Obrázky na stránke
PDF
ePub

Maevio ex quadrante scriptis heredibus, assem in dodrantem esse divisum respondi; modum enim duarum partium ex quadrante declarari, quod veteres numis Titio legatis, numorum specie non demonstrata, ceterorum legatorum contemplatione receperunt.

§ 2. Filiis heredibus aequis partibus institutis, ac postea fratris filio pro duabus unciis, unum assem inter omnes videri factum placuit, et ex eo decem uncias filios accepisse; tunc enim ex altero asse portionem intelligi relictam, quum asse nominatim dato, vel duodecim unciis distributis residua portio non invenitur; nihil autem interest, quo loco sine portione quis heres instituatur, quo magis assis residuum accepisse videatur.

§ 3.-Seius Maevium ex parte, quam per leges capere possit, heredem instituit, ex reliqua Titium; si Maevius solidum capere poterit, Titius adiectus aut substitutus heres non erit;

79. [77.] IDEM libro I. Definitionum.- quodsi non sit reliqui facta mentio, tantundem in altero asse habebit Maevius, quantum Titius (1) in primo,

80. [78.] IDEM libro VI. Responsorum.-quodsi Maevius nullius capax sit, in totum substitutus admittitur.

81. [79.] PAULUS libro IX. Quaestionum.- Clemens patronus testamento caverat, ut, si sibi filius natus fuisset, heres esset, si duo filii, ex aequis partibus heredes essent, si duae filiae, similiter; si filius et filia, filio duas partes, filiae tertiam dederat. Duobus filiis et filia natis quaerebatur, quemadmodum in proposita specie partes faciemus, quum filii debeant pares esse, vel etiam singuli duplo plus, quam soror accipere; quinque igitur partes fieri oportet, ut ex his binas masculi, unam femina accipiat.

§ 1. Si ita scripserit testator: «quanta ex parte me a Titio (2) heredem institutum recitassem, ex ea parte Sempronius mihi heres esto», non est captatoria institutio; plane nullo recitato testamento ab ipso testatore, inanis videbitur institutio, remota suspicione captatoriae institutionis.

82. [80.] SCAEVOLA libro XV. Quaestionum. -Si quis ita heredes instituatur: «si legitimus heres vindicare nolit hereditatem meam», puto deficere conditionem testamenti illo vindicante.

83. [81] IDEM libro XVIII. Quaestionum. - Si non lex Aelia Sentia, sed alia lex, vel Senatusconsultum, aut etiam Constitutio servi libertatem impediat, is necessarius fieri non potest, etiamsi non sit solvendo testator.

§ 1.-Temporibus Divi Hadriani Senatus censuit, si testator, qui, quum moritur, solvendo non fuit, duobus pluribusve libertatem dederit, iisque hereditatem restitui iusserit, et institutus heres suspectam sibi hereditatem dixerit, ut adire eam cogatur, et ad libertatem perveniat, qui priore

(1) Titius, quantum Maevius, Hal.

Ticio de dos partes, y Publio Mevio del cuarto, respondi, que el as había sido dividido en tres cuartos; porque la cuantia de las dos partes se declaraba por el cuarto, lo que admitieron los antiguos en la contemplación de los demás legados, cuando á Ticio se le legaron monedas sin haberse designado la clase de las monedas.

§ 2. Habiendo sido instituidos herederos por iguales partes los hijos, y después en dos onzas el hijo del hermano, se determinó que se considerase constituido entre todos un solo as, y que de él recibieron diez onzas los hijos; porque se entiende que se dejó la porción á cuenta de otro as, cuando dado nominalmente el as, ó distribuidas las doce onzas, no se halla porción sobrante; mas no importa en qué lugar sea instituido sin porción algún heredero, para que se considere que recibió lo restante del as.

§ 3.-Seyo instituyó heredero á Mevio de la parte que por las leyes pudiera adquirir, y de la restante á Ticio; si Mevio pudiere adquirir la totalidad, Ticio no será heredero adjunto ó substituido,

79. [77.] EL MISMO; Definiciones, libro I. — pero si no se hubiera hecho mención del sobrante, Mevio tendrá en otro as tanto cuanto Ticio en el primero,

80. [78.] EL MISMO; Respuestas, libro VI.pero si Mevio no tuviera capacidad para recibir cosa alguna, el substituido es admitido à la totalidad.

