Clivumque ad Virbî: præsto est mihi Manius heres. Hoc dictum, ut vel remotissimi 56. Clivumque ad Virbi.] Bovillæ et Aricia vicina admodum loca in via Appia sed aliquando remotior ab Urbe Aricia, ubi clivus Virbí, id est, nemus Aricinum, et Nemorensis Diana. Vid. Strabonem, lib. V. C.-Præsto est mihi Manius heres. Hoc ironice accipiendum, id est, inter hos mendicos, qui Aricinos mendicant ad axes, et ad clivum Virbî, erit mihi heres, et quidem Manius, id est, vir fortis, strenuus, et similis Manio. Porro, Manius quidam, ut ait Festus, Dianæ agrum et lucum consecraverat, et, ne quis virtutis expers sacerdotium teneret, statuerat omnibus licitum fore sacerdotem interficere ac supplantare. Unde proverbium illud Romæ tritum, multi Manii Aricinæ. nam sacerdotium hoc sola virtute poterat parari et conservari. A. 57. Progenies terræe?] Responsio heredis. At Manius iste est progenies terræ, id est, obscurus homo, genere incertus, et, ut ait Juvenalis, sat. IV, v. 98, fraterculus Gigantis.— Quære ex me, etc. inquit poëta. Tu dicis Manium istum esse sine parente, ideoque heredem meum non esse posse; at, pete a me quis sit meus abavus, non facile dicam. Si gradum cognationis unum adjicias, alterum etiam, nihil dicam : terræ filius erit, id est, obscurus, et mihi prorsus incognitus : tam igitur Manius erit mihi heres et propinquus quispiam remota cognatione affinis, de quo perinde dubitare mihi fas sit ac de Manio. Quartus pater. Abavus. A. 58. Adde etiam unum.] Atavum. 59. Unum etiam.] Tritavum. Terræ jam est filius.] Probat cognatum sibi Manium esse. Cognati dicuntur, inquiunt Masuri rubricæ, qui in uno tertio conveniunt: porro, tritavus meus V. 58. Haud prompte dicam. Tamen adde. Sic interpunxi ex codice meo et editt. antiquis Britann. et Aldina. Vet. schol. Casaub et recentiores sic: haud prompte, dicàm tamen. Adde, etc. Minus elegans forte est nostrá lectio, sed lucidior et ad rem aptior. V. 59. Unum etiam, etc. Hic versus in codd. Puteano et Pithoeano, 8072 abest, et reipsa, salvo sensu, potest rejici; quippe qui glossam redoleat. Ita legeremus: tamen adde etiam unum, ajoutez y cependant un seul degré, Manius exit tunc prope major avunculus, etc. Manius hic generis prope major avunculus exit. ნი Qui prior es, cur me in decursu lampada poscas i' et Manius filii terræ sunt; ergo inter se cognati; ergo quoque inter me et Manium exstat cognatio. Facetum argumentum. E terra autem natos homines docuerunt Empedocles et alii; ex aquis vero Thales. Hinc igitur terræ filii nuncupati, quorum genus ignorabatur. Vid. sup. 57. P.. 60. Manius.... major avunculus exit.] Ista ratione Manius mihi cognatus probatur esse; non ille quidem proximus, sed tamen cognatus. Major avunculus Festo et jurisconsultis est avi aut aviæ avunculus: at Suetonio est matris avunculus. C. 61. Qui prior es.] Ad legitimum heredem redit, et ait : tu qui mihi propinquior es quàm Manius, cur de mea hereditate adeo sollicitaris. Alii interpretantur aliter quiprior; scil. tu qui es ætate major quàm ego sum, cur, etc. Sed, ut ait Casaubonus, nihil præcedit unde hoc eliciatur; neque semper veCur me in decursu lamrum est. pada poscas. In agonibus aμadinSpouías, cùm accensas tædas manibus tenentes currebant, posterior cursor facem poscebat priorem; non contra : lampades autem tradebant non currentes, sed decurso stadio; sicut hereditatem tradit, non qui vivit, sed qui vixit: ita versûs istius sensus est : tu qui mihi propior es heres, cur dum adhuc curro, dum vitæ me, curriculum ago, lampada poscas? Allegorice, pro cur, dum vivo, hereditatem meam a me petis.. Lampadis autem tria erant festa apud Athenienses, ut ait Suidas, Panathenæa, Vulcania, Promethea. De Promethei