Obrázky na stránke
PDF
ePub

denn obwohl dies Cujacius ad 1. 13. pr. h. t. läugnet, besonders wegen 1. 13. cit. und §. 16. J. h. t., weil hier blos von dativi und testamentarii die Rede sei, so ist dies doch, wie auch die Neueren allgemein anerkennen, durchaus unrichtig, vgl. auch Theoph. ad §. 16. J. cit., 1. 2. §. 5, 1. 30. §. 2. h. t., 1. 3. §. 8. de leg. tut., 1. 1. 4. C. de leg. tut. (5, 30), 1. 9. C. qui dari (5, 34), Nov. 118. c. 5, Zimmern, Ng. I. S. 903 fgg. Not. 2. Gläd XXXI. S. 181 fgg., Rudorff II. S. 11 fgg.

c) In manchen Fällen kann auch von einer an sich begründeten Erkusation kein Gebrauch gemacht werden, und zwar kommt dies, abgesehen von dem jest nicht mehr anwendbaren Falle bei Freigelassenen, vornämlich vor: 1) wenn der Vormund dem Vater versprochen hat, die Tutel über die Kinder übernehmen zu wollen, §. 9. J. h. t., l. 15. §. 1. h. t., Vat. fr. §. 153; 2) wenn der Vormund den leßten Willen selbst geschrieben hat, in welchem der Vater ihn ernannte, 1. 29. de testam. tut. (26, 2), l. 18. §. 1. de lege Cornel. de fals. (48, 10); 3) wenn der Vormund ohne sich zu erkusiren schon wirklich die Administration übernahm, Vat. fr. §. 154, 1. 2. C. si tutor vel curator fals. allegat. excus. sit (5, 63); 4) wenn der tutor testamentarius das ihm im Testamente ausgefeßte Vermächtniß angenommen hat, 1. 5. §. 2. de his quae ut indign. (34, 9).

Anm. 2. Ju der vorigen Anm. war von den Erkusationen die Rede, die Jemanden von einer neu deferirten Tutel befreien können. In einigen Fällen darf aber auch der Vormund eine schon übernommene Tutel niederlegen, und zwar:

1) wenn er sich in Staatsangelegenheiten über die See entfernt, 1. 11. §. 2. de minor. (4, 4).

2) Wenn der Vormund in das consilium principis aufgenommen wird, 1. 11. §. 2. de minor.

3) Wenn der Vormund mit Erlaubniß des Regenten sein Domizil ändert, vorausgesezt, daß der Regent von der Vormundschaft Kenntniß gehabt hat, 1. 12. §. 1. h. t.

4) Wenn der Vormund krank wird, s. oben Anm. 1. Nr. 12. Daß auch das Alter hierher gehöre, wie z. B. Voet ad h. t. §. 7. behauptet, wird nicht nur durch 1. 2. pr. h. t., sondern jezt auch noch bes. durch Vat. fr. §. 238. widerlegt, Glück XXXII. S. 51, Rudorff II. S. 51.

Anm. 3. Ueber die, im Justinianischen Rechte bei der Vormundschaft nicht mehr erwähnte, potioris nominatio vgl. Vat. fr. §. 157-67. §. 206-19. §. 242. 246, de Buchholtz, diss. ad orat. D. Severi de potioribus nominandis. Regiom. 1824. Dess. exc. II. de potiorib. ad tutel. nominandis in seiner Ausgabe der Vat. fragm. p. 326 sqq., Zimmern, Ng. I. §. 242, Glüd XXXII. S. 142 fgg., Rudorff II. S. 7 fgg., S. 161 fgg., S. 184 fgg.

b) Erkusations-Prozeß.

S. 272.

1) Ulp. l. 1. §. 5. quando appelland. sit (49, 4): Si quis tutor datus fuerit vel testamento vel a quo alio, qui jus dandi

habet, non oportet eum provocare; hoc enim D. Marcus effecit; sed intra tempora praestituta excusationem allegandam habet, et si fuerit pulsa, tunc demum appellare debebit; cacterum ante frustra appellatur.

2) §. 16. J. de excus.: Qui autem excusare se volunt, non appellant, sed intra dies quinquaginta continuos, ex quo cognoverunt, excusare se debent, cujuscunque generis sunt, id est qualitercunque dati fuerint tutores, si intra centesimum lapidem sunt ab eo loco, ubi tutores datì sunt; si vero ultra centesimum habitant, dinumeratione facta viginti millium diurnorum amplius triginta dierum, quod tamen, ut Scaevola dicebat, sic debet computari, ne minus sint quam quinquaginta dies. Vgl. 1. 13. §. 1 sqq. de excusat.

