unum, vel plures actus intelligere.

349 CAP. XIV. Angelum non moveri per accidens, nisi motu
CAP. XXXVIII. Utrum in Angelis sint habitus intel sibi inhærente.

481
lectuales, connaturales, vel acquisiti.

360 CAP. XV. Fundamentis aliarum opinionum satisfit. 483
CAP. XXXIX. Ulrum in Angelorum mentibus veritas, CAP. XVI. Utrum motus Angeli tantum inter positivos
et falsilas reperiatur.
365 terminos esse possit.

436
CAP. XL. Utrum in Angelis sit cognitio matutina et CAP. XVII. An Ubi angelicum sit omnino indivisi -
vespertina, et quid utraque sit.

366
bile.

487
CAP. XVIII. Utrum possit Angelus transire ab uno loco
LIBER III.
ad distantem, sine transitu per medium.

492
DE VOLUNTATE ANGELORUM IN PURO STATU NATURE SURE CAP. XIX. Non posse Angelum ad distantem locum
SPECTATO.
transire sine transitu per medium, etc.

495
CAP. I. An sit in Angelis voluntas, et quid sit objectum CAP. XX. Utrum Angelus mutare possit locum in tem-
ejus, quæve proprietates.
368 pore continuo.

500
CAP. II. Ulrum voluntas Angeli in actibus suis libera

Cap. XXI. Utrum in instanti possit Angelus locum
sit.

370
mulare.

503
CAP. III. Utrum voluntas semper, ac necessario aliquem Cap. XXII. Utrum ad locum remotum in uno, vel plu-
actum exerceat.

373

ribus instantibus Angelus transire possit. 507
Cap. IV. Utrum Angelus necessaria dilectione seipsum Cap. XXIII. Utrum Angeli seipsos esseclive moveant. 511
diligat.

375

Cap. XXIV. Quæ, et quanta sit in Angelo potentia ad
CAP. V. Utrum Angelus naturaliter, ac necessario Deum se movendum.

511
diligat.

381

CAP. XXV. Utrum Angelus possit res alias substantia-
Cap. VI. Utrum res alias creatas amore naturali, vel

liter transmutare.

515
electivo Angelus diligat.

384

CAP. XXVI. Utrum Angelus alterare corpora possit. 519
Cap. VII. Utrum voluntas Angeli in slatu puræ nature

Cap. XXVII. Utrum Angeli arbitrio suo possint corpora
sit libera, quoad speciem circa bonum honestum, movere localiter.

521
etc.

387

Cap. XXVIII. Utrum unus Angelus ulium movere pos-
Cap. VIII. Utrum Angelus in pura natura existens, ve-

sit.

523
nialiter peccare possit.

393

CAP. XXIX. Utrum potentia motiva Angeli sil ab intel-
Cap. IX. Ulrum Angelus in pura natura possit in primo

lectu et voluntate distincta.

525
instunti creationis bene et male diligere.

396 CAP. XXX. Utrum Angelus propinquitatem ad mobile
Cap. X. Ulrum voluntas Angeli naturaliter sit in libera requirat, ut illum movere possit.

529
electione immutabilis, etc.

403 Cap. XXXI. De modo propinquitatis el impulsus Angeli
Cap. XI. Occurritur objectioni, et declaratur, quomodo circa corpus mobile.

530
Angelus in pura natura poluerit esse beatus. 413 CAP. XXXII. Alia tria dubia circa potestatem movendi
Cap. XII. Utrum voluntas Angeli capax sil naturalium Angeli explicantur.

535
habituum, qui propriis actibus acquirantur. 416 CAP. XXXIJI. Utrum Angeli per localem motum vere ac

realiter corpora assumant.

536
LIBER IV.

Cap. XXXIV. An corpora, quæ Angeli assumunt, vere
talia sint qualia apparent, etc.

540
DE ANGELORUM POTENTIA AD TRANSEUNTES ACTIONES

CAP. XXXV. Quibus dispositionibus affecta sint cor-
pora, quæ Angeli assumunt.

