sursum est llierusalem, libera est (Ibid., 26 ). A Domini figura præcessit. Hanc igitur æmulemur; ut 29. Ad illam igitur quam medius paries incidere et dividere non potuit, mentis sublimitate tendamus. Solutus est enim secundum intellectum corporalem ille paries veteris Testamenti expulsa est ancilla, tenetur libera. Ex libera sumus liberi; libera est enim Ecclesia, expulsa est Synagoga. Serviebat enim populus Judæorum, remotum est servitutis jugum, quod nostra: animæ quædam colla reprimebat; ne ultra parietem vitæ prioris possemus aspicere. Habemus jugum bonum ac leve, quod habenis pacis, et gratiæ vinculis magis erigat, quam deprimat copulatos. Hic est Dominus, cujus in Zara typus ante præcessit; eo quod ex tribu et ex semine illius Zare Dominus Jesus secundum carnem non solum a femina, sed etiam sub Lege generatus est; ut eos qui sub Lege erant, redimeret pretio sanguinis sui. Cujus figura ideo in manu illius Zaræ præcessit; ut promitteret nobis quia venturus erat, qui veteris vitæ revocaret usum, et libertatem quam tribuerat primo illi Ada, in Adam novissimo reformaret; ut jam genus hominum sine lege sit servitutis. : quia hæc moribus hanc prærogativam meruit adsciscendæ societatis suæ, sicut historia docet: nos quoque propter morum electionem in Ecclesiam Domini, meritis suffragantibus, allegemur. 31. Etenim cum Israelitas in diebus Judicum superioribus fames temporibus urgeret, a Bethlehem civitate Judææ, in qua natus est Christus, abiit vir colere in agro Moab cum uxore et duobus filiis, Elimelech viro nomen, mulieri Noemi. Filii ejus acceperunt sibi uxores Moabitidas, nomen uni Orpha, et nomen secundæ Ruth: et inhabitaverunt illic quasi decem annis, et mortui sunt. Sed derelicta mulier, duobus filiis et viro proprio destituta, cognito quod Deus visitaret Israel, regredi domum parans, cœpit B suadere ut domum propriam repeterent uxores filio rum suorum. Una concessit: Ruth vero cum socru mansit. Cui cum diceret socrus: Ecce jam consponsa tua ad populum suum regressa est, et ad deos suos : el tu revertere pariter cum consponsa tua, respondit Ruth Non contingat mihi dimittere te, etc redire ad deos meos; quia quocumque tu ieris, ibo tecum, et ubi tu habitaveris, habitabo. Populus tuus, populus meus : Deus tuus, Deus meus. Et ubi mortua fueris, moriar : et ubi sepulta fueris, sepeliar (Ruth. 1, 15, 17). Atque ita duæ pervenerunt Bethlehem. Hos igitur mores, atque hanc sanctitatem erga socrum, pietatem erga defunctum, religionem erga Deum cum cogno. visset Booz proavus David (Ruth. iv, 13), juxta legem Moysi, ut scmen defuncti proximi suscitaret, eam sibi elegit uxorem. 30. Si igitur Thamar cognovimus propter mysterium inter Dominicas generationes esse descriplam: Ruth quoque sine dubio pari ratione minime prætermissam æstimare debemus de qua sensissc videtur Apostolus sanctus, cum alienigenarum yocationem gentium spiritu prævideret per Evangelium esse celebrandum, dicens quod Lex non sit justis posita, sed injustis (I Tim. 1, 9). Quomodo enim. Ruth, cum esset alienigena, Judæo nupsit? Et qua C ratione in Christi generatione ejus putavit evangelista copulæ commemorationem esse 1325 faciendam, quæ Legis serie vetabatur? b Non ergo ex legitima Salvator generatione manavit (Deut. xxm,3)? Videtur esse deforme, nisi ad Apostolicam sententiam revertaris, quia lex non est justis posita, sed injustis. Hæc enim cum sit alinigena et Moabitis (præsertim cum lex Moysi prohiberet has nuptias, Moabilasque excluderet ab Ecclesia; sic enim scriptum est (Ibid.): Moabitæ non introibunt in Ecclesiam Domini usque ad tertiam et quartam generationem, el usque