Quadrantes lectica petit, sequiturque maritum Languida, vel prægnans, et circumducitur uxor. Hic petit absenti, notâ jam callidus arte, Ostendens vacuam et clausam pro conjuge sellam. Galla mea est, inquit. Citiùs dimitte. Profer, Galla, caput. Noli vexare; quiescit.
Ipse dies pulchro distinguitur ordine rerum : Sportula, deinde forum, jurisque peritus Apollo, Atque triumphales, inter quas ausus habere Nescio quis titulos Ægyptius atque Arabarches.— Vestibulis abeunt veteres lassique clientes, Votaque deponunt, quanquam longissima cœnæ Spes homini. Caules miseris atque ignis emendus. Optima silvarum interea pelagique vorabit Rex horum, vacuisque toris tantùm ipse jacebit. Nam de tot pulchris, et latis orbibus, et tam Antiquis, unâ comedunt patrimonia mensâ. Nullus jam parasitus erit! Sed quis ferat istas Luxuriæ sordes? Quanta est gula, quæ sibi totos Ponit apros, animal propter convivia natum! Pœna tamen præsens, quum tu deponis amictus Turgidus, et crudum pavonem in balnea portas. Hinc subitæ mortes, atque intestata senectus. It nova, nec tristis, per cunctas fabula cœnas: Ducitur iratis plaudendum funus amicis.
Nil erit ulterius, quod nostris moribus addat Posteritas: eadem cupient facientque minores. Omne in præcipiti vitium stetit. Utere velis; Totos pande sinus. Dicas hîc forsitan, unde Ingenium par materiæ ? unde illa priorum Scribendi quodcunque animo flagrante liberet Simplicitas, cujus non audeo dicere nomen? Quid refert dictis ignoscat Mucius, an non? Pone Tigellinum: tædâ lucebis in illâ, Quâ stantes ardent, qui fixo gutture fumant, Et latum mediâ sulcum diducis arenâ. Qui dedit ergo tribus patruis aconita, `vehatur Pensilibus plumis, atque illinc despiciat nos? Quum veniet contrà, digito compesce labellum: Accusator erit, qui verbum dixerit, hic est. Securus licet Ænean Rutulumque ferocem Committas nulli gravis est percussus Achilles, Aut multùm quæsitus Hylas urnamque secutus. Ense velut stricto quoties Lucilius ardens
Infremuit, rubet auditor, cui frigida mens est Criminibus, tacitâ sudant præcordia culpâ. Indè iræ, et lacrymæ. Tecum priùs ergò voluta Hæc animo ante tubas: galeatum serò duelli Pœnitet. Experiar, quid concedatur in illos, Quorum Flaminiâ tegitur cinis atque Latinâ.
ULTRA Sauromatas fugere hinc libet et glacialem Oceanum, quoties aliquid de moribus audent, Qui Curios simulant, et Bacchanalia vivunt. Indocti primùm ; quanquam plena omnia gypso Chrysippi invenias. Nam perfectissimus horum est, Si quis Aristotelem similem vel Pittacon emit, Et jubet archetypos pluteum servare Cleanthas. Fronti nulla fides. Quis enim non vicus abundat Tristibus obscœnis? Castigas turpia ?— Loripedem rectus derideat, Æthiopem albus. Quis tulerit Gracchos de seditione querentes ? Quis cœlum terris non misceat, et mare cœlo, Si fur displiceat Verri? homicida Miloni? Clodius accuset machos? Catilina Cethegum? In tabulam Sullæ si dicant discipuli tres? Qualis erat nuper tragico pollutus adulter Concubitu, qui tunc leges revocabat amaras Omnibus, atque ipsis Veneri Martique timendas.- Nonne igitur jure ac merito vitia ultima fictos Contemnunt Scauros, et castigata remordent?
Non tulit ex illis torvum Lauronia quendam Clamantem toties: Ubi nunc lex Julia? dormis? Ad quem subridens: Felicia tempora, quæ te Moribus opponunt! Habeat jam Roma pudorem! Tertius e cœlo cecidit Cato. Sed tamen unde Hæc emis, hirsuto spirant opobalsama collo Quæ tibi? Ne pudeat dominum monstrare tabernæ. Quòd si vexantur leges ac jura, citari
Ante omnes debet Scatinia. Respice primùm, Et scrutare viros: faciunt hi plura; sed illos Defendit numerus, junctæque umbone phalanges. Magna inter molles concordia. Non erit ullum Exemplum in nostro tam detestabile sexu.—
Nunquid nos agimus causas? civilia jura Novimus? aut ullo strepitu fora vestra movemus? Luctantur paucæ; comedunt coliphia paucæ. Vos lanam trahitis, calathisque peracta refertis Vellera vos tenui prægnantem stamine fusum Penelope meliùs, leviùs torquetis Arachne, Horrida quale facit residens in codice pellex. Notum est, cur solo tabulas impleverit Hister Liberto; dederit vivus cur multa puellæ. Dives erit, magno quæ dormit tertia lecto. Tu nube, atque tace: donant arcana cylindros. De nobis post hæc tristis sententia fertur: Dat veniam corvis, vexat censura columbas.
Fugerunt trepidi vera ac manifesta canentem Stoïcidæ. Quid enim falsi Lauronia? Sed quid Non facient alii, quum tu multicia sumas, Cretice, et hanc vestem populo mirante perores In Proculas, et Pollitas? Est mocha Labulla: Damnetur, si vis, etiam Carfinia: talem Non sumet damnata togam. Sed Julius ardet, Estuo. Nudus agas! Minùs est insania turpis. En habitum, quo te leges ac jura ferentem Vulneribus crudis populus modò victor, et illud Montanum positis audiret vulgus aratris. Quid non proclames, in corpore judicis ista
Si videas? Quæro, an deceant multicia testem? Acer, et indomitus, libertatisque magister, Cretice, perluces. Dedit hanc contagio labem, Et dabit in plures; sicut grex totus in agris Unius scabie cadit et porrigine porci, Uvaque conspectâ livorem ducit ab uvâ.
