Auro dona feram, sudes; et, pectore lævo, nam, error ex eo proficiscitur, quòd 55 lis. Scilicet, cùm pectus tuum lævum excæcatum sit, et cupiditate possidendi, et lætitia inexspectati muneris, excutias guttas, elicis lacrymas ex oculis tuis, simpliciter lacrymaris præ gaudio. Lætari prætrepidum cor. Usitatissimum illud genus locutionis historica per infinitivum,quod poëta hîc elegantissime usurpavit. A. 55. Hinc illud subiit.] Id est, hinc, ex eo quod Deos æstimamus vitiis nostris, illud subiit, venit in mentem eorum statuas auro et ar gento decorare.Senec. epist.CXV: Admirationem nobis parentes auri argentique fecerunt: et teneris infusa cupiditas altius sedit crevitque nobiscum. Deinde totus populus, in alio discors, in hoc convenit: hoc suspiciunt, hoc suis optant, hoc Düs velut rerum humanarum maximum, cùm grati videri volunt, consecrant. Auro.... ovato. Auro ex manubiis hostium in Capitolium per ovationem illato. Apud Romanos in more positum erat, ut viri triumphales ex manubiali pecu crateras: attamen, Casauboni emendationi arrisimus, eo libentius, quod, hoc loco, non de vasculis tantum agitur, sed de cupis, labris, quæ Varro vocat eraterras, nostri, cuves, baquets. Vasculum enim argenteum parvi est pretii hominibus jam divitibus et cupidissimis; at labra argentea aliter apud eos sonant. Ergo: si tibi craterras argenti feram ; si je vous apportais des cuves, des baquets d'argent, etc. F. D. V. 54. Prætrepidum cor. Codices nonnulli, et noster cod. pertrepidum cor. Lætari. Omnes codd. habent lætari, non lætetur. Vividior est dictio historica lætari. Subauditur incipit. Cod. Mazarineus tamen, 3110, lætatur. Perducis facies. Nam, fratres inter ahenos, Somnia pituitâ qui purgatissima mittunt, Præcipui sunto, sitque illis aurea barba. Aurum, vasa Numæ, Saturniaque impulit æra, nia Diis pretiosissima dona offerrent. Ovatio, minor triumphus, dictus ab ove quæ tunc mactabatur, sicut bos in majori triumpho, quod omnibus notum est. Persius autem appellat aurum ovatum quod Ovid. epist. ad Germanic. lib. II, de Ponto, appellat aurum tropæorum: Deque tropæorum quod sol incenderat auro. C. et P. 56. Perducis facies.] Inducis, oblinis facies, immo totas ducis, et ex auro solido facis. - Nam, fratres inter ahenos. Vet. schol. « Acron tradit, quòd in porticu Apollinis Palatini fuerunt Da« naidum effigies, et contra eas, sub divo, totidem equestres fi« liorum Aegypti. Ex his autem statuis quædam dicebantur postulantibus per somnum dare oracula. » Illi assentimur; namque hæc non possunt de Castore et Polluce intelligi, ut quidam volunt, propter adhibitum pluralem numerum, versu 58, præcipui sunto; quo verbo non usus esset, si de duobus tantum poëta fuisset locutus. A. a « 57. Somnia pituitá.... purgatissima.] Non omnia reputabantur somnia futuri indicia certa. Ea tantum fide digna erant, quæ post concoctionem, cùm mens esset ab humoribus libera, eveniebant; quod plerumque fit post primum somnum, circa matutinum tempus. En ea quæ pituitá purgatissima somnia vocat Persius. A. 58. Sitque illis aurea barba.] Iis, quos maxime colebant, barbam auream tribuebant Diis, præsertim Jovi, Apollini, Mercurio, etc. Ita, cùm aliquem minorum Deorum præcipuo honore colere, et quasi