Obrázky na stránke
PDF
ePub

stellt1), der hat so seine persönliche Besonderung aufs klarste kund gegeben.

2) Der von den Aposteln als schlechthin seiend 2), als bei dem Vater seiend 3), von ihm ausgegangen und in die Welt gesandt *) bezeichnet wird, welcher von dem Vater in relativer Unterschiedlichkeit und Gegensäglichkeit besondert wird, der, welcher als Schöpfer, Erhalter, Erlöser, Vollender, Nichter bezeichnet wird, dem muß offenbar wahre Subsistenz und Persönlichkeit zugelegt werden.

3) So erhellt auch die Persönlichkeit des Sohnes aus allen alttestamentlichen Stellen, welche uns in Gott eine Pluralität erkennen lassen (S. oben S. 104 ff.). Eben so aus jenen, welche den Meffias als wirkliche von dem Vater unterschiedene Person darstellen *).

4) Die Kirche hat an den Sohn allzeit als in wirklichster Subftantialität und Persönlichkeit eristirenden geglaubt. In all ihren

V, 31. Si ego testimonium perhibeo de me ipso, testimonium meum non est verum. 32. alius est, qui testimonium perhibet. 17 sq. III, 17. VI, 27 sq. VIII, 16 sq. X, 15 sq.

1) Ps. II, 7 sq. Matth. 111, 17. XVII, 6. Joan. XII, 28.

2) Joan. I, 1. In principio erat verbum. I Joan. I, 1. quod fuit ab initio.

.....

3) Joan. I, 1. Verbum erat apud Deum. 2. hoc in principio erat apud Deum. 18. Unigenitus filius, qui est in sinu patris. I Joan, I, 2. Et vita manifestata est . . . et annuntiamus vitam aeternam, quae erat apud patrem et apparuit nobis. Greg. Nyss. iva μǹ Soxwμev TÒY υἱὸν εἶναι ποτέ, ὅτε ἀφανὴς ἦν, ἐν τῷ πατρὶ κρυπτόμενος, καὶ ἵνα μὴ προφορικὸν λόγον καὶ ἐνδιάθετον υπολαμβάνωμεν. τὸ γὰρ τοῦτον λόγον ἐν τινι εἶναι χρὴ ἔννοια ἢ ἐν γράμματι καθ ̓ ἑαυτὸν ὑπόστασιν οὐκ ἔχοντα, διὰ ταῦτα εἴρηκε καὶ ὁ Ἰωάννης· καὶ ὁ λόγος ἦν οὐκ ἐν τῷ θεῷ, ἀλλὰ πρὸς τὸν θεόν, ἰδίαν ὑπόστασιν ἐπιγράφων τῷ λόγῳ ἐκ πατρικῆς οὐσίας ὑφεστῶσαν. or. adv. Ar. et Sabell. in Maj. Coll. VIII, II. p. 7.

4) Joan. III, 17. Non enim misit Deus filium suum in mundum, ut judicet mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum. 34. Rom. VIII, 3. Deus filium suum mittens in similitudinem carnis peccati. Gal. IV, 4. Ubi venit plenitudo temporis, misit Deus filium suum factum ex muliere.

5) Ps. II. Ego hodie genui te. Ps. XLV. Unxit te Deus, Deus tuus. Ps. CX. Sede a dextris meis etc.

Symbolen und Ritualien ist dieser Glaube ausgeprägt, die ältesten Väter bekennen und vertheidigen diesen Glauben gegen den Unitarismus ihrer Zeit ').

5) 1) Der Sohn ist dem Vater gleich, also Person3) und nicht dieselbige Person mit ihm. 2) Nur wenn der Sohn wahrhaft subfiftirt, ist auch der Vater ein wahrhaftiger. Wer die Subsistenz des Sohnes läugnet, läugnet auch die des Vaters, und das Leben und die Selbstheit Gottes. 3) Ohne diese wahrhafte Persönlichkeit des Sohnes wäre auch dessen Genugthuung und so unsere Erlösung durch dieselbe nicht denkbar.