in sæculum) quomodo intravit in Ecclesiam, nisi quia sancta et immaculata moribus supra legem facta est? Si enim Lex impiis et peccatoribus posita est, utique Ruth, quæ definitionem Legis excessit, et intravit in D pere in conjugium propinquam suam, calceamentum Ecclesiam, et facta est Israelitis, et meruit inter majores Dominici generis computari, propter cognationem mentis electa non corporis, magnum nobis exemplum est, quia in illa nostrum omnium qui collecti ex gentibus sumus, ingrediendi in Ecclesiam a Rom. edit. sola, Sic igitur.... descriptam: Qui fuit Obed, qui fuit Booz, etc. Cur etiam Ruth mentio nem fecit Matthæus. b Edit. Amerb. atque Era., Non ergo quod ex legitima, etc. Gill. cum paucis mss., Non ergo quod non ex legitima Salvator generatione manavit videtur, etc. Nullo sensu. Edit. Rom., Non ergo ex non legitima Salvatorem generatione manasse videtur, etc. Non melius, licet illi unus e Vat. cod. astipuletur, 32. Refert autem advertere quod et in agro pleno messis reperta, manipulos, sicut scriptum est (Ruth. II, 17), colligens, et socrui fructus reservans, et non post juvenem abiit, sed virum perfectum secuta est, 1326 unde et meruit audire : Quia mulier virtutis es tu; vel quia bene fecisti misericordiam tuam novissimam, plus quam primam (Ruth. III, 10). Novissima enim misericordia Ecclesiæ congregatæ præstat priori. Quod brevius hic dicimus, quia plenius in libris digessimus quos de Fide scripsi (Lib. 1 de fide ad Gratian., c. 5). Appropinquavit autem qui longe erat; quia elongavit qui proximus erat, et calceamentum proximi, muliere acquisivit accepta. Mos enim erat ut qui proximus erat, si nollet acci e suum solveret, et aliis cederet (Ruth. iv, 7) : in quo non mediocre mysterium, eo quod is qui alienigenam in typo sumpsit, evangelizandi accepit facul tatem. 33. Denique in typo has fuisse nuptias testatur nisi quod ante, legitima, deest, non. Germana lectio est, quam ex mss. decem optimæ note restituimus. Mss. non pauci, redire ad Deum meum. Alii, et edit. redire ad Deos meos. Sed in sacris cod. neutrum invenias; ut verisimile sit meram esse verborum Noemi repetitionem ab aliquo librario scriptore in Ambrosianum textum induciam. d Rom. edit., hanc charitatem erga socrum. benedictio seniorum dicentium: Del Dominus mu- A 34. Solvit autem calceamentum, qui non accepit Ecclesiam. Et Moysi dicitur: Solve calceamentum pedum tuorum (Exod. 1, 5); ne ipse sponsus Ecclesiæ crederetur. Solus ille non solvit, qui verus est sponsus. Et ideo dicit Joannes: Cujus non sum dignus solve re corrigiam calceamenti ejus. Ergo et hic typus est, et ædificavit domum Israel. 35. Quam vero commem oratio ejus Dominicæ prosapiæ fuerit inserenda, declarat mysterii altioris expressio, qua prophetatum est ex genere ejus in C Ephrata Christum esse generandum, cum dicitur : Dt tibi Dominus..... facere virtutem in Ephrata, et si nomen in Bethlehem (Ruth. iv, 11). Quæ est enim virtus, nisi quæ per Christum gentium populos congregavit? Quod autem nomen, nisi illud quod Bethlehem patria Domini secundum carnem nascentis est facta? Unde per prophetam dictum est: Et tu b Bethlehem Judææ, non es minima inter principes Juda; ex te enim exiet princeps qui 1327 regat populum meum Israel (Mich. v, 2). Videmus igitur mulierum c commemorationi historiam, mores, mysterium con venire. edit. nisi quod pro, dicimus, legunt, comprehendi, non secus ac multi ex mss. Aliorum vero nonnulli, præstal priori: in quo non mediocre mysterium : quidam, præstat priori. Et non mediocre mysterium, etc. Quidam etiam omittunt, non. At certe hæc verba : in quo non mediocre mysterium, incuria