oder minder absichtlich nähert. Auf das Bestimmteste bekennen. sich zu diesem Glauben Tertullian'), Cyprian †) in dem Schrei

...

sed et Job non sine spiritu sancto maledicebat diem nativitatis suae dicens (III, 3.): maledicta dies, in qua natus sum . . . Quodsi tibi non videtur, haec Job prophetico et divino spiritu loqui, ex his considera, quae sequuntur; addidit enim (8.): sed maledicant eum, qui maledixit illum diem, in quo magnum cetum interempturus est. Vides ergo: quomodo in spiritu sancto praedixit de magno ceto, quem interfecturus est dominus. Quodsi placet audire, quid etiam alii sancti de ista nativitate senserint, audi David dicentem: in iniquitatibus, inquit, conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea, ostendens, quod quaecunque anima in carne nascitur, iniquitatis et peccati sorde polluitur, et propterea dictum esse illud, quod jam superius notavimus (Job XVI, 14.), quia nemo mundus a sorde, nec si unius dei sit vita ejus. Addi etiam illud potest, ut requiratur, quid causae sit, cum baptisma ecclesiae pro remissione peccatorum detur, secundum ecclesiae observantiam etiam parvulis baptismum dari, cum utique, si nihil esset in parvulis, quod ad remissionem deberet et indulgentiam pertinere, gratia baptismi superflua videretur. In Lev. Hom. VIII. n. 3. Hoc ipso, quod in vulva matris est positus, et quod materiam corporis ab origine paterni seminis sumit, in patre et matre contaminatus est. . . Omnis ergo homo in patre et matre pollutus est. in Lev. Hom. XII. n. 4. Cf. in Jer. Hom. XI. n. 5. 6. Tanta enim et tam admirabilis in nos misericordiae dei bonitas est, ut per quem in Adae offensa generositatem primae et beatae illius creationis amisimus, per eum rursum id, quod amisimus, obtineamus. in Job. ap. Huet. Orig. T. II. p. 500. Magis simpliciter accipiendum videtur, similitudo praevaricationis Adae absque aliqua discussione recipienda, ut hoc sermone omnes, qui ex Adam praevaricatore nati sunt, indicari videantur, et habere in semetipsis similitudinem praevaricationis ejus non solum ex semine, sed ex institutione susceptam. in Rom. comm. LV. n. 1. 1) Per quem (angelum malitiae) homo a primordio circumventus, ut praeceptum dei excederet, et propterea in mortem datus, exinde totum genus de suo semine infectum, suae etiam damnationis traducem fecit. Testim. anim. c. III. Evam te esse nescis? Vivit sententia dei super sexum istum (der Frauen) in hoc saeculo, vivat et reatus necesse est. Tu es diaboli janua, tu es arboris illius resignatrix. Cult. foem. c. I. Omnis anima eousque in Adam censetur, donec in Christo recenseatur, tamdiu immunda, quamdiu recenseatur. Peccatrix autem, quia immunda, recipiens ignominiam ex carnis societate. de anim. XL. cf. XVI. XLI. Poen. IJ. adv. Marc. II, 11.

ben, welches er im Namen von sechs und sechszig in Carthago versammelten Bischöfen an Fidus richtete; eben so Methodius 1), Athanafius 2), Hilarius 3), Eusebius von Cäsarea *), Marius

+) Prohiberi non debet infans (a baptismo), qui recens natus nihil peccavit, nisi quod secundum Adam carnaliter natus contagium mortis antiquae prima nativitate contraxit, qui ad remissionem peccatorum accipiendam hoc ipso facilius accedit, quod illi remittuntur non propria, sed aliena peccata. Epl. LIX. ad Fidum. Cum dominus adveniens sanasset illa, quae Adam portaverat vulnera, et venena serpentis antiqua curasset, legem dedit sano et praecepit, ne ultra peccaret. de Op. et Eleem. init.