543
CAP. I. Utrum Angeli sint capaces loci, quem acquirere

Cap. XXXVI. Qualis unio Angeli ad corpus necessaria
el amillere possint.

421
sit, ut illud assumere dicutur.

547
Cap. II. Utrum in Angelis sit proprium et intrinsecum

Cap. XXXVII. An omnes, et soli Angeli assumant cor-
Ubi.
427 pora, et qualiter illa conficiant.

550
CAP. III. Objectionibus satisfit, et expenditur, an possit

CAP. XXXVIII. Utrum Angeli in corporibus opera vitæ
Angelus nullibi esse.
433 exercere valeant.

552
CAP. IV. Utrum Angelus sit in loco extrinseco per

Cap. XXXIX. Utrum Angeli per corpora assumpta pos-
transeuntem actionem, etc.

437
sint miraculosa opera efficere.

559
CAP. V. Utrum Angelus sit in loco extrinseco per ali-

LIBER V.
quid actioni simile.

442

DE STATU GRATIÆ ET MERITI QUE IN VIA TÁN SANCTI
Cap. VI. Utrum Angelus sit in loco extrinseco per rea-
lem actionem ad corpus.

447

ANGELI, QUAM RELIQUI HABUERUNT.
CAP. VII. Per quid tandem Angelus sit in loco extrin-

Cap. I. Utrum Angelis gratia fuerit necessaria tempore
452
viæ.

565
CAP. VIII. Objectioni occurritur, et relatio propinqui-

Cap. II. Utrum Angeli fuerint creati in statu gloriæ, ita
tatis et distantiæ in spiritibus declaratur. 454

ut in instanti creationis beati fuerint consummata
CAP. IX. An piures Angeli in eodem simul loco esse

beatitudine supernaturali.

569
possint.

458

Cap. III. An omnes Angeli fuerint aliquando in via in
CAP. X. Ulrum Angelus in duobus distinctis locis simul statu gratiæ et sanctitatis.

574
esse possit.

462

Cap. IV. Utrum Angeli omnes in primo instanti suv
Car. XI. Utrum Angelus necessario sit in loco adæquato,

creationis gratiam sanctificantem acceperint. 578
vel possit esse in quovis minori, aut in nullo. 467

Cap. V. Utrum Angeli in via habuerint cognitionem Dei
CAP. XII. Ulrum Angelus per extrinsecam denomina supernaturalem, et per se insusam.

583
tionem loco mutabilis sit, etc.

475 Cap. VI. Quæ mysteria fidei cognoverint Angeli in via
CAP. XIII. Angelum non moveri per se nisi per muta seu quos fidei articulos explicile crediderint. 590
tionem et donominationem intrinsecan.

478 CAP. VII. Utrum Angeli in primo inslanti creationis et

EFFICIENDAS.

seco.

vice, non solum gratiam habitualem receperint, sed CAP. XX. Ulrum ante legem gratiæ omnes appariliones
eliam actus gratiæ liberos elicuerint.

601 Dei ad homines per Angelos faciæ fuerint, ita ut non
CAP. VIII. Utrum Angeli fuerint sanctificati per pro-

solum propriam, sed eliam Dei personam gerentes
priam dispositionem.

605
homines juvent, ad eosque loquantur.

765
CAP. IX. Corollaria ex præcedenti doctrina, quibus Cap. XXI. Utrum in novo Testamento Deus per ministe-

gratia et meritum Angelorum in primo instanti rium Angelorum hominibus apparueril, et cujus or-
magis explicatur.

607
dinis hi Angeli sint.

781
CAP. X. Utrum Angeli in primo instanti inæqualem

LIBER VII.
gratiam cum proportione ad naturam acceperint. 611
CAP. XI. Utrum Angeli sanclı in secunda mora, seu ins-

DE MALIS ANGELIS, EORUMQUE LAPSU ET CULPA.
lanti viatores fuerint, et augmentum gratiæ ct gloriæ

CAP. I. Ulrum Angeli in bonos et malos recte, et suff-
meruerint, et per quos actus, quibusve auxiliis id

cienter distribuantur.

