περιτομὴ καρδίας ἐν πνεύματι, οὐ γράμματι, οὗ ὁ Α igitur circumcisionem in spiritu per Christum ut ἔπαινος οὐκ ἐξ ἀνθρώπων, ἀλλ' ἐκ Θεοῦ. » Όσοι τοιγαροῦν τὴν ἐν πνεύματι περιτομὴν διὰ Χριστοῦ πεπλουτήκαμεν, κλῆρος αὐτοῦ γεγόναμεν κ ἐπὶ τὴν γῆν τὴν ἁγίαν, ο ἵνα τὴν ἄνω νοῦμεν πόλιν, τὴν νοητὴν Ἱερουσαλήμ, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός, ὁ φιλητήν τε αὐτὴν καὶ αἱρετὴν ποιούμενος. • Αίρετιεῖ γάρ, φησίν, ἔτι τὴν Ἱερουσαλήμ. » Οὐκ ἀπίθανον δὲ πάλιν εἴπερ ἕλοιτό τις Ἱερουσαλὴμ οἴεσθαι καὶ νῦν ὠνομᾶσθαι τὴν Ἐκκλησίαν, ἣν καὶ Θεοῦ πόλιν ἀποκαλεῖ, λέγων ὁ θεσπέσιος Δαβίδ· • Καθάπερ ηκούσαμεν, οὕτω καὶ εἴδομεν ἐν πόλει Κυρίου τῶν δυνάμεων, ἐν πόλει τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. » Εὐλαβείσθω πᾶσα σὰρξ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, διότι ἐγήγερται ἐκ νεφελῶν ἁγίων αὐτοῦ. 17. Επιφώνημα μὲν τοῦτο καλὸν καὶ ἐπωφελές, Β καὶ πρόσκλησις ἀγαθή, τοῖς ἐθέλουσιν εὐδοκιμεῖν, εἴτε παρ' αὐτοῦ γέγονε τοῦ Θεοῦ, εἴτε μὴν ἐκ προσ που τοῦ προφητικοῦ. Πλὴν ἐκεῖνο περιαθρητέον. Ως γὰρ πάντη τε καὶ πάντως ἀπολουμένων οἵπερ ἂν αὐτῷ μὴ πιστεύσειαν, εὐλαβεῖσθαι προστέταχε· τοῦτο καὶ αὐτὸς ὁ Χριστὸς τὴν εἰς αὐτὸν πίστιν οὐ προσιεμένοις ἐπεφώνει τοῖς ἐξ Ἰσραήλ· ε Αμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ πιστεύσητε ὅτι ἐγώ εἰμι, ἐν ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν ἀποθανεῖσθε· ν καὶ πάλιν, • Ο πιστεύων εἰς τὸν Υἱὸν, οὐ κρίνεται, ὁ δὲ μὴ πιστεύων, ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. » Ταύτῃτοι καὶ λίθος προσκόμματος, καὶ πέτρα σκανδάλου κατωνόμασται Χριστός. Ωσπερ γάρ ἐστιν ὁμολογουμένως καλὸν καὶ σωτήριον τὸ πίστει στεφανοῦν αὐτὸν, οὕτω καὶ C ὀλέθρου πρόξενον, τὸ μὴ εὐλαβεῖσθαι τὸν δι' ἡμᾶς ἐν τοῖς καθ' ἡμᾶς γεγονότα, καὶ οὐχ ἑτέρου του χάριν, ἢ ἵνα σώσῃ τὸ ἀπολωλός. Ἐγηγέρθαι δὲ ἐκ νε φελῶν ἁγίων αὐτὸν νομιοῦμεν πάλιν, ὡς ἐξ ἠρεμίας τῆς πάλαι καὶ σιωπῆς ἀφιγμένον εἰς κίνησιν τῆς ἐν ἡμῖν φροντίδος, γεγονότα γε μὴν ἐκ σπέρματος ἁγίων ̓Αβραάμ, Ἰσαάκ, Ἰεσσαὶ, καὶ Δαβίδ, ἐκ τῶν σὺν ἐκείνοις γενεαλογουμένων, οὓς καὶ νεφέλας ἀποκαλεῖ, διά τοι τὸ ὑψοῦ φέρεσθαι τῶν ἁγίων τὸν νοῦν, καὶ παραιτεῖσθαι μὲν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ φρόνημα τὸ κατεῤῥιμμένον, ζητεῖ[ν] δὲ μᾶλλον τὰ ἄνω καὶ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ μὴν καὶ τὸ ἐν τάξει νεφῶν, τοῖς νοητοῖς ὑετοῖς κατάρδειν ἑτέρους. Ὅτι δὲ τὴν ἀνάστασιν ἐννοεῖ, πληροφορήσει πάλιν αὐτὸς ὁ Σωτὴρ,,, διὰ τῆς τοῦ Ψάλλοντος φωνῆς οὕτω λέγων· « Ενεκεν τῆς ταλαιπωρίας τῶν πτωχῶν καὶ τοῦ στεναγμοῦ τῶν πενήτων νῦν ἀναστήσομαι. · Ἐγήγερται τοί νυν, τουτέστι, κεκίνηται λοιπὸν εἰς ἐπικουρίαν τοῖς ἐπὶ τῆς γῆς πεπραχόσιν ἀθλίως. Αὐτὸς δὲ ἡ τῶν κακῶν ἁπάντων λύσις, καὶ τῆς ἀρχαίας ἀρᾶς τὸ πίδος τῆς εἰς αἰῶνα τὸν μέλλοντα. ΚΕΦΑΛ. Γ ́. Καὶ ἔδειξέ μοι Κύριος Ἰησοῦν τὸν ἱερέα τὸν μέγαν ἑστῶτα προ προσώπου ἀγγέλου Κυρίου. divitias acquisivimus, possessio ejus facti sumus super terram sanctam, ut superam civitatem meditemur, Jerusalem, quæ animo videtur, cujus et conditor Deus, qui ipsam amabilem et optabilem facit. • Eliget enim adhuc Jerusalem, inquit. Non est insuper improbabile, si quis existimare volet, Jerusalem et nunc vocatam esse Ecclesiam, quam et Dei civitatem divinus David nominat, cuni ait : c Sicut audivimus, ita et vidimus, in civitate Domini virtutum, in civitate Dei nostri . D VERS. 15. Timeat omnis caro a facie ejus, quia excitatus est e nubibus sanctis suis. XVI. Pulchrum hoc, et utile epiphonema, et cohortatio bona volentibus bene