amanuensium vel loco mota, vel superaddita videntur, cum eadem paulo post repetantur. a Era. et seq. edit., Dominum gentilitiæ congregationis. b Rom. edit., Bethlehem Ephrata non es minima in millibus Juda: nimirum ex LXX, apud quos, καὶ σὺ Βηθλεὲμ οἶκος Εφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν xikiaren lovda. Ubi tamen vides negationem deesse, quam nec ulla biblia aliorum idiomatum agnoscunt. Vet. autem edit., Bethlehem Judæ.... inter principes Juda. Cui lectioni suffragantur scripti cod. nisi quod optimi habent, Bethlehem Judæa; et alii nonnulli, nequaquam minima es; quo modo etiam reperitur D 30. Neque tamen abnuo cum Thamar et Ruth defendo, peccatores quoque inter majores Dominici generis computatos: quorum commemorationem sanctus Lucas declinare desiderans, alium quemdam successionum ordinem tenuit: neque Achab, neque Jechoniam, neque postremo Uriæ uxorem nominandos putavit; ut immaculatam sacerdotalis generis seriem declararet. Sed ut dilli consilii sui ratio subsistit ita etiam sancti Matthæi consilium a rationis justitia non abhorret. Nam cum evangelizaret Dominum secundum carnem esse generatum, qui omnium peccata susciperet, subjectum injuriis, subditum passioni; ne hujus quidem putavit exsortem asserendum esse pietatis, ut maculatæ quoque originis non recusaret injuriam : simul ne puderet Ecclesiam de peccatoribus congregari, cum Dominus de peccatoribus nasceretur. Postremo ut beneficium redemptionis etiam a suis majoribus inchoaret; ne quis putaret originis maculam impedimento posse esse virtuti nec se insolens de sui se generis nobilitate jactaret, neve parentum crimina verecundior erubesceret, cui obumbrandæ originis facultas daretur flore virtutis. 37. An vero sanctus David, licet multa ejus in mysterium figurentur, non eo præcelsior, quod hominem se esse cognovit, et commissum super abrepta Uriæ uxore peccatum pœnitentiæ putavit lacrymis abluendum, ostendens nobis neminem virtuti propriæ debere confidere? Habemus enim adversarium magnum, qui vinci a nobis sine Dei favore non possit. Et plerumque in illustribus et beatis viris gravia peccata fuisse reperies; ut quasi homines tentationi patuisse cognoscas, ne virtutibus egregiis plusquam homines crederentur. Si enim David quia præsumptione virtutis elatus dixerat: Si reddidi retribuentibus mihi mala (Psal. vi, 5): et alibi: Ego autem dixi in mea abundantia, non movebor in æternum (Psal. XXIX, 7); statim insolentiæ hujus pœnam subiisse se memoravit, dicens: Avertisti faciem tuam a me, et factus sum conturbatus (Ibid., 8) : si ipse Dominici generis auctor insolentiæ excepit offensam; quanto magis nos cæteri peccatores, quibus nu!la suffragatur prærogativa meritorum, insolentia scopu apud Matth. 1, 6. Rom. edit., commemorationem historiæ, moribus mysterium convenire. Vet. cum paucis mss. commemorationi historiam, moribus, etc. Alii vero cod. magno numero et auctoritate, ut in textu. d Ita edit. ac mss. omnes tribus exceptis, qui legunt: Ille consilii sui ratione substitit. Contra vero mss. quatuordecim optimæ notæ in fine loci habent, a rationis justitia adhorret; ubi edit. et soli quatuor mss., a ratione justitiæ, etc. Denique ubi edit., de Zara esse generatum in memoratis quatuordecim mss. non invenias, de Zara, quod videtur absurde superadditum, cum Ambrosius ipse non de Zara, sed de Poares Christum descendere, supra, num. 19, observaverit. Nam quod idem ait nuni. 29, Dominum ex tribu et semine Zara generatum esse, hoc perinde interpretamur ac si scriptum esset: ex eadem tribu et semine, quibus editus fuit Zara, Christum esse propagatum. રી invenimus eam in campis