ædes suas commodabat. v. ad Sat. I, 12. 13. Eodem anno Trajanus consulem sibi suffecit Plinium juniorem.

JUVENALIS 60.

A. U. C. 854. CHRISTI 101.

Hoc forte anno Martialis, quem poetæ nostro familiarissimum fuisse ex ejus epigr. 24. libri VII. intelligitur, obiit in patria, (Bilbili, Celtiberiæ opp.) quam senex, relicta Roma a. Chr. 100., (V. Massoni vit. Plin. jun. p. 112 seq.) vel, si Dodwello (Ann. Quint. sect. 38.) fides habenda, a. Chr. 103., repetiit et ubi paulo post mortuus est. Ibidem scripsit epigr. 18. libri XII. unde Salmasius et Dodwellus recte collegerunt, Juvenalem tunc temporis Romæ fuisse, non in Ægypto. Eodem anno, Trajano VI. Sex. Articuleio Pæto Coss., Prætor fuit P. Juventius Celsus, JCtus celeberrimus, qui a. U. c. 882. secundum gessit consulatum, regnante Hadriano. v. ad Sat. VI, 245. et VIII, 194.

JUVENALIS 73.

A. U. C. 867. CHRISTI 114.

Terræ motus Antiochiam et vicina loca concutit, quo tempore Trajanus expeditionem susceperat in Armenios et Parthos. Cf. ad Sat. VI, 407–411. et Dodwell. Ann. Quint. sect. 40.

JUVENALIS 76.

A. U. C. 870. CHRISTI 117.

P. Ælius Hadrianus, ab exercitu Antiochiæ. Imperator salutatus et Augustus, Romam venit; quo tempore Quintiliano data esse ornamenta consularia multosque poetas recitasse, in his quoque Juvenalem, suspicabatur Dodwell. Ann. Quint. sect. 36-41. Cf. ad Sat. I, 1 seq. et VII, 188-198. Hadrianus imperavit pæne annos XXI. et Princeps fuit omnibus literis perpolitus doctorumque hominum amantissimus ; unde ad eum videntur pertinere, quæ Sat. VII. pr. leguntur, et ad hæc tempora, quæ refert Suetonius: mox magna frequentia

magnoque successu bis ac ter auditus est Juvenalis, ut ea quoque, quæ prima fecerat, inferciret novis scriptis, v. c, Sat. VII, 90–92.

JUVENALIS 78.

A. U. C. 872. CHRISTI 119.

Junio Rustico consule gesta sunt, quæ Sat. XV, 27-92. memorantur de Ombitis et Tentyritis.

JUVENALIS 79.

A. U. C. 873. CHRISTI 120.

Hoc anno Juvenalis scripsit Satiram XIII. quod ex ejus v. 16. et 17. intelligitur.

JUVENALIS 80.

A. U. C. 874. CHRISTI 121.

Satira XV. hoc forte anno scripta, non superiore; nam si tam recens factum esset, quod in ea narratur, poeta, opinor, v. 27. simpliciter dixisset nuper, neque adjecisset consule Junio.

Si recte annum U. c. 795. natalem Juvenalis statuimus, ille hoc anno, quo tum octogenarius fuit, in suspicionem venit, quasi Sat. VII, 90 seq. tempora præsentia figurate notasset, ac statim per honorem militiæ Urbe submotus est et ad præfecturam cohortis in Ægyptum missus, ubi intra brevissimum tempus angore et tædio periit. Cf. sup. ad a. U. c. 795. et 833. De loco exsilii ambigitur. Salmasius putabat, eum fuisse Sienen; Jo. Malalas vero in Chronogr. T. I. p. 341. cujus verba repetiit Suidas, Pentapolin Libyæ, h. e. Cyrenaicam, (de quo v. Plin. V, 5 pr.) vetus Schol. ad Sat. IV, 38. Oasa s. Oases, de quibus docte et copiose egit Michaelis nota 54. ad Abulfedæ descript. Ægypti p. 21–33. ubi docet, tres Oases et prope majorem fuisse præsidium Rom., hunc autem esse exsilii locum, e jure Romano et historia ecclesiastica (v. c. de Nestorio) notissimum, in quem, ut in insulas, deportati olim fuerint rei et relegati. Conf. Relandi hist. crit. T. VI. art. XI. et Wessel. ad Hieroclis Συνέκδημον p. 725. 731.

