20 Per quem magnus equos Auruncæ flexit alumnus, est a scribendá Satirá temperare, cùm hunc tonsorem intueor, qui mihi juveni barbam radebat, pervenisse ad eas opes, ut cum patricio quolibet contendat: cùm Crispinus ex Ægyptorum mancipiorum fæcc emersus, purpureas lacernas molliter in humerum rejiciat, exertamque protendens manum, jactet digitos annulis levioribus ex auro, quales æstate gestat, micantes, nec majori et graviori gemmæ ferendæ par sit. Age, quis tam sceleratæ flagitia civitatis animo æquo ferat? quis iam omnis sensus expers, ut stylum non expediat, cùm Mathonem Causidicum cernit in eleganti et recenti lecticá procedere, ità obesum et saginá distentum, ut eam solus impleat; ità superbum, ut nullum comitem admittat? cùm paulò post subire videt famosum illum delatorem, qui suo amico, viro clarissimo, exitium est machinatus; quique brevi reliquas 20. Auruncæ. Latii civitas fuit, patria Lucilii; qui primus Satiram Latinam scripsit, natus anno ab urbe condità 552. Equos flexit. Ducitur hæc Metaphora a Circo, in quo currus agitantur, et circà metam Lectuntur. 22. Patricios. Cùm primùm rempublicam Romulus constituit, elegit ex omni civitate viros centum ætate ac prudentiâ insigues, qui eam gubernarent: illosque senatores, sive Patres appellavit. Eorumdem filii dicti sunt Patricii. Provocet. Lacessat ac certare opibus cum iis velit. Significatur autem Cinnamus tonsor, qui censum equestrem adeptus, ac subinde judicio damnatus, exulavit in Sicilià. 23. Gravis juveni barba. MoTestum est juvenibus barbæ fruticantis onus. Ventilet æstivum digitis sudantibus auruum 7 Quod superest, quem Massa timet, quem munere palpat Quid referam, quantâ siccum jecur ardeat irâ, 30 35 nobilium a se spoliatorum exuvias diripiet; quem Babius Massa formidat; quem delinire muneribus missis tentat Carus; ad quem placandum Latinus sibi malè metuens uxor rem suam Thymelen clàm allegat. Quid dicam quantá æstuem iracundiá, quàm graviter mihi bilem et stomachum moveat hic tutor, qui pupillum fortunis exuit,eumque in foro prostare inter venales servos coëgit, interim dùm ipse magná clientium et famulorum, quibus stipatur, turbá, vias urbis impedit? aut iste Marius, qui licèt a judicibus ob Africam · compilatam fuerit condemnatus, tamen vanam ac inutilem eorum severitatem ridet? Quis enim de ignominia vehementer 26. Ventilet. Eximat illum e digito, et per aërem leviter jactans, ventum faciat. Estivum. Leviores æstate, hyeme graviores gestabant annulos. Lectica. Ferebatur a servis, interdum sex, et Hexaphorus vocabatur; interdum octo, et vocabatur Octaphorus. Mathonis. Causidicus dives fuit. Sub Domitiano sæva et publica rabies accusandi fuit: undè magnas opes Causidici colligebant. 21. Plena ipso. Potest etiam exponi sic: ut solus fuisse in lecticâ intelligatur, quò gestaretur commodiùs. Delator. Accusator, præsertim occultus, ità vocatur. Hoc in loco intelligitur M. Regulus, qui hanc artem sub Domitiano, Judicio (quid enim salvis infamia nummis?) Exsul ab octavâ Marius bibit, et fruitur dîs 40 Iratis at tu victrix provincia ploras. Hæc ego non credam Venusinâ digna lucernâ? Et mare percussum puero, fabrumque volantem? laborat, modò salva incolumisque pecunia sit? immò etiam irrogatas sibi ultoribus Superis poenas apponit lucro, et ab vesperá usque in lucem epulis indulgens, calamitatem suam facilè consolatur, te interim lugente, o infelix Africa, et amissas, nec reddendas umquam tibi, licèt causam viceris, pecunias deplorante. Hæc ego flagitia non arbitrabor digna, quæ satiricis versibus agitentur, Horatii more ac stylo? an satiùs putabo esse pervagatas illas de Hercule, de Diomede, de Minotauro in Labyrinthi latebris mugiente fabulas, carmine persequi, aut evolantem Dædalum, Icarumve in mare decidentem denarrare cùm intereà non nemo, qui patrimo judicio, quod nec Afris profuit, nec valdè obfuit Mario. 39. Ab octavá. Post solis ortum videlicet, id est, secundâ post meridiem, ut in Galliâ numeramus. Dies Romanus constabat semper duodecim horis, quarum prima numerabatur ab solis ortu. Non conabant ante horam nonam nisi helluones, qualis iste Marius. Fruitur Diis iratis. Licèt hos habeat infensos ob flagitia, nullum tamen ex eorum irâ detrimentum accipit; immò fructum et emolumentum: vescitur enim lautiùs et intemperantiùs. 40. Provincia. Sic appellaba tur quælibet regio extra Italiam a Romanis domita et imperio adjuncta; quasi diceres procùl victa. 