silvæ (Psal. cxxx1, 6). Alterum specialiter a ad Dominici corporis sponsionem, quod oraculo manifestissimo revelatur, cum dicitur : Ex fructu ventris tui ponam super sedem tuam (Ibid., 11). Noli tamen tanto negligens esse promisso; non enim sine definitione datum est. Sed si custodieris testamentum, et testimonia servaveris Domini, quæ in Evangelio se pollicetur esse dicturum, tibi quoque copia sedis patebit æternæ. Hæc de uxore Uriæ. lum timere debemus, in quo naufragium sit bono- A tinet, quod dixit : Ecce audivimus eam in Ephrata : rum; præsertim cum tantus vir nobis et magisterii auctor sit et exempli, qui quasi palinodiam quamdam ad repropitiandum Dominum in posterioribus canendam putavit, dicens : Domine, non est exaltatum cor meum, neque in altum elati sunt oculi mei (Psal. Cxxx, 1) et Dominus a dextris meis, ne commovear (Psal. xv, 8); scivit enim quando se sibi credidit, esse se lapsum. Denique nihil aliud esse in homine designavit, nisi quia 1328 Deum novit. Sic enim habes: Quid est homo, quod innotuisti ei : aut filius hominis, quia computas eum (Psal. CXLIII, 3)? Si ergo David insolentiam damnat, humilitatem induit, recte in historia uxoris Uriæ magisterium istud alfectandæ humilitatis adsciscitur. 40. De Achab autem satis claret, cui uxor Jezabel (III Reg. xvi, 31): et de Jechonia de quo satis idoneus auctor est Hieremias, maximi reum esse delicti cui etiam quod habuit nomen, eripuit. Et ideo qui Joachim in Regnorum libris dicitur (IV Reg. R XXIV, 1), Jechonias ab Hieremia est nominatus, dicente eo, Abjectus est Jechonias ut vas, e non est usus in eo; propter quod 1329 projectus est ipse, det semen ejus. Terra, terra, audi verbum Domini, scribe virum istum abdicatum; quia non exsurget ex semine ejus sedens in throno David, princeps adhuc in Juda (Jerem. xx11, 28-30). Eo enim regnante, Judæam Babylonii vastaverunt, neque postea umquam de semine ejus regnum quisquam in Judæa potuit obtinere. Postea enim populus de captivitate dimissus, sub sacerdotibus et tetrarchis fuit. Unde etiam usque ad Christi generationem mansere tetrarchæ, ne ipsi quidem, quantum historia docet, regalis dignitatem generis reservantes. 38. Et tamen si ex ea natus est ille pacificus Salomon, videamus ne forte mysterium sit, quod sublato eo de medio, qui ante conjugio suo plebem gentium vindicabat, alii Ecclesia viro nupserit, vero David. David enim vocatus est Christus, in parentis nomen adscitus, juxta quod scriptum est: Inveni David servum meum (Psal. LXXXVIII, 21); cui nupsit Ecclesia, quæ Verbi semine, et Spiritu Dei plena, Christi corpus effudit, populum scilicet Christianum. Est ergo mulier, quæ vivente viro alligata est legi : et ideo mortuus est vir ejus; ut non esset adultera, si esset cum alio viro. Mysterium igitur in figura, peccatum in historia culpa per hominem, sacramenta per verbum. De qua historia quoniam alibi plenius diximus, hic transcurrendum videtur. Meritoque sanctus David de hac historia mysticum psalmum quinqua- C gesimum scripsit propter Bersabee nuptias, dicens : In plurimum lava me ab injustitia mea, et a delicto meo munda me (Psal. L, 4). Si iniquitatem suam Dei amicus agnoscit, et meritis suis obstare delictum : si denique Deo se peccasse confitetur; cur tu de confessione criminis erubescas, cum criminis commentum, non confessio sit pudori? 