Obrázky na stránke
PDF
ePub

senserit creditor vendere, post hoc tempus vendendo non aufert pignus creditori.

§ 19. Si creditor hypothecaria usus a possessore litis aestimationem consecutus fuerit, et a debitore petat debitum, puto doli mali exceptionem ei obstituram.

9. MODESTINUS libro IV. Responsorum.- Titius Sempronio fundum pignori dedit, et eundem fundum postea Caio Seio pignori dedit; atque ita idem Titius Sempronio et Caio Seio fundum eundem in assem vendidit, quibus pignori ante dederat in solidum singulis; quaero, an venditione interposita ius pignoris extinctum sit, ac per hoc ius solum emtionis apud ambos permanserit? Modestinus respondit, dominium ad eos, de quibus quaeritur, emtionis iure pertinere; quum consensum mutuo venditioni dedisse proponantur, invicem pignoraticiam actionem eos non habere.

§ 1.-Titius Seio pecuniam sub pignore fundi dederat, qui fundus quum esset Reipublicae ante obligatus, secundus creditor pecuniam Reipublicae eam solvit; sed Maevius extitit, qui dicebat, ante Rempublicam sibi fundum obligatum fuisse, inveniebatur autem Maevius instrumento cautionis cum Republica facto a Seio interfuisse, et subscripsisse, quo caverat Seius, fundum nulli alii esse obligatum; quaero, an actio aliqua in rem Maevio competere potest? Modestinus respondit, pignus, cui is, de quo quaeritur, consensit, minime eum retinere posse.

10. PAULUS libro III. Quaestionum.-Voluntate creditoris pignus debitor vendidit, et postea placuit inter eum et emtorem, ut a venditione discederent; ius pignorum salvum erit creditori; nam sicut debitori, ita et creditori pristinum ius restituitur; neque omnimodo creditor pignus remittit, sed ita demum, si emtor rem retineat, nec reddat venditori. Et ideo si iudicio quoque accepto venditor absolutus sit, vel quia non tradebat, in id, quod interest condemnatus, salvum fore pignus creditori dicendum est; haec enim accidere potuissent, etiamsi non voluntate creditoris vendidisset.

§ 1.-Creditor quoque si pignus distraxit, et ex venditione recessum fuerit, vel homo redhibitus, dominium ad debitorem revertitur. Idemque est in omnibus, quibus concessum est rem alienam vendere; non enim, quia dominium transferunt, ideo ab emtore ius eius recipiunt, sed in pristinam causam res redit resoluta venditione.

11. IDEM libro IV. Responsorum. -- Lucius Titius, quum esset uxori suae Caiae Seiae debitor sub pignore sive hypotheca praediorum, eadem praedia cum uxore sua Seia (1) Septiciae communis filiae nomine Sempronio marito eius futuro in dotem dedit; postea defuncto Lucio Titio Septicia filia abstinuit se hereditate paterna; quaero, an mater eius hypothecam persequi possit? Paulus

(1) Seiae, Vulg.

que venda dentro de un año ó de un bienio, ven diendo después de este tiempo, no quita la prenda al acreedor.

§ 19-Si habiendo ejercitado el acreedor la acción hipotecaria hubiere conseguido del poseedor la estimación del litigio, y pidiese al deudor la deuda, opino que le obstará la excepción de dolo malo.

9. MODESTINO; Respuestas, libro IV.-Ticio dió en prenda un fundo á Sempronio, y después dió en prenda el mismo fundo á Cayo Seyo; y de este modo el mismo Ticio vendió por completo el mismo fundo á Sempronio y Cayo Seyo, á cada uno de los que se lo habia dado antes integramente en prenda; pregunto, ¿interpuesta la venta, se habrá extinguido el derecho de prenda, y por esto habrá quedado en ambos solo el derecho de compra? Modestino respondió, que por derecho de compra pertenece el dominio à estos de que se trata; pues alegándose que ambos dieron mútuamente su consetimiento para la venta, no tienen ellos mútuamente la acción pignoraticia.