audire, sive a Deo est, sive ex persona prophetæ. Verumtamen illud considerandum diligenter. Timere enim jubet, quasi perditis penitus, quicunque ipsi non crediderint. Hoc et ipse Christus Israelitis fidem in ipsum non admittentibus minabatur, cum diceret: Amen dico vobis, nisi credideritis quia ego sum, moriemini in peccatis vestris "; » et iterum : c Qui credit in Filium, non judicatur; qui autem non credit, jam judicatus est, quia non credidit in nomine 672 Filii Dei . » Idcirco et lapis offensionis et petra scandali dictus est Christus 6. Quemadmodum enim eitra dubitationem cujusdam laudabile et salutare est fide ipsum honorare, ita et exitiosum non timere, qui propter nos nostra suscepit, nec alia de causa quam, ut salvaret quod perierat . Excitatum auttem ipsum ex nubibus sanctis suis præterea putabimus, ut qui ex antiqua quiete et silentio ad motum sollicitudinis circa nos venerit, natum ex semine sanctorum Abraham, Isaac, Jesse, et David, et aliorum qui in ordine generationis deinceps recensentur, quos et nubes appellat, quod sanctorum mens sublime feratur, et terrena cogitataque humilia repudiet, et superna potius ac cœlestia quærat : quinetiam, more nubium, pluviis quæ intelliguntur nec apparent, alios irriget. Quod autem exsurrectionem intelligat, rursum Salvator ipse testificatur, voce Psalmographi ita loquens : ‹ Propter miseriam inopum et gemitum pauperum, nunc exsurgam 6. Excitatus est igitur, hoc est motus est de cætero ad ferendam opem miseris et afflictis super terram. Ipse autem malorum omnium est solutio, et veteris maledicti finis, et principium omnis boni, et largitor spei vitæ sempiternæ. 67 πέρας, καὶ ἀρχὴ τοῦ παντὸς ἀγαθοῦ, καὶ δοτὴρ ἐλε CAP. III. VERS. 1, 2. Ει ostendit mihi Dominus Jesum sacerdotem magnum stantem ante faciem angeli Domini, El liabolus stabat a dextris ejus, ut adversaretur ei. A Καὶ ὁ διάβολος εἱστήκει ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τοῦ Et dixit Dominus ad diabolum : Increpet Dominus in te, diabole, et increpet in te qui elegit Jerusalem. Nonne ecce hoc ut torris extractus ex igne? ἀντικεῖσθαι αὐτῷ. Καὶ εἶπε πρὸς τὸν διάβολον Ἐπιτιμήσαι Κύριος ἐν σοὶ, διάβολε, καὶ ἐπιτιμῆσαι ἐν σοὶ ὁ ἐκλεξάμενος τὴν Ἱερουσαλήμ. Οὐκ ἰδοὺ τοῦτο ὡς δαλὸς ἐξεσπασμένος ἐκ πυρός ; XVII. Narratio visionem continet, verumtamen sensum habet historicum, sub ænigmate se insinuantem et ut imagine iterum Jesum describentem. Tenendum porro, prophetam visione jam re perfecla et ad exitum deducta verba facere. Est autem nequaquam fabulosus sermo, neque ab instituto alienus, neque otiosas narrationes acervat: verum, ut dixi, principio antequam evenirent, ista vidit, et annuntiare magnum operæ pretium ducit, dum ita erudiat et tutum reddat Israelem, ne similibus B sese delictis iterum involval, iterumque captivus fiat, sciens se salvatum cum labore, et liberationem quoque ipsi opus erat gratiam 673 propemodum vel ipsis in coelo angelis cura ac sollicitudini fuisse. Ait ergo se vidisse stantem angelum, et coram eo Jesum filium Josedec sacerdotem magnum. Et angelus quidem typum et imaginem Christi gerebat: sacerdos autem totius populi personam sustinuisse potest intelligi: sic enim divina Scriptura eum accipit. Quare alicubi ad Mosen dicit Deus: Et ecce ego accepi Levitas pro omnibus filiis Israel, dono dati sunt mihi os. . Quocirca nihil adversus decorum peccat oratio, pro omni populo sacerdotem accipiens. Postquam enim Israel, cultis idolis spretisque legibus per Mosen latis, abjectus