81. [79] PAULO; Cuestiones, libro IX. — Clemente, patrono, habia dispuesto en su testamento, que si le hubiese nacido un hijo, fuese heredero; si dos hijos, fuesen herederos por partes iguales, y si dos hijas, igualmente; y si un hijo y una hija, le había dado dos partes al hijo, y la tercera á la hija. Habiendo nacido dos hijos y una hija, se preguntaba, cómo haremos en el caso propuesto las partes, debiendo ser iguales los hijos, y recibir también cada uno el duplo que la hermana; conviene, pues, que se hagan cinco partes, para que de ellas reciban dos cada uno de los varoues, y una la hembra.

§ 1. Si el testador hubiere escrito de este modo: <de la parte en que yo expresase que fui instituido heredero por Ticio, de la misma parte sea mi heredero Sempronio», esta no es institución captatoria; porque no habiéndose expresado ningún testamento por el mismo testador, se considerará baldía la institución, habiendo quedado alejada la sospecha de institución captatoria.

82. [80.] ScÉVOLA; Cuestiones, libro XV.-Si alguno fuera instituido heredero de este modo: <si mi legitimo heredero no quisiera reivindicar mi herencia», opino que falta la condición reivindicándola él.

83. [81.] EL MISMO; Cuestiones, libro XVIII.— Si no la ley Elia Sencia, sino otra ley, ó un Senadoconsulto, ó aún una Constitución impidiera la libertad del esclavo, éste no se puede hacer heredero necesario, aunque el testador no sea solvente. § 1. Decretó el Senado en tiempos del Divino Adriano, que si el testador, que, al morir no fué solvente, hubiere dado la libertad à dos ó más, y mandado que se les restituyese la herencia, y el heredero instituido dijere que para él era sospechosa la herencia, sea obligado á adirla, y llegue

(2) a me Titium, la Vulg.

loco scriptus fuerit, eique hereditas restituatur. Idem servandum in his, quibus per fideicommissum libertas data fuerit. Igitur si primo loco scriptus desideraret adire hereditatem, nulla difficultas erit; nam si posteriores quoque liberos se esse dicent, et restitui hereditatem desiderent, an solvendo sit hereditas, et omnibus liberis factis restitui deberet, apud Praetorem quaereretur; absente autem primo, sequens desiderans adire (1) hereditatem, non est audiendus, quia, si primus velit sibi restitui hereditatem, praeferendus est, et hic servus futurus.

84. [82.] PAULUS libro XXIII. Quaestionum.— Si servo fideicommissa data sit libertas, heres hunc eundem servum cum libertate heredem reliquisset, quaesitum est, an necessarius fiat heres; et humanius est, et magis aequitatis ratione subnixum, non fieri necessarium; qui enim etiam invito defuncto poterat libertatem extorquere, is liber esse iussus non magnum videtur beneficium a defuncto consequi, imo nihil commodi sensisse, sed magis debitam sibi accepisse libertatem.

§ 1.--Idem probandum erit et in illo servo, quem testator ea lege emerat, ut manumitteret, si heres fuerit institutus; nam et hic seposito beneficio testatoris proprio iure poterit ad libertatem pervenire ex Constitutione Divi Marci.

§ 2. Idem et in eo, qui propria sua data pecunia emtus est ab aliquo; nam et hic poterit ab ipso testatore libertatem extorquere.

85. [83.] SCAEVOLA libro II. Responsorum.— Lucius Titius, qui fratrem habebat, testamento ita cavit: «Titius frater meus ex asse mihi heres esto»; si mihi Titius heres esse noluerit, aut, quod abominor, prius morietur, quam meam hereditatem adierit, aut filium filiamve ex se natum natamve non habebit, tunc Stichus et Pamphilus, servi mei, liberi et heredes mihi aequis partibus sunto»; quaero, quum Titius hereditatem adierit, et liberos aditae hereditatis tempore non habuerit, au Stichus et Pamphilus ex substitutione liberi et heredes esse possint; item quaero, si ex substitutione neque liberi, neque heredes esse possint, an in partem hereditatis videantur adiecti. Respondit: apparet quidem, non eam mentem testatoris fuisse, ut quemquam heredem adhiberet fratri, quem aperte ex asse heredem instituisset; igitur si frater adiit, Stichus et Pamphilus heredes non erunt, quos eo (2) amplius noluit heredes esse, si frater, priusquam hereditatem adiret, decessisset liberis relictis; nam prudens consilium testantis animadvertitur, non enim fratrem solum heredem praetulit substitutis, sed et eius liberos.

