Obrázky na stránke
PDF
ePub

Zweiter Abschnitt.

Besonderes Gericht.

§. 1. Wirklichkeit des besondern Gerichts.

1. Daß der Mensch nach dem Tode sofort in sein besonderes Gericht geht, bezeugt die Schrift ') und hält die Kirche fest').

11. Einen Zustand der Unbestimmtheit der Einzelnen nach ihrem Dahinscheiden können wir uns nicht denken wegen der Einheit, Continuität der Regierung Gottes und unserer Ichheit, wegen der Absichtslosigkeit eines solchen Zwischenzustandes; denn sollte man diesen als bewußtscynslosen, schlafähnlichen denken? woher und zu was dieser? Oder ist er ein selbstbewußter? wie und warum dieses ohne ein bestimmtes Verhältniß zu Gott und bestimmte Erkenntniß dieses Verhältnisses? wie und warum dieses ohne göttlichen Richterspruch? Kurz, solchen schwebenden, unbestimmten, ungerichteten Zustand können wir uns nicht denken.

§. 2. Vollstreckung des besondern Urtheils.

Wie das Gericht, so hat auch dessen Erfüllung keinen Aufschub. Ein jeglicher tritt sogleich ein in seinen Zustand der Seligfeit, oder der Unseligkeit, oder der Reinigung.

Die Seelen der vollendeten Heiligen gelangen sofort zur Anschauung Gottes:

dieses erhellt 1) aus den Worten Christi3) und der Apostel *).

1) Heb. IX. 27. Statutum est omnibus hominibus semel mori, post hoc autem judicium. Sir. XI. 28. Facile est coram deo in die obitus retribuere unicuique secundum vitam ejus. Cf. Eccl. XII, 6. Antequam rumpatur funiculus argenteus.... 7. et revertatur pulvis in terram suam, unde erat, et spiritus redeat ad deum, qui dedit illum.

2) Tert. anim. c. IV. Chrys. in Matth. Hom. XIII. n. 6. XXXVI. n. 6. Ambr. in Heb. IX. 27. Aug. anim. et ej. orig.

3) Joan. XIV, 3. Et si abiero et praeparavero vobis locum, iterum venio, et accipiam vos ad meipsum, ut, ubi sum ego, et vos sitis. 19. Vos autem videbitis me, quia ego vivo et vos vivetis. 20. In illo die cognoscetis, quia ego sum in patre meo, et vos in me, et ego in vobis. XVII, 24. Pater, quos dedisti mihi, volo, ut, ubi sum ego, et illi sint mecum, ut videant claritatem meam.

4) Phil. I, 21. Mihi enim vivere Christus est, et mori lucrum. 23.

2) Denselben Glauben verkündet die Ueberlieferung. So Cle mens 1), so Ignatius2), so in der Martyrergeschichte des h. Polyfarpus die Kirche von Smyrna 3), so die Kirche von Vienne und Lyon in ihrem Briefe an die Kirche von Phrygien und Asien"), Clemens von Alexandrien '), Origenes ®), Cyprian'), Hippo

II Cor. V, 1. Scimus Desiderium habens dissolvi et esse cum Christo. enim, quoniam si terrestris domus nostra hujus habitationis dissolvatur, quod aedificationem ex deo habemus, domum non manu factam, aeternam in coelis. 6. Audentes igitur semper, scientes, quoniam dum sumus in corpore, peregrinamur a domino. 7. Per fidem enim ambulamus et non per speciem. 8. Audemus autem et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corpore et praesentes esse ad dominum. Cf. I Cor. XIII, 12. Heb. XII, 22. Accessistis ad .... Jerusalem coelestem et multorum millium angelorum frequentiam. 23. et judicem omnium deum, et spiritus justorum perfectorum. Cf. act. VII, 58. Domine Jesu suscipe spiritum meum.

...

1) Οἱ ἐν ἀγάπη τελειωθέντες κατὰ τὴν τοῦ Θεοῦ χάριν ἔχουσιν χῶρον εὐσεβῶν· οἱ φανερωθήσονται ἐν τῇ ἐπισκοπῇ τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ. I Cor. n. L. Cf. Οἱ δὲ ὑπομένοντες ἐν πεποιθήσει δόξαν καὶ τιμὴν ἐκλη ρονόμησαν· ἐπήρθησάν τε καὶ ἐπαφροι (ἐλαφροὶ, οδ. ἔπαυροι) ἐγένοντο ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ μνημοσύνῳ αὐτῶν εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ibid. n. 45. 2) Ad Trallens. n. 13.