§ 1.-Ticio había dado dinero á Seyo bajo prenda de un fundo, y por estar obligado antes este fundo à la República, el segundo acreedor pagó la deuda á la República; pero se presentó Mevio, que decía, que antes que á la República le había sido obligado à él el fundo, mas se hallaba que Mevio intervino en un instrumento de caución hecho por Seyo con la República, y que lo subscribió, en el cual aseguraba Seyo, que el fundo no estaba obligado á otro alguno; pregunto, ¿puede competer á Mevio alguna acción real? Modestino respondió, que este de quien se habla no puede de ninguna manera retener la prenda, para la cual consintió.

10. PAULO; Cuestiones, libro III.-Con la voluntad del acreedor vendió el deudor la prenda, y después se convino entre él y el comprador apartarse de la venta; el derecho de prenda quedará salvo al acreedor; porque así como al deudor, así también se restituye su antiguo derecho al acreedor; y el acreedor no remite de todos modos la prenda, sino solamente de esta suerte, si el comprador retuviera la cosa, y no la devolviera al vendedor. Y por esto, si también después de aceptado el juicio hubiera sido absuelto el vendedor, ó sido condenado en lo que importa, porque no hacia la entrega, se ha de decir que la prenda quedará salva al acreedor; porque estas cosas habrian podido suceder, aunque no hubiese vendido con la voluntad del acreedor.

§ 1. También si el acreedor vendió la prenda, y hubiere habido desistimiento de la venta, ó hubiere sido devuelto el esclavo, revierte el dominio al deudor. Y lo mismo es respecto á todos aquellos á quienes se concedió que vendieran una cosa ajena; pues no porque transfieren el dominio, reciben por ello del comprador su derecho, sino que la cosa vuelve à su primitiva condición, disuelta la venta.

11. EL MISMO; Respuestas, libro IV.-Lucio Ticio, siendo deudor de su mujer Caya Seya, bajo prenda ó hipoteca de unos predios, juntamente con su mujer Seya dió en dote los mismos predios en nombre de Septicia, hija de ambos, à Sempronio, futuro marido de esta; después, habiendo fallecido Lucio Ticio, su hija Septicia se abstuvo de la herencia paterna; pregunto, ¿podrá su madre perse

respondit, pignoris quidem obligationem praediorum Caiam Seiam, quae viro pro filia communi in dotem eadem danti consensit, quum communis filiae nomine darentur, remisisse videri, obligationem autem personalem perseverasse; sed adversus eam, quae patris hereditate se abstinuit, actionem non esse dandam.

12. IDEM libro V. Responsorum.- Paulus respondit, Sempronium antiquiorem creditorem consentientem, quum debitor eandem rem tertio (1) creditori obligaret, ius suum pignoris remisisse videri, non etiam tertium in locum eius successisse, et ideo medii creditoris meliorem causam effectam. Idem observandum est, et si Respublica tertio loco crediderit.

§ 1. Qui pignoris iure rem persequuntur, a vindicatione rei eos removeri solere, si qualiscunque possessor offerre (2) vellet; neque enim debet quaeri de iure possessoris, quum ius petitoris removeatur soluto pignore.

13. TRYPHONINUS libro VIII. Disputationum. -Si deferente creditore iuravit debitor, se dare non oportere, pignus liberatur, quia perinde habetur, atque si iudicio absolutus esset; nam et si a iudice, quamvis per iniuriam, absolutus sit debitor, tamen pignus liberatur.

14. LABEO libro V. Posteriorum a Iavoleno epitomatorum.-Cum colono tibi convenit, ut invecta, importata pignori essent, donec merces tibi soluta, aut satisfactum esset, deinde mercedis nomine fideiussorem a colono accepisti; satisfactum tibi videri existimo, et ideo illata pignori (3) esse desiisse.

15. SCAEVOLA libro VI. Digestorum (4).— Primi creditoris, qui pignori praedia acceperat, et posterioris, cui quidam ex iisdem fundis dati erant, ad eandem personam hereditas devenerat; debitor offerebat, quantum a posteriore creditore mutuatus fuerat; respondit, cogendum accipere salvo iure pignoris prioris contractus.

guir la hipoteca? Paulo respondió, que se considera que Caya Seya, que convino con su marido al dar en dote por la hija de ambos los mismos predios, puesto que se dieron en nombre de la hija de ambos, remitió ciertamente la obligación de la prenda de los predios, pero que subsistió la obligación personal; pero que contra ella, que se abstuvo de la herencia del padre, no se ha de dar acción.

