Cùm fas esse putet curam sperare cohortis, νευμάτων πρὸς τὸ γύναιον, ἀπέκλινεν ἡσυχῆ τὴν κεφαλὴν, ὡς δὴ καθεύδων· ἐν τούτῳ δὲ τῶν οἰκετῶν τινὸς προσρυέντος ἔξωθεν τῇ τραπέζῃ, καὶ τὸν οἶνον ὑφαιρουμένου διαβλέψας, και κόδαιμον, εἶπεν, οὐκ οἶσθα, ὅτι μονῳ Μαικήνα καθεύδω; Τοῦτο μὲν οὖν ἴσως οὐ δεινόν ἐσιν· ἦν γὰρ ὁ Καλβάς γελωτοποιός. 58. Curam sperare cohortis.] Præfecturam cohortium prætorianarum, munus præfecti prætorio. 59. Qui bona donavit præsepibus.] Equis alendis bona impendit. Et caret omni maj. censu, Quia eum dilapidavit. Quis fuerit ille de quo mentio fit, non constat inter interpretes. Alii Tigellinum intelligunt, qui fuit Neroni ab intimis libidinibus, et ab eo prætorianis cohortibus præfectus. Tac. Ann. lib. XIV. Alii Cornelium Fuscum, qui, etsi ortus ex illustri familia, puer auriga fùit Neronis, fœdam egit adolescentiam, in lupanaribus atque aurigatione versatus, bona perdidit, ac deinde, temporibus Domitiani, cohortium prætorianarum præfectus, bellum gessit adversus Dacos, ubi occubuit. Alii alios, inter quos judicium ferre et difficile, et forsan inutile esset: nam in gratiam Neronis multos nobilium aurigandi studio captos fuisse nemo nescit; unde illud cuivis nobili 60 sic turpiter prostanti posset convenire. Attamen Cornelium Fuscum malim intelligere; quippe qui, vir nobilis, propter suam infamiam, Juvenalis satirâ, et animadversione dignus magis mihi videatur. A. 61. Flaminiam.] Viam omnium antiquissimam et celeberrimam, Româ per Etruriam Ariminio tenus a C. Flaminio censore, anno V. C, DXXXIII, perductam, et ab Augusto postea munitam. - Puer Automedon. Fuscus, vel alius auriga Neronis, ut Automedon vices Achillis, de quo vid. Hom. Il. . 145. Pro quovis auriga, Cicero quoque Automedontis nomine utitur. Vid. Rosc. Am. cap. 35. 62. Ipse.] Nero: nam ipse, ut Græcis autos et ixsivos, pro magistro, domino dicitur.-Lacernatæ jactaret amica. Dum Nero blanda gesticulatione se ingereret, se insinuaret amicæ, illam sæpe amplexus atque osculatus. - Amica lacernatæ. Hic per ludibrium designatur puer, pusio, qui amicæ loco habetur. Proprie amica mascula. Nam lacerna est habitus virilis. Quidam igitur recte monent, hoc loco, significari Sporum, quem puerum Nero, teste Suet. cap. 28. Exsectis testibus, in mulierem transformare conatus Nonne libet medio ceras implere capaces est... quemque pro uxore habuit... comitatus eum, identidem osculans, etc... 63. Nonne libet. ] Implere versibus, carmine satirico ceras, tabulas ceratas. Domi, papyro, vel membranis veteres scribebant; foris, tabulis ceratis, quibus quæque notari digna sibi viderentur, stylo seu graphio exarabant, et postea explanabant altera parte styli, quæ erat lata et plana. Capaces. Amplas, ut convenit materiæ, quæ satis ampla occurrit. 