3) Οὕτως τὸν τῆς ἀφθαρσίας στέφανον ἀπολαβὼν σὺν τοῖς ἀποστόλοις καὶ πᾶσι δικαίοις ἀγαλλιώμενος δοξάζει τὸν θεὸν καὶ πατέρα εὐλογεῖ τὸν κυρίου ἡμῶν. n. ΧΙΧ.

4) Κατὰ πάντων νικηφοροὶ (οἱ μάρτυρες) πρὸς θεὸν ἀπελθόντες ... μετ ̓ εἰρήνης ἐχώρησαν πρὸς θεὸν. Ap. Eus. Η. Ε. V, 2.

5) Μεθ ̓ ἣν ἀπολύτρωσιν τὸ γέρας καὶ αἱ τιμαὶ τελειωθεῖσι ἀποδίδον ται, πεπαυμένοις μὲν τῆς καρθάρσεως, πεπαυμένοις δὲ καὶ λειτουργίας τῆς ἄλλης, καν ἁγία ἡ καὶ ἐν ἁγίοις· ἔπειτα καθαροῖς τῇ καρδίᾳ γενομένοις κατά τὸ προςεχὲς τοῦ κυρίου προςμένει τῇ θεωρίᾳ τῇ αἰδίῳ ἀποκατάστασις, Strom. VII, 10.

6) Princ. II, 11. Huet. Orig. 1. II. qu. XI. n. 10.

[ocr errors]

7) Beati satis, qui ex vobis . . de saeculo recesserunt confectoque itinere virtutis et fidei ad complexum et osculum domini, domino ipso gaudente, venerunt. Epl. XV. Quid felicius .. quam relicto mundo coelum petisse, quam desertis hominibus inter angelos stare, quam impedimentis omnibus saecularibus ruptis in conspectu dei jam se liberum

[ocr errors]

lytus1), Dionysius von Alerandrien 2), Celsus 3), Hilarius“), Gregor von Nazianz), Gregor von Nyssa®), Ephrem'), die apestolischen Constitutionen "), Bafilius *), Hieronymus 1o), Am

sistere, quam coeleste regnum sine ulla cunctatione tenere. Epl. XXVI. Vivere omnes dicit (Joan. Apoc. XX.) et regnare cum Christo non tantum, qui occisi fuerint, sed et quique in fidei suae firmitate et dei timore perstantes imaginem bestiae non adoraverint. . . Quanta est dignitas et quanta securitas ... claudere in momento oculos, quibus homines videbantur et mundus, et aperire eosdem statim, ut deus videatur et Christus. Epl. ad Fortunat. de exhort. martyrii.

1) Ἔχετε γὰρ (tie propheten) ἤδη τὸν τῆς ζωῆς καὶ ἀφθαρσίας ἀποκεί μενον ὑμῖν ἐν τοῖς οὐρανοῖς στέφανον. Dem. de Christ. et Antich. n. ΧΧΙ. 2) Θεῖοι μάρτυρες παρ ̓ ἡμῖν οἱ νῦν τοῦ Χριστοῦ παρέδροι καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ. Ap. Eus. Η. Ε. VI, 42.

3) Cum ... ante Christi tribunal adstiteris, cum gloria gratiae dei praemium devotae mentis ac remunerationem acceperis... Cum ergo in die liberationis tuae representare te Christi vultibus coeperis, cum in aeternitatem perpetuitatemque vivendi regnare cum Christo felici sorte successeris, pro domini misericordia in monte jam habe puerum tuum Celsum sanctissime. De Judaeor. incred. ad Vigil. Epp. n. 10.

4) Quomodo possumus montes non eos significatos esse intelligere, qui super terrenam naturam gloriosi jam in dei rebus jam exultant. In Psalm. CXXIV. n. 5.

β) Καὶ νῦν ὁ μὲν (Βασίλειος) ἐστιν ἐν οὐρανοῖς, κακει τὰς ὑπὲρ ἡμῶν ὡς οἶμαι προςφέρων θυσίας. Οr. ΧΧ. Εpl. XXXVII.

