Namque et nobilis et decens

Et pro solicitis non tacitus reis,

Et centum puer artium,

Late signa feret militiæ tuæ:

Et quandoque potentior

Largis muneribus riserit æmuli,

Albanos prope te lacus

Ponet marmoream, sub trabe Cypria.

15

20

juvenis, et nobilis, et pulcher, et pro reis anxiis haud mutus, ac multiplici industria præditus, longe portabit vexilla tuæ militiæ. Et cum rivalis donis amplis superbi victor gaudebit, prope lacus Albanos te e marmore effictam locabit sub trabe e citro.

Harl. 2. 3. 4. 5. 6. Comitabere Harl. 1.-13 Harl. 2. et nobilis et potens.-17 Duo Torrentii, unus Bersmanni, Bentleii Græv. a m. sec. Reg. Soc. et Vigorn, Lips. 4. Bentl. Cuning. Wakef. et Kidd. Largi; ceteri omnes codd. et edd. Largis.-20 Cypria duo Vatt, et nonnulli alii Lamb. duo Bersm. item multi Cruq. Torrent. Pulm. et aliorr. ex nostris Lips. 2. pro var. lect. Lips. 3. 4. Helmst.. Dess. 2. Alt. 1. Item sic Venett. Locher. Basill. Ascens. Muret. Land. Fabr. Heins. Rutgers. Vascos. Baxt. Gesn. Præfert etiam Turneb. Adversarr. XXVIII. 10. Cypriam trabem fere explicant de ligno Cyprio, inpr. cedro (vid. Strab. xiv. extr. Plin. xvi. 40.): quo etiam nomine gratiorem Veneri trabem esse. Sed cum hoc ultimum subtilius, tum materiam Cypriam, etiam cedrum, viliorem fuisse, et modo navibus ædificandis adhibitam, e Plin. l. 1. patet. Igitur æs Cyprium advocant alii e Plin. xxxIII. 5.

NOTE

13 Nobilis] Fabiæ gentis clarita. tem omnes fasti loquuntur: vel hoc fidem non modo facit sed prope su perat, quod plus trecenti ex eadem hac familia una die pro Republica ceciderint; cum sibi unis Veientium expugnationem demandari petiissent. Ovid. Fast. 11. 235. Una dies Fabios ad bellum miserat omnes. Ad bellum missos perdidit una dies.'

14 Pro solicitis non tacitus reis] In foro sese, ex laudabili nobilium adolescentium more, exercens agendis causis, defendendis reis, de bonis, de vita periclitantibus adeoque solicitis: diserte perorans, bonis artibus abunde instructus.

16 Late signa feret militiæ tuæ] Ovid. Art. Am. 11. 233. Militiæ species amor est...sævique labores Mollibus his castris et dolor omnis inest.'

17 Et quandoque potentior, &c.] Ille vero Paulus si quando per tuum, o Venus, favorem apud amicam plus valuerit, quam suus rivalis muneribus pugnans, tum eriget tibi statuam e marmore in æde constructa e lignis pretiosis, prope lacus Albanos,' ubi prædia ille habet.

19 Albanos lacus] Non procul erant urbe Roma civitas, mons, et lacus Albani. Cic. de Divin. r. 100. ' Veienti bello, cum lacus Albanus præter modum crevisset, responsum est, dum is lacus redundaret, si in mare fluxisset, Romam perituram; si repressus esset, Veios. Inde admirabilis illa Albanæ aquæ facta deductio est.' Et de Divin. 11. 69. ' Ad utilitatem agri suburbani Albana aqua deducta est.' 20 Sub trabe Cypria [citrea] Duplex citrus arbor: altera humilis et fructi

Illic plurima naribus

Duces thura, lyræque et Berecyntiæ

Delectabere tibiæ

Mistis carminibus, non sine fistula.
Illic bis pueri die

Numen cum teneris virginibus tuum

25

Ibi thus multum naso hauries, et recreaberis carminibus junctis citharæ, et tibiæ Berecynthiæ et fistula. Ibi pueri cum puellis numen tuum bis in die collaudantes