86. [84.] MAECIANUS (3) libro VII. Fideicomis

(1) Hal. Vulg.; adiri, el códice Fl.

(2) Según corrección del códice Fl., Br.; eos, Taur. según la escritura original; quod eos, Hal.

å la libertad, el que hubiere sido instituido en primer lugar, y se le restituya la herencia. Lo mismo se ha de observar respecto á aquellos á quienes se les hubiere dado la libertad por fideicomiso. Asi, pues, si el instituido en primer lugar desease adir la herencia, no habrá ninguna dificultad; porque si también los posteriores dijeren que son libres, y desearan que se les restituya la herencia, se investigaria ante el Pretor si la herencia es solvente, y si deba ser restituida á todos, hechos libres; pero si, estando ausente el primero, descase el siguiente adir la herencia, no ha de ser oido, porque, si el primero quisiera que à él se le restituya la herencia, ha de ser preferido, y éste ha de ser esclavo.

84. [82] PAULO; Cuestiones, libro XXIII.-Si al esclavo se le hubiera dado por fideicomiso la libertad, y el heredero hubiese dejado heredero con la libertad á este mismo esclavo, se preguntó, si se hará heredero necesario; y es más humano, y está más apoyado en razón de equidad, que no se haga necesario; porque el que aún contra la voluntad del difunto podia exigir la libertad, si se mandó que éste fuese libre, parece que no consigue del difunto un gran beneficio, aún que no experimentó ninguna ventaja, sino más bién que recibió la libertad que se le debía.

§ 1.-Lo mismo se habrá de aprobar también respecto á aquel esclavo, que el testador habia comprado con la condición de manumitirlo, si hubiere sido instituido heredero; porque también éste podrá, habiendo prescindido del beneficio del testador, llegar por derecho propio á la libertad en virtud de la Constitución del Divino Marco.

§ 2. Lo mismo también respecto de aquel que con su propio dinero que dió fué comprado por alguno; porque también éste podrá arrancar del mismo testador la libertad.

85. [83.] ScEVOLA; Respuestas, libro II.-Lucio Ticio, que tenía un hermano, dispuso asi en su testamento: «sea mi heredero de toda la herencia ini hermano Ticio; si Ticio no quisiere ser mi hermano, ó, lo que me horroriza, muriere antes que hubiere adido mi herencia, ó no tuviere hijo ó hija nacido ó nacida de él, entonces sean libres y herederos mios por partes iguales mis esclavos Stico y Panfilo»; pregunto, si habiendo adido Ticio la herencia, y no teniendo hijos al tiempo de haberse adido la herencia, podrán Stico y Panfilo ser libres y herederos en virtud de la substitución; y asimismo pregunto, si en el caso de que no puedan ser ni libres, ni herederos en virtud de la substitución, se considerará que fueron agregados para parte de la herencia. Respondió: aparece ciertamente, que no fué la mente del testador agregar un heredero cualquiera al hermano, á quien claramente habia instituido heredero del as; así, pues, si el hermano adió la herencia, no serán herederos Stico y Panfilo, los cuales no quiso que fuesen herederos ni aún si el hermano hubiese fallecido, antes que adiese la herencia, habiendo dejado hijos; pues se echa de ver la prudente resolución del testador, porque antepuso como heredero à los substituidos no solamente à su hermano, sino también á los hijos de éste.