6) De vit. S. Patr. Ephr. T. III. p. 316. Mor.

7) Necrosima can. I. V. X. LXXX. Tuus te dominus ad amplissimam pacis regionem, ad promissa vitae sempiternae gaudia traduxit. 8) Οὗτοι (οἱ μάρτυρες) γὰρ εἰσι ὑπὸ θεοῦ μεμακαρισμένοι. V, 8.

9) In Jes. V. n. 166.

10) Nota. ut Samuelem quoque vere in inferno credas fuisse, et ante adventum Christi, quamvis sanctos omnes inferni lege detentos. Porro quod sancti post resurrectionem domini nequaquam teneantur in inferno, testatur apostolus dicens, melius est dissolvi et esse cum Christo, qui autem cum Christo est. utique non tenetur in inferno. In Ecclesiast. IX, 10. Scimus quidem Nepotianum nostrum esse cum Christo et sanctorum mixtum choris. quod bic nobiscum eminus rimabatur in terris, et aestimatione quaerebat, ibi videntem cominus dicere sicut audivimus, sic et vidimus in civitate domini virtutum in civitate dei nostri. Ad Heliod.

brosius'), der sich jedoch in diesem Puncte nicht überall gleich bleibt, Paulin von Nola2), Chryfoftomus '), Epiphanius *), Theodoret), Hilarius von Arles 6), Nilus '), Anastasius), Euthymius der Abt), Gregorius der Große †), Dionys der sogenannte Areo

Epl. XXXV. Epitaph. Nepotiani. Non est facile stare loco Pauli, tenere gradum Petri, jam cum Christo regnantium. Epl. V. ad Heliodor.

1) Etiam si corporis gustaverint mortem, vitam tamen incorpoream capiunt, et illuminantur suorum splendore meritorum, luce quoque fruuntur aeterna. De Cain et Abel II, 9. n. 31. Inseritur hoc loco dogma de incorruptione animae, quod ipsa vera et beata vita sit, quam unusquisque bene conscius vivit multo purius ac beatius, cum hujus carceris anima nostra deposuerit involucrum. Ibid. X. n. 36.

2) Epl. XIII. ad Pammach. n. 27. 28. XVII. ad Sever. n. 3. XVIII. ad Victricium. n. 10.

...

3) Οὐ γὰρ κακὸν ὁ θάνατος, ἀλλὰ κακὸν τὸ ἀποθανόντα κολάζεσθαι οὐδὲ καλὸν ὁ θάνατος, ἀλλὰ καλὸν τὸ ἀπελθόντα σὺν Χριστῷ εἶναι τὰ μετὰ θάνατον ἤ καλὰ ἡ κακά. In Phil. Hom. III. n. 3. Οὗτοι ἐκεῖ μεταστάντες μακάριοι, ὅτι πρὸς τὸν Χριστὸν ἀπῆλθον οἱ δὲ δίκαιοι ἄν τε ἐνταῦθα, ἄν τε ἐκεῖ, μετὰ τοῦ βασιλέως εἰσὶ, κἀκεῖ μᾶλλον καὶ ἐγγύτερον, οὐ διὰ εἴδους, οὐ διὰ πίστεως, ἀλλὰ πρόςωπον. φησὶ, πρὸς πρόςωπον. ibid. n. 4. Τί ἐπιθυμοῦμεν ; ἐκδημῆσαι ἐκ τοῦ σώματος, καὶ ἐνδημῆσαι πρὸς κύριον. In II Cor. Hom. Χ. n. 2. Θαρρεί κατακοπτόμενος· οὐ γὰρ μόνον φθοράς σε ἀπαλλάττει καὶ βάρους, ἀλλὰ καὶ τῷ κυρίῳ σε παραπέμπει τάχεως. ibid. Cf. in Matth. Hom. XXXVI. n. 3.

4) Haer. LXXVIII. n. 23.

Β) Αἱ μὲν γενναῖαι τῶν νικηφόρων ψυχαὶ περιπολοῦσι τὸν οὐρανὸν τοῖς ἀσωμάτοις χοροῖς συγχορεύουσαι. Graec. affect. curat. disp. VIII. Cf. in

Η Cor. V, 8. Phil. I, 24.

