Obrázky na stránke
PDF
ePub

und das ganze Menschengeschlecht aller Orten und Zeiten ist, Alle in dieselbe eingehen sollen und können; auch in wiefern sie aufwärts alle Frommen') in sich begreift, eine neue Offenbarung und Herstellung des Ursprünglichen2) ist, und alles Heilige auf Erden und im Himmel, die nicht gefallene Geisterwelt und die hergestellte Menschenwelt, begreift 3).

1. Alle sollen in die Kirche Christi eingehen 1) nach dem erklärten Willen Chrifti: „Gehet hin und machet alle Völker zu Jünger, indem ihr sie taufet auf den Namen des Vaters, des

+) Cyr. Καθολικὴ καλεῖται διὰ τὸ κατὰ πάσης εἶναι τῆς οἰκουμένης . . . καὶ τὸ διδάσκειν καθολικῶς καὶ ἀνελλείπτως ἅπαντα τὰ εἰς γνῶσιν ἀνθρώπων ἐλθεῖν ὀφείλοντα δόγματα, καὶ διὰ τὸ πᾶν γένος ἀνθρώπων εἰς εὐσέβειαν ὑποτάσσειν .. ... καὶ τὸ καθολικῶς ἰατρεύειν μὲν καὶ θεραπεύειν ἅπαν τὸ τῶν ἁμαρτιῶν εἶδος ... κεκτῆσθαι δὲ ἐν ὄντι πᾶσαν ἰδέαν ὀνομαζομένης ἀρετῆς ἐν ἔργοις καὶ λόγοις καὶ πνευματικοῖς παντοίοις. Cat. XVIII. n. 23. Pacian. Catholicus, ubi unum, vel ut doctiores putant, obedientia omnium nuncupatur mandatorum, scilicet dei. Ad Sympron. Epl. I. n. IV. Optat. Catholicam facit (ecclesiam) simplex et verus intellectus in lege, singulare ac verissimum sacramentum, et unitas animorum. I. n. XII. Die Rogatia, ner, eine Fraction der Donatisten, verstanden unter der Katholizität nur die Vollständigkeit der Lehre und Sakramente. Aug. Epl. CXIII. ad Vincent. Rogat. n. 23.

1) Aug. Quae ab ipso Abel usque ad eos, qui nascituri sunt usque ad finem et credituri in Christum, totus populus sanctorum. In Ps. XCII. Eus. Ἦν δὲ ὁ τῶν πρὸ Μωσέως Θεοφιλῶν ἀνδρῶν βίος ὁ κατὰ τὸ τοῦ χρι στοῦ εὐαγγέλιον, καθ' όν διατρέψαι μνημονεύονται οἱ ἀμφὶ τὸν ̓Αβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ, Μελχισεδέκ τε καὶ Ἰὼβ καὶ πόλυ τούτων πρότεροι οἱ αμφί Νῶς καί Σὴμ καὶ Ιαφέθ, Ενώχ τε καὶ ὅσοι ἄλλοι τούτοις γεγόνασι παραπλήσιοι· δίκαιοι γοῦν οἶδε πάντες καὶ εὐσεβεῖς καὶ θεοφιλεῖς· εἰ καὶ τινὲς ἕτεροι μαρτυρηθέντες τῆς μὲν κατὰ Μωσέα νομοθεσίας πάμπαν ὑπῆρχον ἀλα λότριοι· προλαβόντες δὲ τὸν κατὰ Μωσέα τρόπον ἡμὶν ὁμοίως τῇ κατὰ εὐαγ γέλιον φιλοσοφία διελάμψαν. Ad Steph. qu. VII. n. 4. (Μai. Ι.)

2) Epiph. Απ' ἀρχῆς οὖσα κατ ̓ ὕστερον πάλιν ἀποκαλυφθεῖσα. Haer. I. n. 5. 3hr Glaube ist nur der Glaube des Adam, Noe in weiterer Gntfaltung. Ibid.

3) Eph. I. Col. I. Heb. XIII. Aug. Templum ergo dei hoc est totius summae trinitatis sancta est ecclesia, scilicet universa et in coelo et in terra. Enchirid. LVI.