§. 3. Gottheit des Sohnes.

1) Der Sohn hat sich bekannt und bezeigt als machtvollkommenen Herrn der Natur 3) und der Menschen *), des Himmels und

1) Method. οὐκ εἶπεν, ὅτι ἐγὼ καὶ πατὴρ ἐν εἰμὶ, ἀλλ ̓ ἣν ἐσμέν. τὸ γάρ ἐσμεν οὐκ ἀφ' ἑνὸς λέγεται, ἀλλ ̓ ἐπὶ δύο πρόσωπα ἔδειξεν, δύναμιν δὲ μίαν. adv. Noët. n. VII. Tert. Pater et filius duo, et hoc non ex separatione substantiae, sed ex dispositione, cum individuum et inseparatum filium a patre pronunciamus. Prax. XIX. Numerum sine divisione patiuntur. c. II. Melet. (Antioch.) ότι λόγος ἐστι τε καὶ λέγεται υἱὸς, οὐ μὴν φωνὴ τοῦ πατρὸς, οὐδὲ ῥῆμα νοεῖται, ὑφέστηκε γὰρ καθ ̓ ἑαυτὸν καὶ ἐνεργεῖ. or. ad Antioch. (Galland. V, 101.) Orig. Cels. I, 2. VIII, 12. Joan. T. II. n. 2. VI. n. 22. Novat. trin. XXVII. Eus. D. E. IV, 3. 2) Cfr. Chrys. εἰπὲ γάρ μοι, ἡ μορφὴ τοῦ δούλου ἐνεργεία δούλου ἐστὶν, ἢ φύσις δούλου; πάντως δέ που φύσις, ἐρεῖς, δούλου. οὐκοῦν καὶ ἡ μορφὴ τοῦ Θεοῦ φύσις, οὐκ ἄρα ἐνεργεία. Ἰδοὺ καὶ ὁ Μάρκελλος ὁ Γαλάτης, καὶ Σωφρόνιος, καὶ Φωτεινὸς κατέπεσον. In Phil. Hom. VI. n. 1. 3) Joan. V, 17. Pater meus jusque modo operatur, et ego operor. Matth. VIII, 3. Volo mundare, et confestim mundata est lepra ejus (cf. Gen. I, 3. Ps. XXXIII, 6.). 13. vade et sicut credidisti fiat tibi, et sanatus est puer in illa hora. IX, 6. 22. 25. 29. Joan. IV, 50. V, 8. VI, 5 sqq. IX, 7 sqq. etc. Auch Andern gab er die Macht in seinem Namen. Matth. X, 1.7. Marc. XVI, 17. Luc. X, 17. Joan. XIV, 12. Act. III, 6. 12. 16. IX, 34. XVI, 18.

4) Joan. XVII, 2.

Dedisti ei potestatem omnis carnis, ut omne, quod dedisti ei, det eis vitam aeternam. V, 21. Sicut enim pater suscitat mortuos et vivificat, sic et filius, quos vult, vivificat. 22. Neque

der Geister 1), als Weltgesetzgeber und König 2), Sündenerlasser 3), Herzensdurchforscher *), Lebensspender ), Todtenerwecker ®), Weltrichter 7), Seligmacher *), als die Wahrheit†), Licht††) und Leenim pater judicat quemquam, sed omne judicium dedit filio sq. Matth. XXVIII, 18-20.

1) Matth. VII, 21. Non omnis, qui dicit mihi domine, domine, intrabit in regnum coelorum . . . 23. Et tunc confitebor illis, quia nunquam novi vos, discedite a me, qui operamini iniquitatem. XVI, 19. Tibi dabo claves regni coelorum. XVIII, 18. quaecunque alligaveris in terra, erunt ligata et in coelis. 27. filius enim hominis venturus est in gloria patris sui cum angelis suis. 31. cum autem venerit filius hominis in majestate sua, et omnes angeli cum eo. XXVI, 64. Luc. I. II. XXII, 43. Joan. I, 51. XX, 12.