790
fecerint, el in statu gratiæ perseveraverint. 616

Cap. II. Utrum dæmones, seu aliqui Angeli natura sua
CAP. XII. Utrum omnes Angeli, qui in secundo instanti

mali sint.

796
ad Deum conversi sunt, ex speciali Dei dono usque

CAP. JII. Unde habeat Angelus, ut possit peccando fieri
ad finem viæ in gratia perseverint.

624

malus, et an possit fieri creatura natura sua impec-
cabilis.

802
LIBER VI.

CAP. IV. Utrum potuerit Angelus peccare sine prævio
DE STATU BEATITUDINIS SANCTORUM , EORUMQUE MINISTERIIS. defectu in suo intellectu speculativo.

809

Cap. V. L'Irum quoties voluntas peccul, intellectus ex
CAP. I. Utrum Angeli sancti statim in secundo instanti,

necessitate consideret fortius turpe objectum, quam
seu intrinseco termino essentiale præmium suorum

honestum.

815
meritorum receperint.

633

CAP. VI. Ulrum omne peccatum voluntatis defeclum
CAP. II. Utrum Angeli sancti immediate post secundum

aliquem in intellectu practico supponat.

825
instans consummati meriti beatitudinem receperint, Cap. VII. Utrum de facio mali Angeli per ignorantiam
ac proinde totum eorum negotium tribus instantibus

vel cum plena scientia, el advertentia peccaverint. 838
comprehensum fuerint.

637

Cap. VIII. Utrum Luciferi peccalum superbiæ proprie
CAP. III. Utrum sancti Angeli in tertio post suam crea-

fuerit, vel esse potuerit.

842
tionem instanti beatitudinem acceperint.

640

Cap. IX. Ulrum primum peccatum Luciferi suerit
Cap. IV. Utrum beatitudo ex solis præcedentibus meri-

superbia.

847
lis, vel eliam ex sequentibus prævisis, et secundum

CAP. X. Utrum primum peccatum superbiæ in Lucifero
proportionem naturalium sanctis Angelis data sit. 643

fuerit nimius, seu inordinatus appetitus suæ beatitu-
CAP. V. Quid Angeli beati in Deo, seu Verbo a prin-

dinis naturalis.

857
cipio viderint, et an in ea cognitione aliquo modo

CAP. XI. Utrum primum peccatum Luciferi fuerit inor-
profecerint.

649

dinatus appetitus supernaturalis beatitudinis. 864
CAP. VI. Utrum Angeli in sua beatitudine essentiali, et

CAP. XII. Utrum Lucifer peccaverit Dei æqualitatem
in cognitione rerum in Verbo aliquo modo profecerint,

absolute appetendo.

871
et quomodo.

655

Cap. XIII. Utrum peccatum Luciferi fuerit circa excel-
CAP. VII. Utrum Angeli in his donis, quee ad voluntatem

lentiam unionis hypostaticæ, illam suæ naturæ inor-
perlinent, et in aliis dotibus gloriæ a principio beati-

dinate appetendo.

880
tudinis perfecti fuerint.

668

Cap. XIV. Utrum aliqua alia excellentia fuerit, vel esse
CAP. VIII. Utrum sancti Angeli saltem in accidentali

potuerit objectum superbiæ Luciferi.

891
beatitudine suis meritis crescant.

673

CAP. XV. Utrum Lucifer alia peccata præler superbiam
CAP. IX. Utrum ex sanctis Angelis, quidam assistentes

commiserit.

897
et alii ministrantes sint.

676

CAP. XVI. Utrum Lucifer, seu princeps malorum Ange-
CAP. X. Quomodo intelligatur Scriptura, cum supe-

lorum fuerit primus omnium Angelorum etiam san-
riores et assistentes Angelos ad aliqua ministeria

910

ctorum, quoad perfectionem naturalem.
mitti, vel ea exequi significat, et quid in hac contro- Cap. XVII

. Utrum Lucifer alios Angelos ad peccandum
versia probabilius videatur.

684
induxerit.

