Obrázky na stránke
PDF
ePub

3.

3, ante plures consonantes

[ocr errors]

3e, praep. I, cum genit. e, ex, de; praecipue, si ad interrogationem (unde) locus, aut causa vel motivum materiave indicetur : aus ; wenn auf die Frage woher' ein Ort, oder eine Ursache, ein Bewegungsgrund angezeigt wird, oder ein Stoff, woraus etwas ist, oder gemacht wird: ból, ből, ról, röl. Usus. 3 Lesa (3 5ága) ist', e sylva venire: aus dem Walde kommen,. erdöböl jönni. 3e Slézta, e silesia, aus Schlesien, slezsiából. 3 Domu, domo, vom Hause, onnan hazúl. 3 Wid. ňa, Vienna, von (aus) Wien, Bétsből. 35ňewu, exire, per iracundiam; aus Born, haragból. ze Skúpost'i, ex avaritia, per avaritiam: aus Geiz, fösvénységből. 3 Lásti to učiňil, amore ductus (adductus, incitatus, motus) fecit, aus Liebe that ers: szeretetből tselekedte (tette) azt. celeg Sili, omnibus viribus, aus (mit) allen Kräften, tellyes eröből. 3 Nedbanliwost'i, per negligentiam, aus (durch) Nachlässigkeit, restségböl, túnyaságból. 3 Ohledu, ex respectu, ratione, respectu, in

[ocr errors]

(von) Ansehung: tekéntetbôl, arra tekéntve. 3 ňekoho nečo urobiť, reddere quempiam aliquid, aus einem etwas mas chen: valakiből valamit (valakit valamivé) tenni. Wim to ze Skusenosti, experientia didici (doctus sum), ich weis es aus der Erfahrung: tapasztalásomból tudom. Pohár ze Strébra, poculum ex argento (argenteum), ein Becher von Silber; ezüst pohár. 2) a, abs, abs, de, ex, si locus altior innuatur: von, aus; vom Orte, wenn der Ort höher ist, ról, röl, bol, böl, ha magassabb a hely. 3 Wrchu ist', de monte venire, von dem Berge kommen, hegyről, jönni. 3 Neba, de coelo, menyből 3 Woza pádnúť, cadere e curru, von dem Wagen fallen, a' szekérről le-esni. 3 Woza wipadnút, excidere e curru, aus dem Wagen hers aus fallen, a' szekérből kiesni. 3) ex, de, inter: aus, unter, von: közül, között, közt. Usus. Geden ze dwoch, unus e duobus (inter duos), einer aus (von unter) zweien: egy kettő közül. 4) e, ex propter: aus, wegen, miált, böl,

böl, ért. Syn. pre. Usus. Ze pfoti, pre Pfotu: propter paupertatem, aus Armuth, szegénység miátt; szegénységből.

II. cum accusat. 3 ňečo bit, mock: posse, valere, sustinere: vermögen, im Stande feyn, können tehetni, véghez vihetni valamit. 2) circiter prope beiläufig, közel, mint egy, valami. Syn. otolo, otolo, Foro. Usus. má ale z osem Meric Gačmeňa, habet prope (circiter) octo hordei metretas; er hat beiläufig acht Mezen Gerste: vagyon mint egy nyoltz mérő árpája. III. cum instrumentali sive sociali,

quando societas quaepiam,
comitiva, aut conjunctio,
passio denique, vel modus
denotatur: cum, mit; wens
eine Gesellschaft, oder Beglei
tung, oder Verbindung, Leiden-
schaft endlich, oder Art, Weise
anzeigt wird: val, vel. Usus.
3 Otcem ist, ire cum patre:
mit dem Vater gehen, atyával
menni. netim mluwit, ho..
worit: loqui, discurrere cum
aliquo; mit Jemanden reden,
valakivel beszélleni. 3 Boles
ft'ú, cum dolore, mit Schmers
zen, schmerzhaftig: schmerzlich;
fájdalommal. 3 5newem, cum
ira, mit dem Zorne, zornig: ́
haraggal. 3. Dobrotú, bene-
vole, cum benignitate; mit
Gutem, freywillig, jóval. NB.
Per omnes has significationes
praepositio 3 in casibus Gram-
maticae meae pag. 154. et
155' denotatis in f (ante plu-
res consonantes fe) transfor-
matur. IV. In compositio-
ne, denotat, 1-mo Latinorum
con, dum exprimitur in no-
minibus vel verbis quaedam
consociatio, ut: 3hromáž8e-
ni congregatio, znosit con-

ferre, comportare. 2-do gra vidam femellam, ut: grebnd Robila feta caballa (equa); 3-tio actionem multum, ut 3bit mnohich multos concussit, zlúpal Rostoli expilavit Ecclesias. 4-to actionem absolutam et perfectam, ut glo mil fregit, 3bu8il excitavit, 5-to actum deorsum nitentem, ut: 3walit dejicere.

