Obrázky na stránke
PDF
ePub
[blocks in formation]

§ 1.-Videamus, inter quos sunt prohibitae donationes; et quidem si matrimonium moribus legibusque nostris constat, donatio non valebit; sed si aliquod impedimentum interveniat, ne sit omnino matrimonium, donatio valebit. Ergo si Senatoris filia libertino contra Senatusconsultum nupserit, vel provincialis mulier ei, qui ibi meret, contra mandata, valebit donatio, quia nuptiae non sunt; sed fas non est, eas donationes ratas esse, ne melior sit conditio eorum, qui deliquerunt. Divus tamen Severus in liberta Pontii Paulini Senatoris contra statuit, quia non erat affectione uxoris habita, sed magis concubinae.

§ 2. Qui in eiusdem potestate sunt, prohibentur sibi donare, utputa frater mariti, qui est in soceri potestate.

§3.-Verbum potestatis non solum ad liberos trahimus, verum etiam ad servos; nam magis est, ut hi quoque qui aliquo iure subiecti sunt marito, donare non possint.

§ 4. Secundum haec, si mater filio, qui in patris potestate est (5), donet, nullius momenti erit donatio, quia patri quaeritur; sed si in castra eunti filio dedit, videtur valere, quia filio quaeritur, et est castrensis peculii. Quare et si filius, vel pri

(1) mutuo, Hal. Vulg.

(2) utentes, adiciona Hal. (3) Augusti, omitela Hal.

LIBRO VIGÉSIMO CUARTO

TÍTULO I

DE LAS DONACIONES ENTRE MARIDO Y MUJER
[Véase Cód. V. 16.]

1. ULPIANO; Comentarios á Sabino, libro XXXII. -Está admitido entre nosotros por la costumbre, que no sean válidas las donaciones entre marido y mujer. Pero se admitió esto, para que reciprocamente no se despojasen por su mútuo amor, no moderándose en las donaciones, sino haciéndolas respecto de si con dispendiosa facilidad,

2. PAULO; Comentarios á Sabino, libro VII.— y no teniendo preferentemente empeño en educar á los hijos. Sexto Cecilio añadia también otra causa, porque sucedería muchas veces, que se disolverian los matrimonios, si no donase el que pudiera, y por tal motivo aconteceria, que los matrimonios serían venales.

3. ULPIANO; Comentarios á Sabino, libro XXXII. -Esta razón fué indicada también en la Oración de nuestro emperador Antonino Augusto, porque dice asi: «Nuestros mayores prohibieron las donaciones entre marido y mujer, considerando el amor honesto en solas las almas, y mirando también por la fama de los que se unieron, para que no pareciese que por precio se conciliaba la concordia, ó para que el mejor no viniese á pobreza, y el peor se hiciese más rico».

§ 1. Veamos entre quiénes están prohibidas las donaciones; y, å la verdad, si existiera matrimonio conforme à las costumbres y á nuestras leyes, no será válida la donación; pero si mediara algún impedimento, de modo que absolutamente no haya matrimonio, la donación será válida. Luego si la hija de un Senador se hubiere casado con un libertino contra el Senadoconsulto, ó si la mujer de provincia, contra lo mandado, con quien en ella desempeña cargo, será válida la donación, porque no hay nupcias; pero no es lícito que sean válidas estas donaciones, para que no sea mejor la condición de los que delinquieron. Pero el divino Severo decidió lo contrario respecto à una liberta del Senador Poncio Paulino, porque no había sido tenida con la consideración de mujer, sino más bien con la de concubina.

§ 2. Los que están bajo la potestad de la misma persona tienen prohibición de hacerse donaciones, por ejemplo, el hermano del marido, que está bajo la potestad del suegro.

§ 3. La palabra potestad la extendemos no solamente á los descendientes, sino también á los esclavos; porque es más cierto, que tampoco puedan hacer donación los que por algún derecho están sujetos al marido.

