Obrázky na stránke
PDF
ePub

Praebenda est gladio pulcra haec et candida cervix. 345
Nil ergo optabunt homines? Si consilium vis,
Permittes ipsis expendere numinibus, quid
Conveniat nobis rebusque sit utile nostris.
Nam pro iucundis aptissima quaeque dabunt Di.
Carior est illis homo, quam sibi. Nos animorum
Impulsu et caeca magnaque cupidine ducti
Coniugium petimus partumque uxoris : at illis
Notum, qui pueri qualisque futura sit uxor.
Vt tamen et poscas aliquid voveasque sacellis
Exta et candiduli divina tomacula porci,

Orandum est, ut sit mens sana in corpore sano.
Fortem posce animum, mortis terrore carentem,
Qui spatium vitae extremum inter munera ponat
Naturae, qui ferre queat quoscumque labores,
Nesciat irasci, cupiat nihil, et potiores

71-74. levius meliusve 23. melius le-
viusve 19.

347. permittas 13. 16.

348. quid pro sit 21.

[blocks in formation]

350

355

360

358. Quidam post ponat, non post Naturae distinguunt, praeeunte vet. Schol.

360.361. absunt ab 11. et 22. prob. Schurzfl. si etiam v. 362. eiiciatur, ne poëta ταυτολόγως dicat, qui ferre queat quoscumque labores, et deinde, qui potiores Herculis aerumnas credat saevosque labores cet. Leguntur in scholiis antt. librisque tantum non omnibus, et ab interpolatoris ingenio illos esse profectos, vix crediderim. Pro labores tamen v. 359. substituere malim dolores, quae lectio in quibusdam reperitur editt at recentt. Farnabii, Lubini al. Nota Hein. est: « Talia ὁμοιοτέλευτα improbare etiam videtur Pers. Sat. I, 92. et Bentl. ad Hor. Od. I, 34, 5. Sed multa similia habet Schraderus ad Musaeum p. 140. Tautologia vero eiusmodi est, ut facile ferri possit. Praeterea hemistichion ex v. 360. iam laudatur Macrobio Somn. Scip. I, 8. Passio

Herculis aerumnas credat saevosque labores,
Et Venere, et coenis, et pluma Sardanapali.
Monstro, quod ipse tibi possis dare: semita certe
Tranquillae per virtutem patet unica vitae.
Nullum numen habes, si sit prudentia: nos te,
Nos facimus, Fortuna, Deam coeloque locamus.

nes ignorare, non vincere, ut nesciat
irasci, cupiat nihil.,, nil 24.

361. scevosque 20.

[blocks in formation]

365

(h. e. omnes dii favent et adsunt iis, qui non temere, sed consilio et prudentia res gerunt) 13. 15. 16. 18— 22. 24-27. 45-49. 54-59. 61. 62. 63. 65-69.71.72. 73. 77. et quatuor MSS. Paris. Sed nostra lectio h. 1. aptior est. -nos te 1. 8. 11. 12. 70. 75. 76. sed te 10. 44-27. 45-50. 54-69. 71-74. 77. tecum 13. electo v. 366. In repetitione pronum. nos maior vis inest. Ceterum eadem lectionis varietas reperitur inf. v. 316., ubi haec verba repetuntur, et apud Lactant. 1. 1.

SATIRA XI.

ARGVMENTVM

Iuvenalis ad frugalem coenam Persicum, amicum suum, invitaturus primum perstringit stultitiam eorum, qui lautiores parent epulas, quam facultatum suarum modus ferat, donec absumto omni patrimonio redigantur ad mendicitatem, quae vel vitam ac potissimum senectutem ipsa morte graviorem efficiat, vel eos cogat patria cedere, ne a creditoribus saepe elusis comprehendantur. v. 1-55. Quibus praemissis, fercula a se parata, una cum supellectile ac ministris, recenset. Cibos dicit esse inemtos et in villa Tiburtina natos, hoedulum, gallinam, ova, asparagos, uvas, pira et mala, quae olim luxuriosa fuerit coena Senatorum clarissimorumque Romanae gentis nominum, Curii, Fabiorum, Catonis, Scaurorum, Fabriciorum aliorumque (56-92.); supellectilem non magnificam, testudineam, argenteam, aurcam, citream vel eburneam, sed simplicem, aeream, ligneam, fictilem, osseam mensas nuceas et domi natas (94-135.); servos, non perite opsonia scindentes, nec peregrinos et care emtos, vel bene comtos, ornatos et doctos, sed rudes et Italos, pastoris et bubulci filios, indulos crasso eodemque vestitu, nec nisi nunc propter convivia pexos, at ingenui vultus ac pudoris, castos et libidinis ignaros, qui viles calices et vina patria porrecturi sint. 136-161. Praeterea non lascivas saltationes et cantilenas Gaditanarum puellarum, sed honestiora Persico promittit acroamata, recitationes carminum Homeri et altisoni Maronis. 162—180. Denique ab amico petit, ut omnibus dimissis curis et hilari animo, dum omnis Roma ad ludos Megalesiacos spectandos in Circum effusa sit, iam sexta hora veniat: quod sine pudore fieri posse monet, quum nonnumquam fas sit genio indulgere, et rariori usu voluptates commendentur. 181-208.

