SATIRA V.

Hoc quoque, Tiresia, praeter narrata petenti
Responde, quibus amissas reparare queam res
Artibus atque modis. Quid rides?"

"Jamne doloso
Non satis est Ithacam revehi patriosque penates
Adspicere?" "O nulli quidquam mentite, vides ut
Nudus inopsque domum redeam, te vate, neque illic
Aut apotheca procis intacta est aut pecus; atqui
Et genus et virtus nisi cum re vilior alga est."
"Quando pauperiem, missis ambagibus, horres,
Accipe qua ratione queas ditescere. Turdus
Sive aliud privum dabitur tibi, devolet illuc

Res ubi magna nitet domino sene; dulcia poma
Et quoscunque feret cultus tibi fundus honores.
Ante Larem gustet venerabilior Lare dives;
Qui quamvis perjurus erit, sine gente, cruentus
Sanguine fraterno, fugitivus, ne tamen illi
Tu comes exterior si postulet ire recuses.
"Utne tegam spurco Damae latus? Haud ita Trojae
Me gessi certans semper melioribus." "Ergo

Pauper eris." "Fortem hoc animum tolerare jubebo;
Et quondam majora tuli. Tu protinus unde
Divitias aerisque ruam dic, augur, acervos."
"Dixi equidem et dico: captes astutus ubique
Testamenta senum, neu, si vafer unus et alter
Insidiatorem praeroso fugerit hamo,

Aut spem deponas aut artem illusus omittas.
Magna minorve foro si res certabitur olim,
Vivet uter locuples sine natis, improbus, ultro
Qui meliorem audax vocet in jus, illius esto
Defensor; fama civem causaque priorem
Sperne, domi si natus erit fecundave conjux.
Quinte, puta, aut Publi, (gaudent praenomine molles
Auriculae,) tibi me virtus tua fecit amicum;
Jus anceps novi, causas defendere possum;
Eripiet quivis oculos citius mihi, quam te

Contemptum cassa nuce pauperet; haec mea cura est,

Ne quid tu perdas neu sis jocus. Tre domum atque
Pelliculam curare jube; fi cognitor; ipse
Persta atque obdura, seu rubra Canicula findet
Infantes statuas, seu pingui tentus omaso
Furius hibernas cana nive conspuet Alpes.
Nonne vides, aliquis cubito stantem prope tangens
Inquiet, ut patiens, ut amicis aptus, ut acer?
Plures adnabunt thunni et cetaria crescent.
Si cui praeterea validus male filius in re
Praeclara sublatus aletur, ne manifestum
Caelibis obsequium nudet te, leniter in spem
Adrepe officiosus, ut et scribare secundus.
Heres et, si quis casus puerum egerit Orco,
In vacuum venias: perraro haec alea fallit.
Qui testamentum tradet tibi cunque legendum,
Abnuere et tabulas a te removere memento,
Sic tamen ut limis rapias quid prima secundo
Cera velit versu; solus multisne coheres,
Veloci percurre oculo. Plerumque recoctus
Scriba ex quinqueviro corvum deludet hiantem,

Captatorque dabit risus Nasica Corano."

"Num furis? an prudens ludis me obscura canendo?"

"O Laërtiade, quidquid dicam aut erit aut non:
Divinare etenim magnus mihi donat Apollo."
"Quid tamen ista velit sibi fabula, si licet, ede."
Tempore quo juvenis Parthis horrendus, ab alto
Demissum genus Aenea, tellure marique
Magnus erit, forti nubet procera Corano
Filia Nasicae metuentis reddere soldum.

15

50

55

60

65

Tum gener hoc faciet: tabulas socero dabit atque
Ut legat orabit; multum Nasica negatas

Accipiet tandem et tacitus leget, invenietque
Nil sibi legatum praeter plorare suisque.
Illud ad haec jubeo: mulier si forte dolosa
Libertusve senem delirum temperet, illis
Accedas socius; laudes, lauderis ut absens.
Adjuvat hoc quoque, sed vincit longe prius ipsum
Expugnare caput. Scribet mala carmina vecors:
Laudato. Scortator erit: cave te roget; ultro
Penelopam facilis potiori trade." "Putasne?

70

75

Perduci poterit tam frugi tamque pudica,
Quam nequiere proci recto depellere cursu?"
"Venit enim magnum donandi parca juventus,
Nec tantum veneris, quantum studiosa culinae.
Sic tibi Penelope frugi est, quae si semel uno
De sene gustarit tecum partita lucellum,

Ut canis a corio nunquam absterrebitur uncto.
Me sene quod dicam factum est: anus improba Thebis
Ex testamento sic est elata: cadaver

Cautus adito:

Unctum oleo largo nudis humeris tulit heres,
Scilicet elabi si posset mortua; credo
Quod nimium institerat viventi.
Neu desis operae neve immoderatus abundes.
Difficilem et morosum offendet garrulus ultro;
Non etiam sileas. Davus sis comicus atque
Stes capite obstipo, multum similis metuenti.
Obsequio grassare; mone, si increbuit aura,
Cautus uti velet carum caput; extrahe turba
Oppositis humeris; aurem substringe loquaci.
Importunus amat laudari; donec Ohe jam!
Ad caelum manibus sublatis dixerit, urge,
Crescentem tumidis infla sermonibus utrem.
Cum te servitio longo curaque levarit,

Et certum vigilans, QUARTAE SIT PARTIS ULIXES,

100

Audieris, HERES: Ergo nunc Dama sodalis

Nusquam est? Unde mihi tam fortem tamque fidelem?

