Obrázky na stránke
PDF
ePub

nicht Christus seine Jünger und Gläubigen beten gelehrt: Vergib uns unsere Schulden (Matth. VI, 12 sq.), und für die Sünder in der Kirche ein Bußsakrament eingeseyt (Joan. XX.)? Wie reimt sich das zu der imaginirten vollen Heiligkeit aller Kirchengenossen als solcher? Und was selbst die Apostel und unmittelbaren Jünger Christi anbetrifft, so waren sie nichts weniger, denn von allen Mängeln frei); Petrus, das Haupt der Apostel, war mit Fehlern behaftet (Optat. VII, 3.), von Thomas, und gar von Judas nicht zu reden. Und war nicht Paulus später, nach der Auffahrt Christi und der Herabfunft des Geistes im Falle, das Benehmen Petri und Anderer in einem Punkte ernst zu rügen (Gal. II, 14.)? Wie Christus, so hat auch keiner von den Aposteln die Heiligen allein für die Kirche, alle Unheiligen als davon ausgeschlossen erklärt. Nach Paulus sind in der Kirche die goldenen und schlechten Gefäße (II Tim. 1, 10.); nach Jakobus soll Einer dem Andern seine Sünden bekennen (V, 16.), der von den Kirchenältesten in seiner Krankheit Gesalbte Verzeihung der Sünden erlangen. Nach Johannes trügt der sich selber, der meint, er sei ohne Sünde (I Joan. I, 8 sq.). So macht er auch den Bischöfen der kleinasiatischen Kirche Vorwürfe (Apoc. II. III.), und dem von Sardica sagt er, todt sey er, wenn er gleich lebendig heiße. In den apostolischen Gemeinden gewahren wir nichts weniger denn Abwesenheit aller Unvollkommenheiten2). An Sünder in der Kirche ergehen häufig apostolische Strafworte1); an Timotheus und Titus die Ermahnung, wie sie die Sünder zurechtweisen sollen. In der Kirche waren Ananias und Sapphira, die Petrus wegen ihres Frevels gegen die Vorsteher zurechtwies, und Gott auf schreckliche Weise heimsuchte (Act. V.). In der Kirche war, bis Paulus ihn daraus verwies, der verbrecherische Corinthier (I Cor. V, 1. 6. 12. 13.). Oder hat er einen aus der Kirche entlassen, der gar nicht mehr in derselben war?

Daß Unheilige in der Kirche seyen, bekennen sämmtliche Alten,

1) Matth. XVI, 22. Luc. XVIII, 34. Marc. XVI, 14.

2) Act. XV, 1 sq. I Cor. XI, sq. XV, 12 sq. Gal. I, 6. II Thess. II, sq. Phil. III, 2 sq.

3) I Cor. I. 10. IV, 18. 21. VI, 6 sq. Phil. II, 21. III, 18. 19. II Thess. II, 14. III, 6. I Joan. I, 8-10. II, 1. 12.

Origenes'), Pacian2), Theodoret3), Theodor von Heraklea *), Hieronymus *), Optatus von Milevis (VII, 2 sq.), Augustin†),