12. EL MISMO; Respuestas, libro V.-Paulo respondió, que consintiendo Sempronio, acreedor más antiguo, al obligar el deudor la misma cosa à un tercer acreedor, parece que remitió su derecho de prenda, no que también el tercero le sucedió en el lugar de él, y que por esto se hizo mejor la causa del segundo acreedor. Lo mismo se ha de observar, también si la República hubiere prestado en tercer lugar.

§ 1.-Los que por derecho de prenda persiguen la cosa, suelen ser repelidos de la reivindicación de la cosa, si cualquier poseedor quisiera ofrecer el pago; porque ni debe hacerse investigación sobre el derecho del poseedor, cuando, liberada la prenda, queda extinguido el derecho del demandante.

13. TRIFONINO; Disputas, libro VIII.-Si defiriéndolo el acreedor juró el deudor, que él no debia dar, queda liberada la prenda, porque se considera lo mismo que si hubiese sido absuelto en juicio; porque también si por el juez hubiera sido absuelto, aunque con injusticia, el deudor, queda, no obstante, liberada la prenda.

14. LABEON; Obras póstumas compendiadas por Javoleno, libro V.-Convinose entre ti y el colono, que las cosas llevadas é importadas estuviesen en prenda, hasta que se te hubiese pagado el arrendamiento, ó se te hubiese satisfecho, y después por razón de la pensión recibiste del colono fiador; opino que parece que se te satisfizo, y que por esto dejaron de estar en prenda las cosas llevadas.

15. SCÉVOLA; Digesto, libro VI.-La herencia del primer acreedor, que había recibido en prenda los predios, y de otro posterior, à quien se habían dado algunos de estos mismos fundos, habia recaido en una misma persona; el deudor ofrecía cuanto había recibido en mútuo del acreedor posterior; respondió, que ha de ser obligado á recibirlo, quedando á salvo el derecho de prenda del primer

[blocks in formation]

§ 1.-Aiunt Aediles: QUI MANCIPIA VENDUNT,
CERTIORES FACIANT (1) EMTORES, QUID MORBI VI-
TIIVE CUIQUE SIT, QUIS FUGITIVUS ERROVE SIT,
NOXAVE SOLUTUS NON SIT; EADEMQUE (2) OMNIA,
CUM EA MANCIPIA VENIBUNT (3), PALAM (4) RECTE
PRONUNTIANTO (5). QUOD SI MANCIPIUM ADVERSUS
EA VENISSET (6), SIVE ADVERSUS QUOD (7) di-
CTUM PROMISSUMVE FUERIT (8), CUM VENIRET,
FUISSET (9); QUOD EIUS (10) PRAESTARI OPORTERE
DICETUR, EMTORI OMNIBUSQUE, AD QUOS EA RES
PERTINET, IUDICIUM DABIMUS, UT ID MANCIPIUM
REDHIBEATUR. SI QUID AUTEM POST VENDITIONEM
TRADITIONEMQUE DETERIUS EMTORIS OPERA, FA-
MILIAE, PROCURATORISVE EIUS FACTUM ERIT, SIVE
QUID EX EO POST VENDITIONEM NATUM, ADQUISI-
TUM FUERIT, ET SI QUID ALIUD (11) IN VENDITIONE
EI ACCESSERIT, SIVE QUID (12) EX EA RE FRUCTUS
PERVENERIT AD EMTOREM, UT EA OMNIA (13) RE-
STITUAT. ITEM (14) SI QUAS ACCESSIONES IPSE
PRAESTITERIT, UT RECIPIAT. ITEM SI QUOD MANCI-
PIUM CAPITALEM FRAUDEM ADMISERIT, MORTIS CON-
SCISCENDAE SIBI CAUSA (15) QUID FECERIT INVE
HARENAM (16) DEPUGNANDI CAUSA AD BESTIAS IN-
TROMISSUS (17) FUERIT, EA OMNIA IN VENDITIONE
PRONUNTIANTO (18); EX HIS ENIM CAUSIS IUDICIUM
DABIMUS. HOC AMPLIUS, SI QUIS ADVERSUS EA
SCIENS DOLO MALO VENDIDISSE DICETUR, IUDICIUM
DABIMUS.