39. Ergo cum David Bersabee historiam non prætermiserit in suis Psalmis; ut in ea vel mysterium, vel actum perfectæ pœnitentiæ nos doceret, jure videmus etiam in generationibus Dominicis non prætermissam; quia et ipse David qui eam accepit in uxorem sibi, generationis Dominica secundum carnem præcessor asseritur. Cujus speciale, ut diximus, meritum; ut Ecclesiæ in hoc mysterio videret exor- D tum, et acciperet oraculum quod ex suo Christus ge. nere nasceretur. Alterum enim ad Ecclesiam per a Omnes edit., ad Dominici corporis susceptionem; omnes mss...... sponsionem. b Rom. edit., sine conditione. Aliæ ac mss. omnes, sine definitione. Sed hic utriusque eadem plane significatio est. Rom. edit. cum duobus aut tribus omnino mss., cujus non est usus in eo, unus aut alter, cui non est usus in eo. Paulo post Corb. solus, et semen ejus a terra. Audi, etc. Ful., et semen ejus in terra. Terra, audi, etc. Postremo major ac potior pars iss., princeps. Adhuc eo enim regnante; tres, in Judæa regnante, etc. d Quidam mss., el semen ejus a terra. Audi, etc. е 41. Fertur enim ab his, qui sive argumentati, sive simpliciter docentes, sive vere astruentes tradiderunt nobis, quia Idumæi latrones Ascalonem urbem Palæstinæ ingressi, de fano Apollinis quod vicinum muris erat, Antipatrum Herodis cujusdam Hicroduli filium inter alios abduxere captivum, quem pater redimere propter paupertatem nequivit. Is igitur imbutus disciplinis et mysteriis Judæorum, Hyrcano Judææ regi amicitia copulatur, quem pro se ad Pompeium Hyrcanus legatum direxit: et quia legationis fructu potitus est, per eam gratiam partem regni affectavit. Occiso autem Antipatro propter felicitatis invidiam, filius ejus Herodes postea sub Antonio senatusconsulto Judæis regnare præceptus est. Cujus Herodes filius et alii tetrarche. Quod ideo ex Græcorum historiis putavimus transferendum, ut clareat Herodem nullo affinem generi Judæorum, regnum adulterina fraude quæsisse. Denique conscius ignobilitatis suæ, ne qua posteris suis vel de præ e Hieroduli, hoc est, servi seu ministri cujusdam ædis sacræ, puta custodis, ut interpretantur cod. Colb. unus, et Ful. Hæc iisdem pene verbis leguntur apud Eusebium lib. hist. cap. 7, isque ea ex Africano desumpsisse se testatur: sed narratio illa ut prorsus fabulosa et commentitia rejicitur; neque omnino probatur Ambrosio. Cæterum cur hic tanto studio de Christi genealogia_disputetur, non alia videtur esse causa, quam ut Judæi et gentiles, qui cum Juliano apud Cyril. lib. vi et aliis locis evangelistarum dissensionem Christianis numquam non objiciebant, revincerentur. mentitus est, quia regnare se dixit, qui non regnavit in terris? Quomodo Scriptura solvitur, quæ regnare eum dicit, et regnare non astruit? scripto veteri quæstio moveretur, scripturas eorum A ego sum rex (Joan. xvi, 37). Numquid ergo et ipse incendit, exstimans quod si indicia de publico sustulisset, nullis aliis testimoniis clarere posset, quin de patriarcharum vel proselytorum veterum genere demanaret. Sed ut pleraque curæ humanæ sunt, cognitioni hoc et indagini veritatis præjudicare non potuit. B 42. Ne nobis tamen possit præjudicare videamus, qui veri regalisque generis dicimus Christum, et per veros et nobiles reges actum Domini genus. Sed ubi adulterina regnum affectavit propago, successionem nobilitatis suæ, non potentiæ, sed generationis ordo servavit. Tamen ipsum regem secundum honorem sæculi non accepimus Christum. Quomodo ergo Ex fructu ventris tui ponam super sedem tuam (Psal. CXXXI, 11)? Quomodo et angelus de eo dicit, quod Dabit illi Dominus Deus sedem David patris sui, et regnabit in domo Jacob (Luc. 1, 32)? Quomodo regnare promittitur, nec ostenditur? Aut quomodo ex semine Jechoniæ nullus regnaturus dicitur per prophetam ? Si enim Christus regnavit, ex semine autem Jechonie Christus est, propheta mentitus est, mentita sunt et oracula. Sed illic futuros ex semine Jechoniæ posteros non negatur; et ideo de semine ejus est Christus: et quod regnavit Christus, non contra prophetiam est; non enim sæculari honore regnavit, nec in Jechoniæ sedibus sedit, sed regnavit in sede David. 