86. [84.] MECIANO; Fideicomisos, libro VII.—

(3) Marcellus, Hal.

sorum.-Iam dubitari non potest, suos quoque heredes sub hac conditione institui posse, ut, si voluissent, heredes essent, si heredes non essent, alium, quem visum erit, iis substituere (1); negatumque, hoc casu necesse esse, sub contraria conditione filium exheredare, primum, quia tunc tantum id exigeretur, quum in potestate eius non esset, an heres patri existeret, exspectantis (2) extrinsecus positae conditionis eventum, deinde quod, etsi quacunque posita conditione deberet filius sub contraria conditione exheredari, in proposito ne possibilis quidem reperiri posset; certe si verbis exprimeretur, inepta fieret, huic enim conditioni: «si volet, heres esto», quae alia verba contraria concipi possunt, quam haec: «si nolet (3) heres esse, exheres esto?» quod quam sit ridicu lum, nulli non patet.

§ 1. Non ab re autem hoc loco velut excessus hic subiungetur, suis ita heredibus institutis, si voluerint heredes esse, non permittendum amplius abstinere se hereditate, quum ea conditione instituti iam non ut necessarii, sed sua sponte heredes extiterunt; sed et ceteris conditionibus, quae in ipsorum sunt potestate si sui pareant, ius abstinendi assequi non debent.

87. [85.] HERMOGENIANUS libro III. iuris Epitomarum.-Ex unciis sex primo herede instituto, secundo ex octo, si tertius ex residua parte, vel nulla portionis facta mentione heres instituatur, quinque uncias hereditatis tertius habebit, in vigintiquatuor etenim partes hereditate distributa, tertio ratio calculi, veluti ex decem partibus instituto, quinque uncias assignavit.

88. [86] GAIUS libro singulari de Casibus.Ei, qui solvendo non est, aliquo casu evenit, ut et (4) servus cum libertate heres existat, et praeterea (5) alius heres adiiciatur, veluti si servo cum libertate herede instituto ita adiectum sit: «si mihi Stichus heres erit, tunc Titius quoque heres esto»; nam Titius, antequam Stichus ex testamento heres extiterit, heres esse non potest; quum autem semel heres extiterit servus, non potest adiectus efficere, ut, qui semel heres extitit, desinat heres esse.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

Ya no se puede dudar, que se pueden instituir también los herederos suyos bajo esta condición, que sean herederos si quisiesen, y si no fuesen herederos, sustituirles otro que bien hubiere parecido; y se ha negado que en este caso sea necesario desheredar al hijo bajo condición contraria, primeramente, porque esto se exigiria solamente cuando no estuviese en la potestad del que espera el resultado extrinseco de la condición puesta ser heredero de su padre, y en segundo lugar, porque aunque habiéndose puesto cualquier condición debiese ser desheredado el hijo bajo una condición contraria, en el caso propuesto no se podria encontrar ciertamente una posible; porque si se expre sase con palabras, se haria inaplicable, pues para esta condición: «sea heredero si quisiera», ¿qué otras palabras contrarias pueden concebirse más que estas: «si no quisiera ser heredero, sea desheredado»? Lo que à nadie se le oculta cuán ridiculo sea.

§ 1. Mas por esto no se añadirá en este lugar como superfluo, que habiendo sido instituidos los herederos suyos de este modo, si quisieren ser herederos, no se les ha de permitir ya abstenerse de la herencia, porque instituidos con esta condición ya no fueron herederos como necesarios, sino por su voluntad; pero si los herederos suyos cumplieran las demás condiciones, qué están en la po testad de los mismos, no deben alcanzar el derecho de abstenerse.

87. [85] HERMOGENIANO; Epitome del derecho, libro III. - Instituido en seis onzas el primer heredero, y en ocho el segundo, si el tercer heredero fuera instituido en la restante parte, ó sin haberse hecho mención alguna de su porción, tendrá este tercero cinco onzas de la herencia, porque distribuida la herencia en veinticuatro partes, la razón del cálculo asignó cinco onzas al tercero, cual si hubiera sido instituido por diez partes.

88. [86.] GAYO; Casos, libro único. -En algún caso sucede, que el esclavo sea con la libertad heredero del que no es solvente, y que además se agregue otro heredero, como si habiéndose instituido heredero un esclavo con la libertad se hubiera añadido de este modo: «si Stico fuere mi heredero, entonces sea también heredero Ticio; porque Ticio no puede ser heredero antes que Stico haya sido heredero en virtud del testamento; mas una vez que el esclavo haya sido heredero, no puede hacer el adjunto que el que una vez fué heredero deje de ser heredero.