sacris, hoc loco agitur, in quibus juvenes accensas tædas gestantes decurrebant, certabantque, quis prior ad scopum perveniret, non extinctâ face. Primus defatigatus proximo, is postea defessus alteri, et deinceps alius alii tradebat ardentem facem. Vid. Alex. lib. V, cap. 8. Hujus consuetudinis meminerunt Varro, III, cap 16, Cic. ad Heren. IV, et ante illos, Lucret. lib. II, v. 77: Inque brevi spatio mutantur sæcla animantum, Et quasi cursores vitaï lampada tradunt. C. et P. 62. Sum tibi Mercurius.] Quo animo recipi debeant hereditates ostendit scil. ut bona inexspectata, quæ forte in viis inveniuntur. Ne igitur meam hereditatem ut tibi debitam jam nunc intuere; sed finge me esse Mercurium, qui V. 60. Exit. Ita omnes codd. et editt. antiquæ. Vet. schol. et editores, exstat: minus bene, nostro judicio. V. 61. Lampada. Putean. et Mazarin. codd. Lampade. - Poscis pro poscas habent nonnulli. Pingitur. An renuis? Vin' tu gaudere relictis? Deest aliquid summæ. Minui mihi; sed tibi totum est, Quidquid id est. Ubi sit, fuge quærere, quod mihi quondam Legârat Tadius; neu dicta repone paterna : fortuitum tibi thesaurum annuntio et ostendo captandum : tunc mea hereditas, quantula sit tibi, ἑρμαῖον videri debet. Ut ille pingitur. Mercurius crumenam gravidam et turgentem pecuniâ manu tenens pingebatur. Vid. Suidam. C. et P. 63. An renuis.] An non vis mea bona veluti gratis data accipere? Horat. lib. II, sat. 3: Excors, Rejectâ prædâ, quam præsens Mercurius fert. -Vin' tu gaudere relictis? Visne potiri hereditate meâ, quantula fuerit? P. 64. Deest aliquid summæ.] At summæ aliquid a me consumptum est. - Minui mihi. In meum usum converti. Numquid ego non essem liber, et meorum bonorum ex lege possessor? Regula juris est: rem illi perire cujus est, si dolus absit aut lata culpa. Bona hereditatis ante mortem defuncti, sunt ipsius. Quicquid igitur, illo vivo, de bonis perit, ipsi perit, non futuro heredi: quomodo enim aliquid amittat quisquam, quod non habet? Bene igitur minui mihi. 65 Sed tibi totum, quidq. id est. Quodcumque ego moriens reliquero, hoc tibi totum erit et integrum. C. 65. Ubi sit, fuge quærere.] Noli a me rationem petere bonorum meorum, sicuti solet herus a dispensatore servo suo. P. 66. Tadius.] E majoribus quispiam, vel alius quilibet testator. - Neu dicta repone paterna.] Nec patruus mihi esto, nec dieta imperiosa, censoria et paterna, quibus uti solent patres in repetenda rerum filiis creditarum ratione, mihi pro meis beneficiis et facultatibus, quas tibi relinquo, repone et retribue. Paterna. De suo patre non loquitur Persius; nam puer patrem Flaccum ami serat. L. V. 63. Vin' tu. Codd. Putean. Colbert. I, et duo alii, vis tu. V. 66. Tadius. Cod. noster, Staius, Fauchet. cod. et tres alii, Stadius: alii aliter, ut fit sæpe in nominibus propriis. Quid reliquum est ? Reliquum! Nunc, nunc impensius unge, Unge, puer, caules. Mihi festà luce coquatur Ego vero, ita hanc phrasim interpretor: cùm hereditatem meam possidebis vive ut voles: hinc fenus augeat divitias tuas, hinc exime, tolle, aufer sumptus nimios, et dives eris. Nonnulli hæc volunt dici ab avaro heredipeta parenti suo avaritiam suadenti et dicenti rem fenore duplica, et exime sumptus tuos, ut bonorum tuorum major pars eveniat mihi. Male, meo judicio. A. 68. Quid reliquum est?] Inquit avarus. Quomodo rem augere possim, cùm nihil mihi relinquas? Comment voulez-vous que je m'enrichisse et par le commerce, et l'économie, si vous ne me laissez rien? Ostendit quàm sit aviditas pecuniæ, vitium insanabile. Reliquum! Hoc cum magna indignatione legendum. Comment rien! Allons, enfants, allons etc. Age, heres, deinceps curam hanc eximam tibi.