§ 2. Causa huius Edicti proponendi est, ut oc-

curratur fallaciis vendentium, et emtoribus suc-
curratur, quicunque decepti a venditoribus fuerint;
dummodo sciamus, venditorem, etiamsi ignoravit
ea, quae Aediles praestari iubent, tamen teneri
debere. Nec est hoc iniquum, potuit enim ea nota
habere venditor; neque enim interest emtoris, cur
fallatur, ignorantia venditoris, an calliditate.

§ 1.-Dicen los Ediles: «Los que venden escla-
»vos, hagan sabedores à los compradores de la en-
»fermedad o vicio que cada uno tenga, si alguno
>>es fugitivo ó vagabundo, ó si no está exento de
»noxa; y expresen todas estas cosas claramente y
»con verdad, cuando se vendieren estos esclavos.
>>Mas si contraviniendo esto hubiese sido vendido
»>un esclavo, ó lo hubiese sido contra lo que se hu-
>>biere dicho ó prometido, cuando se vendiese, por
»lo que se dijere que debe respondérsele daremos
>>acción al comprador, y á todos à quienes corres-
»ponde el negocio, para que sea devuelto el escla-
>>vo. Mas si en algo hubiere sido deteriorado des-
>>pués de la venta y de la entrega por culpa del
>>comprador, de su familia, ó de su procurador, ó si
»>de él hubiere nacido, ó se hubiere adquirido algo
»después de la venta, y si alguna otra cosa se le
>>hubiere agregado en el acto de la venta, ó si por
>>esta hubieren ido algunos frutos à poder del com-
»prador, para que restituya todas estas cosas. Asi-
>>mismo para que si él hubiere prestado algunas ac-
>>cesiones, las reciba. De igual modo, si algún es-
>>clavo hubiere cometido fraude capital, ó hecho
»alguna cosa para procurarse la muerte, ó hubiere
>>sido echado á la arena para luchar con las fieras,
>>exprésese todo esto en la venta; porque por estas
»causas daremos acción. Además de esto, daremos
>>acción, si se dijere que contra esto vendió alguien
»å sabiendas con dolo malo».

§ 2. La causa de proponer este Edicto es poner

coto á las falacias de los vendedores, y amparar á
los compradores, cualesquiera que hubieren sido
engañados por los vendedores; pero sepamos que
el vendedor, aunque haya ignorado lo que mandan
los Ediles que se haga, debe no obstante quedar
obligado. Y esto no es injusto, porque pudo saber-
lo el vendedor; y porque nada importa al compra-
dor por qué sea engañado, si por ignorancia, ó por
astucia del vendedor.

§ 3. Se ha de saber esto, que este Edicto no se

refiere å las ventas fiscales.

§ 4. Mas si alguna República hiciera la venta,

tendrá lugar este Edicto.

§ 5. También tendrá lugar el Edicto en las ven-

tas hechas por los pupilos.

§ 6. Si se conociera el vicio ó la enfermedad del

esclavo, como muchas veces suelen manifestarse

los defectos por algunas señales, puede decirse que

no tiene aplicación el Edicto; porque solamente se

ha de atender à esto, á que no sea engañado el

comprador.

§ 7. Pero se ha de saber, que en Sabino se ha-

lla definida así la «enfermedad»: hábito de algún

cuerpo contra lo natural, el cual hace su uso me-

nos apto para aquello para lo que la naturaleza

nos dió la sanidad de aquel cuerpo. Mas esto pue-

de acontecer unas veces en todo el cuerpo, otras

en parte de él-porque es enfermedad de todo el

cuerpo, por ejemplo, la tisis, la fiebre, y de una par-

te, como la ceguera, aunque el esclavo haya naci-

do asi-, y el vicio difiere mucho de la enferme-

Aediles tollendae dubitationis gratia bis xxtà Tou airo [de eadem re] idem dixisse, ne qua dubitatio superesset.