41. Venusiná lucerná. Horatianâ Satira. Horatius natus est Venusii, quæ civitas in finibus Apuliæ et Lucaniæ. Lucerná. Solebant elucubrare suos versus ad lucernam, 42. Sed quid magis. Nempè, scribam: Quid juvat magis et prodest scribere? Heracleas. De Hercule vide Appendicem, cap. XV. 43. Diomedeas. Diomedes rex Etolie in Græciâ, Tydei filius inter Græcorum primores ad Trojam profectus, secundùm Achillem et Ajacem fortissimus habitus est. Equos Rhesi cepit, Palladium ex arce Trojanâ sustulit, Martem ipsum vulneravit. Confecto bello in Italiam se contulit, domum et libidines uxoris fugiens; ibi Argyripam urbem condidit. Vid. lib. XI Æneid., vers. 246 et 270. ejus socii dicuntur in aves fuisse conversi, quæ a Græcis Epwd; a Latinis Diomedeæ sive ardea nominantur. Labyrinthi. Labyrinthus, locus est multis viarum ambagibus inflexus. 44. Puero, etc. Iratus Minos Creta rex Dædalo, eum in labyrinthum conjecit at ex eo evolavit homo ingeniosissimus, SATIRA PRIMA. Cùm fas esse putet curam sperare cohortis, nium equis alendis ligurivit, nihilque jàm ex avitis opibus in censu habet, nihilominus confidat se cohortis præfecturam obtinere posse, eo scilicet nomine, quòd Imperatoris per viam Flaminiam invecti currum ipse adolescens agitaverit, ut olim Automedon Achilleos equos regebat. Quis non gestiat mediis in compitis exerere calamum, et iis, quæ se offerunt, flagitiis libros ingentes refercire, cùm homo turpissimus, et in obsignandis falsò locum veramentis exercitatus, qui subjiciendis in adulterinis, notandis madefactá annuli gemmá tabulis ac dives evasit, jàm gestetur sublimis in lecticá servorum sex humeris imposita, et ab utroque latere apertá, ipse in ed porrectus ac supinus, ad eum ferè modum compactis cerâ pennis, atque ità in Sardiniam, deindè in Italiam pervenit. Sed Icarus ejus filius cùm justò altiùs volaret, liquefactâ calore solis cerâ et solutis alis, in maris Ægei partem decidit, quæ ab eo mare Icarium est vocata. Ovid., vin Metam. 45. Cohortis. Exercitus Romanus in legiones dividebatur, plures, aut pauciores: legio ferè quatuor militum millia; interdùm quinque, aut etiam sex continebat. In singulis porrò legionibus erant cohortes decem. Toti legioni præcerant per vices Tribuni sex. 46. Qui bona, etc. Vel Cornelium Fuscum intelligit, qui puer Neronis auriga fuit, etsi ortus nobili loco, ut nempè iniret gratiam a Nerone, qui aurigas ejusmodi nobiles adamabat, ac suos ipse interdùm equos agitabat. Idem Fuscus Domitiani tempore cohortium prætorianarum præfectus, bellum adversùs Dacos gessit, ibique periit. Vel potiùs intelligit Tigillinum hominem impurissimum et egentissimum, qui Neronis beneficio ad magnas opes et cohortis etiam prætorianæ præfecturam evasit. 48.Flaminiam. Via Flaminia pertinebat ab urbe usque Ariminum habuit nomen a C. Flaminio Consule, a quo strata, quique ad lacum Trasimenum ab Annibale cæsus fuit. Automedon. Achillis auriga fuit. Ponitur pro quolibet aurigâ insigni. 49. Ceras. Scribebant prisci Romani in tabulis ligneis obductis cerâ, quam stylo seu graphio ferreo exarabant. Quadrivio. Quadrivium est locus in quo viæ quatuor coëunt. 52. Mæcenate. Mæcenas eques Romanus fuit Augasto carissimus, vir doctus, et doc torum patronus; idem delicia Signator falsò, qui se lautum, atque beatum Instituitque rudes, melior Locusta, propinquas quo Maecenas gestari solebat.. En occurrit nobilis mulier, quæ dùm mariti sitim vino Caleno restinguere parat, rubetæ virus poculo, quod illi porrigit, admiscet, cognatasque suas nondum istius gnaras artis, ipsa longè veteri Locustá peritior, docet quemadmodùm suos viros adhuc veneni notis lividos, contemptis populi spectantis et indignantis rumoribus, ad rogum efferri jubeant. Si vis in aliquo esse inter homines pretio ac numero, id consequeris insigni quodam et palmario scelere; aliquid oportet exsilio dignum et carcere moliaris. Laudantur viri probi, at egent. Florent improbi, et suis sceleribus acceptas ferunt villas, ædes in urbe magnificas, mensas exquisitas, argentea pocula prisco artificio elaborata, et signis cœlatis aspera. Quem non impellit ad scribendam satiram, excitatque pater filii uxorem ad scelus pretio pertrahens; sponse amoribus turpissimis æstuantes, pueri adulteriis infames? Si quis poëta natus non est, ipsi tamen carmina indigna rum et lautitiarum omnium amantior. 53. Signator falsò. M. Regulus testamentorum captator corruptorque nequissimus. 54. Exiguis tabulis. Brevi testameito, in quo v. g. paucis verbis, omnia bona uni relinquantur. Gemmá udá. Annulo signatorio salivâ madefacto, ut faciliùs imprimatur signum ceræ. 55. Calenum. Cales, sive Calenum, oppidum erat Campaniæ Italiæ, cujus in agro vinum optimum nascebatur. 56. Rubetam. Venenum confectum e rubetâ. 59. Gyaris. Gyarus Gyara, est insula exigua in mari Egeo, una e Sporadibus, in quam Romani reos insignes deportabant. De illâ fit mentio in Satirà X. Utitur hoc loco Juvenalis numero plurali, per Emphasim. 61. Prætoria. Prætorium domus est Prætoris, seu lauta et splendida domus, qualem Prætor habet. 62. Caprum. Sculpi solebat . 57. Locusta. Veneca, quæ, in poculis caper, animal Bac |