der Bürger bleibt, um dem Elende zu entfliehen. Str. 8-20.

III. Die Gottheit wird den Auswandernden auf den Inseln der Seligen eine neue, schöne Heimat schenken. Str. 21-33.

I. Altera iam teritur bellis civilibus aetas,

suis et ipsa Roma viribus ruit.

2. quam neque finitimi valuerunt perdere Marsi, minacis aut Etrusca Porsenae manus,

3. aemula nec virtus Capuae nec Spartacus acer novisque rebus infidelis Allobrox,

4. nec fera caerulea domuit Germania pube parentibusque abominatus Hannibal:

5. impia perdemus devoti sanguinis aetas,

ferisque rursus occupabitur solum.

6. barbarus heu cineres insistet victor et urbem eques sonante verberabit ungula,

7. quaeque carent ventis et solibus ossa Quirini, nefas videre! dissipabit insolens.

5

10

8. forte, quod expediat, communiter aut melior pars 15 malis carere quaeritis laboribus?

9. nulla sit hac potior sententia: Phocaeorum velut profugit exsecrata civitas

10. agros atque Lares patrios, habitandaque fana

apris reliquit et rapacibus lupis,

20

II. ire, pedes quocumque ferent, quocumque per undas Notus vocabit aut protervus Africus.

12. sic placet, an melius quis habet suadere? secunda ratem occupare quid moramur alite?

13. sed iuremus in haec: „,simul imis saxa renarint 25 vadis levata, ne redire sit nefas;

14. neu conversa domum pigeat dare lintea, quando Padus Matina laverit cacumina,

15. in mare seu celsus procurrerit Appenninus,

novaque monstra iunxerit libidine

Q. Horatius Flaccus.

30

16

16. mirus amor, iuvet ut tigris subsidere cervis, adulteretur et columba miluo,

17. credula nec ravos timeant armenta leones, ametque salsa levis hircus aequora."

18. haec et quae poterunt reditus abscindere dulcis 35 eamus omnis exsecrata civitas,

19. aut pars indocili melior grege; mollis et exspes inominata perprimat cubilia.

20. vos, quibus est virtus, muliebrem tollite luctum, Etrusca praeter et volate litora.

21. nos manet Oceanus circumvagus; arva, beata petamus arva, divites et insulas,

40

22. reddit ubi Cererem tellus inarata quotannis, et imputata floret usque vinea,

23. germinat et numquam fallentis termes olivae, suamque pulla ficus ornat arborem,

24. mella cava manant ex ilice, montibus altis levis crepante lympha desilit pede.

45

25. illic iniussae veniunt ad mulctra capellae, refertque tenta grex amicus ubera;

50

26. nec vespertinus circumgemit ursus ovile, neque intumescit alta viperis humus.

27. pluraque felices mirabimur, ut neque largis aquosus Eurus arva radat imbribus,

28. pinguia nec siccis urantur semina glaebis, utrumque rege temperante caelitum.

55

29. non huc Argoo contendit remige pinus, neque impudica Colchis intulit pedem;

30. non huc Sidonii torserunt cornua nautae, laboriosa nec cohors Ulixei;

60

31. nulla nocent pecori contagia, nullius astri gregem aestuosa torret impotentia.

32. Iuppiter illa piae secrevit litora genti,

ut inquinavit aere tempus aureum;

33. aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum piis secunda vate me datur fuga.

65

Anlass. Unter dem Namen Canidia greift Horaz häufig (Epo. 3. 5; Sat. II 1, 48; 8, 95) eine als Giftmischerin berüchtigte Salbenhändlerin Gratidia, die aus Neapel stammte und in dem verrufenen Stadtviertel der Subura (Taf. II D 2) in Rom ihre Wohnung aufgeschlagen hatte, an. Er stellt sich, als sei er durch ihre Zaubereien niedergebrochen und bittet um Erbarmen. Aber seine wütende Feindin erklärt, sie bleibe unerbittlich und werde ihn durch ein Leben voll gräßlicher Qualen es büßen lassen, daß er sie in seinen Gedichten dem Spotte und Hasse der Römer preisgegeben habe.

Zeit. Unbestimmbar.

Inhalt. I. Der Dichter bittet um Gnade. V. 1—52.
II. Canidia weist ihn ab. V. 53-81.

Horatius: Iam iam efficaci do manus scientiae,

supplex et oro regna per Proserpinae,
per et Dianae non movenda numina,
per atque libros carminum valentium
refixa caelo devocare sidera,

Canidia, parce vocibus tandem sacris
citumque retro solve, solve turbinem.
movit nepotem Telephus Nereium,
in quem superbus ordinarat agmina

5

Mysorum et in quem tela acuta torserat.

10

unxere matres Iliae addictum feris

alitibus atque canibus homicidam Hectorem, postquam relictis moenibus rex procidit

heu pervicacis ad pedes Achillei.

saetosa duris exuere pellibus

laboriosi remiges Ulixei

15

volente Circa membra: tunc mens et sonus
relapsus atque notus in voltus honor.
dedi satis superque poenarum tibi,
amata nautis multum et institoribus.
fugit iuventas, et verecundus color
reliquit ossa pelle amicta lurida,

tuis capillus albus est odoribus;
nullum a labore me reclinat otium,

20

urget diem nox et dies noctem, neque est 25 levare tenta spiritu praecordia.

ergo negatum vincor ut credam miser,

Sabella pectus increpare carmina

caputque Marsa dissilire nenia.

quid amplius vis? o mare et terra, ardeo,

30

quae finis aut quod me manet stipendium? effare! iussas cum fide poenas luam,

paratus expiare, seu poposceris

centum iuvencos, sive mendaci lyra voles sonari:,,tu pudica, tu proba perambulabis astra sidus aureum." infamis Helenae Castor offensus vicem fraterque magni Castoris, victi prece,

40

adempta vati reddidere lumina:

et tu potes nam solve me dementia,

45

o nec paternis obsoleta sordibus,

nec in sepulcris pauperum prudens anus Novendialis dissipare pulveres !

tibi hospitale pectus et purae manus,

tuusque venter Pactumeius, et tuo cruore rubros obstetrix pannos lavit, utcumque fortis exsilis puerpera.

50

Canidia: Quid obseratis auribus fundis preces? non saxa nudis surdiora navitis

Neptunus alto tundit hibernus salo.

55

inultus ut tu riseris Cotyttia

volgata, sacrum liberi Cupidinis,

et Esquilini pontifex venefici

impune ut urbem nomine impleris meo?
quid proderit ditasse Paelignas anus,
velociusve miscuisse toxicum?

60

sed tardiora fata te votis manent:

ingrata misero vita ducenda est in hoc,
novis ut usque suppetas doloribus.

modo ense pectus Norico recludere,
frustraque vincla gutturi nectes tuo

deripere lunam vocibus possim meis,
possim crematos excitare mortuos
desiderique temperare poculum,

80

plorem artis in te nil agentis exitus?