Schnes und des heiligen Geistes, indem ihr dieselben lehret Alles zu halten, was immer ich euch geboten habe." (Matth. XXVIII, 19.) Verkündiget das Evangelium einer jeglichen Creatur; wer glaubt und getauft wird, wird selig werden, wer nicht glaubt, wird verdammt werden.“ (Marc. XVI, 16.) Aehnlich äußert er sich an andern Stellen 1). 2) Nach der Lehre und That der Apostel, welche tem Auftrage Christi gemäß allen Völkern das Christenthum verfündigten). 3) Nach dem allgemeinen Bedürfnisse des Heils, welches allein im Christenthum und der Kirche dargeboten ist3). Alle können in die Kirche eingehen, 1) weil sie nach Christi Billen sollen, 2) weil ihr Inhalt, Wahrheit und Gnade; ibre Abficht, Herstellung und Entwickelung der Menschheit ist; weil sie den Menschen als solchen, finnlichen nämlich und vernünftigen, angeht, die Forderungen seiner Schwachheit und zugleich wiederum seiner Vernünftigkeit und Freiheit befriedigt, seiner Niederkeit sich accommodirt, um ihn zu seiner Höhe zu bringen, seine Wirklichfeit ergreift, um ihn zu seinem Begriffe zu erheben.

-

Sinnbildlich ist die Katholizität der Kirche ausgedrückt, wo diese oder das Christenthum als ein die Erde überdeckender Baum, ein Alles ergreifender Sauerteig, als Himmelreich, als großes Haus (11 Tim. II, 20.), Haus, Fülle Gottes*), Vereinigung der Creatur), die Apostel als Salz der Erde, Licht der Welt bezeichnet werden. Insinuirt war diese Katholizität durch die in hebräischer, griechischer und römischer Sprache verfaßte Kreuzesinschrift ®), durch das Sprachenwunder am Pfingstfeste †),

1) Luc. XXIV, 47. Et praedicari in nomine ejus poenitentiam et remissionem peccatorum in omnes gentes, incipientes ab Jerosolyma. Act. 1, 8. Et eritis mihi testes in Jerusalem, et in omni Judaea, et Samaria et usque ad ultimum terrae. Cf. Act. IX, 15. Vade, quoniam vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israel. (cfr. XIII, 47. XXII. 14. 15. 21. XXIII. XXVI, 16—18) 2) Mare. XVI. 20. Illi autem profecti praedicaverunt ubique.

3) Act. IV, 12. Non est in alio aliquo salus.

4) Ephes. I, 23. Quae (ecclesia) est corpus ipsius, plenitudo ejus, qui omnia in omnibus adimpletur.

5) Eph. II, 12 sq. III, 6. Col. I, 19 sq.

6) Joan. XIX, 20. Aug. in Joan. Tract. CXVII. n. 4. 5.

das von Petrus in der Ekstase gesehene Tuch mit allen Thiergattungen ').

II. Die Kirche hat sich allzeit als katholische gewußt; man sehe ihre Glaubenssymbole 2), Liturgien 3), die Bekenntnisse, wie der Martyrer'), die eben für sie bluteten ), so der Concilien†),

†) Act. II. Iren. Quem (spiritum) et descendisse Lucas ait post ascensum domini super discipulos in Pentecoste, habentem potestatem omnium gentium ad introitum vitae et ad apertionem novi testamenti : unde et omnibus linguis conspirantes hymnum dicebant deo, spiritu ad unitatem redigente distantes tribus et primitias omnium gentium offerente patri. adv. Haer. III, 17. n. 2. Aug. Civ. Dei XVIII, 49.

1) Act. X. Aug. Praefigurabat dominus ecclesiam, quod omnes gentes erat transvoratura, et in corpus suum conversura: et ait Petro: macta et manduca ecclesia (hoc est Petre, quia super hanc petram aedificabo ecclesiam meam), macta et manduca. Prius macta et sic manduca. Occide, quod sunt, et fac, quod es. In Psalm. XXX. Ennar. III. n. 3. Omnes enim (bestiae) erant in arca, omnes in disco, omnes mactat et manducat Petrus; quia Petrus petra, petra ecclesia; quid est mactare et manducare, occidere in eis, quod erant et in sua viscera assumere, dissecasti pagano sacrilegia, occidisti quod erat, dato sacramento Christi incorporasti ecclesiae, manducasti. In Ps. CIII. Serm. III. n. 2.