§ 8. Proinde si quid tale fuerit vitii sive morbi, quod usum ministeriumque hominis impediat, id dabit redhibitioni locum, dummodo meminerimus, non utique quodlibet quam levissimum efficere, ut morbosus vitiosusve habeatur. Proinde levis febricula, aut vetus quartana, quae tamen iam sperni potest, vel vulnusculum modicum, nullum habet in se delictum, quasi pronuntiatum non sit, contemni enim haec potuerunt; exempli itaque gratia referamus, qui morbosi vitiosique sunt.

§ 9.-Apud Vivianum quaeritur, si servus inter fanaticos non semper caput iactaret, et aliqua profatus esset, an nihilominus sanus videretur; et ait Vivianus, nihilominus hunc sanum esse; neque enim nos, inquit, minus animi vitiis (1) aliquos sanos esse intelligere debere; alioquin, inquit, futurum, ut in infinito (2) hac ratione multos sanos esse negaremus, utputa levem, superstitiosum, iracundum, contumacem, et si qua similia sunt animi vitia, magis enim de corporis sanitate, quam de animi vitiis promitti (3). Interdum tamen, inquit, vitium corporale usque ad animum pervenire, et eum vitiare, veluti contingeret ring [furioso), quia id ei ex febribus acciderit. Quid ergo est, si quid sit animi vitium tale, ut id a venditore excipi oporteret, neque id venditor, quum sciret, pronuntiasset? Ex emto eum teneri.

§ 10.-Idem Vivianus ait, quamvis aliquando quis circa fana bacchatus sit, et responsa reddiderit, tamen si nunc hoc non faciat, nullum vitium ecse; neque eo nomine, quod aliquando id fecit, actio est, sicuti si aliquando febrem habuit. Ceterum si nihilominus permaneret in eo vitio, ut circa fana bacchari soleret, et quasi demens responsitaret (4), etiamsi per luxuriam id factum est, vitium tamen esse, sed vitium animi, non corporis, ideoque redhiberi non posse, quoniam Aediles de corporalibus vitiis loquuntur; attamen ex emto actionem admittit.

§ 11. Idem dicit etiam in his, qui praeter modum timidi, cupidi avarique sunt, aut iracundi,

2. PAULUS (5) libro I. ad Edictum Aedilium currulium.—vel melancholici,

3. GAIUS libro I. (6) ad Edictum Aedilium currulium.—vel protervi, vel gibberosi, vel curvi, vel pruriginosi, vel scabiosi; item muti et surdi;

4. ULPIANUs libro I. ad Edictum Aedilium

dad, como si alguno fuera tartamudo, porque este más bien es defectuoso, que no está enfermo. Yo opino que los Ediles para quitar dudas dijeron dos veces lo mismo respecto de la misma cosa, para que no quedase duda alguna.

§ 8. Por consiguiente, si hubiere habido algún vicio ó enfermedad tal, que impida el uso y el servi cio del hombre, dará lugar á la redhibición, con tal que hayamos tenido presente, que cualquier cosa sumamente leve no hace ciertamente que sea considerado enfermo ó defectuoso. Por lo tanto, una ligera calenturilla, ó una cuartana antigua, pero que sin embargo puede ya despreciarse, ó una pequeña herida, no contiene en si ninguna culpa, porque no se haya declarado, porque estas cosas pudieron despreciarse, y asi por ejemplo expresamos quiénes se dicen enfermos ó defectuosos.

§ 9.-Pregúntase Viviano, si un esclavo que está entre los fanáticos, no perdiera siempre la cabeza, y hubiese profetizado algunas cosas, se considerará no obstante sano; y dice Viviano, que sin embargo este está sano; porque dice, que nosotros no debemos entender que algunos están menos sanos por defectos del espíritu; de otra manera, dice, sucedería que por esta razón negariamos que muchos hasta lo infinito estaban sanos, por ejemplo, el ligero, el supersticioso, el iracundo, el contumaz, y los que tienen algunos otros defectos semejantes del espíritu, porque más bien se promete respecto á la sanidad del cuerpo, que respecto á los defectos del ánimo. Pero a veces, dice, el defecto corporal llega hasta el espiritu y lo vicia, como aconteceria en el loco, porque aquel le hubiere provenido de calenturas. ¿Luego qué se dirá, si el defecto del espíritu fuera tal, que debiera ser exceptuado por el vendedor, y sabiéndolo el vendedor no lo hubiese manifestado? Que queda él obligado por la acción de venta.