est a facie Dei, postmodum justa in eum ira expleta, misericordia a Deo est affectus, et denuo ad conspectum ejus revocatus. Et hoc, opinor, est, sub quodam integumento verborum, stare sacerdotem ante faciem angeli Domini. In ira quippe aversatur, et oculos removet a contemptoribus: contra miserans intuetur et respicit. Hinc et divinus Psaltes orabat ita: ΙΖ ́. Ορασις μὲν τὸ διήγημα, πλὴν ἔχει λόγον ἱστορικὸν, αἰνιγματωδῶς εἰσβάλλοντα, καὶ ὡς ἐν εἰκόνι πάλιν τῷ Ἰησοῦ προσδιαγραφόμενον. Ιστέον δὲ, ὅτι τῶν ἐν ταῖς ὁράσεσιν εἰς πέρας ἐκβεβηκότων, τοὺς περὶ αὐτῶν ὁ προφήτης ποιεῖται λόγους. Είκαιομυθὴς δὲ οὐδαμῶς, οὐδὲ μὴν κατόπιν τῶν ἐπιτηδευ μάτων ἔρχεται, καὶ περιττῶν ἡμῖν διηγημάτων σωρεύει ὄχλον· ἀλλ ̓, ὡς ἔφην, ἐν ἀρχαῖς πρὸ τῶν πραγμάτων τεθένται ταῦτα, καὶ ἀπαγγέλλειν ποιεί ται περὶ πολλοῦ, σοφόν τε καὶ ἀσφαλῆ καθιστὰς τὸν Ἰσραήλ, ἵνα μὴ τοῖς ἴσοις πταίσμασι περιπεσών, ἁλοίη καὶ δεύτερον, εἰδὼς, ὅτι σέσωσται μετὰ πόνου, καὶ μονονουχί φροντὶς γέγονε καὶ τοῖς ἐν οὐρανῷ ἀγγέλοις ἡ ἐπ' αὐτῷ λύτρωσίς τε καὶ χάρις. Εφη τοίνυν, ὅτι τεθέαται μὲν ἑστῶτα τὸν ἄγγελον, πρὸ προσώπου δὲ αὐτοῦ τὸν Ἰησοῦν τὸν Ἰωσεδέκ, τὸν ἱερέα τὸν μέγαν. Καὶ ὁ μὲν ἄγγελος εἰς εἰκόνα καὶ τύπον εἱστήκει Χριστοῦ· ὁ δέ γε ἱερεὺς νοηθείη ἂν ἀντὶ παντὸς τοῦ λαοῦ· λαμβάνεται γὰρ οὕτω παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς. Καὶ γοῦν ἔφη που πρὸς Μωσέα Θεός· ι Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ εἴληφα τοὺς Λευΐτας ἀντὶ πάντων τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, δόμα δεδομένοι εἰσί μοι. Ἔρχεται δὴ οὖν ὁ λόγος ἡμῖν οὐκ ἀπὸ σκοποῦ τοῦ πρέποντος, ἀντὶ παντὸς τοῦ λαοῦ τὸν ἱερέα δεχομέ νοις. Ἐπειδὴ γὰρ γέγονεν ὁ Ἰσραὴλ ἐκ προσώπου Θεοῦ, λελατρευκώς εἰδώλοις, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν διὰ Μωσέως ἀτιμήσας νόμον, εἶτα πληρωθείσης τῆς ἐπ' αὐτῷ δικαίας ὀργῆς, ηλέηται παρά Θεοῦ, κέκληται τε πάλιν εἰς ὄψιν αὐτοῦ. Καὶ τοῦτο, οἶμαι, ἐστὶν αἰνιγματωδῶς τὸ ἑστάναι τὸν ἱερέα πρὸ προσώπου ἀγγέλου Κυρίου. Ἐν ὀργῇ μὲν γὰρ ἀποστρέφεται, καὶ ἀποκομίζει τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν εἰωθότων κατα φρονεῖν· οἰκτείρων γε μὴν ἐφορᾷ καὶ ἐπισκέπτεται. Καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος Ψαλμῳδὸς προσηύχετο, λέγων" • Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ, καὶ μὴ ἐκκλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου. » Καὶ πά λιν· « Ἐπίβλεψον ἐπ' ἐμέ, καὶ ἐλέησόν με. . Αλλ' ὁ μὲν φύσει χρηστὸς καὶ φιλοικτίρμων Θεὸς ἠλευθέ ρου τῆς ἁμαρτίας τὸν Ἰσραήλ. Ο δέ γε εἰς ταύτην ἐμβεβληκώς Σατανᾶς, εἰστήκει πάλιν ἀντικείμενός τε καὶ ἀντεξάγων αὐτῷ, καὶ καταγορεύων ἔτι, καὶ ὅσον ἥκει εἰπεῖν εἰς τὸ αὐτῷ δοκοῦν, κατοικτείρεσθαι μὴ ἀφιεὶς, ὡς ἐν πλημμελ[ε]ίαις ὄντα, καὶ τοῖς τῆς δυσσεβείας ἐγκλήμασιν ενεχόμενον, καὶ οὐδὲν ἔχοντα δεξιόν. Εἱστήκει γάρ, φησὶν, ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τρό πον τινὰ παραλύων τὰ δεξιά πολεμεῖ γὰρ οὐχὶ τοῖς σκαιοῖς ἡμῶν πράγμασιν, ἀλλὰ τοῖς δεξιοῖς καὶ ἐπαινουμένοις. Τ[οι]οῦτό τι παθεῖν ἐπηρᾶτό τινα τῶν εἰς Χριστὸν δεδυσσεβηκότων ὁ μακάριος Δαβίδ, λέγων· ι Καὶ διάβολος στήτω ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ. » Αντα έκειτο τοίνυν ὁ Σατανᾶς, πλὴν ἐπετιμᾶτο διὰ φωνῆς Ne avertas faciem tuam a me, et ne declines in ira a servo tuo 69., Et iterum : • Respice in me, et miserere mei 70.3 Caterum natura benignus et misericors Deus Israelem a peccato liberabat. Qui autem in illud induxerat Satanas stabat, nihilominus adversans, et se opponens illi, et deserens illum