2) Symb. Apl. Πιστεύω τὴν ἁγίαν ἐκκλησίαν καθολικήν. Symb. Nic. Πιστεύομεν εἰς μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν. Cf. Symb. expos. in Cyr. Cat. XVIII. n. 26.

3) Const. Apl. Ὑπὲρ τῆς ἁγίας καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας δεηθῶμεν. Theod. Μία μὲν οὖν ἐστι κατὰ πᾶσαν γῆν καὶ θάλασσαν ἐκκλη σία· διὸ προςευχόμενοι λέγομεν· ὑπὲρ ἁγίας καὶ μόνης καθολικῆς ἐκκλησίας τῆς ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης. In Ps. XLVII, 4.

4) Fructuos. († 259) In mente me habere necesse est ecclesiam catholicam, ab Oriente usque in Occidentem diffusam. Act. n. III. (citirt bei Aug. Serm. CCLXXIII. n. 2.) Polemon der Neokoros verhört die Martyrer: Quis vocaris? Pionius ait: Christianus. Cujus ecclesiae ? Pionius ait: catholicae . . . . Quae diceris? Illa respondit: Theodora et christiana. Polemon: Si christiana es, cujus ecclesiae? at illa: catholicae. Eben so zu Asclepiades, wie er heiße? Antwort: Christianus. Polemon: Cujus ecclesiae ? Asclepiades: catholicae. Pass. S. Pion. n. IX.

3) Act. S. Saturnin. (303) Ecclesia sancta una et vera catholica, ex qua Martyres profecti sunt, et a quibus divina testamenta servata sunt. n. 20. (in Baluz. Miscell. I. II. p. 303.)

der ältesten Particularkirchen, z. B. der Kirche von Smyrna1), und der Väter, z. B. Ignatius (Smyrn. n. 8.), Jrenäus, Cyprian, Methodius (Symeon et Anna n. XIII.), Dionys von Alexandrien (Epl. XI. ad Hermammonem in Galland. T. III.), Eusebius), Laz ctantius, Cyrillus von Jerusalem'), die apostolischen Constitutionen*), Pacian3), Augustin®).

Als katholische Kirche wollten gelten die Häretifer 7), dasselbe

4) C. Antioch. in Epl. Syn. (ap. Eus. H. E. VII, 30.) C. Eliberit. c. XVI. XXII. C. Arel. Epl. ad Sylvest. C. Nic. c. VIII. C. CP. c. VII. C. Sard. Εἰ τις ἐπίσκοπος βίαν ὑπομείνας ἀδίκως ἐκβλήθη ἡ διὰ τὴν ἐπιστήμεν, ἡ διὰ τὴν ὁμολογίαν της καθολικῆς ἐκκλησίας, ἢ διὰ τὴν τῆς ἀληθείας ἀδικίαν κ. τ. λ. c. XVII.

1) Δοξάζει (ο Πολύκαρπος) τὸν Θεὸν καὶ πατέρα, καὶ εὐλογεῖ τὸν κύριον ἡμῶν, καὶ κυβερνήτην τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν καὶ ποίμενα τῆς κατὰ οἰκουμένην καθολικῆς ἐκκλησίας. Epl. de Martyr. S. Polyc. n. ΧΙΧ. Ἡ ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἡ παροικούσα. Σμύρναν τῇ παροικούσῃ ἐν Φιλομηλίῳ· καὶ πάσαις ταῖς κατὰ πάντα τόπον τῆς ἁγίας καθολικῆς ἐκκλησίας παροικίαις. Ibid. init.

2) Τὴν γὰρ τοῦ Θεοῦ πόλιν, δηλαδὴ τὴν κατὰ Θεὸν πολιτείαν καὶ τὸ θεοσεξες πολίτευμα, καθ' ὅλης τῆς ἀνθρώπων οἰκουμένης μόνος αὐτὸς γεννηθείς ἐν αὐτῇ ἱδρύσατο καὶ κατεπήξατο διὰ τῆς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ πάσῃ χώρα καὶ πόλει συνεστώσις αὐτοῦ καθολικῆς ἐκκλησίας. In Psalm. LXXXVI, 4.