1) Ο γὰρ γηγενὴς ἡμῶν προπάτωρ καὶ τὴν ἐν παραδείσῳ τρυφὴν καὶ διαγωγὴν τιμηθεὶς τὴν θείαν καὶ σωτήριόν σου ἐκφαυλίσας ἐντολὴν ἀποδό αιμος ζωηρού χώρου ἐκρίθη, καὶ τὸ πᾶν αὐτοῦ σπέρμα ἀκιδνότατον κατα έστησε τοῖς νόμοις μοσχεύμασι τῆς ἁμαρτίας συμφυράσας. Simeon et Ann.

n. VIII.

2) Πρωτότοκος λέγεται (ὁ λόγος) καὶ ἐστιν ἡμῶν, ἐπειδὴ πάντων τῶν ἀνθρώπων ἀπολλυμένων κατὰ τὴν παράβασιν τοῦ Ἀδὰμ πρώτη τῶν ἄλλων ἐσώθη καὶ ἐλευθερώθη ἡ ἐκείνου σὰρξ, ὡς αὐτοῦ λόγου σῶμα γενομένη. c. Ari. Or. n. 61. ἐπειδὴ γὰρ ἡ πρώτη ἡ διὰ Ἀδὰμ ὁδὸς ἀπώλετο, καὶ ἀντὶ τοῦ παραδείσου ἐξεκλίναμεν εἰς τὸν θάνατον .... διὰ τοῦτο ὁ φιλάν θρωπος τοῦ Θεοῦ λόγος βουλήσει τοῦ πατρὸς ἐνδιδύσκεται τὴν κτισθεῖσαν σάρκα, ἵνα, ἣν ἐνέκρωσεν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος διὰ τῆς παραβάσεως, ταύτην αὐτὸς .... ζωοποίησῇ. n. 68. 69. ὥςπερ γὰρ τοῦ Ἀδὰμ παραβάντος εἰς πάντας ἀνθρώπους ἔφθασεν ἡ ἁμαρτία, οὕτως τοῦ κυρίου γενομένου ἀνθρώπου καὶ τὴν ὄφιν ἀνατρέψαντος, εἰς πάντας ἀνθρώπους ἡ τοιαύτη ἴσχυς διαβήσεται. c. Ar. or. I. n. 51.

3) In unius Adae errore omne hominum genus aberravit. in Matth. comm. c. XVIII. n. 6. Ex uno in omnes sententia mortis et vitae labor exiit. in Ps. LIX. n. 4. In Adae offensa generositatem primae et beatae illius creationis amisimus. tract. in Job. fragm. I. Cum ergo innovamur baptismi lavacro, ab originis nostrae peccatis atque auctoribus separamur. in Matth. comm. c. X. n. 24.

4) Ζωοποιήσας δὲ πάντας ὁ Χριστὸς ἐν ἑαυτῷ τοὺς ἐν τῷ Ἀδὰμ ἀποθνήσκοντας. In Ps. IV, 1. Μακάριον γὰρ ἦν τὸ μηδὲ τὴν πρώτην γυναίκα παραβᾶσαν τῇ φθαρτή γενέσει διακονήσασθαι, μένειν δὲ ἐν παραδείσῳ θείοις ὁμοιωθεῖσαν ἀγγέλοις θανάτῳ δὲ ἡ αἱμάτων και σαρκὸς ὑπερητεῖτο γένεσις εἰς τοῦ θνητοῦ γένους διαμονὴν· διὸ καὶ σύλληψις ὡς ανεί θανάτῳ ὑποκειμένη τοῖς μακρίοις διεβάλλετο. In Ps. L, 7.

Victorinus 1), von welchem jedoch zu bemerken, was oben von Origenes, daß er sich dem christlichen Dogma in der Sprache bald mehr bald minder genau anschmiegt, ferner Basilius der Große 2), Gregor von Nyssa 3), Gregor von Nazianz *), Ephräm

1) Ipse autem mediator alia, quae inter se mysterio quodam discreta sunt, quodam rursus mysterio reconciliat atque conjungit. Sumus autem nos, qui et separati sumus per majores nostros, et juncti rursus per majores quidem, sed secundum Christum, id est secundum fidem, unde apparet, sine mediatore nos non posse liberari. in Gal. III, 20. Ergo eramus, inquit, naturales filii, id est per naturam facti, sed filii cujus ? non dei, sed irae: ipse enim adversarius, qui est ira, nos ex materia sibi vindicaverat. Sunt enim proprie filii irae, qui ex hoc mundo. in Eph. II, 3. Eos autem, qui ex his (primis parentibus damnatis) quique ad ipsum confugiunt, miseratus est. de Physic. VIII.