1) Ποτὲ γὰρ ἐν τῇ ὀνομαζομένῃ ἐκκλησίᾳ, ὅτις ἐστιν οἶκος Θεοῦ ζῶντος, πύλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας, οὐκ εἰσιν τινὲς κερμάτισται καθήμενοι, δεμένοι πληγῶν ἐκ τοῦ ἀπὸ Ἰησοῦ πεποιημένου φραγελλίου κ. τ. λ. In Joan. Ι.Χ. n. 16. Νῦν γὰρ κέκλεισται (ἡ ἐκκλησία) καὶ τὰ σκεύη τῆς ὀργῆς μετὰ τῶν σκεύων τοῦ ἐλέους νέμεται, καὶ τὰ ἄχυρα μετὰ τοῦ σίτου εἰσι, καὶ ἐν με τα γένη οἵ τε ἀποβλητοὶ καὶ οἱ ἐκλεκτοὶ ἔχθυες· ἀνοιγεῖ δὲ τὸν θησαυ τον αὐτοῦ ὁ κύριος κατὰ τὸν καιρὸν τῆς κρίσεως. Select. in Jerem. L. 25. Veni nune ad Jesum coelestem medicum. Intra ad hanc stationem medicinae ejus ecclesiam, vide ibi languentium jacere multitudinem. In Lev. Hom. VIII. n. 1. In ecclesia licet omnes intra unam fidem contineantur, atque uno baptismate diluantur, non tamen unus omnibus atque idem profectus est.... Hi quidem, qui per rationabilem scientiam vivunt,... paucorum, qui cum ipso Noe salvantur et proxima ei propinquitate junguntur, tenent figuram... Et ii sunt, qui in summo gradu positi sunt et In summitate arcae collocantur. Caeterorum multitudo irrationabilium animalium vel etiam bestiarum in inferioribus locis habetur et eorum maxime, quorum feritatis saevitiam nec fidei dulcedo mollivit. In Gen. Hom. IL B. 3. in Ez. Hom. I. n. 11.

2) Nos autem intelligimus, ut exprobras, ecclesiam dei, columbam nou felle amaram, non unguium laceratione violentam, parvulis quoque plumis exiguisque. Scimus etiam puteum aquae vivae fontemque signatum nulla haeretici gurgitis labe sordere, hortumque conclusum plenum deribus magnis pariter et parvulis, vilibus atque pretiosis. Octo quoque animas ex arca, sed inter quas et Cham fuerit et millia illa volucrum atque ferarum bina atque septena, munda pariter et immunda; fontes vero siccos et nebulas turbinibus excitatas haereticorum sterilitatem et insanarum vocum impetus arbitramur. Ad Symp. Epl. III. n. XXI.

3) Οὐδὲ ἐκ τελείων πᾶσα συνέστηκεν ἡ τοῦ Θεοῦ ἐκκλησία, ἀλλ ̓ ἔχει καὶ τοὺς ραστώνη συζῶντας, καὶ ἀνειμένον βίον ἀσπαζομένους, καὶ ἡδοναῖς Bouleverv aipoupévous. In Ps. XXXIX, 13.

4) In Ps. XXXIX, 13.

3) Ut ibi (in arca Noe) pardus et hoedi, lupus et agni, ita et hic justi et peccatores. Adv. Lucif. p. 302. P. IV. T. II. (Mart.) Ancillas eas animas appellare (possumus), quae adhuc corpori terraeque sunt deditae, vernaculos quoque, qui sunt quidem de ecclesia, et servos et ancallas, de quibus diximus, antecedunt, necdum tamen libertate donati sunt

Gregorius), Bernardus), vergleichen die Arche, worin Noe und seine Söhne und vielerlei reine und unreine Thiere gewesen), erinnern, daß man um der Sünder willen nicht außer der Kirche bleiben), noch weniger sie verlassen), ihr auch die Sünden nicht

nec nobilitate a domino

.