DE

SATIRA ROMANORUM..

ACCURATA hujus argumenti et copiosa pertractatio aliena est a consilio nostro, neque paucis absolvi potest verbis ac paginis. Qui eam desiderant, iis consulendi sunt virorum doctorum libri, in quibus omnia, quæ huc spectant, quoad per magnam rerum obscuritatem veterumque testimoniorum paucitatem fieri potuit, tam diligenter excussa sunt et subtiliter, ut novis vix curis conjecturisque locus sit relictus. 1

Equidem officio meo satis fecisse mihi videor, si, quæ alii tum recte tum copiose præceperunt, in epitomen redegero et capita adtigero harum rerum, quarum veras notiones mentibus informatas habere multum interest juventutis, cui potissimum opera mea consulere volui.

Is

Ridendi et cavillandi mos communis est hominibus, quippe qui ipsa natura et hilaritate ad eum invitantur. Hinc idem quoque obtinuit in primis eorum conventibus, in lætissimis iisdemque vetustissimis festis, quæ post messem et vindemiam, rusticis laboribus vertentis anni exactis, in honorem deorum ruralium, Cereris potissimum et Bacchi, agebantur. In iis pubes rustica, curis vacua et genio indulgens, non modo diis gratias agere et primitias offerre, sed rudem quoque et cum gesticulatione conjunctum edere solebat cantum. primum ad laudes deorum heroumque spectabat, deinde, inter et post epulas, ad dicteria deflectebat salsa versibusque plerumque alternis et incomtis s. extemporalibus (αὐτοσχεδιάσμασι vel αὐτοσχεδίοις ᾄσε μaoi s. Tomuaoi, Inpromptus, Improvisare) expressa, quibus agricolæ vino pleni et prætereuntes et se invicem lacessebant, animorum remissione et temulentia excusante jocandi et irridendi licentiam. 2 Sensim vero ars adhiberi cœpit rusticique homines ad numerum (ρυθμὸν, μέτρα καὶ ἁρμονίαν) et canere et gesticulari seu saltare discebant. Inde chorus, qui principio e Satyris ut plurimum componebatur, ipsaque poesis (Jearginn μovoix) originem duxit.3 Duplex autem illud canticorum genus paulatim scenicam dramaticamque Græcorum artem, et alterum quidem tragœdias, (rgaywòias s. rguywòías) alterum comoedias (nauwdías) peperit. Ex illis præterea choris Satyrorum, quos priscis temporibus ruricolæ, vino gaudioque exsultantes omnique dicacitatis et petulantiæ genere risum cientes, agebant, natæ sunt Satyricæ Græcorum fabulæ, quæ, quum argumento tragœdiis, com

4

Theorie d, sch. Künste IV B. 2 St. S. 409-496. Koenig de Satira Romana ejusque auctoribus præcipuis, Oldenb. 1796. 8. Wachsmuth im Athenæum, herausgeg. von Günther und Wachsmuth Tom. I. P. II. pag. 209–222. Hal. 1817. Multi quoque editores Horatii, Persii et Juvenalis in Prolegom. de Rom. Satira, sed parum subtiliter et brevissime, disputarunt. Mihi quidem non omnes, quorum titulos memoravi, ad manus fuere libelli, at præcipui tamen, quo refero eos, quos scripsere Casaubonus, Eichstadt, Manso et Kanig,