2) Αδάμ κακῶς φαγὼν τὴν ἁμαρτίαν παρέπεμψεν. Hom. de fam. et sicc. n. 7. de renunciat. saecul. n. 7. in Ps. XXIX. n. 9. XLVIII. n. 3. 3) Εὐθὺς ἐκ πάθους ἡμῖν ἡ γένεσις ἄρχεται, καὶ διὰ πάθους ἡ αὔξησις πρόεισιν καὶ εἰς τὸ πάθος ἡ ζωὴ καταλήγει καὶ ἀνακέκραται ὡς τὸ κακὸν πρὸς τὴν φύσιν, διὰ τῶν ἐξ ἀρχῆς παραδεξαμένων τὸ πάθος, τῶν διὰ τῆς παρακοῆς εἰςοικισαμένων τὸν νόσον. ὥςπερ δὲ τῇ διαδοχῇ τῶν ἐπιγινομένων καθ ̓ ἕκαστον εἶδος τῶν ζώων ἡ φύσις συνδιεξέρχεται ὡς ταυτὸν εἰς τὸ γενόμενον, κατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον τοῦ ἐξ οὗ γέγονεν' οὕτως ἐξ ἀνθρώ που γίνεται ἐξ ἐμπαθοῦς ἐμπαθής, ἐξ ἁμαρτωλοῦ τοιοῦτος. οὐκοῦν συνυφί σταται τρόπον τινὰ τοῖς γινομένοις ἡ ἁμαρτία συναποτικτομένη τε καὶ συν αύξουσα καὶ τῷ τῆς ζωῆς ὅρῳ συνκαταλήγουσα. de beatitudinibus or. VI. συνελήφθη γὰρ ὑπὸ σπόρου τοῦ πονηροῦ ὥςπερ ἐν γαστρὶ τινι τῆς πλάνης ὁ ἄνθρωπος, ἐν σκοτεινοῖς καὶ ἐν σκίᾳ θανάτου καθήμενος. de eo quid sit, quod ad imag. dei et simil. T. II. Mor. p. 29. αὐτὴ ἁμαρτία ἐπαμφοτε ρίζοντος ἐκείνου τοῦ ξύλου ἐστὶ κάρπος. In Ps. tract. II. c. XIII.

4) Λύπην κατεκρίθην άπαυστον ἀντὶ τῆς μικρᾶς ἡδονῆς καὶ πόλεμον πρὸς τὸν φιλωθέντα κακῶς καὶ διὰ τῆς γεύσεως ὑποσπάσαντα ταῦτα τῆς κακίας ἐμοὶ τὰ ἐπιχείρα. or. IX. πάντες δὲ οἱ τοῦ αὐτοῦ Ἀδὰμ μετασχόντες καὶ ὑπὸ τοῦ ὄψεως παραλογισθέντες καὶ τῇ ἁμαρτία θανατωθέντες καὶ διὰ τοῦ ὑπουρανίου Ἀδὰμ ἀνασωθέντες. or. XXV. πάντες ἦμεν ἐκ τοῦ αὐτοῦ χόος καὶ φυράματος, καὶ τοῦ αὐτοῦ ξύλου τῆς κακίας ἐγευσάμεθα. or. V. ώςπερ σαρκὸς ἐδέησε (ὁ λόγος) διὰ τὴν σάρκα κατακριθεί σαν, καὶ ψυχῆς διὰ τὴν ψυχὴν, οὕτω καὶ νοῦ διὰ τὸν νοῦν, οὐ πταίσαντα

der Syrer 1), Makarius 2), Pacian 3), Markus der Einsiedler *), Didymus von Alexandrien '), Ambrosius ), Paulinus von

μόνον ἐν τῷ Ἀδὰμ ἀλλὰ καὶ πρωτοπαθήσαντα, ὅπερ οἱ ἴατροι λέγουσιν ἐπὶ τῶν ἀρρωστημάτων. or. LI. Christ. patiens 1-19.