insuper, et, quod quidem ad arbitrium ac voluntatem ipsius al- D tinebat, misericordiam, ut peccatis obnoxio et impietatis criminibus irretito et nullius frugis tribui non sinens. c Stabat enim, inquit, ac dextris ejus, quodam modo dextera destruens: non enim sinitras res nostras, sed dextras et laudabiles oppugnal. Hoc contigisse cuidam in Christum impiorum beatus David sentiebat dicens: Diabolus stet a dextris ejus "., Adversabatur ergo Satanas : sed angeli voce increpabatur. Audivit enim dicentem : • Increpet Dominus in te, diabole, et increpet Do minus in te, qui elegit Jerusalem. Considera enim quomodo illico Deo infestum et supernis calculis 60 Num. 111, 9, 10. ce Psal. XXVI, 9. το Psal. xxiv, 16. τι Psal. cviii, 6. ἀγγέλου. Ἤκουε γὰρ λέγοντος· « Επιτιμήσαι Κύριος A impie obsistentem ostenderit. Deo siquidem miseran te et Israelem jam peccatis exsolvente, eligenteque et electam reddente Jerusalem, accusare 674 non cessat, et misericordiam adeptos damnare audet. Quare ejus inexplebilem iram redarguit, inquiens: • Nonne ecce hoc ut torris extractus ex igne ? Perinde est enim ac si dicat fortasse: Peccavit Israel manifesto, et tuis criminationibus teneri videtur. Altamen non mediocriter punitus est, calamitates sustinuit, et vix ut torris semiustus ab igne extractus est: sic enim captivitatis detrimentorum et incommodorum quasi imaginem effinxit. Mode, et ægre quidem gravissimæ ærumnæ flammam effu git. Desine igitur misericordia dignatos accusare: • Deus enim si justificat, quis est qui condem ἐν σοί, διάβολε, καὶ ἐπιτιμήσαι Κύριος ἐν σοὶ, ὁ ἐκλεξάμενος τὴν Ἱερουσαλήμ. ο "Αθρει γάρ, όπως θεομάχον ἔδειξεν εὐθὺς, καὶ ταῖς ἄνωθεν ψήφοις ἀνα οτίως ἀντιπράττοντα. Θεοῦ γὰρ οικτείροντος καὶ ἀπαλλάττοντος ἤδη πλημμελείας τὸν Ἰσραήλ, εἰσε δεξαμένου τε καὶ ἀπόλεκτον ἤδη ποιουμένου τὴν Ιερουσαλήμ, κατηγορῶν οὐ παύεται, καὶ κατακρίνειν ἀποτολμᾷ τοὺς ἐλεημένους. Οὐκοῦν ἀκόρεστον εἰς ὀργὰς διελέγχει δὴ λέγων· Οὐκ ἰδοὺ τοῦτο ὡς δα λὰς ἐξεσπασμένος ἐκ πυρός; • Ὅμοιον γὰρ ὡς εἰ λέγοι τυχόν· Πεπλημμέληκεν όμολογουμένως ὁ Ἰσ ραὴλ, καὶ ταῖς σαῖς φιλοψογίαις ἐπεσχημένος ὁρᾶται. Πλὴν ἐκτέτικε δίκας οὐ μετρίως, ἀνέτλη τὰς συμφοράς, καὶ ἐξεσπάσθη μόλις, ὡς ἐκ πυρὸς δαλὸς ἡμίφλεκτος· οὕτω γὰρ τὰ ἐκ τῆς αἰχμαλωσίας ἀπεικο- Β net " ? νίσατο βλάβη. "Αρτι καὶ μόλις τῆς ἀνηκέστου ταλαιπωρίας διέδρα τὴν φλόγα. Παῦσαι δὴ οὖν ἐγκαλῶν τοῖς ἐλεημένοις· « Θεὸς γὰρ ὁ δικαιῶν, τίς ὁ κατακρίνων; ο Καὶ Ἰησοῦς ἦν ἐνδεδυμένος ἱμάτια ρυπαρά, καὶ εἱστήκει πρὸ προσώπου τοῦ ἀγγέλου τοῦ Κυρίου. Καὶ ἀπεκρίθη, καὶ εἶπε πρὸς τοὺς ἑστηκότας πρὸ προσώπου αὐτοῦ, λέγων· Ἀφέλετε τὰ ἱμάτια τὰ ῥυπαρὰ ἀπ' αὐτοῦ. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτ τόν· Ἰδοὺ ἀφῄρηκα τὰς ἀνομίας σου. Καὶ ἐνδύσατε αὐτὸν ποδήρη, καὶ ἐπίθετε κίδαριν καθαράν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. ΙΗ'. Παραδεχθέντος ἅπαξ εἰς τὸ παντὸς τοῦ λαοῦ πρόσωπον τοῦ λαχόντος ἱερουργεῖν, ἀπόχρη λοιπόν, καθάπερ ἐγᾦμαι, τοσοῦτον εἰπεῖν, ὅτι τὰ ῥυπαρὰ σύμβολον ἂν εἶεν οὐκ ἀσυμφανὲς τῆς ἀκαθαρσίας τοῦ λαοῦ. Κατημφιεσμένοι γὰρ ὥσπερ ταῖς σφῶν αὐτῶν ἁμαρτίαις, καὶ δυσαπόνιπτον ἔχοντες τῆς ἀσεβείας τὸν μῶμον, διετέλουν ἐν αἰχμαλωσίᾳ, ποι- C ναῖς ὑπενηνεγμένοι, καὶ τῶν ἀνοσίως αὐτοῖς πεπλημ μελημένων ἀποτιννύντες δίκας. Ἐπειδὴ δὲ κατηλέει Θεὸς, ἀπαλλάττεσθαι τῆς ἁμαρτίας προστέταχεν, ἐλευθεροῦσθαι τῶν ῥυπαρῶν, καὶ μεταμφιέννυσθαι τρόπον τινὰ τὴν δικαιοῦσαν χάριν. Κατανεύει δὲ αὐ τοῖς τοῦ πόνου τὸ πέρας, καὶ τῶν συμβεβηκότων τὴν λύσιν. Οπου γὰρ ἁμαρτίας ἄφεσις, ἔψεται