Obrázky na stránke
PDF
ePub

seiner Barmherzigkeit '), durch seine Gnade 2), auf dem Wege des Glaubens), damit Niemand sich rühme *), der Rechtfertis gung theilhaftig werden, und wonach das ewige Leben eine Gnade Gottes ist3). Nicht die menschliche Thätigkeit, wie groß sie auch ist, sondern Gottes Gnade ists, wodurch wir in legter Instanz zum Heile gelangen *).

3. Aus dem alten Testamente, worin Alles von dem machtvollkommenen Willen Gottes abhängig gemacht ist; alles falsche Vertrauen der Creatur auf sich selbst oder auf eine andere Creatur verworfen wird').

sine operibus legis. Tit. III, 4. Cum autem benignitas et humanitas apparuit salvatoris nostri dei, 5. non ex operibus justitiae, quae fecimus nos, sed secundum suam misericordiam salvos nos fecit per lavacrum regenerationis et renovationis spiritus sancti. Eph. II, 9. Non ex operibus, ut ne quis glorietur.

1) Tit. III, 5. Heb. IV, 16. Adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratiae, ut misericordiam consequamur et gratiam inveniamus in auxilio opportuno.

2) Rom. III, 24. Justificati gratis per gratiam ipsius. XI, 6. Si ergo gratia, jam non ex operibus, alioquin gratia non esset gratia. Eph.

I, 7. In quo . . habemus remissionem peccatorum secundum divitias

[ocr errors]

gratiae ejus. II, 5. Cujus (Christi) gratia estis salvati. 8. Gratia enim salvati estis per fidem. . . 9. non ex operibus. II Tim. 1, 9. Qui nos liberavit, et vocavit vocatione sancta, non secundum opera nostra, sed secundum propositum suum et gratiam, quae data est nobis in Christo Jesu ante tempora saecularia. Tit. III, 7. Ut justificati gratia ipsius haeredes simus secundum spem vitae aeternae.

3) Rom. III, 30. Quoniam quidem unus est deus, qui justificat circumcisionem ex fide, et praeputium per fidem. 28. IV, 5. Ei vero, qui non operatur, credenti autem in eum, qui justificat impium, reputatur fides ejus ad justitiam secundum propositum gratiae Dei.

4) Eph. II, 9. Rom. III, 27. Ubi est ergo gloriatio tua? exclusa est. Per quam legem ? factorum? Non; sed per legem fidei.

8) Rom. VI, 23. Gratia autem dei: vita aeterna in Christo Jesu domino nostro.

6) Rom. IX, 16. Non volentis, neque currentis, sed miserentis est dei. 7) Deut. VIII, 17. 18. Jerem. XVII, 5 sqq. Ps. XXVII, 1. 9. sq. LII, 9. etc.

4. Aus der conftanten kirchlichen Glaubenslehre, wie sie durch Clemens von Alexandrien '), Tertullian'), Cyprian ), Hippolytus*), Hilarius'), Cyrill von Jerusalem“), Basilius '), Marius Victorinus), Ephrem der Syrer 9), Chrysostomus 10), Cyrill von Alerandrien "), Theodoret 22), Augustin 13) verkündet und durch die Concilien†) ausgesprochen worden.

1) Strom. V, 1.

2) Haec (immutatio hominis) erit vis divinae gratiae. De anim. XXI. 3) Postulamus, ut sanctificatio et vivificatio, quae de dei gratia sumitur, ipsius protectione servetur. De oratione.

4) Ὁ δὲ κύριος υἱὸς τὰ δι ̓ ὧν ἐκεῖνοι (ἅγιοι) γεγόνασι λαμπροί κεχώ przev avtoïç. In Genes. fragm. (Gal. II, 484.)

5) Neque enim beatae illius vitae aeternitatem consequi merito suo poterit, nisi miserationibus ejus, qui pater miserationum est, provehatur. In Ps. CXVIII. lit. X. n. 15. Omnia propheta ad dei munus retulit, sive ut lex viae justificationum illi statuatur a domino, sive ut sibi intelligentia praestetur, sive ut deducatur in semita. lit. IV. n. 11.

6) Cat. XVIII, 46.

7) In Ps. XXXIII. n. 3. in Ps. CIV. n. 5.

8) Omnis enim virtus mysterii hoc onerata est, ut nobis per gratiam et dei pietatem relaxatio fieret peccatorum et vita aeterna praestaretur, ut saepe dominus, ex dei gratia, non ex operibus aut meritis. In Gal. V, 5. Non enim nobis reddidit meritum, quippe cum non hoc meritis nos accipimus, sed dei gratia et bonitate. Suscitavit ergo nos simul in Christo causa bonitatis suae et gratia, quae est in Christo, ut ostenderet futuris saeculis et supervenientibus divitias bonitatis suae; quas divitias? gratiam bonitatis super nos non merito nostro salvati sumus, sed dei

gratia. In Eph. II, 7.

....

9) Nur durch Gott kömmt man zu Gott. adv. Scrut. serm. XXV. p. 44. III. Syr.