64. Quadrivio.] In ipsa via, et quidem in quadrivio, ubi quatuor viæ concurrunt, adeoque plura carmine satirico digna videntur. - Cùm jam sexta cervice feratur. Ita Prateus, ex Just. Lips. de lectica disserit : Duplex erat ⚫lectica altera aperta, altera a tecta contra injurias aëris, et .hominum aspectum. Hanc Plin. lib. XXXVII, cap. 2, cubiculum viatorium vocat; loquens de Nerone, sceptra, personas et cubicula viatoria unionibus cons« truebat, inquit. Et Suet. Octav. cap. 78, narrat Augustum, cùm per vicos deportaretur somni indigentem, depositâ lecticâ, interdum per aliquot horas dormivisse. Erat porro lectica tecta velo, et pelle munita, plagulis ad fenestras appositis, quas removere fas erat, cùm libebat prospicere volenti. Patet ex 65 Suet. Tit. cap. 1o. Cùm lectica transferretur, suspexit dimotis plagulis cœlum; et ex Martiali, lib. II, epig. 99, et aliis... Lec«ticâ qui vehebatur, jacebat in pulvino resupinus. Cic. Verr. V. Nam, ut mos fuit Bithyniæ regibus, lecticâ octophoro ferebatur, • in qua erat pulvinus pellucidus, rosa fartus. Lecticam soli homines portabant, qui lecticarii « dicebantur. Ita hoc loco • Nuda pæne cathedra; undique • patente, remotis velis, cathedra, quæ eadem est ac sella seu <«<lectica tecta; adeo ut, et pul a vinus appareret, et ipse in pulvino molliter recumbens. Sella • porro duplex pariter erat : alia potentiorum, quæ laxior, et a sex vel octo servis ferebatur (unde ἐξαφόρον et ὀκτοφόρον); alia tenuiorum, quæ minuta et arctior a duobus servis facile « portabatur, cùm in circum, « aut theatrum ibant; unde et « gestatoria nuncupabatur, ad « sedentariæ sellæ discrimen. Unde colligi potest, hic agi de sella lata, secundum lecticæ genus, cui vela quidem erant, sed remota, quæque sexta cervice, scil. B Signator falso, qui se lautum, atque beatum quòd ventre supino dormiret; 67. Signator falso.] Corruptor scripturæ. Un faussaire. Falso hîc non adverbium, sed falsum in jure rom. dicebatur corruptio imprimis testamentorum ; et nota lex Cornelia de falsis. Quis autem ille fuerit signator falso, de cujus mollitie, opibus ac potentia tam magnifice loquitur Juvenalis, incertum est. Quidam volunt Domitium Regulum; alii Sophronium Tigellinum qui, trium patruorum veneno interemptorum subtractis tabulis, et falso siggnatis, hereditates invasit. 68. Exiguis tabulis.] Brevi testamento in quo, paucis verbis, omnia bona uni relinquebantur, et quo falsarius iste heres ex asse instituebatur. — Gemma fecerat uda. Annulo signatorio, qui saliva humectatus imprimitur ceræ, quique gemmam ectypam, id est, effigiatam inclusam habet. 69. Matrona potens. ] Forsan Agrippina, quæ Claudium imperat. maritum suum medicato sustulit boleto, cuique tam a marito, quam a filio summa rerum 70 permissa; unde potens dicitur. Molle calenum. A Cale oppido Campaniæ sic dictum. Hic pro quovis vino generoso. 70. Rubetam.] Venenum confectum e rana terrestri, in rubis et vepribus degere solita, et venenata: unde rubeta dicitur. 71. Locusta.] Venefica notissima ex Tacit. an. XII, 60. et Suet. Ner. cap. 33.-Propinquas rudes. Imperitiores veneni. 72. Per famam et populum.] Populo vidente, fama nunciante, illâ tamen impunitâ. — Efferre. Domo mortuos, pro sepelire. Nigros. Cadavera eorum veneno lurida. 73. Aude aliquid, etc.] Sic Plinius epist. II, 20. Jam pridem non minora præmia, immo majora, nequitia et improbitas, quàm pudor et virtus habebant.