■der Beycht vnd dem Sacrament! hvnd bekentnis Christlicher freyheit.

Bvittemberg 1524. Tituli paographicis est ornata et in fine libelli: Vom brauch etc. legitur: ans Lufft,

ratim typis est repetitus sub ti

- Beycht vnd dem Sacrament. D. M.D.XXV. Wittemberg,

eceptus est in concionum collectionbergae prodiit sub titulo: Aus: und Evangelien vom Advent an bis beit corrigiret durch D. Martin Lulocum obtinet. Germanice redn tom. XI Opp. Luth. p. 797 sqq. ed. Jen. I, p. 344 sqq. et in ed. - sqq. Liberiore ac solutiore veritur in libro: Martini Lutheri de charistiae sacramento, de usu et ianae libertatis sermo, ab ipso vernacula recens aeditus ac iuxta atus a Johanne Lonicero. Anno a signo typographico folii trans

Ein Sermon von dem gepeet vnd procession yn der Creußwochen. Gedruckt zu Wittenbergk nach Christi geburt funffzehenhundert vnd im neunzehnden Jar, eodemque anno Lipsiae, et anno 1520 tam Wittembergae quam Lipsiae et Augustae Vindelicorum ty. pis est repetitus (cf. Rotermund, Verzeichniss von den Ausgaben der sämmtl. Schriften Luthers. Bremen 1813, et Schütze, D. M. Luthers bisher ungedruckte Briefe III, p. 272 et 281.). Germanice legitur in ed. Opp. Luth. Wittenb. VI, 1091 sqq. Jenens. I, p. 175 sqq. Altenb. I, p. 301 sqq. Lips. XXII p. 36 sqq. Walchiana X, p. 1713 sqq. coll. p. 82, latine in ed. Wittenb. I, p. 70 sqq. et in Jen. I p. 351 sqq.

V. Concio de matrimonio.

Hic sermo anno 1519 Luthero inscio Lipsiae (cf. Aemilii Werneri Repertorium typographicum, Nordlingae 1864. p. 150) eodemque fanno iterum nullo loco indicato typis divulgatus est sub hoc titulo:

Ein Sermon von dem ehelichen standt Doktoris Martini Lutter gepredigt 1519.

Lutherus hac re offensus eum ipse typis excudendum tradidit Wittenbergae 1519 sub hoc titulo: Eyn Sermon von dem Elichen | standt vorendert vnd corrigiret durch D. Martinum Luther, Augustiner tzu Wittenburgf. - In fine: Getruckt zu Wittenburgt Nach Christ geburt | tausend funff hundert vnd im Neunzehenden iar.

eodemque anno sub eodem titulo etiam Lipsiae divulgavit. His utrisque editionibus prooemium praemisit, quo concionem hanc se inscio et invito excusam esse graviter questus est (cf. Walchii Introduct. in Tom. Opp. Luth. X, p. 53 et p. 754 et Rotermund, Verzeichniss etc. p. 18). Germanice legitur hic sermo in edit. Opp. Luth. Wittenb. VI, p. 165, Jenensi I, p. 172, Altenburg. I, p. 299, Lips. XII, p. 379, latine in Jenensi I, p. 352, Wit

Ein nüglich vnd fast trö
ang, wie sich ein christe
en sol zu sterben, beschri
ather Augustiner. In
ben stat Basel durch Ad
Latine redditus est hi
hoc titulo:

Sermo Martini Lutheri
riendum e vernaculo
ex officina Melchio
M. D. XX. In fine: L
Lottheri. Anno saluti
(Panze
Germanice legitur in
310 sqq. Altenb. I,
.. latine in ed. W
354 899.

20 mense Julio, ubi p. 154 sic v. Patris ac S. Theologiae Docii de matrimonio sermo habitus Latinam linguam e Germanica

uomodo sit parandus anirtem.

primum germanice edita est sub

der Berchtung zum sterben M. L. A. nberg Nach Christ geburt XV. C.

pius et Wittenbergae et Lippis repetita (cf. Rotermund, Ver5 Schütze, D. M. Luthers bisher = III, p. 273). Quae editio Basiit, hanc prae se fert inscriptio

fast tröstlich predig oder vnderrichn christen mensch mit freuden bereybeschriben durch Doctor Martinum . In fine: Getruckt in der löbli rch Adam Petri Anno M. D. XX. est hic sermo Lipsiae anno 1520

Lutheri de praeparatione ad moaculo in latinum versus. Lipsiae, elchioris Lottheri. Anno salutis e: Lipsiae ex officina Melchioris salutis M.D.XX. 4.

