Obrázky na stránke
PDF
ePub

Sacramentlichkeit im strengern Sinne auseinander gesezt 1), der Ehe einen unvertilglichen Charakter wie der Taufe und Priesterweihe zugelegt 2), und so haben Andere bald mehr das theoretische, bald mehr das praktische Sacrament hervorgehoben, wie Cassiodorus), Hugo von St. Victor *), Alanus von Ryffel *), Beda®),

et foeminam: quare majestatem tantam tam vilibus, tam disparibus format exemplis ? Fratres, pretiosum latet in hac vilitate mysterium, dicente apostolo: mysterium hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in ecclesia. Comparationibus istis humani generis negotium geritur principale, per virum et mulierem mundi causa saeculis tractata finitur. Adam primus homo, mulier prima Eva ab arbore scientiae boni et mali ad evangelici sinapis arborem ducuntur etc. Serm. XCIX.

1) In sacramento autem (adtenditur), ut conjugium non separetur, et dimissus aut dimissa nec causa prolis alteri conjungatur. Gen. lit. IX, 7. Usque adeo foedus illud initum nuptiale cujusdam sacramenti res est, ut nec ipsa separatione irritum fiat. Bon. conjug. c. VII. Bonum igitur nuptiarum per omnes gentes atque omnes homines a causa generandi est, et in fide castitatis; quod autem ad populum dei pertinet, etiam in sanctitate sacramenti, per quam nefas est, etiam repudio discedentem alteri nubere, dum vir ejus vivit. Ibid. XXIV. Cf. Nupt. et conc. I, 12. n. 13. 17. n. 19. Fid. et opp. I, 7. Pecc. Orig. XXXIV. n. 39. XXXVII. n. 42.

2) Adult. conjug. II, 5. Nupt. et concup. I, 10. 17.

3) Humani generis procreabile sacramentum. Var. I. II. Epl. X. 4) Tria sunt bona conjugii, fides, sacramentum, proles. In fide hic intelligitur fides thori; in prole, grata prolis susceptio et religiosa educatio; in sacramento, ut qui in maritali copula juncti sunt, ad spiritalem Christi copulam adspirent. De Sacram. I, 29.

5) Conjugium est sacramentum remedii ad fugam, non necessitatis ad electionem. Cum enim quaedam sacramenta necessitatis sunt, ut baptismus, poenitentia et eucharistia, dignitatis, ut ordines sacri; sic conjugium est sacramentum consilii, imo remedii contra incontinentiam. Dicitur autem sacramentum propter duorum consensum animorum, significantem spiritualem unionem Christi et ecclesiae, et carnale commercium, quod significat duarum naturarum in Christo consortium. Reg. 114. Matrimonium est legitima conjunctio maris et foeminae, unionem Christi et ecclesiae repraesentans. De arte seu artic. fid. cath. I. IV. introd.

6) Quod (conjugium) copulatur liberorum procreandorum causa, et

[ocr errors]

Petrus Damiani 1), Otto von Bamberg, der Pommern Apostel2), Petrus Comestor 3), Johann von Salisbury), Cöleftin III. $), Innocenz III.), Edmund von Canterbury 7), die Versammlung von Dunelm ) (1220) und die Masse der Scholaftiker +). Die

fide pudicitiae conjugalis et indissolubili quamdiu vivunt ambo matrimonii sacramento. In I Cor. VII, 7.

1) Nuptiar. temp. c. I. II. III.

2) Sextum sacramentum est conjugium, id est copula matrimonialis. Quinque autem superiora sacramenta quasi generalia sunt, et omni Christiano necessaria, istud autem quasi particulare est, quia non omnibus necessarium, sed eis tantum, qui se continere non possunt. So in seinem Unterricht an die Pommern. S. deffen Acta II. n. 76. (in Boll. Jul. T. I.)

3) Quod (conjugium) tanquam primitiae omnium sacramentorum homini recenter facto commendatum est. Serm. XXXIV. in omnes SS.

4) Super eo, quod interrogastis, de conjugii sacramento, breviter respondeo, illam, quam dixisti a patre conjugem traditam, et ab eo, cui tradita fuit, rursum patri commendatam, donec statuta die in suam ille domum traduceret, dico, quia legitimo consensu interveniente ex eo statim conjux, quo spontanea pactione sese conjugem esse consensit. Epl. LXXXIX. ad Alex. Pap.

5) Cum ipse dicat, quod deus conjunxit, homo non separet, adverti potest, quam graviter ille delinquat, et quantum sit ei ab ira ventura timendum, per quem tanti sacramenti Christi et ecclesiae religio perturbatur. Epl. ad AE. Rhem. (Mansi XXII. p. 624.)