915
CAP. XI. Utrum quidam Angeli alios illuminent. 700

CAP. XVIII. Quale fuerit inferiorum Angelorum pecca-
CAP. XII. Quid sit illuminatio unius Angeli ab alio, et

tum, et quomodo eis Lucifer illud persuadere po-
quomodo a locutione disserat.

702
tueril.

922
CAP. XIII. Utrum unus Angelus illuminando alium, ali-

CAP. XIX. Utrum mali Angeli in primo suæ creationis
quid in illum efficiat, vel quomodo illum illuminet,

momento peccaverint.

931
vel ad veritatem cognoscendam juvet.

710

Cap. XX. Utrum Angeli in primo instanti creationis
CAP. XIV. Nonnullis difficultatibus circa resolutionem

934
719

suæ peccare potuerint.
capilis præcedentis satisfit.

Cap. XXI. Utrum Angeli nulla interveniente mora, sta-
Cap. XV. Quo progressu et ordine supernaturales illu-

tim in secundo instanti peccaverint.

953
minationes Angelorum a Deo, usque ad infimos An-
gelos deriventur.

727

LIBER VIII.
CAP. XVI. Utrum possint Angeli hominum viatorum,

DE POENIS ANGELORUM, QUI PECCAVERUNT, ET DE BELLO

737
vel illuminare mentes, vel voluntates excitare.

QUOD CONTRA DEUM ET HOMINES GERUNT.
CAP. XVJI. Utrum sancti Angeli ad custodiendos homi-
nes deputati sint, et quomodo.

746 Cap. I. Utrum omnes Angeli qui peccaverunt damnati
CAP. XVIII. Quomodo inter Angelos distributa sint mini sint, vel aliquid eorum pæniluerint, veniamque con.

757
steria angelicæ cuslodiæ.

58

seculi sint.
Cap. XIX. De actionibus angelicæ custodiæ, ejusque ef- Cap. II. Quando mali Angeli damnati sint, et ultimo

966
fectibus.

760 supplicio affecli.

CAP. III. De instantibus, seu morulis, in quibus nego intentionalem actionem, aut per realem etiam effectio-
tium malorum Angelorum consummatum cst. 970

nem dæmones torqueat.

1022
CAP. IV. An pena dæmonum recte, ac sufficienter in CAP. XIV. Quomodo ignis inferni dæmones cruciet, vel
pænam damni, et sensus dividutur.
972 quid in illis efficiat.

1033
CAP. V. An tristitia dæmonum de amissa gloria ad CAP. XV. An tanta sit dæmonum afflictio, ut nullam
pænam damni vel sensus pertineat.

976 omnino voluptatem aut delectationem capere pos-
Cap. VI. Quanta sit in Angelis malis cæcilas mentis, sint.

1049
seu intellectus, et ad quam pænam pertineat.

978 Cap. XVI. Utrum dæmones in certo aliquo loco, qui
CAP. VII. Utrum voluntas dæmonis per damnationem infernus, vel gehenna dicitur, ad eorum supplicium

manserit obstinata in malo quod in via commisit, ita destinato delineantur, vel quis sit eorum pænalis
ut in perpetuum retrocedere non possit.
983 locus.

1054
CAP. VIII. Utrum dæmonis sint ita obslinati in malo, Cap. XVII. Nonnulla dubia circa pænalia malorum
ut nullum actum voluntatis undique honestum habere Angelorum loca resolvuntur.

1064
possinl.

988 CAP. XVIII. Utrum damnatorum Angelorum, munus, et
CAP. IX. An propria causa obdurationis dæmonum sit veluli proprium ministerium sit homines lentare seu
divini auxilii, vel concursus denegatio.
990 ad peccandum inducere.

1067
CAP. X. Utrum dæmonum obstinatio ex aliqua positiva CAP XIX. An omnes tentationes, ac subinde omnia pec-

causa intrinseca, vel extrinseca proveniat. 996 cata hominum ex dæmonum actione proveniant. 1076
Cap. XI. Quæ sit probabiliter causa obstinationis de Cap. XX. Utrum ad ministeria malorum Angelorum

monum, cum impotenlia vel abstinendi a peccato vel pertineat hominibus nocere, aliave mala pænæ pecca-
iterum bene operandi.

1002
toribus inferre.

1084
Cap. XII. Ulrum dæmones ab igne corporeo et sensibili Cap. XXI. Utrum ministeria dæmonum per varios or-
torqueantur.

1010 dines, et principatus divisa sint, et quomodo sint
Cap. XIII. Utrum ignis per solam apprehenisonem, vel distributa.

1088

PROCEMIUM AD LECTOREM.

1. Tractationem hanc etiam pertinere ad theologiam.— Cum duplex sit de Deo consideratio; altera absoluta, qua divinam naturam, ejusque attributa, et personas, quæ in illa subsistunt, contemplamur; altera respectiva, qua eumdem Dominum ut se creaturis communicat, easque ad se convertit, ac revocat, speculamur; utramque scholastica Theologia complectitur. Ideoque licet multa de creaturis disputet, nunquam ab objecto suo, quod Deus est, divertitur; quia creaturæ, non nisi velut a Deo emanant, vel ad eum tendunt, vel, quod perinde est, ut earum cognitio ad Deum pro hujus vitæ slatu melius cognoscendum necessaria est, considerat. Atque ita de Deo sub priori ratione absoluta disputant Theologi cum Magistro, in lib. 1 Sententiarum, sub posteriori vero in 2, a principio. D. Thomas autem, in sua prima parte, utramque considerationem amplexus est, nam priorem per primas quadraginta quatuor quæstiones, posteriorem vero per reliquas quæstiones, vel potius per cæteras suæ Theologiæ partes prosequitur.

2. Ratio protracti operis.— Nos vero priorem hujus doctrinæ partem in opere, quod De Deo uno, et trino inscripsimus, pro tenuitate nostra elaboratam superioribus annis in lucem emisimus, et pro temporum opportunitate alteram prosequi promisimus. Et quamvis in cæteris operibus postea editis ab intentione proposita non discesserimus, in omnibus enim Dei veram cognitionem vel illustrare, vel defendere conati sumus : propter varias nihilominus vel docendi, vel scribendi occurrentes occasiones inchoatum opus continenter prosequi non potuimus. Id vero aliis jam occupationibus ex parte liberati, et commodiorem temporis occasionem nacti, tandem præstamus, divinam clementiam exorantes, ut qui dedit incipere, donet et perficere.

3. Inscriptionis ratio.—Præsentem ergo partem secundam universam De Deo creaturarum omnium effectore inscribimus, quia omnem de Deo considerationem, quæ per respectum ad creaturas sumitur, in aliquo genere causæ fundari necesse est. Nullum enim habitudinis genus inter Deum et creaturam spectari potest , quod in ratione causæ et effectus non nitatur, vel ad illam revocetur. Duobus autem præcipue modis Deus est cæterarum rerum causa, nimirum, vel efficiens, vel finalis. Et juxta hæc duo causarum genera, bipartita est hæc respectiva de Deo contemplatio: una enim de Deo ut prima efficiente causa, altera de eodem ut ultimo fine existit. Illæ autem duæ causarum rationes ita inter se comparantur, ut licet finalis in mente operantis, seu in intentione præcedat, ab efficiente executio incipiat, et per ejus influxum perfectio ipsius operantis nobis potissimum manifestetur. Et ideo post absolutam de Deo uno, et trino disputationem, hæc de Deo creaturarum omnium effectore convenienti methodo subsequitur, quem etiam ordinem D. Thomas in sua prima parte observavit. Unde licet hoc opus, quia partem scientiæ Theologiæ continet, merito de Deo inscri

batur, nihilominus in operibus ejus explicandis directe, ac proxime versari necesse est ; quia non potest Deus sub illo respectu nisi cognitis ejus operibus recte cognosci; et ideo opus ipsum in varios tractatus de diversis Dei effectibus dividemus. Et primus quidem de opere creationis in genere futurus esset, quoniam ab illo opera Dei extra ipsum incipiunt. Atque ita de illo tam D. Thomas, in sua prima parte, a quæstione 44, usque ad 49, quam Magister, ac reliqui Scholastici in principio libri secundi Sententiarum disputarunt. Nos vero in tomo prim) Metaphysicæ, disputione 20, de creatione disseruimus, quam disputationem hic repetere necessarium non duximus, neque sub illa generali ratione aliquid ad Theologicum institutum pertinens addendum in præsenti occurrit. Nam si quid forte desideratum fuerit, tolum id de variis creaturis disputando, melius in particulari dicetur.