10) Θεοῦ ἐστιν αὐτὴ ἡ δικαιοσύνη" δῶρον ἐστιν αὐτὴ ὁλόκληρον. In Phil. Hom. XI. n. 2.

11) Δεδικαιώμεθα γὰρ ἐν αὐτῷ υἱῷ) καὶ οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ, ἃ ἡμεῖς ἐποιήσαμεν, ἀλλὰ κατὰ τὸ πολὺ αὐτοῦ ἔλεος. In Jes. LI, 5. 1. 1V.

or. V.

12) Καν γὰρ τὴν ἄκραν τις κατορθώσῃ δικαιοσύνην, οὐκ ἀντιταλευτεύεται τοῖς προςκαίροις πόνοις τὰ αἰώνια ἀγαθὰ. In Rom. VI, 23.

13) Neminem liberavit, aut liberat sua possibilitas, quae perdita redemtore indiget, saucia salvatore, sed gratia dei per fidem unius media

5. Aus der denkenden Betrachtung, wonach die Aufhebung der Sünde und ihrer Wirkungen, wie die Aussöhnung und neue Gemeinschaft mit Gott, die Heiligkeit, als Gottes Form und Lebendigkeit in uns, nur von Ihm selber ausgehen kann.

Eben so ist das Heil und die Heiligung in all ihren Momenten und Vermittelungen von der Gnade bedingt.

a) Gnade bedingt den wahren christlichen Glauben. 1. Dies verkündet Christus, wo er die Erkenntniß des Vaters von der gnädigen Offenbarung des Sohnes '), und die Erkenntniß des Sohnes von der gnädigen Offenbarung und Mittheilung des Vaters 2), und den Eingang ins Himmelreich von der Wiedergeburt †) durch den heil. Geist abhängig zeigt.

toris dei et hominum. Epl. CLXXVII. n. 11. Gratia dei per Jesum dominum nostrum omnes liberantur, quicunque liberantur. Epl. CLXXIX. ad Joan. Hieros. n. 6. Gratia dei per Jesum Christum dominum nostrum (quod fides vera et catholica semper tenet ecclesia) pusillos cum magnis a morte primi hominis ad vitam secundi hominis transfert, non solum peccata delendo, verum etiam ad non peccandum recteque vivendum eos, qui jam uti possunt voluntatis arbitrio, sic adjuvando, ut, nisi adjuvet, nihil pietatis atque justitiae, sive in opere, sive etiam in ipsa voluntate habere possimus. Epl. CLXXXVI. ad Paulin. n. 3.

†) C. Araus. II. Natura humana etiamsi in illa integritate, in qua est condita, permaneret, nullo modo seipsam creatore suo non adjuvante servaret, unde cum sine gratia dei salutem non possit custodire, quam accepit, quomodo sine gratia dei potuerit reparare, quod perdidit. c. XIX. C. Trid. Sess. VI. de justific. c. I. Si quis dixerit, hominem suis operibus, quae vel per legem naturae vel per legis doctrinam fiant, absque divina per Jesum Christum gratia po se justificari coram deo, anathema sit. c. II. Si quis dixerit, ad hoc solum divinam gratiam per Jesum Christum dari, ut facilius homo juste vivere, et vitam aeternam promereri possit, quasi liberum arbitrium sine gratia utrumque, sed aegre tamen et difficulter possit, anathema sit.

1) Matth. XI, 27. Nemo novit filium nisi pater, neque patrem quis novit, nisi filius, et cui voluerit filius revelare. Joan. XIV, 6. Ego sum via, veritas et vita, nemo venit ad patrem nisi per me.

2) Matth. XI, 25. Confiteor tibi pater, domine coeli et terrae, quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis.

2. Das verkünden auch die Apostel, wo sie den Glauben nach seinen verschiedenen Erscheinungs- und Entwickelungsstufen als Gabe Gottes und Werk der Gnade '), die Kenntniß des Vaters als von der Offenbarung des Sohnes 2), die des Sohnes von der Einwirkung des Vaters auf unser Erkenntniß- und Willensvermögen durch den heil. Geist *) bedingt erklären, und Gott wegen des Glaubens der Gemeinden Dank sagen†).

26. Ita pater, quoniam sic fuit placitum ante te. 27. XVI, 14. Caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus, qui in coelis est. Joan. VI, 44. Nemo potest venire ad me, nisi pater, qui misit me, traxerit eum. 45. Omnis, qui audivit a patre, et didicit, venit ad me. 66. Propterea dixi vobis: quia nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a patre

meo.

†) Joan. III, 3. 5. 6. Quod natum est de carne caro est, et quod natum est de spiritu spiritus est. Col. VI, 64. Verba, quae ego locutus sum vobis, spiritus et vita sunt. I Cor. II, 14. Animalis homo non percipit ea, quae sunt spiritus dei.