89. [87] PAULO; Manuales, libro II. — Si el consocio hubiera sido instituido heredero en el as, y se hiciese puramente un legado sin la libertad al esclavo común, no subsiste este legado; pero bajo condición se le hará útilmente un legado aún sin la libertad, porque también al esclavo propio se le lega válidamente bajo condición á cargo del heredero. Por lo cual también podrá ser instituido he redero sin la libertad, como si fuera de otro, habiendo sido instituido heredero el consocio, porque también el propio podrá ser instituido heredero juntamente con su señor.

90. [88.] TRIFONINO; Disputas, libro XXI.

(4) etiamsi por et, Hal.

(5) existat. praeterea tamen alius, Hal.

(6) Según nuestra enmienda; constitit, el códice Fl.

num.-Testamento domini servus sub conditione cum libertate heres institutus pendente adhuc conditione necem domini detexit, eumque Praetor mereri libertatem decrevit; etsi postea conditio testamenti extiterit, aliunde liber est, id est ex praemio, non ex testamento; igitur non est necessarius domino heres, licet autem ei volenti adire.

91. [89.] PAULUS libro V. ententiarum (1).— Imperatorem litis causa heredem institui, invidiosum est; nec calumnia (2) facultatem ex principali maiestate capi oportet.

92. [90.] IDEM Imperialium sententiarum in cognitionibus prolatarum ex libris sex I., seu Decretorum libro (3) II.-Pactumeius (4) Androsthenes Pactumeiam (5) Magnam, filiam Pactumeii Magni, ex asse heredem instituerat, eique patrem eius substituerat. Pactumeio Magno occiso et rumore perlato, quasi filia quoque eius mortua, mutavit testamentum, Noviumque (6) Rufum heredem instituit hac praefatione: «quia heredes, quos volui habere, mihi continere (7) non potui (8), Novius Rufus heres esto». Pactumeia Magna supplicavit Imperatores nostros (9), et cognitione suscepta, licet modus institutione (10) contineretur, quia falsus (11) non solet obesse, tamen ex voluntate testantis putavit Imperator ei subveniendum; igitur pronuntiavit, hereditatem ad Magnam pertinere, sed legata ex posteriore testamento eam praestare debere, proinde atque si in posterioribus tabulis ipsa fuisset heres scripta.

TIT. VI

DE VULGARI ET PUPILLARI SUBSTITUTIONE
[Cf. Cod. VI. 26.]

1. MODESTINUS libro II. Pandectarum. Heredes aut instituti dicuntur, aut substituti; instituti primo gradu, substituti secundo vel tertio.

§ 1. Heredis substitutio (12) duplex est, aut simplex, (13) veluti: «Lucius Titius heres esto; si mihi Lucius Titius heres non erit, tunc Seius heres mihi esto (14); si heres non erit, sive erit, et intra pubertatem decesserit, tunc Caius Seius heres mihi (15) esto».

§ 2. Substituere liberis tam heredibus institutis, quam exheredatis possumus, et tam eum, quem heredem nobis instituimus, quam alterum.

§ 3. Substituere liberis pater non potest, nisi si heredem sibi instituerit; nam sine heredis institutione nihil in testamento scriptum valet.

Instituido heredero un esclavo con la libertad bajo condición en el testamento de su señor, descubrió, estando todavia pendiente la condición, la muerte de su señor, y el Pretor decretó que él merecía la libertad; aunque después se hubiere cumplido la condición del testamento, es libre por otra circunstancia, esto es, por premio, no por el testamento; así, pues, no es heredero necesario de su señor, pero le es lícito adir la herencia si quiere.

91. [89.] PAULO; Sentencias, libro V.-Es cosa odiosa que el Emperador sea instituido heredero por causa de litigio; y no conviene que mediante la majestad del Principe se adquiera facultad para calumniar.