Panzer Ann. typ. VII, p. 213.) ur in ed. Opp. Luth. Wittenb. VI, .I, p.310 sqq. Walch. X, p. 2292 d. Wittenb. I, p. 85 sqq. Jen. 1,

De Sacramento baptism i.

Primo, nomen, baptismus, graecum est, latine potest verti, mersio, cum immergimus aliquid in aquam, ut totum tegatur aqua.

Et quamvis ille mos iam absoleverit apud plerosque (neque enim totos demergunt pueros, sed tantum paucula aqua perfundunt), debebant tamen prorsus immergi, et statim retrahi. Id enim etymologia nominis postulare videtur, et et Germani quoque baptismum Tauff vocant, a profunditate, quam Tieff illi sua lingua vocant, quod profunde demergi conveniat eos, qui baptizantur.

Et sane, si spectes, quid baptismus significet, idem requiri videbis. Hoc enim significat, ut vetus homo et nativitas nostra plena peccatis, quae ex carne et sanguine constat, tota per divinam gratiam demergatur, id quod post copiosius indicabimus. Debebat igitur modus baptizandi respondere significationi baptismi, ut certum ac plenum eius ederet signum.

Secundo, est quoque baptismus externum signum seu nota, quae nos discernit ab omnibus aliis hominibus, qui non sunt baptizati, ut cognoscamur, quod simus populus nostri ducis Jesu Christi, sub cuius signis (ea crux est) assidue contra peccata pugnamus.

Tria igitur in hoc sacramento nobis sunt spectanda, signum, significatio signi et fides. Signum in eo consistit, quod homo in aquam demergitur in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Non autem in aqua retinetur, sed statim retrahitur. Hinc nostri Germani Catechistam dicunt de fonte baptismi levasse puerum, utemur enim vulgari loquendi

demergatur puer in aq

Tertio, figura seu signific rificentur primo peccata gratiam Dei, ut vetus h ptus et editus est, totus LOVUS homo, renatus per Sie S. Paulus ad Titum erum regenerationis ac lavacro regeneremur et r que Johan. 3. dicit: Nis et spiritu (gratiae scili regnum Dei. Quemadmodum enim am peccatis puerum et s edit spiritualem part stificati simus filii gra O demerguntur, et eme Quarto, porro illa pec ratio non perfecte in h e mortale corpus perea at Sacramentum vel mus, brevi perficitur. ualis baptismus, dem per hanc totam vita te perficitur. Tum en baptismum, et vere fit

4

cat,

Non igitur haec vita ismus spiritualis, do morti is, qui baptiza erdos, cum baptizat: aro plena peccatis, d

i, et sententiam mo ine fero, ut tecum o demergantur. Atque man. 6. dicit: Sumus n per baptismum. Quo igitur citius tus baptismus suus

1er in aquam et rursus retraseu significatio baptismi ea est, no peccata, post ut resurgamus t vetus homo, qui in peccatis est, totus demergatur, et prodnatus per gratiam Dei.

ad Titum 3. vocat baptismum ionis ac renovationis, quod in mur et renovemur. Sic Christus icit: Nisi quis renatus fuerit ex tiae scilicet), non potest introire

enim mater illo carnali partu erum et irae filium edit, ita bapem partum, et regenerat nos, filii gratiae. Sic peccata in bapet emergit pro peccatis iustitia. lla peccatorum demersio et morte in hac vita absolvitur, donec pereat, et totum in pulverem m vel signum baptismi, id quod icitur. Verum significatio eius et s, demersio, scilicet peccatorum, n vitam durat, et non nisi in um enim vere demergitur homo ere fit hoc, quod baptismus sig

ec vita aliud est, quam perpetuus s, donec moriamur, et adiudicaaptizatur. Perinde atque si dicat zat: Ecce tunihil aliud es, quam s, demergo itaque te in nomine mortis contra te in eodem noum omnia peccata tua moriantur Atque sic S. Paulus quoque ad umus cum Christo sepulti in mor