§ 4.-Según esto, si la madre hiciese donación al hijo, que está bajo la potestad del padre, la donación será de ningún valor, porque se adquiere para el padre; pero si dió alguna cosa al hijo, que partia para el campamento, se considera que es válida,

(4) Hal.; viderentur, el códice Fl. (5) Hal. Vulg.; esset, el códice Fl,

vignus, vel quivis alius potestati (1) mariti subiectus de castrensi suo peculio donavit, non erit irrita donatio.

§ 5. Prohibetur igitur et uxori, et nurui donare etiam is, qui est in soceri potestate, si modo maritus sit in patris potestate.

§ 6. Ab uxoris nurusve parte prohibitum est donari viro vel genero. Sed et his, qui sunt in eorum potestate, si fuerit donatum, vel in quorum sunt potestate, non valebit donatio, si modo vir et socer in eiusdem sunt potestate, vel vir in soceri; ceterum si in alia familia est maritus, neque socero, neque ei, qui est in eius potestate, neque ei, in cuius est, donatione interdictum est.

§ 7. Socrui a nuru (2), vel contra donari non est prohibitum, quia hic ius potestatis non vertitur.

§ 8. Si servus meus, cuius ususfructus alienus est, donet uxori meae ex eo peculio, quod ad me non pertinebat, vel homo liber bona fide mihi serviens, an valeat donatio, quaeritur. Et in libera quidem persona utcunque admitti potest donatio; ceterae enim personae alienationem peculii, ut donent, non habent.

§ 9. Non tantum autem per se maritus et uxor ceteraeque personae dare non possunt (3).

§ 10. Sciendum autem est, ita interdictam inter virum et uxorem donationem, ut ipso iure nihil valeat, quod actum est. Proinde si corpus sit, quod donatur, nec traditio quidquam valet. Et si stipulanti promissum sit, vel accepto latum, nihil valet; ipso enim iure, quae inter virum et uxorem donationis causa geruntur, nullius momenti sunt.

§ 11. Si quis igitur numos uxori dederit, non fieri eius apparet, quia nihil corporis eius fieri palam est.

§ 12.-Sed si debitorem suum ei solvere iusserit, hic quaeritur, an numi fiant eius, debitorque liberetur. Et Celsus libro quinto decimo Digestorum scribit, videndum esse, ne dici possit, et debitorem liberatum, et numos factos mariti, non (4) uxoris; nam et si donatio iure civili non impediretur, eum rei gestae ordinem futurum, ut pecunia ad te a debitore tuo, deinde a te ad mulierem perveniret, nam celeritate coniungendarum inter se actionum unam actionem occultari. Ceterum debitorem creditori dare, creditorem uxori, nec novum aut mirum esse, quod per alium accipias, te accipere; nam et si is, qui creditoris tui se procuratorem esse simulaverit, a debitore tuo iubente te pecuniam acceperit, et furti actionem te habere constat, et ipsam pecuniam tuam esse.

§ 13. Huic sententiae consequens est, quod Iulianus libro septimo decimo (5) Digestorum scripsit, si donaturum mihi iussero uxori meae dare;

(1) Hal. Vulg.; potestate, según costumbre del códice Fl. (2) ac nurui, Vulg.

(3) sed nec per alios, adiciona Hal.

porque se adquiere para el hijo, y es del peculio castrense. Por lo cual, también si el hijo, ó el hijastro, ú otro cualquiera, sujeto á la potestad del marido, donó de su propio peculio castrense, no será irrita la donación.

§ 5. Así, pues, prohibesele también al que está bajo la potestad del suegro hacer donación, tanto á la mujer, como á la nuera, si el marido estuviera bajo la potestad del padre.

§ 6. Está prohibido que por parte de la mujer ó de la nuera se haga donación al marido ó al yerno. Pero tampoco será válida la donación, si se hubiere donado à quienes están bajo la potestad de ellos, ó á aquellos en cuya potestad están, si el marido y el suegro están bajo la potestad del mismo, ó el marido bajo la del suegro; pero si el marido está en otra familia, no está prohibida la donación ni al suegro, ni al que está bajo su potestad, ni à aquel en cuya potestad está.