2) Matth. V. VI. VII. XI, 29. 30. XV, 18. XVIII, 19. XXV, 34. 40. Joan. VIII, 36. XIV, 13. 21. XV, 12. XX, 23.

3) Matth. IX, 2. Confide fili, remittuntur tibi peccata tua. 6. Ut autem sciatis, quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, tunc ait paralytico: Surge, tolle lectum tuum. Luc. V, 18-24. VII, 48. Joan. XIV, 19. in seinem Namen Sündenverzeihung Luc. XXIV, 47. und durch seine Kraft Joan. XX, 23.

4) Joan. I, 47-80. IV, 17. 18. VI, 15. 72. XVI, 19. 32. Apoc. II, 23. Ego sum scrutans renes et corda, et dabo unicuique vestrum secundum opera sua.

5) Joan. IV, 13. Qui biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum. 14. sed aqua, quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam. V, 21. Sicut enim pater suscitat mortuos et vivificat, sic et filius, quos vult, vivificat. 40. et non vultis venire ad me, ut vitam habeatis. VI, 47. 52. 58. X, 18. 28.

6) Joan. V, 21. 25. Venit hora et nunc est, quando mortui audient vocem filii Dei, et qui audierint, vivent. 28. 29. VI, 39. Haec est autem voluntas ejus, qui misit me, patris, ut omne quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem illud in novissimo die. 40. Haec est autem voluntas patris mei, qui misit me, ut omnis qui videt filium, et credit in eum, habeat vitam aeternam, et ego resuscitabo eum in novissimo die. XI, 25. So ist der Sohn auch Seiner felbft Erwecker Joan. II, 19. X, 18.

7) Joan. V, 22. Neque enim pater judicat quemquam, sed omne judicium dedit filio. 27. Matth. VII, 21 sq. X. 23. XXV, 31 sq. Apoc. I, 18.

8) Joan. X, 28. Et ego vitam aeternam do eis, et non peribunt in aeternam. VI, 39. 40. Matth. VII, 21 sq.

ben1), als ewigen 2), allgegenwärtigen 3), allwissenden *), dem Vater vollkommen gleichen 3), in Daseyn und Wesen absolut Einen®) Sohn, so daß ihm dieselbe Ehre wie dem Vater'), dasselbe Vers

†) Joan. XIV. 6. Ego sum via et veritas et vita. Marc. XIII, 1. Coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt.

††) Joan. VIII, 12. Ego sum lux mundi.

1) Joan. V, 26. Sicut enim pater habet vitam in semetipso, sic dedit et filio habere vitam et semetipso. VI, 35. ego sum panis vitae, (48.) 47. qui credit in me, habet vitam aeternam. 51. Ego sum panis vivus, qui de coelo descendi. XIV, 6.

2) Joan. VIII, 58. Antequam Abraham fieret, ego sum. XVII, 5. Et nunc clarifica me, tu pater, apud temetipsum, claritate, quam habui, priusquam mundus esset, apud te. Vgl. III, 13. VI, 63. Apoc. I, 17. 18. 3u Joan. XVII, 5. bemerkt Novatian: Deus est igitur, quoniam ante mundum fuit, et gloriam ante mundum tenuit. Nec praedestinatio ista dicatur, quoniam nec posita est, aut addant hoc, qui hoc putant. Sed vae est adjicientibus, quomodo et detrahentibus positum. Non potest ergo dici, quod non potest adjici. Sublata ergo praedestinatione, quae non est posita, in substantia fuit Christus ante mundi institutionem. De Trinit. c. XVI.

3) Joan. III, 13. Nemo ascendit in coelum, nisi qui descendit de coelo, filius hominis, qui est (ó ☎v) in coelo.

4) Matth. XI, 27. Omnia mihi tradita sunt a patre meo. Et nemo novit filium nisi pater, neque patrem quis novit nisi filius, et cui voluerit filius revelare. Joan. III, 11-13. VI, 46. X, 15.