Plura in ecclesia armenta, quam homines, plures oves, quam servi, ancillae atque vernaculi. In Ecclesiast. II, 7. †) In catholica enim ecclesia, quae non in sola Africa, sicut pars Donati, sed per omnes gentes, sicut promissa est, dilatatur atque diffunditur, in universo mundo, sicut dicit Apostolus, fructificans et crescens, et boni sunt et mali. Epl. CCVIII. n. 6. Meminerit (ecclesia), sane in ipsis inimicis latere cives futuros, ne infructuosum vel apud ipsos putet, quod, donec perveniat ad confessos, portat infensos, sicut ex illorum numero etiam civitas dei habet secum, quamdiu peregrinatur in mundo, connexos communione sacramentorum, qui partim in occulto, partim in aperto sunt De correctione autem quorumdam etiam talium multo minus est desperandum, si apud apertissimos adversarios praedestinati amici latitant adhuc ignoti sibi. Civ. Dei I, 35. Propter torculariorum itaque significationem subjecta sunt pedibus ejus non solum vina, sed etiam vinacia, non solum oves et boves, id est sanctae animae fidelium vel in plebe vel in ministris, sed insuper et pecora voluptatis et volucres superbiae et pisces curiositatis, quae omnia genera peccatorum nunc bonis et sanctis mixta esse in ecclesiis videmus.. Operetur igitur in ecclesiis suis et a vinaciis vinum separet: nos demus operam, ut vinum simus et oves, aut boves, non vinacia (aut pecora campi aut pisces maris). In Ps. VIII, 13. in Ps. XXX. Enar. III. n. 6. in Ps. XXXVI. Serm. n. 19. Si boni sumus in ecclesia Christi, frumenta sumus, si mali sumus in ecclesia Christi, palea sumus, tamen ab area non recedimus. Tu qui vento tentationis foras volasti, quid es? Triticum non tollit ventus ex area. Ex eo ergo, ubi es, agnosce, quid es. In Ps. LXX. Serm. II. n. 12. Cf. Serm. CLXXXI. n. 3. Die Stellen, wo Auguftin äußert, nur die Heiligen seyen in der Kirche, wie de bapt. c. Donat. VI, 3. n. 5., hat er später zurückgenommen. Retract. II, 18. 1) In Evv. 1. II. Hom. XXXVIII. n. 7. 8.

2) In Cantic. Serm. XXV. n. 2.

3) Orig. in Gen. Hom. II. n. 3. Pacian. cit. Hier. cit. Aug. Faust. XII, 15.

4) Aug. in Ps. XXV. Enarr. n. 14.

5) Aug. Agnoscamus arcam, quae praefigurabat ecclesiam, simul illic munda animalia omnia, nec in ea nobiscum etiam immunda portari us

aufbürden dürfe'), da sie der Sünde nicht beistimmt2), vielmehr die Sünder befehren will '), die Zahl und Schwere der Sünden in ihr aber absichtlich von ihren Feinden übertrieben werden*), und daß die Ausschließung von der Kirche zu gefährlich sey 3).

Die Kirche hat die gefallene Natur in den Einzelnen, und die ihr entgegenstehende Welt immerfort und immer mehr zu überwältigen, das Nichtheilige in sich aufzunehmen, und das Aufgenommene

que in finem diluvii recusemus . . . Corvus tantum deseruit, et se ante tempus ab illius arcae communione separavit. Epl. CVIII. n. 20. Cum quisque profecerit in ecclesia, necesse est malos patiatur in ecclesia. Sed non eos cognoscit, qui talis est, quanquam multi mali murmurent adversus malos, quomodo facilius unus sanus fert duos aegrotos, quam duo aegroti se invicem singulos. Itaque hoc praecipimus fratres. Area est ecclesia hujus temporis. . . . Nemo ante tempus ventilationis deserat aream, quasi dum non vult pati peccatores, ne praeter aream inventus prius ab avibus colligatur, quam ingrediatur in horreum. In Ps. XXV. En. n. 5. Unit. eccl. c. XIV. n. 33. de fid. et opp. c. V. n. 7.

1) Aug. Nunc vos illud admoneo, ut aliquando ecclesiae catholicae maledicere desinatis (Manichaei), vituperando mores, quos et ipsa condemnat, et quos quotidie tanquam malos filios corrigere studet. Mor. eccl. cath. 1, 34. n. 76.

2) Aug. c. Crescon. IV, 26. n. 33. Mor. eccl. cath. I, 34. n. 76. 3) Amb. Omnes enim benignus illustrat (Christus), nec refutare levem, sed emendare vult, nec excludere durum ecclesia, sed mollire desiderat. De Resur. 1. II. n. 118.

