Utcunque defecere mores
Indecorant bene nata culpae.

Quid debeas, o Roma, Neronibus,
Testis Metaurum flumen et Hasdrubal
Devictus et pulcher fugatis

Ille dies Latio tenebris

Qui primus alma risit adorea,
Dirus per urbes Afer ut Italas
Ceu flamma per taedas vel Eurus
Per Siculas equitavit undas.
Post hoc secundis usque laboribus
Romana pubes crevit et impio.
Vastata Poenorum tumultu

Fana deos habuere rectos;
Dixitque tandem perfidus Hannibal:
Cervi luporum praeda rapacium
Sectamur ultro quos opimus
Fallere et effugere est triumphus.
Gens quae cremato fortis ab Ilio
Jactata Tuscis aequoribus sacra
Natosque maturosque patres
Pertulit Ausonias ad urbes,
Duris ut ilex tonsa bipennibus
Nigrae feraci frondis in Algido,
Per damna, per caedes, ab ipso
Ducit opes animumque ferro.
Non hydra secto corpore firmior
Vinci dolentem crevit in Herculem,
Monstrumve submisere Colchi
Maius Echioniaeve Thebae.
Merses profundo, pulchrior evenit:
Luctere, multa proruet integrum
Cum laude victorem geretque
Proelia conjugibus loquenda.
Karthagini jam non ego nuntios
Mittam superbos: occidit, occidit
Spes omnis et fortuna nostri

Nominis Hasdrubale interempto.
Nil Claudiae non perficient manus,
Quas et benigno numine Juppiter

Defendit et curae sagaces
Expediunt per acuta belli.

75

CARMEN V.

DIVIS orte bonis, optime Romulae
Custos gentis, abes jam nimium diu ;
Maturum reditum pollicitus patrum
Sancto concilio redi.

Lucem redde tuae, dux bone, patriae:
Instar veris enim vultus ubi tuus
Affulsit populo, gratior it dies
Et soles melius nitent.

Ut mater juvenem, quem Notus invido
Flatu Carpathii trans maris aequora
Cunctantem spatio longius annuo
Dulci distinet a domo,

Votis ominibusque et precibus vocat,
Curvo nec faciem litore demovet:

Sic desideriis icta fidelibus

Quaerit patria Caesarem.

Tutus bos etenim rura perambulat,
Nutrit rura Ceres almaque Faustitas,
Pacatum volitant per mare navitae,
Culpari metuit Fides,

Nullis polluitur casta domus stupris,
Mos et lex maculosum edomuit nefas,
Laudantur simili prole puerperae,

Culpam poena premit comes.

Quis Parthum paveat, quis gelidum Scythen,
Quis Germania quos horrida parturit
Fetus, incolumi Caesare? quis ferae

Bellum curet Hiberiae ?

Condit quisque diem collibus in suis
Et vitem viduas ducit ad arbores ;

DIVE, quem proles Niobea magnae
Vindicem linguae Tityosque raptor
Sensit et Trojae prope victor altae
Phthius Achilles,

Ceteris major, tibi miles impar
Filius quamvis Thetidis marinae
Dardanas turres quateret tremenda
Cuspide pugnax.

Ille, mordaci velut icta ferro

Pinus aut impulsa cupressus Euro,
Procidit late posuitque collum in
Pulvere Teucro.

Ille non inclusus equo Minervae

Sacra mentito male feriatos

Troas et laetam Priami choreis

Falleret aulam;

Sed palam captis gravis, heu nefas heu,

Nescios fari pueros Achivis

Ureret flammis, etiam latentem

Matris in alvo,

Ni tuis victus Venerisque gratae
Vocibus divom pater annuisset

5

10

15

20

Rebus Aeneae potiore ductos
Alite muros.

Doctor argutae fidicen Thaliae,
Phoebe, qui Xantho lavis amne crines,
Dauniae defende decus Camenae,
Levis Agyieu.

Spiritum Phoebus mihi, Phoebus artem
Carminis nomenque dedit poëtae.
Virginum primae puerique claris
Patribus orti,

Deliae tutela deae fugaces
Lyncas et cervos cohibentis arcu,
Lesbium servate pedem meique
Pollicis ictum,

Rite Latonae puerum canentes,
Rite crescentem face Noctilucam,
Prosperam frugum celeremque pronos
Volvere menses.

Nupta jam dices: Ego dis amicum,
Seculo festas referente luces,
Reddidi carmen, docilis modorum
Vatis Horati.

25

3390

335

40

CARMEN VII.

DIFFUGERE nives, redeunt jam gramina campis
Arboribusque comae ;

Mutat terra vices et decrescentia ripas

Flumina praetereunt;

Gratia cum Nymphis geminisque sororibus audet

Ducere nuda choros.

Immortalia ne speres monet annus et almum

Quae rapit hora diem.

Frigora mitescunt Zephyris, ver proterit aestas
Interitura simul

5

10

Pomifer Auctumnus fruges effuderit, et mox
Bruma recurrit iners.

Damna tamen celeres reparant caelestia lunae:
Nos ubi decidimus,

Quo pius Aeneas quo dives Tullus et Ancus
Pulvis et umbra sumus.

Quis scit an adjiciant hodiernae crastina summae
Tempora di superi ?

Cuncta manus avidas fugient heredis amico
Quae dederis animo.

Cum semel occideris et de te splendida Minos
Fecerit arbitria,

Non, Torquate, genus, non te facundia, non te
Restituet pietas;

Infernis neque enim tenebris Diana pudicum
Liberat Hippolytum,

Nec Lethaea valet Theseus abrumpere caro
Vincula Pirithoo.

CARMEN VIII.

DONAREM pateras grataque commodus,
Censorine, meis aera sodalibus,
Donarem tripodas, praemia fortium
Graiorum, neque tu pessima munerum
Ferres, divite me scilicet artium

Quas aut Parrhasius protulit aut Scopas,
Hic saxo, liquidis ille coloribus

Sollers nunc hominem ponere, nunc deum.
Sed non haec mihi vis, non tibi talium
Res est aut animus deliciarum egens.
Gaudes carminibus; carmina possumus
Donare et pretium dicere muneri.
Non incisa notis marmora publicis,
Per quae spiritus et vita redit bonis

10