92. [90.] EL MISMO; libro I. De los seis de sentencias imperiales, dadas en juicio extraordinario, ó libro II. de los Decretos.-Pactumeyo Androstenes habia instituido heredera por el as à Pactumeya Magna, hija de Pactumeyo Magno, y á ella le había substituido el padre de la misma. Habiendo sido muerto Pactumeyo Magno, y habiéndose esparcido el rumor, como si también hubiese muerto su hija, cambió el testamento, é instituyó heredero à Novio Rufo con esta declaración: «como no he podido conservar para mi los herederos que quise tener, sea heredero Novio Rufo». Pactumeya Magna suplicó a nuestros Emperadores, y habiéndose conocido del asunto, aunque en la institución se contenia un modo, como el falso no suele perjudicar, creyó no obstante el Emperador que se le debia auxiliar en virtud de la voluntad del testador; en su consecuencia declaró, que la herencia pertenecia á Magna, pero que ésta debía pagar los legados del testamento posterior, lo mismo que si ella hubiese sido instituida heredera en el testamento posterior.

TITULO VI

DE LA SUBSTITUCIÓN VULGAR Y DE LA PUPILAR [Véase Cód. VI. 26.]

1. MODESTINO; Pandectas, libro II.-Los herederos se dicen ó instituidos ó substituidos; instituidos, en el primer grado, substituidos, en el segundo ó en el tercero.

§ 1. La substitución de un heredero es doble, ó simple, por ejemplo: «sea heredero Lucio Ticio; si Lucio Ticio no fuere mi heredero, sea entonces Seyo mi heredero; si no fuere heredero, ó si lo fue. re, y falleciere dentro de la pubertad, entonces sea Cayo Seyo mi heredero».

§ 2. Podemos substituir á los descendientes tanto habiéndolos instituido herederos, como habiéndolos desheredado, y tanto al que instituimos ¡heredero nuestro, como á otro.

§ 3-El padre no puede substituir á sus descendientes, sino si hubiere instituido heredero para si; porque sin la institución de heredero nada vale lo escrito en el testamento.

[blocks in formation]

2. ULPIANUS libro VI. ad Sabinum.-Moribus introductum est, ut quis liberis impuberibus testamentum facere possit, donec masculi ad quatuordecim annos perveniant, feminae ad duodecim; quod sic erit accipiendum, si sint in potestate. Ceterum emancipatis non possumus, postumis plane possumus, nepotibus etiam possumus, et deinceps si qui recasuri non (1) sunt in patris potestatem (2). Sed si eos patres praecedant, ita demum substitui iis potest, si heredes instituti sint, vel exheredati; ita enim post legem Velliam succedendo non rumpunt testamentum; nam si principale ruptum sit testamentum, et pupillare evanuit. Sed si extraneum quis impuberem heredem scripserit, poterit ei substituere, si modo eum in locum nepotis adoptaverit, vel arrogaverit filio praecedente.

§ 1. Quisquis autem impuberi testamentum facit, sibi quoque debet facere; ceterum soli filio non poterit, nisi forte miles sit; adeo autem, nisi sibi quoque fecerit, non valet, ut, nisi adita quoque patris quoque patris hereditas sit, pupillare testamentum evanescat. Plane si omissa causa principalis testamenti ab intestato possideatur hereditas, dicendum est, et pupillo substitutum servandum.

§ 2. Interdum etiam pupillaris testamenti causa compellendum heredem institutum adire hereditatem, ut ex secundis tabulis fideicommissum convalescat, utputa si iam pupillus decessit; ceterum si adhuc vivat, improbum esse Iulianus existimat eum, qui sollicitus est de vivi hereditate.

§ 3. Ego (3), etiamsi minor vigintiquinque annis adeundae hereditatis causa fuerit restitutus, puto proficere secundis tabulis, ut Praetor utiles actiones decernat substituto.

§ 4. Prius autem sibi quis debet heredem scribere, deinde filio substituere, et non convertere ordinem scripturae; et hoc Iulianus putat, prius sibi debere, deinde filio heredem scribere (4); ceterum si ante filio, deinde sibi testamentum faciat, non valere. Quae sententia Rescripto Imperatoris nostri ad Virium Lupum (5) Britanniae Praesidem comprobata est; et merito, constat enim, unum esse testamentum, licet duae sint hereditates, usque adeo, ut, quos quis sibi facit necessarios, eosdem etiam filio faciat, et postumum suum filio impuberi possit quis substituere.