που και τὸ ἀπαλλάττεσθαι δεῖν τῶν δι ̓ αὐτὴν ἐπενηνεγμένων. Οὐκοῦν ἐν σχήματι Θεοῦ τοῖς ἑστηκόσι καὶ λει τουργοῦσιν αὐτῷ προστέταχεν ὁ μακάριος ἄγγελος ἀφελεῖν ἀπ' αὐτοῦ τὴν ῥυπῶσαν ἐσθῆτα, καὶ δὴ καί φησιν· ὁ Ἰδοὺ ἀφῄρηκα τὰς ἀνομίας σου. » Εἶτα δεῖν ἔφη ποδήρη τε αὐτῷ καὶ κίδαριν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν δοθῆναι καθαράν, ἵνα διὰ τούτου νενομισμένως ἀεί πως συντρέχῃ ταῖς τῶν λαῶν καταστάσεσι, καὶ τῆς Ιερωσύνης δόξα. Καύχημα μὲν γὰρ τοῖς ἱερουργοῖς, ἡ τῶν ὑπὸ χεῖρα καθαρότης, καὶ ἐν λαμπροῖς αὐχήμασι τὸ τῆς ἱερωσύνης ἔχουσιν εὐκλες, εὐδοκιμούν τος τοῦ λαοῦ, καὶ ἀμωμήτως ἰόντος ἐπὶ τὸ Θεῷ δου κοῦν, καὶ τρυφερὸν ὑποφέροντος τὸν αὐχένα τοῖς παρ' αὐτοῦ θεσπίσμασι, ταύτῃτοι καὶ εὐμενῆ καὶ φίλον ἔχοντος τὸν Πατέρα Θεόν. Ἐπίκλημα δὲ καὶ μῶμος, τῶν ὑπεζευγμένων ἡ ῥᾳθυμία, καὶ τὸ ἀπερισκέπτως ἴεσθαι πρὸς τὸ πλημμελές. Ωσπερ γὰρ ἐν ἁμαρτίαις τε Rom. vi, 54. D VERS. 3-5. Ει Jesus erat indutus vestibus sordidis, et stabal ante faciem angeli Domini. Et respondit (angelus) et dixit ad eos quistabant ante faciem suam, dicens: Auferte vestimenta sordida ab eo. Et dixit ad eum: Ecce abstuli iniquitates tuas. Et induite eum veste lalari, et imponite cidarim mundam super caput ejus. XVIII. Assumpto semel sacerdote ad totius populi personam repræsentandam, satis est, ut existimo, deinceps hoc tantum dicere, sordida vestimenta symbolum sive indicium esse posse haud ambiguum immunditiæ populi. Quasi enim peccatis suis convestiti et impietatis maculas vix eluendas habentes, captivitatem tolerabant, miseriis subjecti et nefarie commissorum pœnas luentes. Postquam autem misertus est Deus, a peceato liberos esse mandavit, et exui sordidis et indui aliquo modo justificante gratia. Iunuit autem porro ipsis laborum et casuu:n finem. Ubi namque remittitur peccatum, illic etiam sequitur necessario malorum propter peccatum inflictorum depulsio. Quare nomine Dei astantibus et ministrantibus ipsi mandat beatus angelus auferre inquinatam vestem, additque : « Ecce abstuli iniquitates tuas. » Deinde ait cooperiendum veste talari, et cidarim mundam imponendam super caput ejus, ut ita legitime cum statu populi sacerdotii gloria semper conspiret. Gloriatio quippe sacerdotum est subjectorum puritas, et innocentia, 675 et honorem sacerdotii sui splendido sibi ornamento ducunt, cum populus fertur laudibus, citraque reprehensionem ad Dei voluntatem sese accommodat, delicatasque cervices ejus oraculis submittit, atque ob eam causam Deum Patrem amicum sibi ac benevolum habet. Contra vituperatio et ignominia illorum est subjectorum socordia, et cæci impetus ad peccandum. Ut enim populo peccatis obstricto sordida quodammodo erant et sacerdotis vestimenta, sic ubi probari consueverit, purum erit et conspicuum sa rursum cerdotii munus, multamque apud Deum fiduciam Α ὄντος τοῦ λαοῦ, ῥυπαρά πως ἦν καὶ τὰ τοῦ ἱερέως obtinebit. Quamobrem divinus Paulus, gentibus Christi sacro Evangelio ministrato, cum ex incrementis ad virtutem eos inclarescere et ei firma fide inhærere cerneret, ita scribit: Propter gloriationem vestram, fratres, quam habemus in Domino Jesus. » El rursum : c Gaudium et corona mea vos estis 74, 73 VERS. 6, 7.Et angelus stabat. Et contestatus est angelus Domini ad Jesum, dicens : Hæc dicit Dominus omnipotens: Si in viis meis ambulaveris, et precepta mea custodiveris, et tu dijudicabis domum meam, el custodies atrium meum, et dabo tibi conversantes in medio stantium istorum. XIX. In Jesu magno sacerdote Christum omnium