quo nexa vel obducta trabs cogitanda sit; quod sane longius petitum, et valde arbitrarium. Pessime autem, qui expl. templum, quale in Cypro Venus habet. Quare cum trabs Cypria nullo modo satis probari h. 1. possit sensui poëtico; inpr. quod aperte vult Horatius sacellum Veneris quam elegantissimum ac pretiosissimum describere, quo Cypria materia non admodum valet: tum magna suspicio est, irrepsisse huc trabem Cypriam ex 1. Od. 1. 12. et sane probabilius, lectionem Cypria esse a librariis, quam alteram citrea, quam habent Comment. Cruq. Cler. et Russard. Lamb, antiquiss. et alter Bland. Cruq. duo meliores Torrent. Pulm. Gemblac. 1. 2. et Diesth. pro var. lect. a m. ant. Mentel. Alt. 2. Lips. 1. Lips. 2. a m. pr. Franeq. Lamb. Cruq. Torrent. Fab. Steph. Dacer. Bentl. e suis codd. Cun. Talb. Jon. Sivr. probante etiam Sanad. ad 11. Od. 18. 3. Itaque hanc lectionem præferendam censui. Vid. Obss. ubi et diluuntur, quæ de nimio citreæ trabis pretio Gesner. et alii objecere.' Jani. citrea habent etiam Harl. 3. 6. Delph. Pine, Sandby, Bipont. Francis, Mitsch. Wetzel. Wakef. et Kidd. Cypria Harl. 1. 2. 4. 5.-22 Bentleio post Heinsium magis placuit lyraque et Berecyntia tibia; atque hoc auctoritate quorundam veterum librorum : Ego tamen nihil moveo, cum constructio sit magis Horatiana.' Baxt. Mihi propter alternationem vocalium maxime placet lectio primarum Landini editionum, lyraque et Berecyntiæ, &c.' Gesn. lyraque et Berecynthia....tibia, Mixtis carminibus antiquiss. Bland. Cruquii, unus Bersmanni a m. sec. et Lips. 1. (nisi quod Berecyntiæ habet.) Probavit Nic. Heins. ap. Bentl. et sic etiam Cuning. et Kidd. Harl. vero 1. 2. 3. 4. 5. 6. ceteri omnes et edd. lect. nostram servant.-25 Mentel. bis pueri in die.-28 Pulmanni Diesth.

NOTE

fera: altera sylvestris et infructuosa, sed grandis; e qua fiebant opera magni pretii, lecti, mensæ, trabes, &c. Vide Plin. XIII. 16. Pers. Sat. 1. 53. &c. Quidam legunt, sub trabe Cypria, quod multæ erant arbores faciendis operibus, navibus præsertim fabri candis, idoneæ, in insula Cypro Veneri sacra, ut dictum est 1. Od. 1. et 2.

21 Illic plurima naribus Duces thura] In eo templo quod tibi consecrabitur, thus plurimum incendetur tibi, hym

nusque cantabitur musicis instrumentis. II. Od. 15. copia narium.'

22 Lyræque, &c.] Lyra ab Apolline vel Mercurio, fistula a Pane, tibia a Marsya fertur iuventa. In Berecyntho vero Phrygiæ monte matris Deum sacra celebrabantur variis instrumentis, tibia præsertim, quæ inde cognomen habuit. Vide 1. Od. 16. et 18. sub finem: et i. Od. 19. 18. et seq.

25 Bis die] Mane et vesperi tuas laudes canent pueri cum teneris virginibus.' Vide 1. Od. 21. init.

Laudantes, pede candido

In morem Salium ter quatient humum.
Me nec fœmina, nec puer

Jam, nec spes animi credula mutui,
Nec certare juvat mero,

Nec vincire novis tempora floribus.

Sed cur, heu! Ligurine, cur

Manat rara meas lacryma per genas?

Cur facunda parum decoro

Inter verba cadit lingua silentio?

Nocturnis ego somniis

Jam captum teneo; jam volucrem sequor

albis pedibus terram pulsabunt ter, ritu Saliorum. Modo me neque mulier, neque puer, neque facilis spes mutui amoris oblectat, nec vino contendere, neque floribus caput coronare. At quare, Ligurine, eheu quare per malas meas fluunt aliquot stilla? quare lingua diserta in vocibus hæsitat silentio non decenti? Ego te nocte in somnis modo prehensum amplector, modo te per herbam campi Martii, te per un

Bentleii Græv. et Regin. Lips. 1. 2. 4. et Helmstad. quatiunt; et sic Cuning. -29 Novum hic Carmen orditur Sivr. Post puer, non post Jam, vs. 30. com. ma habent multæ edd. vett. Nostram interpunctionem servant Delph. Schrevel. Fab. Rutgers. Dacer. Bentl. Cuning. Gesn. Zenn. Jani, Bipont. Mitsch. Wetzel. Wakef. Francis, Comb. et Kidd.-30 Lips. 4. nuntia pro credula; memorabilis lectio.' Jani.-34 Manat crebra emend. Withof. improbante Jani.-37 Nocturnis te ego ex edd. Lamb. et Torrent. in alias plurimas venit: item Venett. ap. Zeun. Chabot. Muret. Steph. Heins. Fab. et Dacer. et sic est in Lips. 2. a m. sec. N. ego te somniis Bentleii Græv. et Bodl. 2. et Lips. 4. N. te somniis Bentleii Regin. et Lips. 2. a m. pr. Sed

NOTE

28 In morem Salium ter quatient humum] Choreas etiam in sacris adhibitas, annotavi tum alibi, tum 1. Od. 36. ubi et de Saliis Martis Sacerdotibus.

29 Me nec fœmina, nec, &c.] Vergens ego ad senium, minus aptus sum amoribus, immo nec jocis et certaminibus poculorum. Sed neque juvat me floribus coronare inter epulandum, ex more, de quo lib. 1.