§ 7.-No está prohibido que por la nuera se haga donación á la suegra, ó al contrario, porque aquí no hay derecho de potestad.

§ 8. Si con el peculio que no me pertenecía hiciera donación á mi mujer un esclavo mio, cuyo usufructo es de otro, ó un hombre libre que de buena fé me prestara servidumbre, se pregunta, si será válida la donación. Y, à la verdad, en cuanto à una persona libre, de cualquiera manera puede admitirse la donación; porque las demás personas no tienen la enajenación del peculio para hacer donación.

§ 9. Mas no solamente por si no pueden donar el marido, y la mujer, y las demás personas.

§ 10. Pero se ha de saber, que de tal manera está prohibida la donación entre marido y mujer, que de derecho no valdrá nada lo que se hizo. Por consiguiente, si fuera cosa corporal lo que se dona, ni la entrega tendrá valor alguno. Y si se hubiera prometido al que estipula, ó se le hubiera dado por recibido, esto no será válido; porque de derecho es de ningún valor lo que entre marido y mujer se hace por causa de donación.

§ 11.-Asi, pues, si alguno hubiere dado dineros á su mujer, es evidente que no se hacen de la mujer, porque es manifiesto que ninguna cosa corporal se hace de ella.

§ 12.-Pero si hubiere mandado que su deudor le pagase à ella, pregúntase en este caso, si se harán de ella los dineros, y si quedará libre el deudor. Y escribe Celso en el libro décimo quinto del Digesto, que se ha de ver, si no podrá decirse, que el deudor quedó libre, y que los dineros se hicieron del marido, no de la mujer; porque también si la donación no estuviese prohibida por el derecho civil, este habría de ser el orden de lo que se hizo, que de tu deudor iria el dinero á tu poder, y después, de tí á tu mujer, porque por brevedad se oculta una acción de las acciones entre si unidas. Pero el deudor da al acreedor, y el acreedor å la mujer, y no es nuevo ó de admirar, que tú recibes lo que recibas por medio de otro; porque también si el que hubiere simulado que era procurador de tu acreedor, hubiere recibido por tu mandato dinero de tu deudor, consta que tienes la acción de hurto, y que es tuyo el mismo dinero.

§ 13.-Es consiguiente á esta decisión lo que escribió Juliano al libro décimo séptimo del Digesto, si yo hubiere mandado que el que me hubiera de

(4) deinde (en lugar de non), Hal.; an, Vulg. (5) XXV., Vulg.

ait enim Iulianus, nullius esse momenti, perinde enim habendum, atque si ego acceptam et rem meam factam uxori meae dedissem; quae sententia vera est.

4. IULIANUS libro XVII. Digestorum.-Idemque est, et si mortis causa traditurum mihi iusserim uxori tradere, nec referre (1), convaluerit donator, an mortuus sit; neque existimandum est, si dixerimus valere donationem, non fieri me pauperiorem, quia sive convaluerit donator, condictione tenebor, sive mortuus fuerit, rem, quam habiturus eram in bonis meis, desinam propter donationem habere.

5. ULPIANUS libro XXXII. ad Sabinum.-Si sponsus sponsae donaturus tradiderit Titio, ut is sponsae daret, deinde Titius tradiderit post nuptias secutas, si quidem eum interposuerit maritus, donationem non valere, quae post contractas nuptias perficiatur; si vero mulier eum interposuerit, iamdudum perfectam donationem, hoc est ante nuptias, atque ideo, quamvis contractis nuptiis Titius tradiderit, donationem valere.

§ 1. Si maritus duos reos habeat, Titium et mulierem, et mulieri accepto tulerit donationis causa, neuter liberatur, quia acceptilatio non valet; et haec Iulianus libro septimo decimo (2) Digestorum scribit. Plane si mihi proponas, Titio accepto latum, ipse quidem liberabitur, mulier vero manebit obligata.