1) Ephr. Par. (ad Poenit.) XL. fin. T. III. Syr. p. 499. XLVIII. ibid. p. 512. adv. Haer. p. 260. T. II. ed. Gr.

...

2) Libert. ment. n. II. de pat. et discret. c. IX. Hom. V, 1. 2. 3. 3) De Baptism. n. V. Peccatum Adae in omne genus transierat Ergo et justitia Christi necesse est, ut in genus transeat . . . n. VI. Dicit mihi aliquis: sed peccatum Adae merito transivit in posteros, quia ex ipso geniti erant, et numquid nos a Christo geniti sumus, ut propter ipsum salvi esse possimus? Carnalia cogitare nolite: jam videbitis, qualiter Christo parente generemur.

4) Θῶμεν δὲ, ὅτι καὶ πάντων (ἁμαρτιῶν) τινὲς ἔκτος εὕρηνται, καὶ ἀπὸ γεννήσεως πάσης κακίας ἀλλότριοι, ὅπερ ἀδύνατον, τοῦ ἁγίου Παύλου λέ γοντος" πάντες ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δοξῆς τοῦ Θεοῦ, δικαιούμενοι δωρεάν τῇ αὐτοῦ χάριτι. ὅμως εἰ καὶ ἐτύγχανον τοιοῦτοι πλὴν ἐκ τοῦ Αδάμ εἰσὶ, καὶ ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν τῆς παραβάσεως πάντες γεγόνασι, καὶ διὰ τοῦτο τῷ θανάτῳ τῆς ἀποφάσεως κατεδικάσθησαν. Opusc. III. de Poenit. n. III.

5) Omnes sub peccato nascimur, quoniam ipse ortus in vitio est. In I Joan. V, 19. εἰ ἐκ συνδυασμοῦ ἀνειλήφει (ὁ θεοῦ υἱὸς) σώμα, οὐκ ἔχων τὸ παρηλλαγμένον, ἐνομίσθη ἂν καὶ αὐτὸς ὑπεύθυνος εἶναι ἐκείνῃ τῇ ἁμαρ τία, ἵπερ καὶ οἱ ἐκ τοῦ Ἀδὰμ πάντες κατὰ διαδοχὴν ὑπῆρχον. c. Manich. n. VIII. καὶ τὴν γεγραμμένην εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν τοῦ Θεοῦ ἀπολαμβάνο μεν (in ber aufe), ἣν ἐδεξάμεθα διὰ τοῦ θεϊκοῦ ἐμφυσήματος καὶ ἀπωλέσαμεν διὰ τοῦ ἁμαρτήματος. Trin. II, 12. (παλαίαν ἁμαρτίαν δείβt et fie ibid. unb ἀρχαίαν ΙΙΙ, 17.) τῷ αὐτοῦ γοῦν τιμίῳ αἵματι .... ἐλυτρώ θημεν ἐκ τῆς πατροπαραδότου ἀναστροφῆς ἡμῶν. In Ps. CX, 9.

....

6) Omnes in primo homine peccavimus et per naturae successionem culpae quoque ab uno in omnes transfusa successio est. . . . Adam ergo in singulis nobis est. In illo enim conditio humana deliquit, quia per unum in omnes pertransiit peccatum. David. apol. II. c. XII. n. 71. Cf. Epl. LXXIII. n. 8. de myst. c. VI. n. 32. Habebat (Petrus) primi hominis de successione peccatum. Epl. de fide ad Hier. (in Maj. VII. I. p. 159.) Talis enim erat omnium a primis ducta genitoribus causa mortalium, ut originali peccato transeunte per posteros nullus poenam damnationis evaderet, nisi verbum caro fieret et habitaret in nobis.

Nola 1), Hieronymus 2), Chrysostomus 3), Cyrillus *) von Ales randrien, Theodoret ), Auguftin†), welcher die Lehre von der

1)

Lugendus etenim est ille dignius mihi

dies, in istud quo creatus saeculum

peccatore utero peccatricis excidi

conceptus atris ex iniquitatibus,

ut jam nocentem pareret me mater mea.