1330 43. Verum cum ipse Jechonias David'sederit sedem, quemadmodum solvitur quod dictum est, quia David sedem Jechoniæ posteri non sedebunt, cum eadem sedes fuisse videatur amborum? Itaque et nos sedem David fuisse negare non possumus ; non eamdem tamen regis David sedem Christus, quam Jechonias sedit; immo nec quisquam alius ex genere David sedem ejus potuit sedere, quam Christus ; quia nec in alio semen ejus æternum est, sed in Christo, sicut Deus ipse juravit dicens: Semel juravia in sancto meo, si David mentiar, semen ejus in æternum manebit, et sedes ejus sicul sol in conspectu meo (Psal. LXXXVIII, 36-38 ). Quem igitur dicit hic? Non Salomonem utique, non Roboam, non Nathan, sed illum de quo solo potest dicere: Ponam in mari manum ejus, et in fluminibus dexteram ejus. Ipse invocabit me, Pater meus es tu (Ibid., 26 et 27); et Ponam in sæculum sæculi semen ejus, et thronum ejus sicut dies cœli (Ibid., 50). Non utique hunc thronum Salo- D mon sedit, non Roboam, non Jechonias. Vis scire quis sederit? Hic est de quo dicit angelus ad Mariam: Ecce concipies in ulero, el paries filium, et vocabis nomen ejus Jesum. Hic erit magnus, et filius Altissimi vocabitur: et dabit illi Dominus Deus sedem David patris sui, el regnabit in domo Jacob in æternum, et regni ejus non erit finis(Luc. 1, 31 et 32). Si angelo non credis, ipsi saltem Domino crede dicenti: Tu dicis, quia a Edit. in Christo meo; mss., in sancto meo. b Mss. non pauci, cum varietate. Melius alii atque omnes edit. cum viritim. Umnes edit., et post Joram Oziam subjecerit. Mss. e contrario, et post Joram Josaphat subjecerit. 44. In abruptum disputationis venimus, hæremus in vado, et quodam veritatis naufragio fluctuamus. Excitemus igitur Christum, ipsum interrogemus, ipse respondeat. Interrogemus Scripturas. Invenimus quia regnum Domini non est de hoc mundo; ipse cnim dixit: Regnum meum non est de hoc mundo (Ibid., 56). Qui dicit non esse de hoc mundo regnum suum, tendit esse supra mundum. Ita et erat regnum ejus, et non erat: non erat in sæculo, erat supra sæculum. Erat ergo regnum aliud veri David, quod solus Christus accepit: et erat semen aliud David, quod in æternum manet, de quo solus generatus est Christus, qui solus verus filius David, cujus etiam solus no: men accepit, juxta quod scriptum est: Inveni David servum meum, in oleo sancto meo unxi eum ( Psal. LXXXVIII, 21). Quod utique non de propheta David, sed de Domino dici præmissa declarant; scriptum est enim: Posui adjutorium super polentim, el exaltavi electum de populo meo (Ibid., 20). Solus enim potens, solus electus est Christus. Sanctorum enim majus in fide, quam in generatione semen est. Et ideo Apostolus: Si enim qui, ex fide sunt, hi filii sunt Abrahæ. (Galat. 1, 7). 45. Illud quoque non prætermittendum putamus, quod a David temporibus usque ad Jechoniam, hoc est, usque ad captivitatem, cum decem et septem fuerint reges Judææ, quatuordecim generationes C sanctus Matthæus posuerit: et rursus ab Jechonia usque ad Joseph b cum viritim 1331generationes duodecim computentur, postea quatuordecim generationes descriptas esse memoraverit. Sic enim babes: Omnes generationes, ab Abraham usque ad David generationes quatuordecim: et a David usque ad transmigrationem Babylonis, generationes quatuordecim : et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes quatuordecim (Matth. 