§ 2. Generaliter tenendum est, quod inter ipsos, aut qui ad eos pertinent, aut per interpositas personas donationis causa agatur, non valere; quodsi aliarum extrinsecus rerum personarumve causa commixta sit, si separari non potest, nec donationem impediri, si separari possit, cetera va lere, id, quod donatum sit, non valere.

§ 3. Si debitor viri pecuniam iussu mariti uxori promiserit, nihil agitur.

§ 4.-Si uxor viri creditori donationis causa promiserit, et fideiussorem dederit, neque virum liberari, neque mulierem obligari, vel fideiussorem eius, Iulianus ait, perindeque haberi, ac si nihil promisisset.

§ 5. Circa venditionem quoque Iulianus quidem minoris factam venditionem nullius esse momenti ait; Neratius autem, cuius opinionem Pomponius non improbat, venditionem donationis causa inter virum et uxorem factam nullius esse momenti, si modo, quum animum maritus vendendi non haberet, idcirco venditionem commentus sit (3), ut donaret; enimvero si, quum animum vendendi haberet, ex pretio ei remisit, venditionem quidem valere, remissionem autem hactenus non valere, quatenus facta est locupletior. Itaque si res quindecim veniit (4) quinque, nunc autem sit decem,

[blocks in formation]

hacer donación la diese á mi mujer; porque dice Juliano, que no es de ningún valor, porque se ha de considerar lo mismo que si yo hubiese dado à mi mujer una cosa recibida y hecha mia; cuya opinión es verdadera.

4. JULIANO; Digesto, libro XVII.-Y lo mismo es, también si yo hubiere mandado que el que por causa de muerte me habia de hacer una entrega hiciera la entrega á mi mujer, sin que importe que el donador convaleciere, ó que haya muerto; y no se ha de estimar, si dijéremos que es válida la donación, que no me hago más pobre, porque si el donador convaleciere, estaré obligado por la condicción, y si hubiere muerto, dejaré de tener por causa de la donación la cosa que yo habia de tener en mis bienes.

5. ULPIANO; Comentarios á Sabino, libro XXXII. -Si lo que el esposo había de donar à la esposa se lo hubiere entregado à Ticio para que este se lo diese á la esposa, y luego Ticio se lo hubiere entregado después de verificadas las nupcias, si verdaderamente el marido lo hubiere puesto de intermediario, no es válida la donación, que se perfeccione después de contraidas las nupcias; pero si la mujer lo hubiere puesto de intermediario, la donación está perfeccionada de antes, esto es, antes de las nupcias, y por esto, aunque Ticio hubiere hecho la entrega después de contraidas las nupcias, es válida la donación.

§ 1. Si el marido tuviera dos deudores, Ticio y la mujer, y por causa de donación le hubiere dado por recibido à la mujer, no queda libre ninguno de los dos, porque no es válida la aceptilación; y esto escribe Juliano al libro décimo séptimo del Diges to. Pero si me propusieras que lo dió por recibido de Ticio, ciertamente que este quedarà libre, pero la mujer permanecerá obligada.

§ 2.-En general se ha de observar, que no es válido lo que por causa de donación se haga entre los mismos, ó entre los que à ellos les pertenecen, ó por interpuestas personas; pero si la causa estuviera mezclada con la de otras cosas ó personas extrinsecas, si no se puede separar, tampoco se invalida la donación, y si pudiera separarse, es válido lo demás, pero no es válido lo que se haya donado.

§ 3. Si el deudor del marido hubiere prometido dinero á la mujer por mandato del marido, no es válido lo que se hace.

§ 4. Si por causa de donación hubiere prometido la mujer alguna cosa á un acreedor del marido, y hubiere dado fiador, dice Juliano, que ni el marido queda libre, ni se obliga la mujer, ó su fia dor, y que esto se considera lo mismo que si nada hubiese prometido.