In S. Felic. carm. XIII, 178-182.

2) Si enim stellae non sunt mundae in conspectu dei, quanto magis vermis et putredo, et hi, qui peccato offendentis Adam tenentur obnoxii. In Jon. III, 3.

3) Οὐκ ἐπειδὴ ἐξ ἀρχῆς χοϊκοὶ διεπλάσθημεν, ἀλλ' ἐπειδὴ ἡμάρτομεν (ἐγενόμεθα χοϊκοί )· καὶ γὰρ ἡ ἁμαρτία πρῶτον, καὶ τότε ὁ θάνατος, καὶ τὸ, γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ, τότε καὶ ὁ τῶν παθῶν εἰςῆλθεν ἑσμὸς. In I Cor. Hom. XLII. n. 1. ὅτε γὰρ ἥμαρτεν ὁ ̓Αδὰμ καὶ τὴν ἁμαρτίαν ἐκείνην τὴν χαλεπὴν καὶ τὸ κοινὸν ἁπάντων ἀνθρώπων κατεδίκασε γένος, μόχθῳ τότε κατεδικάζετο. Epl. III. ad Olympiad. virg. n. 3. Chriftus ift geforben: ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἁπάντων πλημμελείας. In Jes. VII. n. 7. ἐξεπέσομεν γὰρ παραδείσου (hurch sam), ἐλάβομεν δὲ οὐρανὸν (burd Christus). Hom. habita in Martyrio S. Thom. n. 1. (opp. T. XII. p. 436.) ἔρχεται ἀπαξ ὁ Χριστὸς, εὗρεν ἡμῶν χειρόγραφον πατρῷον ὅτι ἔγραφεν ὁ ̓Αδάμ. Ἐκεῖνος τὴν ἀρχὴν εἰσήγαγε τοῦ χρείους, ἡμεῖς τὸν δανεισμὸν ηὐξήσαμεν ταῖς μεταγενεστέραις ἁμαρτίαις. Hom. ad Neophyt. fragm. (ap. Aug. c. Julian. I, 26.)

4) Αλόντος δὴ οὖν τοῦ πρώτου, τουτέστιν Ἀδὰμ, τῇ τῆς ἀπειθείας γραφῇ καὶ τοῖς τοῦ θανάτου βρόχοις ἀδοκήτως ἐνισχημένου, καὶ μὴν καὶ πεσόντος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν ἐξ ἀνοσίων σκεμμάτων τοῦ μικροῦ καὶ ἀρχε κακοῦ δράκοντος, φημὶ δὴ τοῦ Σατανᾶ. ὁ γάρ τοι τὴν παγὴν αὐτῷ συμπή ξας ὅλην ἐκεῖνος ἦν, κατανεμηθέντος δὲ τοῦ κακοῦ τῷ Ἀδὰμ σύμπαν γένος. c. Jul. I. VIII. τῆς ἐν Ἀδὰμ παραβάσεως γεγόμαμεν κοινωνοί. De ador. Spir. et verit. I. XI. p. 395. ἐκ προσώπου (θεοῦ) μὲν γὰρ γεγονότες διὰ τὴν τοῦ Ἀδὰμ παράβασιν καὶ οἷον ἐξ ὀμμάτων κείμενοι κατεκομίσθημεν εἰς φθόραν. In fest. Pasch. Hom. XXIV. T. VI. p. 294. (dub.) ήττη κοινὴ γέγονεν ἡ τοῦ πρωτοπάτορος ἡμῶν ἔττα. de Incarn. c. XII. in Μαρ. VIII, II. p. 72.

5) Τοῦτο τοίνυν εἴπειν βούλεται (ὁ Δαβίδ), ὅτι τῶν ἡμετέρων προγόνων κρατήσασα ἡ ἁμαρτία ὁδόν τινα καὶ τρίβον διὰ τοῦ γένους εἰργάσατο in Ps. L, 7. ώςπερ γὰρ τοῦ γενεάρχου κατακριθέντος ἅπαν συνεκρίθη τὸ