1, 17). Et primum oportet cognoscere, quod ante jam diximus, posse plures esse successiones, et pauciores generationes. Possunt enim diutius vivere aliqui, et serius generare, aut certe penitus exsortes generationis existere. Itaque non quæ regum, eadem generationum tempora. Unde et Matthæus cos quos ad generationem non putavit pertinere, præteriit. Nam si propositum esset ei successiones describere, rationabiliter moveremur, cur cum Regnorum libris et Paralipomenis conveniat, quod post Joram Ochozias regnaverit, et Jodam, et Amasias: Amasiæ autem successerit Ozias; sanctus Matthæus tres illos reges præterierit, Ochoziam, Jodam et Amasiam, et post Joram Josaphat subjecerit. (IV Reg. vi, et deinceps; II Par. xxII, Quæ quidem vera lectio est, cum infra in omnibus omnino mss. et edit. hoc ipsum nomen inveniatur. Quocirca nihil absurdi dicturum eum putamus, qui affirmarit, Oziam Ambrosio trinominem fuisse. ac non modo Oziam atque Asariam, quibus vocabulis in et deinceps). Sed non eum in regum successione, A pheta noluit discrepare; ut non Joachim, sed Jechosed in generatione subjecit. Denique generationum relatorem se fuisse memoravit: potuit autem fieri ut et Joram tardius generaverit, et Josaphat serius perceperit regnum; atque ita Joram patri suo, cui in potestatem non successit, in generatione successerit. 46. Quod vero post Jechoniam duodecim generationes enumerasse videtur Evangelista, si diligenter advertas, hic quoque quatuordecim generationum poteris invenire rationem. Duodecim enim usque ad Joseph numerantur, non usque ad Christum. a Tertius decimus est Christus. Sed nihil refert utrum in duabus generationibus, an in una mendacium sit. b Tamen ne hic quidem cæcum aliquem scopulum aut naufragium invenias veritatis. Duos Joachim, hoc est, duos Jechonias fuisse historia indicat: unum B ante transmigrationem, alterum in ipsa transmigratione generatum, id est, patrem et filium. Ergo pater inter generationes superiores est computatus, qui successit Josiæ: filius inter posteriores, qui successit patri, id est, nepos Josie. Duos autem fuisse Regnorum libri indicant.Sic enim scriptum est: © Et imperavit Pharao super Israel, Joachim filio Josiæ reguante in Judæo pro Josia patre suo; el convertit nomen Joachim in regnando, et undecim annos 1332 regnavit in Hierusalem (IV Reg. xx11, 34 et 36). Quibus subjecit: Et reliqua verborum Joachim, et omnia quæ fecit, nonné scripta sunt in libro verborum, et in diebus eorum, qui regnaverunt in Judæa? Et dormivit Joachim cum patribus suis; et regnavit Joachim filius ejus pro eo.... Filius decem et octo annorum erat Joachim, et cum regnaret, tribus mensibus regnavit in Hierusalem: nomen matris cjus Mesola..... et omnia quæ fecit sub oculis Domini puter ejus, et ipse fecit: et in diebus ejus ascendit Nabuchodonosor, rex Babylonis, in Hierusalem (IV Reg. xxiv, 5 et seq.). Vides igitur quod alius fuerit Josiæ filius, alius nepos: filius ille, cui Hieremias nomen imposuit, nepos iste qui patris vocatus est nomine. Et bene sanctus Matthæus a Prosacris paginis nuncupatur, appellatum, sed et avi nomine Josaphat. Nec vero desunt exempla llebræorum qui similiter triplici nomine vocitati sint, ut videre est apud Corn. Jans. Comment. in Conc. Evang. part. 1, cap. 6. Mss. aliquot. Tertius decimus est Christus ex Joseph. b Hic trifariam dividuntur mss. Etenim Corb., Mich. et alii sex optimæ notæ præferunt : Tamen ne hic quidem eum capere aliquem scopulum, aut (quidam, et) naufragium invenias(vel ut nonnulli, invenies) veritatis. Reliqui vero partim cum ant. edit. legunt : Tamen ne hic quidem capere aliquem scopulum aut naufragium possis, invenies veritatem; partim cum edit. Rom. ut