Fœdius hoc aliquid quandoque audebis amictu. Nemo repentè fuit turpissimus. Accipient te Paulatim, qui longa domi redimicula sumunt Frontibus, et toto posuêre monilia collo, Atque Bonam teneræ placant abdomine porcæ, Et magno cratere, Deam. Sed more sinistro Exagitata procul non intrat fœmina limen. Solis ara Deæ maribus patet. Ite profanæ ! Clamatur nullo gemit hîc tibicina cornu. Talia secretâ coluerunt Orgia tædâ Cecropiam soliti Baptæ lassare Cotytto. Ille supercilium madidâ fuligine tactum Obliquâ producit acu, pingitque trementes
Attollens oculos: vitreo bibit ille Priapo, Reticulumque comis auratum ingentibus implet, Cærulea indutus scutulata, aut galbana rasa, Et per Junonem domini jurante ministro. Ille tenet speculum, pathici gestamen Othonis, Actoris Aurunci spolium, quo se ille videbat Armatum, quum jam tolli vexilla juberet. Res memoranda novis annalibus, atque recenti Historiâ, speculum civilis sarcina belli. Nimirum summi ducis est occidere Galbam, Et curare cutem; summi constantia civis Bebriaci campo spolium affectare Palatî, Et pressum in faciem digitis extendere panem : Quod nec in Assyrio pharetrata Semiramis orbe, Mosta nec Actiacâ fecit Cleopatra carinâ. Hic nullus verbis pudor, aut reverentia mensæ. Hîc turpis Cybeles et fractâ voce loquendi Libertas, et crine senex fanaticus albo Sacrorum antistes, rarum ac memorabile magni Gutturis exemplum, conducendusque magister. Quid tamen exspectant, Phrygio quos tempus erat jam More supervacuam cultris abrumpere carnem ? Quadringenta dedit Gracchus sestertia, dotem Cornicini; sive hic recto cantaverat ære. Signatæ tabulæ : dictum Feliciter! ingens Cœna sedet gremio jacuit nova nupta mariti.
O proceres, censore opus est an haruspice nobis ? Scilicet horreres, majoraque monstra putares, Si mulier vitulum vel si bos ederet agnum? Segmenta, et longos habitus, et flammea sumit, Arcano qui sacra ferens nutantia loro Sudavit clypeis ancilibus. O pater Urbis, Unde nefas tantum Latiis pastoribus? unde Hæc tetigit, Gradive, tuos urtica nepotes ? Traditur ecce viro clarus genere atque opibus vir: Nec galeam quassas, nec terram cuspide pulsas, Nec quereris patri? Vade ergò, et cede severi Jugeribus campi, quem negligis! Officium cras Primo sole mihi peragendum in valle Quirini. Quæ causa officii? Quid quæris? Nubit amicus, Nec multos adhibet. Liceat modò vivere; fient, Fient ista palàm, cupient et in acta referri. Interea tormentum ingens nubentibus hæret,
Quòd nequeunt parere, et partu retinere maritos.
Sed melius, quòd nil animis in corpora juris Natura indulget. Steriles moriuntur, et illis Turgida non prodest conditâ pyxide Lyde, Nec prodest agili palmas præbere Luperco.
Vicit et hoc monstrum tunicati fuscina Gracchi, Lustravitque fugâ mediam gladiator arenam, Et Capitolinis generosior, et Marcellis,
Et Catulis, Paulique minoribus, et Fabiis, et
Omnibus ad podium spectantibus. His licet ipsum
Admoveas, cujus tunc munere retia misit.
Esse aliquid Manes, et subterranea regna,
Et contum, et Stygio ranas in gurgite nigras, Atque unâ transire vadum tot millia cymbâ, Nec pueri credunt, nisi qui nondum ære lavantur. Sed tu vera puta. Curius quid sentit, et ambo Scipiada? quid Fabricius, manesque Camilli ?
Quid Cremeræ legio, et Cannis consumpta juventus, Tot bellorum animæ, quoties hinc talis ad illos
Umbra venit? Cuperent lustrari, si qua darentur
Sulfura cum tædis, et si foret humida laurus.
Illuc, heu! miseri traducimur. Arma quidem ultra
Littora Juvernæ promovimus, et modò captas
Orcadas, ac minimâ contentos nocte Britannos: Sed quæ nunc populi fiunt victoris in urbe, Non faciunt illi, quos vicimus.—
QUAMVIS digressu veteris confusus amici, Laudo tamen, vacuis quòd sedem figere Cumis Destinet, atque unum civem donare Sibyllæ.
Janua Baiarum est, et gratum littus amœni
Secessûs. Ego vel Prochytam præpono Suburæ.
Nam quid tam miserum, tam solum vidimus, ut non
Deterius credas horrere incendia, lapsus
Tectorum assiduos, ac mille pericula sævæ Urbis, et Augusto recitantes mense poëtas? Sed dum tota domus rhedâ componitur unâ, Substitit ad veteres arcus madidamque Capenam. Hic, ubi nocturnæ Numa constituebat amicæ, Nunc sacri fontis nemus et delubra locantur Judæis, quorum cophinus foenumque supellex,
« PredošláPokračovať » |