-Nunc, nunc impensius unge. Quando video divitias meas plurisa te fieri quàm amorem meum, nihil impedit quin largiter et commode vivam. A. 70 - Mihi festá luce coquatur. Scil. mihi prædiviti urtica apponetur, durum et agreste olus, et quidem die festo, meis natalibus, et exigua portio porcini capitis, in fumo per aurem perforatam suspensi, ut filius tuus abdomini suo et ventri serviens, etc? non ita sane erit. A. 70. Urtica.] Herba vilis, satis nota. par ·Et fissa fumosum sinciput aure. Porcinum videlicet. Sinciput. Pars anterior capitis. In satirico Arbitri: Simul pannum de carnario detulit furca, in quo faba erat ad usum reposita, et sincipitis vetustissima particula, mille plagis delata. Mox: Dum illa carnis etiam paululum delibat, et coæquale natalium suorum sinciput in carnarium furca reponit, fracta est putris sella. C. 69. Unge, puer, caules.] Ungere, 71. Ut tuus iste nepos.] Nepos " ambigue et ingeniose dixit. Nam nepos significat unum e posteris, V. 68. Nunc, nunc impensius unge. Colbert. I et III Mazarin. nunc nunc jam pensius unge. Cod. noster et alii, nunc, nunc impensius. , V. 69. Coquatur. Codd. omnes, Puteano, Colbert III, et tribus aliis exceptis, habent coquetur. Cod. quoque noster, coquatur, quam lectionem prætulimus, utpote quæ magis concordet cum ordine ac serie phrasis. Cùm morosa vago singultiet inguine vena, Sit reliqua ; ast illi tremat omento popa venter? item, luxuriosum ac nebulonem. pannificos, constat filo duriore -Anseris extis. Anser olim in deli- et retorto, qui, cùm pannus est vetustate attritus, apparet sic nervi et ossa in corpore macilento et extenuato. On ne verrait plus que la trame de ma figure, pour je serais maigre et décharné. A. ciis apud Romanos. Intelligit autem jecur. Horat. Pinguibus et ficis pastum jecur anseris L. albi. 72. Cùm morosa vago sing. etc.] Sensus est: ut, cùm, postquàm, vulgivage et plebeia Veneri diu, dum pauper esset, se dederit, nunc, dives factus hereditate meâ, in thalamos nobilium matronarum irruat. - Morosa.... vena. Ut supra, penem amarum, tò TOŨ άYSpos popov, membrum virile. Vagum inguen. To tñs yuvaixòs, quodque vocat Horat. lib. I, sat. 4, concessam Venerem. Singultiet. Singultire, inquit Casaub. est «fastidire copiam alicujus rei : « nam, inter causas varias, singul<< tus est hæc, si imprudens aliquis, aut avidior quàm par erat, majorem buccam diglutierit. Nec mihi placet ista interpretatio. Singultire, proprie palpitare per intervalla. Hoc loco, verbum obscœnum, et mire pingens membri virilis singultus ac palpitationes in coitu. A. « « 73. Patricia immeiat vulva.] Hoc non eget interpretatione. Mihi trama figuræ sit reliqua. Ut sit mihi sola species hominis, et ego fiam ossa et pellis.—Trama figuræ. Audax metaphora simul et perfecta ab omni parte. Trama, apud 74. Ast illi tremat omento popa venter.] Popa Latinis est úτNS, victimarius, sacerdotis minister ad mactandas victimas. Porro, homines isti, ut apud nos lanii, coqui, et illi qui carnes tractant, obesi admodum sunt: ita quoque videatur popa in nonnullis signis anaglyphis antiquis. Metaphorice autem popa venter significatur. Hoc loco, popinonem et gulosum lurconem: poëticâ enim licentiâ, tribuit ventri quod toti homini conveniebat. Omento. Panniculus intestina ambiens et contegens. Hic pro adipe et pinguedine. Cæterum, hic versus picturam offert haud indignam Marone. A. 75. Vende animam lucro.] Concludit Persius: scilicet, ut placeas avaro heredi, vende animam lucro, etc. -Vende animam lucro. Redime omnes lucri faciendi occasiones, vel jactura animæ, id est, vitæ. Respicit Persius ad navigantium pericula, ut patet his verbis, atque excute solers omne lat. mundi. Peragra orbem terrarum, omnes orbis angulos scrutare, ut merces |