, littera enclytica saepe Pronominibus, Xdo, éo, kteří (Edož, což, Eteríž), Imperativis (busiz, mlčíz, držíž c.) et Adverbio kde (kdež) adfigi solet.

3a, praep. I. cum accus. post verba sat, predať, kúpiť, brat, wzat robit: pro, loco, vice; für anstatt: ért, helyet, helyette. Usus, 3a ňekobo zaplatit, solvere alterius loco: für Femand bezahlen: más belyet fizetni. Za nekoho proi fit intercedere pro aliquo, für Jemand bitten, valakiért esedezni. 3a Peňáze pracowat, pro pecunia laborare: fürs Geld arbeiten, pénzért dolgozni. 3a to mám, id sentio (pro hoc servo); ich halte es dafür, für dieß; ich bins der Gesinnung: abban az értelemben vagyok. 3a mňa pise, loco mei scribit, anstatt meis ner schreibt er, helyettem ér. Za Pacholka slúží, famulum agit, er dient als Knecht: szolga legény. Widala sa za Zemana, nobili nupsit: sie hat einem Edelmann geheirathet, nemes emberhez ment férjhez. -2) ad, in: ju, nak, nek. Usus. To za Chibu wíklad: vitio vertit, pro errore hahet, er rechnets zum Fehler an, hibának tartja. Za dobré mať: indulgere. parcere: zu Gute haben, i. e. verzeihen: jó név

vel venni, meg-botsátani.-3) pro: 3aRmotra(Rmotrem) bit, agere patrinum: zu Gefatter stehen i. e. Gefatter seyn, Komának (Kereszt atyának) lenni. 3a Brála torunował ňes toho, coronare aliquem tamquam regem: einen zum Kinige frönen: valakit Királynak koronázni. 4) pro. úm, ért en, on. Usus. Za pat Grosi, quinque grossis, um fünf Groschen: öt garason. 3a Zlati (za Rinski), pro floreno, um einen Gulden, egy forintért. Za celi Swet ne, minime gentium, bei Leibe nicht, nem az egész világért. 5) per, dum instrumentum significatur: bei, mit; wenns ein Werkzeug anzeigt: nálnél, val, vél, midön eszközt ielent. Usus. Za Nohi wzáť, ditit; pedibus (per pedes) capere, prehendere: bei den Beinen faffen, lábon (lábnál) fogni. Usal ho`za Bradu, coepit illum per barbam; cr hat ihn bei dem Barte gefaßt: szakállánál fogta meg ötet. Pogal ho za Ruku, duxit eum per manum : er hat ihn beim Arme ergriffen: keszénél fogva vezette ötet. Chi til ho za wlast, arripuit eum per crines er hat ihn bei den Haren ergriffen: hajánál fogta ötet. 6) intra, in, innerhalb, binnen: alatt. Usus. 3a ofem Dni sa nawrátím (zas prísem), intra octo dies revertar, in acht Tägen komme ich wieder, nyoltz nap alatt viszsza térek. 7) de tempore ad quaestionem quando? sub, unter, alatt, alatta. Usus. Za Rrála Stefana: sub Stephano Rege, tempore Stephani Regis, uns ter dem Stephan Könige, Ist

[ocr errors][merged small][ocr errors]
[ocr errors]

vány Király alatt. Za Panos wáná: sub regimine, unter der Regierung, Herrschung: igazgatás (gubernálás) alatt. Nota I. In hoc sensu apud Latinos per verba; participia et adjectiva saepe redditur. Za mé Ziwobilé to obsáhňes, dum vivo (me vivente, me vivo) id non obtines: bei meinem Leben bekommst du es nicht: még élek, ezt meg-nem nyered. 3a 3iwobiti to či ním: vivus facio, bei meinem Leben thue ich, éltemben azt teszem. 3a pamat lud ftu, post hominum momoriam, bei Menschen Gedenken, a' mennyire az emberek emlékeznek. Nota II. In hac significatione cum adiectivo Caf genitivum poscit. Usus. 3a Casu Augusta, temporibus Augusti, zu Zeiten des Augustus, Augustus ideiben. Za mého Ca fu, meo tempore, ju meiner Zeit, az én idömben. 3a oného času, in illo tempore, in jener (der) Zeit, abban az időben, hajdant, hajdanában. incerto: 8) de numero ad, circiter: bei, gegen, uñgefähr (bei ungewissen Zahlen): közel, körül. Usus. Bolo za tri sto Ludu, prope 300 ibidem fuerunt, es waren bei 300 Menschen da, valami három százan valának ottan. 9) propter, pro: wegen, statt: miatt, miátta, ért, helyett, végett. Usus. Za teba gá tolko wistát musím, tui causa (propter) te tanta sustineo, wegen deiner muß ich so viel leiden (ausstehen), miáttad (éretted) annyit szenvedek. 10) ad quaestionem quo? post, hinter, auf die Fra ge wohin? megé, azon kérdésre, hová? Usus. polož ja

[ocr errors]

3a Rachle, post fornacem recondas, hinter den Ofen stelle es nieder, tedd kályha megé.