cum magnis Diis consociare dignum judicavissent, illi barbam auream dabant, quod superstitiosi et avari nostri hoc loco faciunt: præcipui sunto, sitque illis aurea barba. A. 59. Aurum, vasa Numæ, etc.] Aurum, fons omnium malorum, impulit, e templis dejecit vasa illa simplicia et fictilia, quibus utebatur sanctissimus iste rex; aurum mutat vestales urnas, etc. Vasa Numa. Testacea, simplicia, qualia adhibuit Numa Pompilius religiosorum rituum apud Romanos auctor. Cic. Paradox. I. Plin. lib. XXXV, cap. 12, et XXXIII, 12. Sic Voltarius de Romanis, in opusculo, cui titulus, Défense du Mondain : Leur Jupiter, au temps du bon roi Tulle, Etait de bois, il fut d'or sous Luculle. Saturnia.... æra. De veteri moneta loquitur, quæ, primis reipublicæ temporibus, ærea fuit.— Saturnia, quia ærarium in æde Saturni servabatur. P. et A. Vestalesque urnas, et Tuscum fictile mutat. O curvæ in terris animæ, et cœlestium inanes! 60. Vestalesque urnas. ts.] Urnis aquam ad sacra gestabant Vestales, quod notum ex historia filiæ Tarpeii, quæ arcem prodidit Sabinis. - Et Tuscum fictile. Fictilibus enim Tuscia nobilis fuit: ibi enim plastice exercebatur, et optima fictilia condebantur. Primum certe rudia et artis expertia fuere illa vasa, de quibus hoc loco loquitur, deinde perpolita adeoque elegantia, et opere et forma, ut nunc, apud nos, antiquariis, pictoribus ac sculptoribus gratissima et exquisitissima videantur. A. 61. O curvæ in terris, etc.! ] Exclamatio divinam spirans sapientiam, quam cum præcedentibus jungi vult Casaubonus, ita ut sit ἐπιφώνημα. Alii vero sequentibus aptant. 62. Quid juvat hos templis nostros immittere inores. es.] Epiphonemati subjicit increpationem; semper autem sibi similis noster philosophus quem ante docuimus omnia dicta factaque hominum ad finem suum exigere. Ita hîc objurgationem suam ab eo capite derivat : stultum esse probans frustra Diis pretiosa dona offerre, qui divitiis nec capiantur neque utantur. Quid juvat? id est, quem finem hoc facimus? quòd in 60 corruptelam morum nostrorum inferimus in res religionis : nam, quia luxuria et avaritia animos nostros occupant, ideo sic erga Deos nos gerimus, quasi et illi essent luxuriosi et avari. Præclare Arbiter. Ipse senatus recti bonique præceptor, mille pondo auri Capitolio promittere solet: et ne quis dubitet pecuniam concupiscere, Jovem quoque pecuniâ exorat. C. 63. Et bona Dís, etc.] Et judicare ea bona esse Diis grata et accepta, quæ sceleratæ huic pulpæ sint grata?-Pulpá. Pulpa in fructibus substantia mollis ac tenera; quæ inter pellem et nucleum reperitur, ac sæpe sæpius non sine voluptate aliqua manducatur. In animantibus, caro sine ossibus, a palpitando dicta, mollis enim est ac tremula. Hic, pro carne accipitur, quæ luxu ac deliciis profluit; in eodem plane sensu, quo in sacris libris caro poni solet. Sceleratá. Quia per flagitia et scelera gratificantur ei voluptuarii. C. et A. - 64. Hæc. Scilicet caro hæc mollis, mollities nostra.