3) Paul. 1. 38. h. t.: Quinquaginta dierum spatium tantummodo ad contestandas excusationum causas pertinet; peragendo enim negotio ex die nominationis continui quatuor menses constituti sunt. (Ueber die Bedeutung des dies nominationis vgl. Glück XXXII. S. 197 fgg., Rudorff II. S. 199 fgg.).

4) Verbindlichkeiten bei der Uebernahme.

S. 273.

Inst. I. 24. de satisdatione tutorum vel curatorum; Dig. XLVI. 6. rem pupilli vel adolescentis salvam fore; Cod. V. 42. de tutore vel curatore, qui satis non dedit.

1) R. P. O. v. 1577. Tit. 32. §. 2: Daß ein jeglicher Vormünder, er sei gleich in Testamentsweis verordnet, oder durch das Recht oder Richter gegeben, sich der Vormundschaft nicht unterziehen soll, die Verwaltung sei ihm dann zuvor durch die Obrigkeit dezernirt und befohlen. — Vgl. Kraut, Vorm. I. S. 236 fgg. 2) Julian. 1. 7. §. 1. de curat. fur. (27, 10): Curator dementi datus decreto interposito: uti satisdaret, non cavit, et tamen quasdam res de bonis ejus legitimo modo alienavit: si heredes dementis easdem res vindicent, quas curator alienavit, et exceptio opponetur: si non curator vendiderit, replicatio dari debet: aut si satisdatione interposita secundum decretum vendiderit; quod si pretio accepto curator creditores furiosi dimisit, triplicatio doli tutos possessores praestabit.

3) Dioclet. et Maximian. 1. 3. C. h. t. oder 1. 4. C. in quib. caus. in integr. rest. nec. n. est: In dubium non venit,

tutores, qui testamento dati non sunt, administrandi potestatem nisi satisdatione emissa: salvam tutelam fore, non habere. Si igitur tutor, qui pro tutelari officio non caveat, judicio expertus est, adversus eum lata sententia juri tuo officere non potuit, nec ea quae ab eo gesta sunt, ullam firmitatem obtinent. Frustra igitur in integrum restitutionis auxilium desideras, quando ea, quae ab eo gesta sunt, ipso jure irrita sunt. — Eine interessante Anwendung findet sich in 1. 7. §. 2. de curat. furios., worüber Keller, Litisk. und Urth. S. 335 fgg. und Rudorff II. S. 224 fgg. zu vergleichen sind.

B. Von der Verwaltung der Tutel.

Im Allgemeinen.

S. 274.

Dig. XXVI. 7. de administratione et periculo tutorum et curatorum, qui gesserint vel non; Cod. V. 37. de administratione tutorum vel curatorum.

1) Callistrat. 1. 33. pr. de adm.: A tutoribus et curatoribus pupillorum eadem diligentia exigenda est circa administrationem rerum pupillarium, quam paterfamilias rebus suis ex bona fide praebere debet. Ob auch die 1. 57. pr. eod. hierher gehört, hängt von der sehr bestrittenen (vgl. Hasse, Kulpa S. 220. Not., Glück XXX. S. 253 fgg., Rudorff III. S. 73. Not. 9) Lesart ab: Chirographis debitorum incendio exustis quum ex inventario tutores convenire eos possent ad solvendam pecuniam, aut novationem faciendam cogere, quum idem circa priores debitores propter eundem casum fecissent, et id omisissent circa debitores pupillorum, an, si quid propter hanc cessationem eorum pupilli damnum contraxerunt, judicio tutelae consequantur? Respondit, si approbatum fuerit, eos tutores hoc per dolum vel culpam praetermisisse, praestari ab his hoc debere. Liest man mit der Florent. und den Basiliken (ap. Fab. tom. III. p. 117. und tom. IV. p. 843.) priores debitores, so enthält diese Stelle keinen Beweis für die dilig. in concreto, obwohl sie auch nichts dagegen ausspricht. Liest man aber mit Haloander, dem die meisten Neueren aus inneren Gründen beistimmen, proprios debitores, so ist darin allerdings eine direkte Anwendung des richtigen Grundsaßes enthalten.