§ 5.-Respecto de una venta dice también Juliano, que es ciertamente de ningún valor la venta hecha por menor precio; pero dice Neracio, cuya opinión no desaprueba Pomponio, que la venta hecha entre marido y mujer por causa de donación es de ningún valor, si no teniendo el marido intención de vender hubiera imaginado la venta para esto, para hacer la donación; pero que si teniendo ánimo de vender, le rebajó el precio, es ciertamente válida la venta, pero no es válida la rebaja en cuanto ella se hizo más rica. Y así, si una cosa que valia quince fué vendida por cinco, pero ahora va

[blocks in formation]

TOMO II-21

quinque tantum praestanda sunt, quia in hoc locupletior videtur facta.

§ 6. Si donationis causa vir vel uxor servitute non utatur, puto amitti servitutem, verum post divortium condici posse.

§ 7. Si uxor vel maritus exceptione quadam donationis causa summoveri voluerint, facta a iudice absolutione valebit quidem sententia, sed condicetur ei, cui donatum est.

§ 8.-Concessa donatio est sepulturae causa; nam sepulturae causa locum marito ab uxore, vel contra posse donari constat; et si quidem intulerit, faciet locum religiosum. Hoc autem ex eo venit, quod definiri solet, eam demum donationem impediri solere, quae et donantem pauperiorem, et accipientem facit locupletiorem; porro hic non videtur fieri locupletior in ea re, quam religioni dicavit. Nec movit (1) quemquam, quod emeret, nisi a marito accepisset; nam etsi pauperior ea fieret, nisi maritus dedisset, non tamen idcirco fit locupletior, quod non expendit.

§ 9. Haec res et illud suadet, si uxori maritus sepulturae causa donaverit, ita demum locum fieri intelligi mulieris, quum corpus humatur; ceterum antequam fiet religiosus, donantis manet; proinde si distraxerit mulier, manet locus donatoris.

§ 10. Secundum haec, si uxori suae monumentum purum maritus magni pretii donaverit, valebit donatio, sic tamen, ut, quum sit religiosus, valeat.

§ 11.-Sed etsi ipsa fuerit illo illata, licet morte eius finitum est matrimonium, favorabiliter tamen dicetur, locum religiosum fieri.

§ 12. Proinde et si maritus ad oblationem Dei uxori donavit, vel locum, in quo opus publicum, quod promiserat, faceret (2), vel ut aedem publicam dedicaret, fiet locus sacer. Sed et si quid ei det, ut donum Deo detur vel consecretur, dubium non est, quin debeat valere; quare, et si oleum pro ea in aede sacra posuerit, valet donatio.

§ 13. Si maritus heres institutus repudiet hereditatem donationis causa, Iulianus scripsit libro septimo decimo Digestorum, donationem valere; neque enim pauperior fit, qui non acquirat, sed qui de patrimonio suo deposuit. Repudiatio autem mariti mulieri prodest, si vel substituta sit mulier, vel etiam ab intestato heres futura.

§ 14.—Simili modo et si legatum repudiet, placet nobis, valere donationem, si mulier substituta sit in legato, vel etiam si proponas, eam heredem institutam.

§ 15.-Si quis rogatus sit, praecepta (3) certa quantitate uxori suae hereditatem restituere, et is sine deductione restituerit, Celsus libro decimo Digestorum scripsit, magis pleniore officio fidei

(1) moveat, Hal.

(2) Hal.; facere. el códice M.

liera diez, se habrán de entregar solamente cinco, porque en esto se considera que se hizo más rica. § 6.-Si por causa de donación no usara de una servidumbre el marido ó la mujer, creo que se pierde la servidumbre, pero que puede reclamarse por la condicción después del divorcio.

§ 7.-Si por causa de donación hubieren querido la mujer ó el marido ser repelidos con alguna excepción, hecha la absolución por el juez, será ciertamente válida la sentencia, pero se reclamará por la condicción á aquel à quien se hizo donación. § 8. Está admitida la donación por causa de sepultura; porque consta que por causa de sepultura puede donarse por la mujer un lugar al marido, ó al contrario; y si verdaderamente hubiere hecho un enterramiento, hará religioso el lugar. Mas esto proviene de lo que suele decirse, que se suele prohibir solamente aquella donación, que hace más pobre al donante, y más rico al que la recibe; pero á la verdad, no se considera en este caso que se hace más rico con cosa que dedicó à la religión. Y no hace variar decir que lo había comprado, si no lo hubiese recibido de su marido; porque aunque ella se haría más pobre, si el marido no se lo hubiese dado, no se hace sin embargo más rica por esto, porque no gasta.