Sparge subinde, et, si paulum potes, illacrimare est

Gaudia prodentem voltum celare. Sepulcrum

Permissum arbitrio sine sordibus exstrue; funus

105

Egregie factum laudet vicinia. Si quis

Forte coheredum senior male tussiet, huic tu

Dic, ex parte tua seu fundi sive domus sit

Emptor, gaudentem nummo te addicere. Sed me
Imperiosa trahit Proserpina; vive valeque."

110

SATIRA VI.

Hoc erat in votis: modus agri non ita magnus
Hortus ubi et tecto vicinus jugis aquae fons
Et paulum silvae super his foret. Auctius atque
Di melius fecere. Bene est. Nil amplius oro,
Maia nate, nisi ut propria haec mihi munera faxis.
Si neque majorem feci ratione mala rem
Nec sum facturus vitio culpave minorem ;

Si veneror stultus nihil horum: "O si angulus ille
Proximus accedat qui nunc denormat agellum!
O si urnam argenti fors quae mihi monstret, ut illi
Thesauro invento qui mercenarius agrum
Illum ipsum mercatus aravit, dives amico

Hercule!" si quod adest gratum juvat, hac prece te oro:
Pingue pecus domino facias et cetera praeter
Ingenium, utque soles custos mihi maximus adsis.
Ergo ubi me in montes et in arcem ex urbe removi,
Quid prius illustrem satiris musaque pedestri?
Nec mala me ambitio perdit nec plumbeus Auster
Auctumnusque gravis, Libitinae quaestus acerbae.
Matutine pater, seu Jane libentius audis,
Unde homines operum primos vitaeque labores
Instituunt, sic dis placitum, tu carminis esto
Principium. Romae sponsorem me rapis. Eja,
Ne prior officio quisquam respondeat, urge.
Sive Aquilo radit terras seu bruma nivalem
Interiore diem gyro trahit, ire necesse est.
Postmodo, quod mi obsit clare certumque locuto,
Luctandum in turba et facienda injuria tardis.

"Quid vis, insane, et quas res agis?" improbus urget
Iratis precibus; "tu pulses omne quod obstat,
Ad Maecenatem memori si mente recurras?"

30

Hoc juvat et melli est; non mentiar. At simul atras
Ventum est Esquilias aliena negotia centum
Per caput et circa saliunt latus. "Ante secundam
Roscius orabat sibi adesses ad Puteal cras."
"De re communi scribae magna atque nova te

35

Orabant hodie meminisses, Quinte, reverti."

.6

Imprimat his cura Maecenas signa tabellis."

Dixeris," Experiar: " "Si vis, potes," addit et instat.
Septimus octavo propior jam fugerit annus
Ex quo Maecenas me coepit habere suorum

In numero; dumtaxat ad hoc, quem tollere rheda
Vellet iter faciens et cui concredere nugas

40

Hoc genus: "Hora quota est? Thrax est Gallina Syro par? Matutina parum cautos jam frigora mordent;"

Et quae rimosa bene deponuntur in aure.

Per totum hoc tempus subjectior in diem et horam

Invidiae noster. Ludos spectaverat una,
Luserat in Campo: Fortunae filius! omnes.
Frigidus a Rostris manat per compita rumor:
Quicunque obvius est me consulit: "O bone, nam te
Scire deos quoniam propius contingis oportet;
Numquid de Dacis audisti?" "Nil equidem."
Semper eris derisor !" "At omnes di exagitent me
Si quidquam." "Quid, militibus promissa Triquetra
Praedia Caesar an est Itala tellure daturus?"

Jurantem me scire nihil mirantur ut unum

Scilicet egregii mortalem altique silenti.

Perditur haec inter misero lux non sine votis:

" Ut tu

O rus, quando ego te adspiciam? quandoque licebit
Nunc veterum libris, nunc somno et inertibus horis
Ducere sollicitae jucunda oblivia vitae?

O quando faba Pythagorae cognata simulque
Uncta satis pingui ponentur oluscula lardo?
O noctes coenaeque deum! quibus ipse meique
Ante Larem proprium vescor vernasque procaces
Pasco libatis dapibus. Prout cuique libido est
Siccat inaequales calices conviva, solutus
Legibus insanis, seu quis capit acria fortis

45

50

55

60

65

Pocula seu modicis uvescit laetius. Ergo

70

Sermo oritur, non de villis domibusve alienis,

Nec male necne Lepos saltet; sed quod magis ad nos
Pertinet et nescire malum est agitamus: utrumne
Divitiis homines an sint virtute beati ;

Et

Quidve ad amicitias, usus rectumne, trahat nos; quae sit natura boni summumque quid ejus.

75