2) Paul. 1. 53. §. 3. de furt. (47, 2): Qui alienis ne

gotiis gerendis se obtulit, actionem furti non habet, licet culpa ejus res perierit, sed actione negotiorum gestorum ita damnandus est, si dominus actione ei cedat. Eadem sunt in eo, qui pro tutore negotia gerit vel in eo tutore, qui diligentiam praestare debeat, veluti qui ex pluribus tutoribus testamento datis oblata satisdatione solus administrationem suscepit.

Insbesondere:

1) Sorge für die Person des Pupillen.

S. 275.

Dig. XXVII. 2. ubi pupillus educari vel morari debeat et de alimentis ei praestandis; Cod. V. 49. ubi pupilli educari debeant; V. 50. de alimentis pupillo praestandis. — Burchardi, gemeinrechtl. Erziehungsrecht, im ziv. Arch. VIII. S. 161 fgg.; Rudorff II. S. 250 fgg.

2) Sorge für das Vermögen.

Im Allgemeinen.

Insbesondere:

a) Veräußerungen.

S. 276.

S. 277.

Dig. XXVII. 9. de rebus eorum, qui sub tutela vel cura sunt, sine decreto non alienandis vel supponendis; Cod. V. 71. de praediis et aliis rebus minorum sine decreto non alienandis vel obligandis; V. 72. quando decreto opus non est; V. 73. si quis ignorans, rem minoris esse, sine decreto comparaverit; V. 74. si major factus alienationem factam sine decreto ratam habuerit. Glück XXXII. S. 444 fgg., Rudorff II. S. 383 fgg., Bachofen, ausgew. Lehren S. 119 fgg.

1) Ulp. 1. 1. h. t.: Imperatoris Severi oratione prohibiti sunt tutores et curatores praedia rustica vel suburbana distrahere. §. 1. Quae oratio in Senatu recitata est Tertyllo et Clemente Css. Idibus Juniis [a. 195. p. Chr. n.]. §. 2. Et sunt verba ejus hujusmodi: „Praeterea, patres conscripti, inter,,dicam tutoribus et curatoribus, ne praedia rustica vel sub„urbana [vgl. Dirksen, Versuche S. 95 fgg.] distrahant, nisi

,,ut id fieret, parentes testamento vel codicillis caverint. Quodsi „forte aes alienum tantum erit, ut ex rebus ceteris non possit ,,exsolvi, tunc praetor urbanus vir clarissimus adeatur, qui "pro sua religione aestimet, quae possunt alienari, obligarive „debeant, manente pupillo actione, si postea potuerit probari, ,,obreptum esse praetori. Si communis res erit, et socius ad „divisionem provocet, aut si creditor, qui pignori agrum a „parente pupilli acceperit, jus exsequetur, nihil novandum „censeo". (Ueber die späteren Modifikationen dieser oratio durch Constantin s. 1. 2. C. si advers. vendit. (2, 27), 1. 22. C. de adm. (5, 37) und 1. 4. C. quando decreto opus non est (5, 72) [welche drei Verordnungen nur Stücke eines Constantinischen Edikts sind], und durch Justinian s. 1. 25. 27. 28. C. de administr. und Nov. 72. c. 5. 6. 7. Vgl. Zimmern, Rg. I. §. 246, Rudorff II. S. 383 fgg.

Ideoque

2) Justinian. 1. 3. C. si major. factus: praecipimus, si per quinque continuos annos post impletam minorem aetatem, id est post XXV annos, connumerandos, nihil conquestus est super tali alienatione vel suppositione is, qui eam fecit vel heres ejus, minime posse retractari eam occasione praetermissionis decreti, sed sic tenere, quasi ab initio legitimo decreto fuisset res alienata vel supposita. Quum autem donationes a minoribus nec cum decreto celebrari possint, si minor vel post veniam aetatis rem immobilem donationis titulo in alium, excepta propter nuptias donatione, transscripserit, non aliter hoc firmitatem habebit, nisi post XXV annos impletos inter praesentes quidem decennium, inter absentes autem vicennium donatore acquiescente effluxerit, ut tamen in heredis persona illud tantummodo tempus accedat, quod post ejusdem heredis minoris aetatem silentio transactum sit. Vgl. v. Berg, jurist. Beobacht. und Rechtsfälle I. 7; v. Bülow, Abhandl. über einzelne Materien des röm. bürgerl. Rechts I. 10; Marezoll im ziv. Archiv VIII. S. 279 fgg.; v. Buchholz, jurist. Abh. No. 19; Unterholzner, Verjährungslehre II. §. 163; Glück XXXIII. S. 73 fgg.; Nudorff II. S. 435 fgg.

« PredošláPokračovať »