4) Aug. Qui commemorando et exaggerando multorum in ecclesia peccata, quasi apud ipsos justi aut omnes aut plures sint, ab unius ecclesiae verae matris uberibus nos avertere atque abripere moliuntur. In Ps. X. En. n. 1.

5) Aug. Volebamus enim, si fieri possit, nullum malum remanere inter bonos; sed dictum est nobis: sinite crescere usque ad messem. Quare? Tales enim estis, qui falli possitis. Denique audi: ne forte dum vultis eradicare zizania, eradicetis sicut et triticum. Quid boni facitis? Nonne messem meam vestra diligentia vastabitis ? Venient messores, et exposuit, qui sunt messores: messores autem angeli sunt. Nos homines sumus, angeli messores sunt. Erimus et quidem et nos, si cursum perfecerimus, aequales angelis dei: sed modo, quando stomachamur contra malos, adhuc homines sumus. Et nos modo audire debemus: Quapropter, qui se putat stare, caveat, ne cadat. Serm. LXXIII, 4.

immer mehr mit ihrem Princip zu durchdringen. Das Material, welches die Kirche zu bearbeiten hat, ist von der Art, daß dessen vollkommene Ausgestaltung nicht in einem Augenblicke vor sich geht. Die Heiligung geht nur in einem dauernden Proceße in der Zeit vor sich, und so, daß Stillstand und Rückschritte statt finden nach der Schwäche des Menschen und der Macht des Bösen. Dieses Menschengeschlecht zur Heiligkeit zu führen, das ist ja die Aufgabe in dieser ganzen Zeit. Die Kirche ohne Sünder fordern, hieße das Aufhören der Erlösungsthätigkeit und der Zeit, hieße das Weltgericht fordern. Die Apostel verließen wegen des Judas nicht die Gesellschaft Jesu1), die Propheten wegen der Bösen nicht die Gemeinschaft des heil. Volkes 2). Noch einmal, die Kirche ist heilig in ihrem Grund, Princip, Zweck, in ihren Mitteln, aber nicht ganz in dem Gegenstand, Terminus ihrer Thätigkeit, ansonst dieselbe, wie schon gesagt, rein überflüßig wäre. Vollkommen ist nur Gott und Christus), und von Sünden frei ist der, welchen Gott durch eine ganz außerordentliche Gnade davon frei erhält. Anlangend die Sünden ihrer Vorsteher, so wolle man sich an Judas erinnern, und dessen inne bleiben, daß Christi Wahrheit und Gnade von der Subjectivität seiner Organe nothwendig unabhängig ist†),

1) Aug. Non enim propter malos boni deserendi, sed propter bonos mali tolerandi sunt, sicut toleraverunt prophetae contra quos tanta dicebant, nec communionem sacramentorum illius populi relinquebant, sicut ipse dominus nocentem Judam usque ad condignum ejus exitum toleravit . . . . . sicut toleraverunt apostoli eos, qui per invidiam, quod ipsius diaboli vitium est, Christum annuntiabant, sicut toleravit Cyprianus collegarum avaritiam, quam secundum apostolum appellat idololatriam. Epl. XCIII. ad Vincentium Rogatistam. n. 15.

.....

2) Tolerat Aaron multitudinem idolum exigentem et fabricantem et adorantem. Tolerat Moyses adversus deum tot millia murmurantia, et toties offendentia sanctum ejus. Tolerat David Saulem persecutorem suum ... Tolerat Samuel nefandos filios Heli . . . tolerat denique ipsum populum superbum contemptoremque etc. Epl. XLIII. n. 23. Tolerat do minus ipse Judam diabolum, furem et venditorem suum . . . tolerant apostoli Pseudoapostolos. ibd. n. 23.

3) Opt. Ipse (deus) solus est perfectio, et perfectus solus dei filius Christus. Caeteri omnes semiperfecti sumus. II. 20.

« PredošláPokračovať »