6) Serm. in S. Honorat. Arelat. n. I. XXXI. XXXV.

7) Επιθυμεί (ἡ ψυχὴ διὰ θανάτου λυθῆναι, εἰλικρινῶς, καὶ ἀμερίμνως καὶ ἀφόβως συνεῖναι τῷ δεσπότη. 1. II. Epl. LXXΧΙΙ.

8) Καὶ μάλιστα αἱ τῶν δικαίων ψυχαὶ πῶς τὸν Θεὸν αἰνοῦσι ; κατὰ ποίαν ἐνεργείαν τὴν παρ' αὐτοῦ εἰςδέχονται ἔλλαμψιν; πῶς ὑπὲρ τοῦ κόσ μου πρεσβεύουσιν; Adv. Monophys. IV. (Μαί VII, 196 sq.)

9) Αλλ' ὅτε πρὸς τὸν τῶν ἁπάντων ἀπῆλθες δεσπότην ἐκεῖ μνημόνευσόν (bie (ubofia) μου, ἵνα μετ ̓ εἰρηνὴς καμὲ προσλαβῆται, ὅταν θέλῃ καὶ ὡς θέλῃ ἡ αὐτοῦ φιλανθρωπία. Cyr. (Scythopol.) Vita S. Euthym. in Cotel. Mon. E. Gr. IV. p. 73.

pagit1), Innocenz IV. 2), Bernardus 3). Eben so entschieden spätere Concilien und der h. Stuhl *). Es hat aber im Laufe der Zeit diese Lehre der Kirche, daß die hier vollendet Hinübergehenden oder dort durch die Reinigung Vollendeten sofort und nicht zuerst nach dem allgemeinen Gerichte zur Anschauung Gottes gelangen, sich gegen die auf eine falsche Deutung von Luc. XVI, 22. XXIII, 43. Apoc. VI, 9. gegründete abweichende Ansicht bestimmter ausgesprochen, und als Johannes XX. (vulg. XXII.) hypothetisch und meinungsweise, nicht in Absicht und Form einer Entscheidung, den Sag aufstellte, daß die Heiligen vor dem legten Gerichte nur die Menschheit Christi, nicht die Gottheit schauen '), erregte dieses allgemeines Aufsehen). In diesem Glauben stimmt die griechische Kirche mit der lateinischen vollkommen überein, wie aus dem Eingang des Concils von Florenz zu ersehen ist, desgleichen die armenische Kirche, aus deren Liturgien Galan (Conc. Eccl. III, 136.) wider die auch in diesem Puncte anders meinenden Schismatiker den Glauben der Kirche dargethan hat.

+) In Job. I. XIII. n. 48. Dial. IV, 25. 28.

1) Hier. Eccl. III. n. III. §. 9.

2) Epl. X. ad Otton. Card. Tuscul. n. XXV.

...

3) In inferno impii, in purgatorio purgandi, in coelo perfecti. Qui in coelo sunt, gaudio gaudent ad visionem dei. De diversis Serm. XLII. n. 5.

4) Bened. XI. (vulg. XII.) Epl. I. (1334) und in einer Bulle (1336.). Eben so hatte aber auch Joan. selbst sich erklärt. S. Vita (V.) Joan. XXII. in Baluz. Vit. Papar. Aven. T. I. p. 176. Vita VI. ibid. n. 184. So auch Joan. XXII. Epl. I. Cf. Ballerin. de vi ac ratione Primat. p. 314 sq.

5) S. Raynald. ad ann. 1333. 1334. Vita (VI.) Joan. XXII. in Baluz. Vit. Paparum Avenion. T. I. p. 182. S. auch die Stellen des Minoriten Nicol. bei Baluz. adv. ad Vit. Papar. Avenion. T. I. p. 788.

6) C. Paris. (1333) entschied auf Betreiben von Philipp V. die Fragen: Utrum animae Sanctorum in coelis existentes videant divinam essentiam facie ad faciem ante resurrectionem corporum et ante generale judicium? und: Utrum visio, quae de divina essentia nunc habeat, evacuabitur in die extremi judicii. alia succedente? erßtere mit Ja, die andere mit Nein. S. Corner. in Eccard. Corp. Hist. T. II. n. 3.

« PredošláPokračovať »