§ 5. Sed si quis ita fuerit testatus: «si filius meus intra quartum decimum annum decesserit, Seius heres esto», deinde: «filius heres esto», valet substitutio, licet conversa scriptura filii testamentum fecerit.

§ 6. Sed et si ita scripserit: «si filius mihi heres non erit, Seius heres esto, filius heres esto», secundo quidem gradu Seius scriptus est heres, et si filius heres non extiterit, proculdubio Seius ei heres erit. Sed etsi extiterit filius heres, et in pubertate (6) defunctus est, Seius admittendus recte vi

2. ULPIANO; Comentarios á Sabino, libro VI.— Se introdujo por las costumbres, que cualquiera pueda hacer testamento por los descendientes impúberos hasta que los varones lleguen á los catorce años, y las hembras á los doce; lo cual se habrá de entender de este modo, si estuvieran bajo potestad. Pero no podemos por los emancipados, mas podemos por los póstumos, y también podemos por los nietos, y los demás descendientes, si no han de recaer en la potestad del padre. Pero si á ellos les precedieran los padres, solamente se les puede substituir, si hubieran sido instituidos herederos, ó desheredados; porque sucediendo así, después de la ley Veleya no rompen el testamento; pues si se hubiera roto el testamento principal, se invalida también el pupilar. Pero si alguno hubiere instituido heredero à un extraño impúbero, le podrá nombrar substituto, si lo hubiere adoptado en calidad de nieto, ó lo hubiere arrogado precediendo un hijo. § 1. Mas el que hace testamento para un impúbero debe hacerlo también para si; pero no podrá para su hijo solo, á no ser acaso que sea militar; mas de tal modo no es válido, si no lo hubiere hecho también para sí, que si no hubiera sido adida también la herencia del padre, se invalida el testamento pupilar. Mas si habiéndose prescindido de la causa del testamento principal se poseyera la herencia abintestato, se ha de decir, que se le ha de conservar también al pupilo el substituto.

§ 2. A veces también por causa del testamento pupilar ha de ser compelido á adir la herencia el heredero instituido, para que se convalide el fideicomiso del segundo testamento, por ejemplo, si ya ha fallecido el pupilo; pero si viviera todavia, considera Juliano que no es probo el que se mostró solicito por la herencia del que está vivo.

§ 3.-Yo opino, que, aunque el menor de veinticinco años hubiere sido restituido para adir la herencia, aprovecha al segundo testamento, para que el Pretor conceda al substituto las acciones útiles.

§ 4. Mas antes debe uno instituir para si heredero, y después nombrarle substituto al hijo, y no invertir el orden de la escritura; y esto opina Juliano, que debe instituir heredero primeramente para si, y después para su hijo; pero que si antes hiciera testamento para el hijo, y luego para si, no es válido. Cuya opinión se halla comprobada en un Rescripto de nuestro Emperador dirigido à Virio Lupo, Presidente de la Bretaña; y con razón, porque es sabido que hay un solo testamento, aunque sean dos las herencias, de tal manera que, á los que uno hace herederos necesarios para si los haga también para el hijo, y pueda uno substituir su propio póstumo al hijo impúbero.

§ 5. Pero si alguno hubiere testado de este modo: «si mi hijo falleciere dentro de los catorce años, sea heredero Seyo», y después: «sea heredero mi hijo», es válida la substitución, aunque haya hecho el testamento del hijo invirtiendo la escritura.

§ 6. Mas también si hubiere escrito asi: «si mi hijo no fuere mi heredero, sea heredero Seyo, sea heredero mi hijo», Seyo está instituido heredero ciertamente en el segundo grado, y si el hijo no hubiere sido heredero, sin duda alguna será su heredero Seyo. Pero aunque el hijo hubiere sido he

(1) Según corrección del códice Fl., Br.; non recasuri sunt, Taur. según la escritura original.

(2) La Vulg.; potestate, el códice Fl. (3) Ergo, Hal. Vulg.

(4) prius scribere, omitelas Hal.

(5) Hal.; Luppum, el códice Fl.

(6) Según corrección del códice Fl., Br., pubertatem, Taur. según la escritura original; Intra pubertatem, Hal.

« PredošláPokračovať »