33 Sed cur, heu! Ligurine, &c.] Me jam titubat, verbaque intercepta præ

vero ea ætate cur tamen amore tuo incendis, o Ligurine, puer forma conspicue? Cur, o Venus, rursus bella moves, post acceptam rudem et vacationem a tua militia? siquidem an

focantur: quod sane indecorum mihi est. Virgil. Æneid. iv. 76. ' Incipit effari, mediaque in voce resistit.'

37 Nocturnis ego somniis, &c.] Inter somniandum te mente verso,mode

Te per gramina Martii

Campi; te per aquas, dure, volubiles.

das fluentes, o crudelis, fugientem prosequor.

40

abest te a Porphyr. Pulmanni Gemblac. 1. 2. Beller. et Diesth. duobus Bersmanni, plerisque Bentleii, Mentel. Helmst. Franeq. Altt. 1. 2. Lips. 1. a m. pr. Dess. 2. et ab edd. primis, Venett. Locher. al. item a Basil. Ascens. Fabr. Rutgers. Baxt. Gesn. Zeun. Bentl. Cuning. Jani, Bipont. Mitsch. Wetzel. Wakef. Comb. et Kidd.

NOTE

mihi videor amplecti te, modo te fugientem persequi.

39 Per gramina Martii Campi, &c.] In campo Martio exercebat se juventus cursu, lucta, equitatione, dein

de natatione in Tiberi proximo post exercitationem, ad pulverem sudoremque detergendum, ut annotavi fuse 1. Od. 8.

ODE II.

AD ANTONIUM JULUM.

Ialus Antonius Triumviri (ex Fulvia) filius Octaviæque privignus rogarat Horatium, ut Pindarica quædam in Sicambricam Augusti Victoriam conscriberet; cui rei dum simulat se minus idoneum, atque ipsum Antonium id melins præstare posse affirmat, Pindarum nihilominus ipsum sublimitate superat.

PINDARUM quisquis studet æmulari, I

O Iule, quicumque vult imitari Pindarum, sublevatur alis cera compactis auxilio

Ode undecima Libri quinti in Ed. Sanad. Omnes codd. Torrentii hanc babent Epigraphen: Ad Antonium Iulum, sive Iullum; nonnulli ap. H. Steph. Diatr. Sec. III. Ad Iulum Antonium M. Antonii Triumviri F. Venett. Locher. Ascens. Pindarum celebrat. Nonnulli ap. H. Steph. 1. 1. Antiquorum Poëtarum veneratio.-1 Iule in duo versus distrahendum, ut I ad primum, ule ad alterum pertineret, primus Passeratius censuit. Ex eo sic Lambin. atque ex hoc plurimi editores, etiam Fab. Dacer. Baxt. Cuning. et Sanad. Gesnero non liquet. Certum tamen, omnes codd. et edd. vett. integrum nomen ad NOTE

Metrum idem quod supra 1. Od. 2. 1 Pindarum, &c.] Laudaverat Horatium Iulus Antonius, æmulumque Pindari dixerat. Rescribit hanc Oden Horatius, qua mire Pindarum extollit supra se, pariterque facundiam et modestiam expromit suam.

Pindarum] Is Lyricorum antesignanus Thebis in Beotia natus,' auris Bœoticæ,' id est, crassi, stupidi, insulsique Bœotiorum ingenii, famam et proverbium abstersit. Floruit circa Olympiadem 75. seu annis ante Christum 476. Quo tempore Eschylus et

ule, ceratis ope Dædalea

Nititur pennis, vitreo daturus

Nomina ponto.

Monte decurrens velut amnis, imbres

Quem super notas aluere ripas,

Fervet immensusque ruit profundo
Pindarus ore,

Laurea donandus Apollinari,

Dadali, et mari pellucido cognomen præbebit. Pindarus abundans alto sermone volvitur et rapide fertur instar fluminis e monte labentis, quod pluvia supra consuetas ripas extulerunt. Lauream Apollinis meretur, sive profert voces insolitas

vs. 5. referre. Similis ratio vs. 22. et 23.-3 Nonnulli codd. Lambini, tres Bland. Cruquii, Mentel. Lips. 1. et Lips. 2. a m. pr. pinnis.-6 Lips. 3. pro v. I. et Harl. 1. Cum super. Aliquot Lambini, antiquiss. Bland. Cruquii, duo Torrentii, Pulmanni Hunn. unus Bersmanni, Bentleii Græv. et Leid. Mentel. Lips. 2. a m. sec. Cum super notas saliere; duo illi Torrentii pro v. l. Sax. et Lips. 2. a m. pr. Cum s. n. saluere; duo Fabr. Cum super totas saluere, cui placet. Has omnes ineptas vocat Jani.-7 Fervit unus Cruquii et recepit Cuning. et immensus ruit et Lips. 3. 4. Venet. 1492. Locher. fuit et

NOTE