Salvatorem descriptum accipimus, cujus item personam ut gereret, a principio Aaron sacerdos institutus est. Hoc autem in loco ad ipsum filium Josedee dictum asserimus: Hæc dicit Dominus omnipotens Si in viis meis ambulaveris, et præcepta amea custodiveris, et tu dijudicabis domum meam, el que sequuntur. Non enim talia Christo dici quennt: qui est via, justificatio Dei, et Patris sui "domum ipse dijudicavit, ut Filius potestatem exercens. Erat enim Moses fidelis famulus in omni domo Dei : at Christus ut Filius super domum ejus, cujus domus nos sumus 7. Ergo ad filium Josedec ista di eta sunto,ad Christum minime. Pollicetur autem Deus sacerdotium retenturum etiam post tempora captivitatis, ut sacerdotes præsint Israeli, et sanctam illam civitatem moderentur. Quoniam enim, captivitate inducta, et sanctis concrematis et sacrificijs sublatis, arbitrabantur nonnulli Mosaica funditus abolenda, 676 et legem nihil amplius valituram, quanquam nondum praesente illo tempore quo Unigenitum natum hominem apparere oportebat, idcirco Deus docens Israelem sub antiquis moribus futurum et sub imperio sacerdotum ætatem habiturum, baud secus quam ante captivitatem necessario affirmat, si legem sincere custodierit, ipsum rursum domum ejus dijudicaturum, et prima gloria potiturum, eum in sacro ministerio etiam sanctis angelis adjuvantibus. Non enim dici potest veterem legem virtutibus intelligentibus destitutam fuisse. Si enim legalia illa typi et umbræ erant, ergo ad Dei gloriam peragebantur. Hoc opinor sibi velle : Dabo tibi conversantes in medio stantium horum,> hoc est, propemodum una sacrificantes et sacris officiis simul fungentes angelos. Perpende porro quomodo ubique sacra Scriptura angelos stare pronuntiet, stationis vocabulo significans eos ignaviæ non succumbere, sed mentem velut erectam, et in ἐσθήματα· οὕτως ειωθότος πάλιν εὐδοκιμεῖν, καθαρὸν ἔσται καὶ διαφανὲς τῆς ἱερωσύνης το χρήμα (1), και ἐν πολλῇ παρρησίᾳ τῇ παρὰ Θεῷ. Καὶ γοῦν ὁ θε σπέσιος Παῦλος ἱερουργήσας τοῖς ἔθνεσι τὸ Εὐαγγέ λιον τοῦ Χριστοῦ, καὶ ταῖς εἰς τὸ ἄμεινον ἐπιδόσεσιν εὐδοκιμοῦντας βλέπων, καὶ βεβαίαν ἔχοντας τὴν ἐπ' αὐτῷ πίστιν, ἐπιστέλλει λέγων· « Νὴ τὴν ἡμετέραν καύχησιν, ἀδελφοί, ἣν ἔχομεν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ. » Καὶ πάλιν· ο Χαρὰ καὶ στέφανός μου ὑμεῖς ἐττε. » Καὶ ὁ ἄγγελος εἱστήκει. Καὶ διεμαρτύρατο δ ἄγγελος Κυρίου πρὸς Ἰησοῦν, λέγων· Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ· Ἐὰν ἐν ταῖς ὁδοῖς μου που ρεύῃ, καὶ ἐν τοῖς προστάγμασί μου φυλάξῃ, καὶ σὺ διακρινεῖς τὸν οἶκόν μου, καὶ φυλάξεις τὴν B καὶ δώσω σοι ἀναστρεφομένους ἐν αὐλήν μου, μέσῳ τῶν ἑστηκότων τούτων. ΙΘ'. Εἰς ὑποτύπωσιν μὲν τοῦ πάντων Σωτῆρος Χριστοῦ παρεδεξάμεθα τὸν Ἰησοῦν τὸν ἱερέα τὸν μέγαν· τέθειτο γὰρ εἰς τοῦτο καὶ ̓Ααρὼν ἐν ἀρχαῖς. Πλὴν ἔν γε τοῖς προκειμένοις πρὸς αὐτὸν εἰρῆσθαί φαμεν τὸν Ἰωσεδέκ τή, ο Τάδε λέγει Κύριος παντο κράτωρ' ο Ἐὰν ἐν ταῖς ὁδοῖς μου πορεύῃ, καὶ ἐν τοῖς προστάγμασί μου φυλάσσῃ, καὶ σὺ διακρινεῖς τὸν οἶκόν μου, ο καὶ τὰ τούτοις ἑπόμενα. Οὐ γὰρ ἂν εἴρητο τὰ τοιάδε Χριστῷ· αὐτὸς γάρ ἐστιν ἡ ὁδὸς, αὐτὸς τὸ δικαίωμα τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, αὐτὸς δι έκρινε τὸν οἶκον αὐτοῦ, κατεξουσιάζων ὡς Υιός. Ην μὲν γὰρ ὁ θεσπέσιος Μωσῆς πιστὸς θεράπων ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ· Χριστὸς δὲ ὡς Υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ, οὗ οἰκὸς ἐσμεν ἡμεῖς. Οὐκοῦν εἰρήσθω μὲν πρὸς τὸν τοῦ Ἰωσεδὲν τὰ τοιάδε, πρὸς δέ γε Χριστὸν οὐκέτι. Ἐπηγγέλλετο δὲ Θεὸς, τὴν κατὰ νόμον ἱερω σύνην κρατήσειν ἔτι καὶ μετά γε τοὺς τῆς αἰχμα αλωσίας καιρούς, ὥστε τοὺς ἱερατεύοντας κατάρχειν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ τὴν ἁγίαν διέπειν πόλιν ἐκείνην. Ἐπειδὴ γὰρ συμβάσης τῆς αἰχμαλωσίας, καὶ τῶν ἁγίων ἐμπεπρησμένων, καὶ θυσίας οὐκέτι προσκεκομισμένης, ᾤοντό τινες πρὸς ἀνατροπὴν οἰκήσεσθα: παντελῆ τὰ Μωσέως, καὶ ἀπρακτήσειν τὸν νόμον, καίτοι μήπω παρόντος τοῦ καιροῦ, καθ' ἂν ἀναδεί κνυσθαι ἐχρῆν ἐνηνθρωπηκότα τὸν Μονογενῆ· ταύτης τοι Θεὸς ἀναπείθων, ὅτι τοῖς ἀρχαίοις ἔθεσιν υποκεί σεται πάλιν ὁ Ἰσραὴλ, καὶ ὑπὸ χεῖρα πράξει τῶν D ἱερέων, καθὰ καὶ πρὸ τῆς αἰχμαλωσίας, ἀναγκαίως φησὶν, ὡς εἰ γένοιτο γνήσιος νομοφύλαξ ὁ Ἰησοῦς, αὐτὸς πάλιν διακρινεῖ τὸν οἶκον αὐτοῦ, καὶ ἐν δόξῃ κείσεται τῇ πρώτη, συλλειτουργούντων αὐτῷ καὶ ἁγίων ἀγγέλων. Οὐ γάρ που φαμεν, ὡς ἔρημος εν δυνάμεων λογικῶν ὁ πάλαι νόμος. Εἰ γὰρ καὶ ἦν ἐν τύποις καὶ σκιαῖς τὰ ἐν νόμῳ, ἀλλ ̓ οὖν εἰς δόξαν ἐτελεῖτο Θεοῦ. Τοῦτο οἶμαι δηλοῦν τὸ, ο Δώσω στι ἀναστρεφομένους ἐν μέσῳ τῶν ἑστηκότων τούτων, κ τουτέστι, μονονουχί συνιερατεύοντας καὶ συλλειτουρ γοῦντας ἀγγέλους. Αθρε: δὲ ὅπως πανταχοῦ τους 93 Rom. xv, 17. 76 Philipp. IV, 9. 78 Hebr. 111, 2-0. (1) Cotelerius (Monum. E. G. II, 643) legit σχήμα, habitus. Ευιτ. ἁγίους ἀγγέλους ἑστάνα: φησὶ τὸ Γράμμα τὸ ἱερὸν, A firmitatis expertem, et cum Deo stantem retinere. Ita et in Ezechiele scriptum invenimus de Cherubim : • Et pedes eorum recti 7., Curvatur enim, et qui dem perfacile, mens humana, et pigritia levi negotio corripitur. Supernorum autem spirituum sancta multitudo stat quodammodo. Quare et Sioni dictum est a Deo : • Fac ut stes, Sion. Offert item beatus David Deo cantica gratiarum actoria, ita dicens : • Statuit supra petram pedes meos 77., Quibus verbis ille spiritu plenus immobilitatem animique firmitudinem expressit. τῷ τῆς στάσεως ὀνόματι καταδηλοῦν τὸ μὴ ὀκλάζειν αὐτοὺς εἰς τὸ βάθυμον, ἀλλ ̓ οἷον ὀρθὴν ἀεὶ καὶ ἀσθενῆ οὐκ ἀνεχομένην τὴν διάνοιαν ἔχειν, ἑστῶσάν τε μετὰ Θεοῦ. Οὕτω καὶ ἐν τῷ Ἰεζεκιήλ γεγραμμένον εὑρήσομεν περὶ τῶν Χερουβίμ, ὅτι « Τὰ σκέλη αὐτῶν ὀρθά, ο Κάμπτεται μὲν γὰρ, καὶ λίαν εὐκόλως, ἡ ἀνθρώπου διάνοια, καὶ ἔστιν εὐπετὴς εἰς γε τὸ θέλειν ἀῤῥωστῆσαι τὸ ῥάθυμον. Ἔστηκε δὲ ὥσπερ τῶν ἄνω πνευμάτων ἡ ἁγία πληθύς. Ταύτητοι καὶ πρὸς Σιὼν ἐλέγετο παρὰ Θεοῦ· ι Στῆσον σεαυτήν, Σιών. » Αν ετίθει δὲ καὶ ὁ μακάριος Δαβὶδ τῷ Θεῷ τὰς χαριστηρίους ᾠδάς, οὕτω λέγων· «Εστησεν ἐπὶ πέτραν τους πόδας μου. » Τὸ γὰρ ἀκλινὲς ἐν τούτοις καὶ τὸ πεπηγὸς τῆς γνώμης, τῷ τῆς στάσεως ὀνόματι κατεσήμηνεν ὁ πνευματοφόρος. Ακουε δή, Ἰησοῦ, ἱερεὺς ὁ μέγας, σὺ δὲ, καὶ Β οἱ πλησίον σου, καὶ οἱ καθήμενοι πρὸ προσώπου σου, διότι ἄνδρες τερατοσκόποι εἰσὶ, διότι ἰδοὺ ἐγὼ ἄγω τὸν δοῦλόν μου, Ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ. Διότι ὁ λίθος, ὃν δέδωκα πρὸ προσώπου Ἰησοῦ, ἐπὶ τὸν λίθον τὸν ἕνα, ἑπτὰ ὀφθαλμοὶ εἰσιν. VERs. Audi igitur, Jesu, sacerdos magne, tu vero el proximi tui, et qui sedent ante faciem tuam, quia viri portentorum spectatores sunt, quia ecce ego adduco servum meum, Oriens nomen ipsi. Quia lapis quem dedi ante faciem Jesu, super lapidem unum, seplem oculi sunt. XX. Supra pollicebatur Jesu, imo certe, ut dicam verius, legali sacerdotio dijudicationem domus sum, et principatum ultra in populum, et finitionem typorum, seu umbrarum cultus juxta legem recepti. Expende porro mihi economiam divinorumque consiliorum summam peritiam. Erant, nec multo post, ad cultum verum germanumque transferenda legalia, 677 typorumque ruditas in speciem