supra in corpore. Et hi cod. quamquam pauciores, nobis tamen videntur hoc loco potiores, cum sensum clariorem, atquc elegantiorem phrasim exhibeant. Ita miss. et vet. edit. magno consensu. Non tamen diffitemur ab historia sacra prout in Bibliis omnibus exhibetur, hunc locum dissidere haud mediocriter. Itaque Rom. edit, eum emendare conata est in hanc formam: Et constituit Pharao super Judam et Hierusalem Eliachim filium Josie regem pro Josia patre ejus, et convertit nomen ejus Joachim... in libro PATROL. XV. C niam nominaret. Simul, ut supra diximus, majorem fructum Dominicæ pietatis astruxit, si generis nobilitatem non in omnibus Dominus requisivit: sed de captivis et peccatoribus congrue nasci voluit, qui remissionem veniebat prædicare captivis. Non igitur suppressit alterum Evangelista, sed utrumque signavit; quod uterque Jechonias dictus sit. Ita addito juniore Jechonia, generationes quatuordecim computantur. Ergo illa Matthæus. 47. Pulchre autem Lucas quoniam filios Jacob plu res non poterat comprehendere, ne extra generationes evagari superflua serie videretur; licet in aliis, id est longe posterioribus, patriarcharum tamen nequaquam nomina prætermittenda arbitratus sit, sed præ cæteris eligenda, Joseph, Judæ, Simeonis, et Levi (Luc. 1, 30). Quatuor enim genera in his quorum isti posteri sunt, cognoscimus fuisse virtutum. In Juda, id est, illo superiore, Dominicæ per figuram passionis mysterium fuisse prophetatum (Gen. XLIX,11): in Joseph præcessisse castitatis exemplum (Gen. xxxix, 7): in Simeon vindictam læsi pudoris (Gen. xxxiv, 25): in Levi officium sacerdotis (Num. In, 6). Per Nathan quoque expressam advertimus proplietia dignitatem (II Reg. xn, 1); ut quia unus omnia Christus Jesus, in singulis quoque majoribus genera virtutur diversa præcederent. 48. Noe quoque justi inter Dominicas generationes commemoratio non debuit prætermitti; ut quia ædificator Ecclesiæ nascebatur, eum sui generis auctorem præmisisse videatur, qui eam in typo ante fundaverat (Gen. vi, 14). d Nam de Mathusala quid dicam, cujus ultra diluvium numerantur anni (Gen. v, 27); ut quoniam solus est Christus, cujus vita nullam sensit ætatem, in majoribus quoque suis non sensisse 1333 diluvia videretur. Enoch vero nonne manifestum et pietatis Dominicæ et divinitatis indicium est; eo quod nec mortem senserit Dominus, et ad cœlum remeaverit, cujus generis auctor sermonum dierum regum Juda.... Joachim cum regnaret, et tribus mensibus... matris ejus Nestha. Et rursus paucis interjectis, filius ille, cujus Pharao nomen convertit nepos iste, cui Hieremias, etc. Porro consensus ille ant. edit. et mss. Ambrosianorum illud confirmat, quod jam alibi annotavimus, Græcum vet. D Testamenti codicem, quo utebatur Antistes noster, ab iis quos nunc habemus, in multis discrepasse. d Quo tempore Mathusala mortuus sit, famosissima (ut ait Hieron. lib. de Quæst. Hebr.) quæstio, et disputatione omnium Ecclesiarum ventilata. Non pauci enim, quibus hic subscribit Ambrosius, quibusdam corruptis LXX interp. codicibus nimium confisi cum 14 post diluvium annos vixisse crediderunt; et ne ipsis objici ea possent quæ de diluvio Scriptura commemoral, cumdem dixerunt tum temporis cum patre suo Enoch e terris translatum vitam produxisse. Verum August. lib. xv de Civit. cap. 11, et Quæst. 2 in Gen., et Hieron. loc. cit. falsitate codicum illorum ex aliis Hebraicis deprehensa, Mathusalam vel sexto ante diluvium, ut ille vel ipso, ut alter contendit, diluvii anno diem obiisse demonstrarunt; atque in hanc posteriorem sententiam alii demum frequentes tum Chronologista, tum Interpretes pedi bus ivere. 14 |