§ 10. - Dice el mismo Viviano, que aunque alguna vez hubiera alguno enloquecido como bacante cerca de lugares sagrados, y hubiere respondido como tal, sin embargo, si ahora no hiciera esto, no hay defecto alguno; y no hay acción por la razón de que hizo esto alguna vez, así como si alguna vez tuvo fiebre. Pero si no obstante permaneciese con este defecto, que cerca de los lugares sagrados acostumbrase á enloquecer como bacante, y contestase como demente, aunque esto sucedió por lujuria, hay sin embargo vicio, pero vicio del espíritu, no del cuerpo, y por consiguiente no puede ser objeto de la acción redhibitoria,'porque los Ediles hablan de los defectos corporales; pero admite la acción de compra.

§ 11.-Lo mismo dice también respecto de aquellos que son demasiado timidos, codiciosos y avaros, ó iracundos,

2. PAULO; Comentarios al Edicto de los Ediles Curules, libro I.—ó melancólicos,

3. GAYO; Comentarios al Edicto de los Ediles Curules, libro I.-ó soberbios, ó gibosos, ó encorvados, ó padecen comezón ó sarna; y también los mudos y los sordos;

4. ULPIANO: Comentarios al Edicto de los Edi

(1) quam corporis, inserta Hal. (2) in infinitum, Hal. Vulg. (3) repromitti, Vulg.

(4) Asi según el responsidaret, del códice Fl., Br.; responsa daret, Taur.

(5) Caius, Hal.

(6) Paulus, libro II., Hal.

Currulium.—ob quae vitia negat redhibitionem esse, ex emto dat actionem.

§ 1. Sed si vitium corporis usque ad animum penetrat, forte si propter febrem loquantur aliena, vel qui per vicos more insanorum deridenda loquantur, in quo sic (1) animi vitium ex corporis vitio accidit, redhiberi posse.

§ 2. Item aleatores et vinarios non contineri Edicto, quosdam respondisse Pomponius ait; quemadmodum nec gulosos, nec impostores, aut mendaces, aut litigiosos.

§ 3. Idem Pomponius ait, quamvis non valde (2) sapientem servum venditor praestare debeat, tamen, si ita fatuum vel morionem vendiderit, ut in eo usus nullus sit, videri vitium. Et videmur hoc iure uti, ut vitii morbique appellatio non videatur pertinere, nisi ad corpora; animi autem vitium ita demum praestabit venditor, si promisit, si minus, non; et ideo nominatim de errone et fugitivo excipitur, hoc enim animi vitium est, non corporis. Unde quidam iumenta pavida et calcitrosa morbosis non esse annumeranda dixerunt, animi enim, non corporis hoc vitium esse.

§ 4. In summa, si quidem animi tantum vitium est, redhiberi non potest, nisi si dictum est, hoc abesse, et non abest; ex emto tamen agi potest, si sciens id vitium animi reticuit, si autem corporis solius vitium est, aut et corporis, et animi mixtum vitium, redhibitio locum habebit.

§ 5. Illud erit annotandum, quod de morbo generaliter scriptum est, non de sontico morbo. Nec mirum hoc videri Pomponius ait; nihil enim ibi agitur de ea re, cui hic ipse morbus obstet.

§ 6. Idem ait, non omnem morbum dare locum redhibitioni, ut puta levis lippitudo, aut levis dentis auriculaeve dolor, aut mediocre ulcus; non denique febriculam quantulamlibet ad causam huius Edicti pertinere.

5. PAULUS libro XI. ad Sabinum. - Et quantum interest inter haec vitia, quae Graeci zzzzsíαv [vitiositatem] dicunt, interque nos [perturbationem], auto [morbum], aut apporti [aegrotationem], tantum inter talia vitia et eum morbum, ex quo quis minus aptus usui sit, differt.