— Casiam dissolvit olivo. Pretiosissima erant unguenta, quæ ex casia oleo mixta conficiebantur : oleum autem aptissimum suscipiendis odoribus V. 62. Hos. Ita codd. optimi et noster. Vet. schol. et editores, hoc. Hæc Calabrum coxit vitiato murice vellus : Hæc baccam concha rasisse, et stringere venas atque servandis; unde frequentis- 65. Hæc Calabrum vellus.] Tarentinam lanam, quæ est optima. Coxit. Infecit, tinxit. Vitiato murice. Murex genus conchylii ex quo liquor elicitur tingendis expeditus vestibus, colore purpureo. Vitiato. Quia cùm lanicium inficitur, alienum colorem vitiat. Horat. lib. II, sat. I v. 57: Sed mala tollet anum vitiato melle cicuta. P. et L. 66. Hæc baccham concha rasisse.] Eadem jubet sibi margaritas quæri. Baccam autem concha radere, Græcis τὸν μαργαρίτην χωρίζειν ἀπὸ 65 To xóyxoυ. Vid. Athan. lib. III. Baccham vocat propter similitudinem cum fructibus lauri uniones et margaritas, quas nucleos Plin. et infimæ Latinitatis scriptores perulos (Galli perles) vocant. C. -Stringere venas. Jussit conflari in unam massam pulverem auri et argenti e venis terræ et fodinis erutum. Nempe quod effossum est aurum puteorum scrobibus, aut in ruina montium fuit repertum,tunditur, lavatur, uritur, mollitur in pulverem, qui deinde igni excoctus in massas redigitur: unde, stringere venas etc., pulverem aureum in massam conflare, adhibito fornace et igne. A. V. 65. Hæc. Pro et, ex cod. nostro ; et aliis permultis. V. 69. In sanctis. Vet. schol. cod. Mentellianus, Puteani cod. et nonnulli legunt in sancto. Colbert. Thuan. Mazarin. in Sco; alii, in sacris; quidam in templo, seu in templis, et ea lectio glossam redolet: nos vero, in tanta codicum dissentione, in sanctis prætulimus; quippe quæ lectio reperitur apud Lampridium in Alexandro, ubi citatur versus Persii. Cod. noster, in sacro. Nempe hoc, quod Veneri donata a virgine pupæ. adeo sanctimoniam nullam ad- 70. Nempe hoc, etc.] Id est, nihil. Nam affectûs et veneratio nis magnitudinem pretium rei consecrata indicant.-Veneri donatæ a virgine pupa. Virgines pubertatem consecutæ pupas, ut ephebi bullas, insignia vel instrumenta vitæ anteactæ Diis consecrare solebant. Pupa est λayуov, unde planguncula, apud Cicer. ad Atticum. Has icunculas coroplathi e gypso conficiebant, in gratiam puerorum. Avdpiavτápiα vocabant Græci, sed usitatius xópaç, (Gallis nunc poupées). C. 70 72. Messalæ lippa propago.] Proverbium est Græcum póov maïdes λã6x1; quod sæpis.ime evenit. Tangit autem, hoc loco, Persius, nequissimum et nebulonem filium illustrissimi viri M. Valerii Corvini Messalæ, qui olim inter alios proscriptus, postea singulari fato amicitia Augusti floruit, cujusque nomen et bonam famam occupant veterum monumenta. C. — Lippa propago. Lippus proprie dicitur qui morbo oculorum laborat; at, cùm hic morbus plerumque dissolutorum in juventute morum sit indicium, persæpe pro dissoluto homine vel fatuo accipitur: eodem fere sensu sup. sat. I, v. 93, Patres infundere lippos. A. 73. Compositum jus, fasque animi.] Paraphrasis indicans virtutem numeris omnibus suis absolutam. Τὸ εὐτακτον τῆς ψυχῆς πρὸς τὰ θεῖά τε καὶ ἀνθρώπινα δίκαια, animum bene comparatum ad divina et humana jura. Sanctosque recessus mentis. D. Paulus: тà xрuñтà tõv ávůρátæv. C. 74. Incoctum.] Imbutum, pridem assuetum. Incoquere autem verbum tinctorum, de dibaphis et saturioribus coloribus, quibus ubi semel fuerit imbutus pannus Generoso.... numquam mutat. V. 73. Animi. Omues codd. Ita. Vet. schol. animo. |