amabilis et spiritualis politiæ immutanda. Erant abigen Κ'. Διὰ τῶν ἀρτίως ἡμῖν εἰρημένων κατεπηγγέλ Μετο τῷ Ἰησοῦ, ἤγουν μᾶλλον, ὅπερ ἐστὶν ἀληθέστε. του, τῇ κατὰ νόμον ἱερωσύνῃ, τὸ διακρίνειν τὸν οἶκον αὐτοῦ, καὶ κατάρχειν ἔτι λαοῦ, καὶ τῆς κατὰ νόμον λατρείας ἀποπεραίνειν τοὺς τύπους. Αθρει δέ μοι την οικονομίαν, καὶ τῶν θείων διασκέψεων τὸ πολὺ λίαν εὐτεχνές· Εμελλε, καὶ οὐκ εἰς μακράν, μετατεθήσε σθαι τὰ ἐν νόμῳ πρὸς λατρείαν τὴν ἀληθινὴν, καὶ τῶν τύπων τὸ ἀκαλλὲς μεταχαράττεσθαί τε πρὸς ἀξιόμαστόν τε καὶ πνευματικὴν πολιτείαν. Ἔμελλον C di a vinea agricola, Domiui interfectores, et ager ἀποδοθεῖσθαι τοῦ ἀμπελῶνος οἱ κυριοκτονήσαντες γεωργοί, καὶ ἐκδοθήσεσθαι τὸ χωρίον ἑτέροις, τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις δηλονότι καὶ εὐαγγελισταῖς, οἱ καρποφόρον αὐτὴ καὶ εὐανθὲς ἀποφαίνειν ἔμελλον, τῆς προυργιαιτάτῆς ἀξιοῦντες φροντίδος, ο Εμελλε βασιλεὺς δίκαιος βασιλεύειν, καὶ ἄρχοντες μετὰ κρίσεως ἄρχειν, » κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνήν. Εμελλεν ἕτερος ἀνίστασθαι ἱερεὺς, οὐ κατὰ τὴν τάξιν Ααρών, ἀλλὰ ο κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ, ο τῶν ἁγίων λειτουργὸς, καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἦν ἔπηξεν ὁ Κύριος, καὶ οὐκ ἄνθρωπος. Εἰσῆλθε γὰρ εἰς τὰ Ἅγια τῶν ἁγίων ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ο Οὐ δι' αἵματος τράγων καὶ μόσχων, διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος, αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος, καὶ μια προσφορά τελειώσας εἰς τὸ διηνεκές, κατὰ συνεἴδησιν τοὺς ἁγιαζομένους. » Ἵνα τοίνυν μὴ ψευδοεπής τε καὶ εἰκαιόμυθος ἀναφαίνητα: Θεὸς, ἀεὶ καὶ διηνεκῶς τῇ κατά νόμον ἱερωσύνῃ ὑπισχνούμενος ἐποπτήσειν τε καὶ διακρίνειν τὸν οἶκον αὐτοῦ, ἀναγκαίαν ποιεῖται τοῦ κατὰ Χριστὸν μυστηρίου την προαγόρευσιν, ἐμφαίνων, ὅτι καταλήξει μὲν τὰ ἐν νόμο, διακρινεῖ δὲ αὐτὸς τὸν ἴδιον οἶκον διὰ τοῦ ἰδίου γεννήματος, τουτέστι, τοῦ Υἱοῦ. Ταύτητοι μου νονουχί και διαμαρτύρεται αὐτόν τε τὸν Ἰησοῦν, καὶ τοὺς πλησίον αὐτοῦ, καὶ τοὺς καθημένους πρὸ προσόπου αὐτοῦ, ἵνα Λευΐτας νοῦμεν καὶ ἱερέας. Λειτ D locandus aliis, sanctis apostolis videlicet et evangelistis, eum fructiferum et florentissimum utilissima sollicitudine sua reddituris78. Erat rex justus regnaturus, et principes cum judicio imperaturi 7; > secundum vocem prophet. Surrecturus erat alius sacerdos, non secundum ordinem Aaron, sed secundum ordinem Melchisedech, sanctorum minister sacer, et tabernaculi veri, quod fixit Dominus, non homo 80*. Intravit enim Sancta sanctorum Dominus noster Jésus Christus: Non per sanguinem hircorum et vitulorum, sed per proprium sanguinem, aeterna redemptione inventa, et una oblatione consummatis in perpetuum secundum conscientiam sanclificatis F., Ne igitur falsa et inania locutus videatur Deus, legali sacerdotio pollicitus, ipsum semper atque in perpetuum domum suam inspecturum et judicaturum, mysterium Christi prænuntiare debuit. et ostendere desitura quidem legalia, se autem dijudicaturum domum suam per genitum ex sese, hoc est Filium. Quamobrem propemodum etiam contestatur et ipsum Jesum, et proximos ejus, et sedentes ante faciem ejus, puta Levitas et sacerdotes. Ordo enim Leviticus summo sacerdoti ministrans astabat : seniores autem sacerdotes, utillis superiores et sacratiores, juxta legem, concilii quoque honore condecorati sunt . Portentorum porro spectatores illos 76 Exech. 1, 7. * Peal. XXXIX, 5. 78 Matth. xxi, 53-39. ΤΗΙ, Σ. το 153. ΧΑΝΙ, 1. 80 Psal. cis, 4. 80. Hebr. |