—Gyaris. Gyaros, seu Gyara, brevis, hoc est, parva insula sterilis, sine cultu, egena aquæ et asperrima Cycladarum in Aegeo mari : hodie Cabairo, inter Andrum et Ceam, in quam damnati, his temporibus, deportari solebant. 74. Si vis esse aliquis.] Hæc omnia amarè dicta. Esse aliquis, idem Criminibus debent hortos, prætoria, mensas, Ex ac esse magnus, eximius, in honore et pretio ; ut Græcis tię id. quod uiyas. Arr. Epict. II, 24: δικῶν μὲν τὶς εἶναι, ὤν δὲ οὐδείς. Sic Gallis : Il se croit quelque chose. – Probitas laudatur, et alget. Vera magis, quàm quæ deberet, sententia. 75. Prætoria.] Aedificia, villas, domus in modum palatiorum exstructas, prætoribus dignas. 76. Argentum vetus. ] Veteris cælaturæ et artificii. - Et stantem extra pocula caprum. Intelligit signum capri, seu Phryxi in exteriore parte poculi cælatum et exsculptum. 77. Quem patitur dormire.] Scil. poëtam a satira scribenda quiescere. · Corruptor. Socer stuprator nurús avaræ quæ, cùm pecuniæ cupida sit, se facile corrumpi patitur. 78. Sponsa turpes.] Viri viris nubentes. Et prætextatus adulter. Puer nobilis nondum egressus XV annum, et adhuc in prætexta, qui jam didicit adulterum agere, et pædicari. Prætexta erat toga alba, cujus ora et circuitus 75 80 V. 79. Versum qualemcumque potest. Ita codicum pars maxima. Quidam tamen, et rectius, nostro judicio, habent: Versus, qualescumque potest, quales ego, etc. Navigio montem ascendit, sortesque poposcit, nes eorum affectus, ab eo tem- 82. Montem.] Parnassum. -Navigio. Rudi, quod auctores græci vocant κιβωτὸν et λάρνακα. Ovid. parvam ratem appellat, qualis in numism. Apamensium conspicitur, de quo vid. Falconerium. - Sortesque poposcit. Oraculum Themidos consuluit. Sortes erant responsa Deorum. 83. Paulatimque animá.] Id est, cùm saxa paulatim duritiem exuere cœperunt, ac spiritu vitali incalescere. Quæ inepta fabula de Pyrrha, et de lapidibus ab ea jactis, et in homines mutatis, orta videtur, ut aliæ, ex analogia verborum græcorum ac populus, et aas, λάaoç lapis. Vid. Heyne ad Apoll. p. 95 et Herman. Mythol. Tom. II, p. 305. 84. Et maribus nudas. ] Rigaltius in dissert. de sat. Juven. monet, . Hic subtiliter innui, futile et α 86 absurdum esse quod poëtæ fabulantur de sanctitate morum « ac castitate Deucalionis et Pyrrhæ hanc præsertim non tam pudicam fuisse; sed potius magam et lenam, quæ projectis « post terga sua saxis, nudas puellas ediderit, quas maribus a conciliârit. Al. Rup. . 86. Discursus.] Non tam ad corpus referri debet, quàm ad animum; nam discursus, id est, affectus et perturbationes animi, quibus homo, ut Furiis agitatus huc et illuc discurrit et perturbatur.-Farrago. Proprie acervus farris et variorum leguminum, ut hordei, viciæ, etc. Hîc rerum variarum congeries. 87. Et quando uberior, etc.] Sic Seneca in Octavia : Collecta vitia post tot ætates diu Non falsus igitur fuit vates Horat. Aetas parentum pejor avis, tulit 88. Sinus.] Sinus idem est ac V. 83. Animâ caluerunt. Quidam codd. et editi libri habent animas. Hanc lectionem defendit Heinsius, hoc loco fultus Ovidii Metam. VI, Paulatim, inque animas caluerunt mollia saxa. |