1) Eph. VI, 23. Pax fratribus et charitas cum fide a deo patre et domino Jesu Christo. I Cor. XV, 10. Gratia autem dei sum id quod sum. Rom. XII, 3. Sicut deus divisit mensuram fidei. I Cor. XII, 9. Alteri (datur) fides in eodem spiritu. Phil. I, 29. Vobis donatum est pro Christo non solum, ut in eum credatis, sed ut etiam pro illo patiamini. II Cor. III, 5. Non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex deo est. Jac. I, 5. Si quis autem vestrum indiget sapientia, postulet a deo.

2) Joan. I, 17. Veritas per Jesum Christum facta est. 18. Unigenitus filius, qui est in sinu patris, ipse enarravit. (inyńouto sc. tòv Jeòv, oder TÙ TOU GEOŨ.) I Joan. V, 20. Filius dei venit, et dedit nobis sensum, ut cognoscamus verum deum, et simus in vero filio ejus. I Cor. I, 20. Qui (Christus) factus est nobis sapientia a deo.

...

vocavit me per graCol. I, 12. Qui dignos 13. qui eripuit nos de dilectionis suae.

3) Gal. I, 15. Cum autem placuit ei, qui tiam suam, 16. ut revelaret filium suum in me. nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine, potestate tenebrarum, et transtulit in regnum filii 4) I Cor. II, 10. Nobis autem revelavit deus per spiritum suum. 11. Quae dei sunt nemo cognoscit, nisi spiritus dei. Eph. III, 16. Ut det vobis (pater) secundum divitias gloriae suae virtute corroborari per spiritum ejus in interiorem hominem. 17. Christum habitare per fidem in cordibus vestris; in charitate radicati atque fundati. 18. Ut possitis

3. Das verkündet das alte Testament, wo es die Erkenntniß des Göttlichen auf die Erleuchtung und Augeneröffnung 1) durch Gott als Ursache zurückführt.

4. Daß es zum Glauben, zur Erkenntniß Gottes und des Göttlichen, der Gnade bedarf, die Kenntniß des Göttlichen von Gott zu vermitteln ist, hat die Kirche 2) von Anfang an und auf das constanteste gelehrt. Man höre die Bekenntnisse der Märtyrer 3) und die Aeusserungen der Väter, eines Clemens von Rom*), Irenäus), Justin +), Athenagoras ++), Theophilus von Ancomprehendere cum omnibus sanctis, quae latitudo et longitudo, et sublimitas et profundum. 19. Scire etiam supereminentem scientiae charitatem Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem dei. I Joan. II, 20.

+) Rom. I, 8. Col. I, 4. I Thess. I, 3. II Thess. I, 3. etc.

1) Ps. XLII, (Vulg.) 3. Emitte lucem tuam et veritatem, ipsa me deduxerunt et adduxerunt in montem sanctum tuum et in tabernacula tua. XCIII, 10. Qui docet hominem scientiam. 12. Beatus homo, quem tu erudieris domine et de lege tua docueris eum. oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua. 125. Da mihi intellectum, ut sciam testimonia tua. 144. Intellectum da mihi et vivam. 169. Juxta eloquium tuum da mihi intellectum. Ps. LI, 8. Prov. II, 6 sq.

CXVIII, 18. Revela

2) C. Araus. II. c. VI. C. Trid. Sess. VI. Can. III. Si quis dixerit, sine praeveniente spiritus sancti inspiratione atque ejus adjutorio, hominem credere, sperare, diligere aut poenitere posse, sicut oportet, ut ei justificationis gratia conferatur, anathema sit.

3) Der Märtyrer Chariton sagt auf die Frage, ob er ein Chrift sey: χριστιανὸς εἰμι θεοῦ κελεύσει, unb bie Martyrin Charito: χριστιανὸς εἰμι Tỷ TOU JEOŨ Swρε. Act. S. Justin. n. III.

4) Διὰ τούτου (Χριστοῦ) ἐνοπτριζόμεθα τὴν ἄμωμον καὶ ὑπερτάτον ὄψιν αὐτοῦ, διὰ τοῦτον ἀνεῴχθησαν ἡμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς καρδίας· διὰ τούτου ἡ ἀσύνετος καὶ ἐσκοτωμένη διάνοια ἡμῶν ἀναβάλλει εἰς τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς· διὰ τούτου ἐθέλησεν ὁ δεσπότης τῆς ἀθανάτου γνώσεως ἡμᾶς γεύσασ Sal. I Cor. XXXIII.

β) Ἐδίδαξεν ἡμᾶς ὁ κύριος, ὅτι θεὸν εἰδέναι οὐδεὶς δύναται μὴ οὐχὶ Θεοῦ διδάξαντος, τουτέστιν ἄνευ θεοῦ μὴ γινώσκεσθαι θεὸν αὐτὸ δὲ τὸ γινώσκεσθαι τὸν Θεόν, θέλημα εἶναι τοῦ πατρὸς γνώσονται δὲ αὐτὸν οἷς äv úñoxukúfy ó viòc. adv. Haer. IV, 6. n. 4. Semper autem coexistens filius patri olim et ab initio semper revelat patrem et angelis et archangelis, et potestatibus et virtutibus et omnibus quibus vult revelare. II, 30. n. 9.

« PredošláPokračovať »