4. Distributio totius secundæ partis de Deo creatore. — Erunt igitur præsentis operis, seu secundæ partis de Deo, tres tractatus principales. Primus de creaturis incorporeis, quas Angelos vocamus : Secundus de corporalibus , prout a Deo sex diebus creatæ, ornatæ, ac distinctæ sunt, ubi etiam de primi hominis creatione, innocentiæ statu, illiusque amissione dicemus. Tertium de anima præsertim rationali cum D. Thoma instituemus (1). Nam sicut homo inter omnes creaturas singularem habet corporis et spiritus compositionem, ita peculiarem etiam considerationem, postulat; maxime illius partis, quæ in eo præcipua est, et omnis boni, vel mali, felicitatis, vel miseriæ fundamentum. Quem tractatum ob eam maxime rationem huic operi adjungendum duximus, quoniam sicut in Metaphysica speculativæ Theologiæ fundamenta jecimus; ita hic ad moralem Theologiam viam parare cupimus. Pendet autem moralis doctrina ex interna animi et facultatum, ac operum ejus cognitione; ideoque quidquid ad eum finem utilius judicabimus, diligenter in hoc tractatu de anima, quem ob hanc causam sæpius promisimus, diligenter inquirere, et expedire curabimus.

Tractatus universi de Angelis, seu de spiritualibus creaturis, præludium.

1. Naturalis Theologia et Philosophia de Angelis etiam tractant inferiori quodam modo.—Disputatio de spiritualibus creaturis per se spectata ad naturalem Theologiam, seu Metaphysicam pertinet, cujus proprium est de rebus, quæ in suo esse abstrahunt a materia, disserere; imo etiam a Philosopho naturali sub habitudine ad sensibilem motum coelestis corporis atlingitur. Et ita de Angelis sub ratione coelestium motorum agit Aristoteles, in lib. 8 Physicor., et plura in lib. 12 Metaph., ubi eos intelligentias vocat, de quibus in aliis suis operibus sæpius mentionem facit

. Et antiqui ejus expositores tam Græci, quam Arabes, Plato etiam multa de his spiritibus, quos interdum Deos secundarios, interdum animas cælorum et astrorum , interdum species separatas appellat, disputavit, cujus mentem late exposuit D. Thomas, opusc. 15, cap. 1. At Marsilius Fiscinus, in Comment. ad Convivium Platonis, orat. 6, cap. 3, et in argumento ad librum, seu dial. 11, de Legibus, in principio, verba Platonis in bono sensu interpretatur. Et alia ex Philosophis congerit de Angelis Augustinus Eugubinus, in lib. 8 peren. Philosoph. Et propterea nos, in tomo 2 Metaph., de spiritualibus substantiis disputationem 35 instituimus, in qua naturam, et proprietates earum ex effectibus, vel principiis naturalibus, quoad fieri potuit, investigamus, quæ hic repetenda non sunt, sed vel altiori modo eadem confirmanda, vel ea, quæ ratio naturalis non assequitur, addenda erunt.

2. Altiori vero christiana Theologia.—Nomen Angelorum ab officio, non a natura desumptum est.-At vero Theologia Christiana sub altiori lumine, et ex principiis a Deo revelatis de eisdem substantiis disputat, quam etiam proprio nomine a divinis Scriptoribus desumpto Angelos appellat. Circa quod nomen sciendum est, ab

(1) Tertium hunc tractatum auctoris mors interrupit; suffectus tamen est ex ejusdem prælectionibus olim datis in schola.