[ocr errors]

Satira pulcerrima, qua frugalitas praedicatur et damnatur luxus, maxime eorum, qui, immemores aurei praecepti qvôbɩ σeavτòr, facultatum suarum modum transeunt. Sabinus suspicabatur, Iuvenalem in Epicuri sectam invehi ; Calderinus contra, ab eo otium et frugalitatem laudari ex sententia huius philosophi, qui veram vitam in mentis tranquillitate virtulisque posuerit exercitio eique frugalitatem quam maxime convenire existimaverit.

Atticus eximie si coenat, lautus habetur;

Si Rutilus, demens. Quid enim maiore cachinno
Excipitur vulgi, quam pauper Apicius? Omnis

2. Rutulus 11. 23. 27. 58. 64. 66. 67. non improb, Schurzf,

3. Accipitur 24.

22. 23. 48. 58.

Apitius 18.24.

5

10

Convictus, thermae, stationes, omne theatrum
De Rutilo. Nam dum valida ac iuvenilia membra
Sufficiunt galeae, dumque ardent sanguine, fertur,
Non cogente quidem, sed nec prohibente tribuno,
Scripturus leges et regia verba lanistae.
Multos porro vides, quos saepe elusus ad ipsum
Creditor introitum solet exspectare macelli,
Et quibus in solo vivendi causa palato est.
Egregius coenat meliusque miserrimus horum
Et cito casurus iam perlucente ruina.
Interea gustus elementa per omnia quaerunt,
Numquam animo pretiis obstantibus. Interius si
Attendas, magis illa iuvant, quae pluris emuntur.
Ergo haud difficile est, perituram arcessere summam
Lancibus oppositis vel matris imagine fracta,

4. Convinctus 14. ut alibi thensau

rus,

, formonsus, et inf. v. 28. fingendum. Conventus 15. 16. et alii codd. quos laudant Pontan. Analect. II, 11. et Barth. Advers. XLII, 16. Conventus, turmae, stationes, omne tribunal in MS. aliquo se legisse dicit Lips. Epist. Quaest. II, 9.

5. 6. Ita hunc locum recte, opinor, emendarunt Rutgers. var. lect. II, 17. Barth. Advers. XLII, 16. Rigaltius et Farnab. Vulgo legitur: nam dum valida (Rutili) ac iuvenilia membra Sufficiunt galeae dumque ardens san· guine fertur, Non cogente cet., vel dumque ardens (scil. Rutilus est) sanguine, fertur, Non cet. Sed illa et lectio et distinctio inepta mihi videtur, haec vero scabra; et fruatur iudicio suo Hein. qui contendit, in hac nihil esse, quod iure culpari possit et vel optimum inde effici sensum. valida cet. vel mox v. 8. Scripturit is conj Lindenbr. et 18.-iuvenalia 47 a m. pr. 61. Vox rarior, qua

15

[blocks in formation]

16. 23.

7. Nec cogente 16.— non prohibente - Pro tribuno suspicari possis tyranno, quo sensu poëta sup. VIII, 193. dixit nullo cogente Nerone. Sed tribunus h. 1. est forsan ipse Imperator (ut et II, 165.); nam tribunicia potestas, Augusto celerisque Imperatoribus delata, summi imperii vim significationemque habebat, unde et anni eius, tamquam anni imperii, in numis aliisque monimentis publicis numerantur. Alios quidem tribunos, sed sine vi, creari patiebantur Caesares.

17. accersere 22. 24. 60. 64. De qua scriptura v. Schelleri praec. stili bene Latin. T. I. p. 38.

[blocks in formation]

Et quadringentis numis condire gulosum
Fictile: sic veniunt ad miscellanea ludi.

20

Refert ergo, quis haec eadem paret: in Rutilo nam Luxuria est, in Ventidio laudabile nomen

Sumit et a censu famam trahit. Illum ego iure
Despiciam, qui scit, quanto sublimior Atlas
Omnibus in Libya sit montibus; hic tamen idem
Ignoret, quantum ferrata distet ab arca
Sacculus. E coelo descendit, гvõll σɛautòv,
Figendum et memori tractandum pectore, sive
Coniugium quaeras, vel sacri in parte Senatus.
Esse velis: nec enim loricam poscit Achillis
Thersites, in qua se transducebat Vlixes.
Ancipitem seu tu magno discrimine causam
Protegere affectas, te consule; dic tibi, qui sis,

[blocks in formation]

25

30

[blocks in formation]

Vulgo post Ancipitem colon vel punclum ponunt, ut sensus sit in qua, in cuius petitione, Vlixes se traducebat, se praebebat ancipitem, incertum, metuentem, ne non obtineret (ita Ach.); vel in qua, qua indutus fecit dubium intuentibus, num Achilles esset isque revixisset; denique se praebuit modeste ambigentem, an arma Achillis etiam peteret iisque di. gnus ac par esset. Sed quis eo sensu dixit se traducere ? aut in qua pro in cuius petitione?

33. tune consule 21. qui sis re

« PredošláPokračovať »