utrum, secluso jure divino immediato, po severantes, integre gaudeant ecclesiastica liberta-
luisset exemptio clericorum per jus canonicum sine te.

480
adminiculo juris civilis introduci.

406 CAP. XXVIII. An clerici conjugati privilegio ecclesias-
Cap. XII. Ulrum privilegium fori clericorum etiam licæ exemptionis gaudeant.

487
jure civili fundatum sit.

412 CAP. XXIX. Utrum aliæ personæ ecclesiasticæ ordi-
CAP. XIII. Difficultati, quæ ex præcedenti capite ori nem nullum habentes exemptione fori integre gau-
tur, occurrilur, et quomodo Ecclesia diversis tempo deant.

490
ribus privilegio fori usa fueril, explicatur. 415 Cap. XXX. An privilegium immunitatis clericorum ab
Cap. XIV. Qualis sit clericorum exemptio in causis ci aliquo homine revocari possit.

494
vilibus.

421 Cap. XXXI. Ulrum privilegium clericorum possit per
Cap. XV. Qualis sit exemptio clericorum in causis cri renuntiationem amilli vel diminui.

501
minalibus.

427 CAP. XXXII. Utrum privilegium clericorum consuetu-
CAP. XVI. An privilegium fori exemptionem a legibus dine amitli vel minui possit.

505
civilibus includal, et qualis illa sit.

432 Cap. XXXIII. Quibus modis possit immunitas eccle-
Cap. XVII. Quale sil Ecclesiarum privilegium quoad siastica violari.

511