3) Μὴ ἁπλῶς ἐξέταξε, ποῦ τὸ κυριακὸν ἐστι (καὶ γὰρ αἱ λοιπαὶ τῶν ἀσεβῶν κυριακὰ τὰ ἑαυτῶν σπήλαια καλεῖν ἐπιχειροῦσι) μηδὲ ποῦ ἐστιν ἁπλῶς ἡ ἐκκλησία, ἀλλὰ ποῦ ἐστιν ἡ καθολικὴ ἐκκλησία· τοῦτο γὰρ ἰδικὸν ὄνομα τυγχάνει τῆς ἁγίας ταύτης καὶ μητρὸς ἡμῶν ἁπάντων. Cat. XVIII. n. 26. 4) Θεοῦ φυτεία ἡ καθολικὴ ἐκκλησία, καὶ ἀμπελὼν αὐτοῦ ἔκλεκτος, οἱ πεπιστευκότες εἰς τὴν ἀπλάνη θεοσέβειαν αὐτοῦ. Ι, 1.

3) Christianus mihi nomen, catholicus vero cognomen. Ad Sympron. Epl. I. (de catholico nomine) n. 1V.

6) Nos catholici christiani. De Natura boni. c. II. Tenenda est nobis christiana religio et ejus ecclesiae communicatio, quae catholica est et catholica nominatur, non solum a suis, verum etiam ab omnibus inimicis. Velint, nolint enim ipsi haeretici et schismatum alumni, quando non cum suis, sed extraneis loquuntur, catholicam nihil aliud quam catholicam vocant. Non possunt enim intelligi, nisi hoc eam nomine discernant, quo ab universo orbe nuncupatur. Ver. Relig. XII. n. 12.

7) Aug. Cum sint haereses plures atque omnes se catholicos velint Alee's Dogmatif. 1. Dritte Xust.

7

Prädicat wollten auch die Reformatoren ') nicht schwinden lassen, da sie sonst mit den auch von ihnen beibehaltenen ältern Glaubenss bekenntnissen, dem Apostolischen, Nicänischen und Athanasianischen, fich in einen förmlichen Widerspruch gesezt und, bei dem Volfe Anstoß gefunden hätten, das, eben ohne es zu wissen, vom Alten zum Neuen berübergeführt werden sollte.

I.

Katholizität des Raumes.

1) Die Kirche hat als katholische im Raume sich sofort ent wickelt, da die Apostel nach dem Befehle Christi, von Jerusalem und den Juden anhebend), alle Welt in den Glauben und die Kirche Christi einweihten).

videre. Util. cred. c. VII. n. 19. Ad quod (catholicum nomen) omnes ambiunt. Ibid. Die katholische Kirche prätentirten zu seyn die Paulizia, ner (Phot. c. Manich. I, 19.).

1) Conf. Helv. I. c. XVII. Oportet omnino semper fuisse, nunc esse et ad finem usque saeculi futuram esse ecclesiam, id est, e mundo evocatum vel collectum coetum fidelium. . . Et cum semper unus modo sit deus, unus mediator dei et hominum Jesus Messias, unus item gregis universi pastor, unum hujus corporis caput, unus denique spiritus, una salus, una fides, unum testamentum vel foedus, necessario consequitur, unam duntaxat esse ecclesiam, quam propterea catholicam nuncupamus, quod sit universalis et diffundatur per omnes mundi partes, et ad omnia se tempora extendat, nullis vel locis inclusa vel temporibus. Damnamus ergo Donatistas, qui ecclesiam in nescio quos Africae coarctabant angulos. Nec romanensem approbamus clerum, qui solam prope Romanam ecclesiam venditant pro catholica. Conf. Scotic. c. XVI. Quae ecclesia est catholica, id est universalis, quia electos omnium saeculorum, regnorum, nationum et linguarum continet. Conf. Belgic. c. XXVII. Credimus et confitemur unicam ecclesiam catholicam seu universalem .... Conf. Bohemica Art. VIII. Etiamnum credere et confiteri oportere docent, ecclesiam sanctam catholicam quoad praesentem statum collectum in mundo esse Christianos omnes etc.

2) Matth. X, 6. XV, 24. Luc. XXIV, 47. Act. I, 8. cfr. 14. V, 12. VIII, 1. Nach einer alten Tradition, welche Apollonius (adv. Montanist. ap. Eus. V, 18.) anführt, follten die Apostel vor zwölf Jahren nicht von Jerusalem weggehen. So heißt es auch im xzovquz Petri. Cfr. Pearson. de success. Rom. Pontific. diss. I. c. VII. 4. Opp. posthum. p. 62.

« PredošláPokračovať »