6) Per quod (matrimonii sacramentum), licet inter homines contrahatur, significatur tamen in Christo conjunctio ecclesiae ac animae fidelis ad ipsum juxta illud apostoli: Hoc autem dico magnum sacramentum in Christo et in ecclesia. 1. I. Epl. IV. ad Epp. Paris. Quod (matrimonii sacramentum), ante peccatum in paradiso a domino institutum, praeter propagationis humani generis fructum illud ineffabile sacramentum conjunctionis Christi videlicet ad sanctam ecclesiam, dei ad fidelem animam et ipsius verbi ad humanam naturam, noscitur figurare. 1. XV. Epl. CCXXI.

7) Sextum sacramentum est matrimonium, quod excludit mortale peccatum in opere generationis inter virum et mulierem. Spec. Eccl. XIV.

8) Nec per eorum (matrimonii et ordinis) virtutem peccata dimittuntur, sed in eorum altero, scilicet conjugio, peccatum fornicationis vitatur, in altero, scilicet ordine, quorundam virtutes augentur. Wilkins CC. Angl. I, 575.

1

facramentliche Würde der Ehe erkennen die Griechen2), Nestorianer 3), Monophysiten *), von den Maroniten ) und unirten Armeniern) nicht zu reden.

III. 1) Die Unauflösbarkeit der Ehe implicirt als ihren Grund die höhere Besiegelung, die göttlich feste Bestimmung der beiden Individualitäten für einander, diese Art von Charakter, wodurch die Beiden unabänderlich zu einander gehören, diese Art Vernich

+) Alex. Hales. In omni sacramento sunt tria, scilicet similitudo, significatio, et sanctificatio. Similitudinem ergo habet matrimonium ex prima conditione, significationem ex informatione, sanctificationem vero ex redemptione. Ex quo enim creatus est homo et femina, fuit naturale, quod conjungerentur, sed quod per hoc significaretur conjunctio animae ad Deum, vel Christi ad Ecclesiam vel humanitatis et divinitatis in Christo, istud fuit ab institutione divina. Quod autem sit sanctificatio hoc est gratia, in matrimonio, seu in conjunctis per matrimonium, hoc est per passionem Christi, quae sanctificat omnia sacramenta, et per ipsum habent omnia sacramenta virtutem ad sanctificandum. Sum. P. III qu. XXVII, memb. IV. art. III. §. 3. Thomas. In hoc sacramento per conjunctionem maris et foeminae conjunctio Christi et ecclesiae figuratur ... Et quia sacramenta efficiunt quod figurant, credendum est, quod nubentibus per hoc sacramentum gratia conferatur, per quam ad unionem Christi pertineant, quod eis maxime necessarium est, ut sic carnalibus et terrenis intendant, quod a Christo et ecclesia non disjungantur. adv. Gentil. IV, 78 etc.

1) C. CP. (1642) Ἐν δὲ τῷ δεκάτῳ πέμπτῳ (κεφαλαίῳ) τὰ πέντε τῆς ἐκκλησίας ἀρνεῖται (Cyrilus fucaris) μυστήρια, τὴν ἱεροσύνην, τὸ ἱερὸν μῦρον, τὸ εὐχέλαιον, τὴν διὰ μετανοίας ἐξομολόγησιν, καὶ τὸ τίμιον γάμον, ἃ πάντα ὡς ἱερὰ καὶ θείας χάριτος μεταδοτικὰ ἡμῖν ἡ ἀρχαία κατά Élmε пaрúdoors. n. XV. Cf. C. Hier. (1672) c. XV. Dion. (CP.) eben Το (1672): Πέμπτον (μυστήριον) τὸ τοῦ γάμου, ὅπερ ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου τρανῶς μυστήριον φαίνεται κηρυττόμενον. (in Hard. XI, 275.) Jerem. (CP.) ad Wittemb. resp. I. c. VII. Gabriel. Philad. de sacr. matrim. c. I sq. Manuel. Calec. Princip. fid. cath. c. VI. Arcud. Sacram. I, 2.

2) Sulaka Prof. fid. Assem. B. O. T. III. P. II. p. 317 sq. 3) S. Arnauld. in der Perpetuité de la foi. Soller. de Coptis n. 223. in Boll. Jun. T. V.

4) Nairon. Euopl. fid. cath. P. I. c. IV. Raynald. ann. 1445. n. 22. 5) C. Armen. 1342. Alan. Conc. E. Arm. cum Rom. T. III. p. 439.

tung der frühern und Errichtung der neuen Persönlichkeit, was alles wiederum das Sacrament implicirt. 2) Daß Gott zur Erfüllung des hohen Begriffs und Erreichung des hohen Zwecks der Ehe im Christenthum seine besondere Gnade in Weise des Sacraments mittheile, wird Niemand incongruent finden; daß aus der Mangelhaftigkeit der Ehen, wie dieselben so oft vorkommen, die Wirklichkeit des Sacraments nicht bestritten werden kann, leuch= tet ebenfalls ein. Der unwürdige Empfang des Sacraments und die Vernachlässigung seiner Gnade zeugt nur wider den Menschen. Gegen die Ehe kann nicht gesagt werden, sie sey ein natürlicher Zustand, folglich kein Sacrament; denn Gott kann das Natürliche zum Zeichen und Träger des Höhern machen, das Natürliche zum Sacrament potenziren.