[ocr errors]

B) Joan. V, 17. Pater meus usque modo operatur et ego operor. 19. Quaecunque enim ille fecerit, haec et filius similiter facit. 21. Sicut enim pater suscitat mortuos et vivificat, sic et filius, quos vult, vivificat. 26. Sicut enim pater habet vitam in semetipso, sic dedit et filio habere vitam in semetipso. X, 28. Ego vitam aeternam do eis, et non peribunt in aeternum, et non rapiet eas quisquam de manu mea. 29. Pater meus, quod (ő;) dedit mihi, majus (μeiŝov) omnibus est, et nemo potest rapere de manu patris mei. 30. ego et pater unum sumus. XIV, 7. Si cognovissetis me, et patrem meum utique cognovissetis, et amodo cognoscetis eum et vidistis eum sq.

6) Joan. X, 30. Ego et pater unum sumus. 28. Si mihi non vultis credere, operibus credite, ut cognoscatis et credatis, quia Pater in me est, et ego in patre. XIV, 10. Non creditis, quia ego in patre et pater in me est.

7) Joan. V, 23. Ut omnes honorificent filium, sicut honorificant patrem.

trauen 1), derselbe Glaube 2) gebührt, er gleich dem Vater im Gebete anzurufen ist 3). Auch hat er alttestamentliche von Jehovah redende Weissagungen von sich gedeutet, so sich als Jehovah den Herrn und Gott Israels erklärt *).

2) Die von dem eingefleischten Sohne Gottes zur Verkündigung seiner Lehre und Bezeugung seiner Person bestellten Jünger, die allein von Allen gehört werden sollen, lehren alle mit der höchsten Einmüthigkeit) und Bestimmtheit, wie Johannes, so Paulus, so alle Uebrigen, daß er der Schöpfer *), Erhalter †), Herrscher††),

1) Joan. XIV, 1. Non turbetur cor vestrum, credite in Deum, et in me credite. III, 15. Ut omnis, qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. XVI, 53. Haec locutus sum vobis, ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram habebitis, sed confidite; ego vici mundum.

2) Joan. VI, 29. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum, quem misit ille. 40. 47. Amen, Amen, dico vobis: qui credit in me, habet vitam aeternam. Act. XXVI, 18. Ut convertantur a tenebris ad lucem, et de potestate Satanae ad Deum, ut accipiant remissionem peccatorum, et sortem inter sanctos per fidem, quae est in me.

3) Joan. XIV, 13. Quodcunque petieritis patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur pater in filio. 14. Si quid petieritis me in nomine meo, hoc faciam. IX, 35. Tu credis in filium Dei. 38. At ille ait, credo Domine. Et procidens adoravit eum.

4) Jes. XXXV, 4. Deus ipse veniet et salvabit vos. 5. Tunc aperientur oculi coecorum et aures surdorum patebunt. Tunc saliet sicut cervus claudus, et aperta erit lingua mutorum. Von Chrifto auf fich gedeutet Matth. XI, 5. Mal. III, 1. Ecce ego mitto angelum meum et praeparabit viam ante faciem meam, zeigt Chriftus Johannes den Täufer, seinen Wegebereiter, erfüllt fich so als N, welcher also von fich vorherverkündet hatte. Matth. XI, 10. Hic enim est, de quo scriptum est, ecce ego mitto angelum meum.

5) Julian behauptete, kein Apostel habe Chriftum als Gott bezeichnet, ausgenommen Johannes, welcher gesehen, wie daß diese Meinung schon überhand genommen habe, und daß sogar Pauli und Petri Grabmäler schon verehrt wurden. ap. Cyr. c. Jul. 1. X.

6) Joan. I, 3. Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil, quod factum est. 10. Col. I, 16. Quoniam in ipso condita sunt universa in coelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates, omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Heb. 1, 2. per quem fecit et saecula. 10. I Cor. VIII, 6.

« PredošláPokračovať »