6. ULPIANUS libro I. ad Edictum Aedilium currulium.-Pomponius recte ait, non tantum ad perpetuos morbos, verum ad temporarios quoque hoc Edictum pertinere.

§ 1. Trebatius ait, impetiginosum morbosum non esse (3), si eo membro, ubi impetigo esset, aeque recte utatur; et mihi videtur vera Trebatii sententia.

§ 2. Spadonem morbosum non esse, neque vitiosum, verius mihi videtur, sed sanum esse, sicuti illum, qui unum testiculum habet, qui etiam generare (4) potest;

(1) Hal.; sit, el códice Fl.

(2) Hal. Vulg.; valide, el codice Fl.

les Curules, libro I.-por cuyos defectos dice que no hay la acción redhibitoria, y dá la acción de compra.

§ 1. Pero si el defecto del cuerpo trasciende hasta el espiritu, acaso si por causa de la fiebre hablaran despropósitos, ó los que à manera de locos dicen por los pueblos cosas de risa, en cuyo caso nace de este modo el vicio del espíritu del defecto del cuerpo, puede ser objeto de la acción redhibitoria.

§ 2. Asimismo, los jugadores de azar y los dados al vino, dice Pomponio, que respondieron algunos que no están comprendidos en este Edicto; asi como tampoco los golosos, ni los impostores, ó mentirosos ó pleitistas.

§ 3. Dice el mismo Pomponio, que aunque el vendedor no deba entregar un esclavo muy inteligente, sin embargo, si hubiere vendido uno de tal modo fatuo o necio, que ningún uso pueda hacerse de él, se considera que hay vicio. Y parece que usamos de este derecho, que la denominación de vicio y de enfermedad no se entienda que corresponde sino a los cuerpos; mas el vendedor responderá de vicio del espíritu solamente de este modo, si lo prometió, y si no, no; y por esto se hace excepción expresamente del vagabundo y del fugitivo, porque este es vicio del espiritu, no del cuerpo. Por lo cual dijeron algunos, que las caballerías espantadizas y falsas no debían contarse entre las enfermas, porque este es vicio del espiritu, no del cuerpo.

§ 4.-En suma, si verdaderamente el vicio es sólo del ánimo, no puede tener lugar la acción redhibitoria, salvo si se dijo que no lo había, y lo hay; pero se puede ejercitar la acción de compra, si á sabiendas calló este vicio del espiritu, mas si el vicio es sólo del cuerpo, ó vicio mixto, así del cuerpo, como del espíritu, tendrá lugar la redhibición.

§ 5. Habrá de notarse esto, que lo que en general se ha escrito de la enfermedad, no se entiende de la enfermedad habitual adquirida. Y dice Pomponio, que esto no parece extraño; porque allí no se trata de nada de aquello para lo que á alguno le sirva de impedimento esta misma enfermedad. § 6. Dice el mismo, que no toda enfermedad då lugar á la redhibición, como, por ejemplo, una leve fluxión de ojos, ó un lijero dolor de muelas, ó de oido, ó una pequeña úlcera; y finalmente, que una lijera calenturilla no se comprende en el tenor de este Edicto.

5. PAULO; Comentarios á Sabino, libro XI.—Y cuanta diferencia media entre estos vicios, que los Griegos llaman tachas, y entre la indisposición, ó enfermedad, o padecimiento, otra tanta diferencia hay entre tales vicios y la enfermedad por la que uno sea menos apto para un uso.

6. ULPIANO; Comentarios al Edicto de los Ediles Curules, libro I.-Con razón dice Pomponio, que este Edicto se refiere no solamente à las enfermedades perpétuas, sino también á las temporales.

§ 1.-Dice Trebacio, que uno no está enfermo de empeine, si igualmente bien se sirviera de aquel miembro en que tuviese el empeine; y me parece verdadera la opinión de Trebacio.

§ 2. Me parece más cierto que el espadón no es enfermo, ni defectuoso, sino que está sano, asi como el que sólo tiene un testículo, el cual también puede engendrar;

[blocks in formation]
« PredošláPokračovať »