6

positione comœdiis proximæ essent, illarum severitatem harum hilaritate temperabant, et non ita multo post Thespidis inventoris tempora in scenicis tragicorum poetarum certaminibus s. τετραλογίαις, quæ tribus festis Bacchicis vel Liberalibus (Διονυσίοις τοῖς ἐν Λίμναις, τοῖς κατ ̓ ἄστυ et τοῖς κατ' ἀγροὺς) celebrabantur, trinis tragoediis, ab eodem propositis poeta et argumento fere haud disparibus, eum in finem subjungi solebant, ut, quidquid tristitiæ ex illis forte haustum esset, his relaxaretur. Præter has vero fabulas tragico-salyricas, 5 e quibus una tantum, Cyclops Euripidis, integra superest, fuere etiam comico-satyricæ, non a tragicis, sed comicis scriptæ poetis, (nam, quæ his tribuuntur dramata satyrica, non tragica fuisse, sed comica, vel ex eo intelligitur, quod quilibet poeta Græcorum non nisi unum poeseos genus tractare et excolere solebat) quæ, illis jam deflorescentibus, diu adhuc viguere, sed raro et inscriptionis tantum, non argumenti, ratione habita memorantur, et vel simpl. nominibus Satyrorum insignitæ, vel variis titulis designatæ, vel communi comœdiarum genere comprehensæ videntur: unde difficillimum dictu, quæ vera comicæ Græcorum Satyrices fuerit indoles et quibusnam in rebus a tragica discrepaverit. 9

5 Conf. Casaub. lib. I. c. 2-6. inpr. p. 117-125. Buhle 1. 1. Eichstædt p. 25 seq. Flögel T. I. p. 337 seq. Potteri Arch. Gr. T. I.

* Id quidem non fugit Casaubonum et Spanhemium, sed leviter tantum (ille pag. 154. hic pag. 346.) rem tetigerunt, quam prolixe primus et non minus in geniose quam docte tractavit Eichstædt I. 1.

"Sic Athenæus laudat Anaxandridam iv Zarúgy, Cratinum, Ecphantidem et Phrynichum » Zarugas, (quæ vox plur. num. sæpe unam tantum fabulam significat, quo res magis turbatur) Timoclis Ικαρίους Σατύρους et Δημοσατύρους.

Ill. Eichstædt eo refert Kauadorgaγωδίαν Alcæi, Ιλαροτραγωδίας Rhintonis et Tragico-comœdiam in Plauti Prol. Amphitr. v. 59 seq. ubi poetæ menti Amphitruonem Rhintonis obversatum esse suspicatur.

"Eichstædt 1. 1. p. 46-85. conjecturis, non certis quidem, at probabilibus, saltem ingeniosis, ductus, hæc inter utrumque satyricæ poeseos genus discrimina intercessisse arbitratur. "1) Tragici poetæ, uti tragoediarum, ita satyricorum quoque dramatum, materiem e cyclo my

thico petiere, qui plurimum iis præstabat et commoditatis ad fingendi probabilitatem, et varietatis ad spectatorum delectationem. Quæ argumenta licet comici poetæ non prorsus adspernarentur; multi tamen e vita communi maluerunt quotidianaque consuetudine ea repetere: in quo utique diversum sunt a Tragicis consilium secuti. Nimirum a Comœdiis scribendis quoniam ad fabulas accesserant satyricas, ad has ita quasi transfudisse vi. dentur Comœdiæ indolem, ut quum alii maledicendi licentiam ex ea adsumsissent, alii in tragoediarum essent perversa et ad risum composita imitatione occupati, proseminarentur duæ velut familiæ, multis ornandæ fabulæ generibus sociæ, in hoc quidem certe aliquantum disjunctæ, quod delectationem spectatorum approbationemque diversa argumenti tractatione quærerent. Etenim qui in domesticis argumentis habitarunt, priscæ Comœdiæ os dicacitatemque æmulati, dicteriis in populares conjiciendis risum excitare voluerunt. Contra qui ad mythicum se orbem contulerant, non tam id unice et inprimis animo videntur intendisse, quod perficere Tragici studebant, ut actionis quadam et orationis ridicula commixtione spectatorum