§ 9. Esto induce también á que si por causa de sepultura el marido hubiere hecho donación á la mujer, se entiende que el lugar se hace de la mujer solamente cuando se entierra un cuerpo; pero an tes que se haga religioso, permanece siendo del donante; por lo cual, si la mujer lo hubiere vendido, el lugar permanece siendo del donador.

§ 10. Según esto, si el marido hubiere donado á su mujer un monumento puro de gran precio, será válida la donación, pero de suerte que sea válida cuando sea religioso.

§ 11.- Pero aunque ella misma hubiere sido enterrada en él, aún cuando por su muerte se disolvió el matrimonio, se dirá sin embargo por favor, que el lugar se hace religioso.

§ 12.-Por consiguiente, también si el marido donó á la mujer para una oblación á Dios, ó le do nó terreno para que en él hiciera la obra pública que había prometido, ó para que dedicase un templo público, el lugar se hará sagrado. Pero también si le diera alguna cosa, para que diera ó consagrara un donativo à Dios, no hay duda, que deberá valer; por lo cual, también si por ella hubiera puesto aceite en un edificio sagrado, es válida la donación.

§ 13. Si instituido heredero el marido, repudiare por causa de donación una herencia, escribió Juliano en el libro décimo séptimo del Digesto, que es válida la donación; porque no se hace más pobre el que no adquiere, sino el que gastó de su patrimonio. Mas la repudiación del marido aprovecha á la mujer, ya si la mujer hubiera sido susti tituida, ya también si hubiera de ser heredera abintestato.

§ 14.-De igual modo, también si repudiara un legado, nos parece bien que sea válida la donación, si la mujer hubiera sido sustituida en el legado, ó también si dijeras que ella fué instituida heredera.

§ 15. Si se hubiere rogado à alguien, que tomando antes para si cierta cantidad restituyera à su mujer una herencia, y este la hubiere restituido sin la deducción, escribió Celso en el libro décimo

(3) percepta, Vulg.

praestandae functum maritum, quam donasse (1) videri; et rectam rationem huic sententiae Celsus adiecit, quod plerique magis fidem exsolvunt in hunc casum, quam donant, nec de suo putant proficisci, quod de alieno plenius restituunt voluntatem defuncti secuti; nec immerito saepe credimus aliquid defunctum voluisse, et tamen non rogasse. Quae sententia habet rationem magis in eo, qui non erat deducta quarta rogatus restituere, et tamen integram fidem praestitit omisso Senatusconsulti commodo; hic enim vere fidem exsolvit voluntatem testatoris obsecutus (2). Hoc ita, si non per errorem calculi fecit; ceterum indebiti fideicommissi esse repetitionem, nulla dubitatio est.

§ 16.-Quum igitur nihil de bonis erogatur, recte dicitur, valere donationem. Ubicunque igitur non deminuit de facultatibus suis, qui donavit, valet, vel etiamsi deminuat, locupletior tamen non fit, qui accepit, donatio valet.

§ 17.-Marcellus libro septimo Digestorum quaerit, si mulier acceptam a marito pecuniam in sportulas pro cognato suo ordini erogaverit, an donatio valeat? Et ait, valere, nec videri locupletiorem mulierem factam, quamvis mutuam pecuniam esset acceptura, et pro affine erogatura.

§ 18.-In donationibus autem iure civili impeditis hactenus revocatur donum ab eo, ab eave, cui donatum est, ut, si quidem extet res, vindicetur, si consumta sit, condicatur hactenus, quatenus locupletior quis eorum factus est,

6. GAIUS libro XI. (3) ad Edictum provinciale. --quia quod ex non concessa donatione retinetur, id aut sine causa, aut ex iniusta causa retineri intelligitur; ex quibus causis condictio nasci solet.