B. Materie und Form des Ehefacraments.

Die Materie ist die wechselseitige Uebergabe und Uebernahme (proxima) der beiden Individualitäten (materia remota)1), die Form ist die bestimmte Erklärung, Verkündung dieser Uebergabe und Uebernahme 2). Als Ausdruck der Wechselübergabe, als eben wirklicher, nicht erst möglicher und zukünftiger, versprochener, hat die Form nothwendig die reinste Gegenwart zu reflectiren (verba de praesenti) 3).

Corollarium I. Wo also der wechselseitige Consensus fehlt, da ist keine Ehe.

1) Denn es fehlt die Materie des Sacraments.

2) Gegen den Willen des Ausspendenden und Empfangenden kann das Sacrament nicht vollbracht werden.

Corollarium II. 3wang zur Ehe hebt dieselbe von vorneherein auf;

denn 1) hebt der Zwang den Consensus auf;

1) Gabriel. Philad. de matrimon. c. VIII.

2) Gerson. compend. theol. tr. III. de sept. sacram, p. 293. T. I. du Pin.

3) Wikliffe's Meinung, daß die Worte de futuro: ego te accipiam, fich beffer zur Ehe eigneten, als jene de praesenti: ego te accipio (trial. IV, 22.), hat das C. Lond. 1396 als irrige notirt.

2) wäre eine erzwungene Gemeinschaft kein Symbol der Einheit Christi und der Kirche.

C. Minister des Ehesacraments.

Die Ausspender des Ehesacraments sind eben die beiden sich vermählenden Individualitäten. Allerdings schloß man die Ehe von der ältesten Zeit an unter den Auspicien und mit dem Segen des Priesterthums. So will Ignatius, daß ohne den Willen und die Meinung des Bischofs Niemand zur Ehe schreite 2). Clemens von Alerandrien eifert gegen den unordentlichen Haarpuz der Frauen, die Verzierung des Schädels mit fremden Haaren und Locken, und macht dabei die beißende Bemerkung, der Priester segne, wenn er nun die Hand auflegt, nur ein fremdes Haar und Haupt 2), wo an den Trauungssegen gedacht werden kann, aber nicht muß. Es erwähnen der priesterlichen Einsegnung bald deuts licher bald dunkler Tertullian ), Siricius *), Bafilius †), Gre

1) Πρέπει τοῖς γαμοῦσι καὶ γαμούσαις μετά γνώμης τοῦ ἐπισκόπου τὴν ἕνωσιν ποιεῖσθαι, ἵνα ὁ γάμος ἢ κατὰ κύριον, καὶ μὴ κατ' ἐπιθυμίαν. Epl. ad Polyc. n. V.

2) Paed. III, 11. Ob vielleicht nicht in folgender Stelle auch an eine kirchlich priesterliche Theilnahme an der Ehe zu denken: "Ayıážetai yoûr καὶ γάμος κατὰ λόγον τελειούμενος, ἐὰν ἡ συζυγία ὑποπίπτῃ τῷ θεῷ καὶ διακῆται μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως, ἡγνισμένων τὰς καρδίας ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς καὶ λελουμένων τὸ σῶμα καθάρῳ ὕδατι, καὶ ἐχόντων ὁμολογίαν τῆς ἐλπίδος. Str. IV, 20.

3) Ut igitur in deo nubas secundum legem et apostolum, si tamen vel hoc curas, qualis es, id matrimonium postulans, quod iis, a quibus postulas, non licet habere, ab episcopo monogamo, a presbyteris et diaconis etc. Monog. c. XI. Unde sufficiam ad enarrandam felicitatem ejus matrimonii, quod ecclesia conciliat, et confirmat oblatio, obsignat benedictio, angeli renuntiant, pater rato habet. Ad uxor. II, 8. Penes nos occultae quoque conjunctiones, id est, non prius apud ecclesiam professae, juxta moechiam et fornicationem judicari periclitantur. Pudic. IV. etc.

4) De conjugali autem violatione requisisti, si desponsatam alii puellam alter in matrimonium possit accipere: hoc ne fiat modis omnibus inhibemus, quia illa benedictio, quam nupturae sacerdos imponit, apud fideles cujusdam sacrilegii instar est, si ulla transgressione violetur. Ad Him. Tarr. Epl. I. n. 5. Una tantum et ea, quam virginem communi

« PredošláPokračovať »