7. ULPIANUS (4) libro XXXI. (5) ad Sabinum. Quod autem spectetur tempus, an locupletiores sint facti, utrum tempus litis contestatae, an rei iudicatae? Et verum est, litis contestatae tempus spectari oportere, idque Imperator noster cum patre rescripsit.

§ 1. Si maritus pecuniam uxori in unguenta dederit, eaque eam pecuniam creditori suo solverit, mox ea de sua pecunia unguenta emerit, non videri locupletiorem factam, Marcellus libro septimo Digestorum scribit. Idemque, et si lancem ob eandem causam ei dederit, eaque lancem retinuerit, de sua autem pecunia unguenta emerit, vindieationem cessare, quia non est locupletior, quae tantundem in re mortua impendit.

§ 2. Si vir et uxor quina invicem sibi donave

del Digesto, que se considera que más bien cumplió el marido más plenamente el deber de la fidelidad que había de prestar, que no que hizo donación; y á esta opinión añadió Celso una recta razón, porque los más cumplen en este caso más bien un encargo de confianza, que no hacen donación, y no consideran que se despojan de lo suyo porque restituyen más plenamente con lo ajeno siguiendo la voluntad del difunto; y no sin razón creemos muchas veces que el difunto quiso alguna cosa, y que sin embargo no la rogó. Cuya opinión tiene fundamento mayormente respecto de aquel á quien no se habia rogado que hiciera la restitución habiendo deducido la cuarta parte, y cumplió sin embargo integramente el encargo de confianza habiendo prescindido de la ventaja del Senadoconsulto; porque este cumplió verdaderamente el fideicomiso habiendo secundado la voluntad del testador. Esto asi, si no lo hizo por error de cálculo; de otra suerte, no hay duda alguna que hay la repetición del fideicomiso no debido.

[ocr errors]

§ 16.-Mas cuando no se gasta nada de los bienes, con razón se dice que es válida la donación. Así, pues, siempre y cuando no disminuye sus propios bienes el que hizo la donación, es válida esta, aunque los disminuya, si no obstante no se hace más rico el que la recibe, es válida la donación. § 17.-Pregunta Marcelo en el libro séptimo del Digesto, ¿será válida la donación, si la mujer hubiere gastado en espórtulas para un cargo por un cognado suyo el dinero recibido de su marido? Y dice que es válida, y que no se considera que la mujer se hizo más rica, aunque hubiese de recibir dinero en mútuo, y gastarlo en favor de un afin.

§ 18.-Mas en las donaciones prohibidas por el derecho civil de tal modo se revoca lo donado de aquel ó de aquella à quien se donó, que si verdaderamente existiera la cosa, se reivindicará, y si hubiera sido consumida, se reclamará por la condicción en tanto cuanto alguno de ellos se hizo más rico,

6. GAYO; Comentarios al Edicto provincial, libro XI.-porque lo que se retiene por una donación no permitida, se entiende que se retiene, ó sin causa, ó por causa injusta; por cuyas causas suele nacer la condicción.

7. ULPIANO; Comentarios á Sabino, libro XXXI. -¿Mas á qué tiempo se mirará si se hayan hecho más ricos, acaso al tiempo de la litis contestación, ó al de la cosa juzgada? Y es cierto que debe mirarse al tiempo de la contestación de la demanda, y esto respondió por rescripto nuestro Emperador con su padre.

§ 1. Si el marido hubiere dado à la mujer dinero para afeites, y ella hubiere dado en pago aquel dinero à un acreedor suyo, y luego hubiere comprado con dinero propio los afeites, escribe Marcelo al libro séptimo del Digesto, que no se considera que se hizo más rica. Igualmente, también si por la misma causa le hubiere dado una fuente, y ella hubiere retenido la fuente, pero con su propio dinero hubiere comprado los afeites, deja de haber la reivindicación, porque no es más rica la que gastó otro tanto en una cosa supérflua.

§ 2. Si el marido y la mujer se hubieren dona

[blocks in formation]
« PredošláPokračovať »