11) quis, quae, quod qualis, e: wer, oder was wie beschaffen? was für? ki minémů, kitsoda, mitsoda? Usus. Co gest to za Čloweka ? quis est hic vir? was ist das für ein Mensch ?mitsoda ember ez: Co gest to za Wec? qualis est isthaec res? was ist das für eine Sache? mitsoda dolog ez? II. Cum instrumentali post; praecipue ad quaestionem ubi? nach, hinter; auf die Frage wo? után, megett, e kérdésre: hol? Usus. táhňe (zeňe) sa za Neprátelem insequitur hostem, er zicht dem Feinde nach, üszöbe veszi az ellenséget. Po8 za mnú, post me veni, sequere me: komme nach meiner, jöjj utánnam. Za Rachlámi leží, post fornacem iacet, er liegt hinter dem Ofen, kályha megett fekszik. 2) post, ex: um, nach, über: utánn. Syn. po. Usus. geden za druhím, alter post alterum, alius post alium: einer um den andern: egy más utánn. Geden za dru= him fpéwá: alternis vicibus canunt, einer um den andern (wechselweise) fingt: egy más után énekelnek. III. In compositione denotat, 1) actionis initium, vel actum inchoatum, ut: zabubnował: tympano insonare, zahwiz, Snút, fistulare. 2) actionis complementum, ut: zabil, occidit, zabedňit, claudere. 3) actum in locum ignotum, ut: zahodil, zasel: aliquorsum abiecit, profectus est. NB. 3a in compositione saepius fit longum: uti praepositiones na, et pri. Vide ea

[ocr errors]

tenus factas ibidem observationes.

Žaba, i, f. rana, ae, f. der Frosch, ein Thier: béka. boh, Zába. Usus. Crepnatá Žába, v. Roritnačka. Zelená Ža ba, rubeta, grüner Frosch, zöld béka. Zemská Žaba, bufo, die Kröte: varas béka. Prov. Žabe Wodu podáwał, ranae aquam ministrare Theocr. Abundanti dare. Homini loquaci materiam, et occasionem subministrare. Natura bibacem ad bibendi certamen provocare. Ce profil fa Tert Babe, ani gá takeg Zabe: non is es', quem rogatum velim: ich mag dich nicht bitten; du bist nicht werth, daß ich dich bitten sollte: azért nem foglak kérni. 2) Žaba na Gazitu, butrachus, i, m. rana, ranula linguae, inflammatio collumellae, certa infirmitas: Frosch, eine Krankheit an der Bunge nyelvnek békája, bizonyos betegség (forróság) az ember nyelvén. Syn. 3 gabra, Očekáňi Gazika w Pažeradle.

† žába, i, f. idem. 2) v. Já.

ha.

zababkowaní, á, é, p. c. v. zanitowání.

Zababkowáňí, á, n. v. Zaňis towání.

zababkował, kowal, Eugem, V. P. imp. Fug. v. zaňitowat.

zabarani, á, é, p. c. inquinatus, maculatus, commaculatus, foedatus, a, um: befleckt, beschmuzt, besudelt, meg-motskoltatott megrútitatott, meg - motskolit, rútított, bé - piszkoltt. Syn. zanečistení, zákalení, zasúchaní, zamast'ení, zapistani, zastrátani, zaspineňí,

upistahi, nečistí, nefpiderni, pòbabraní, ubabraní. Zababrani, á, n. inquinatio, foedatio, contaminatio.commaculatio, pollutio, nis, f. Beschmuzung, Befleckung, Be Judelung: meg (bé) motskolás, piszkolás, rútítás. Syn. Zanečistení, Zakaleňí, ZaTúchání, zaspiňeňí, Zama t'eňí, Upitání, Zapistání, Pobabrání, Ubabrání, Nečistota, spidernost. Sababrat, bral, brem, V., P. imp. bri: inquinare, maculare, commaculare, foedare, polluere, contaminare: befu deln beschmuzen, beflecken: még (bé) motskolni, pisz

V. I. imp. čug, v. blúdiť,
túlat fa, postawut.
Zabadáňí, á, n. v. zbadáňí.
zabadať, al; ám, V. P. imp.
dag, v. zbadat.
Zabar, u, m. v. Obat.
Zabár, a, m. captor_ranarum,
Froschfänger, béka fogo.
žabareni, á, é, p. č. v. opas
rení.

Zabareňí, á, n. v. Opareňí.
zabarik, il, ím, V. P. imp.
zabar v. oparit.
Žabarowáňí, á, n. Nom.Verb.
ex seq.

zabarewať, rowal, rugem,
freq. ex abatit
zabarwent, d, é; p. c. v. zas
farbení.

30

kolni, rutitani; tsúnyítani, † Zabarweňí, n. v, Zafarbeňí.

undokítani. Syn. zanečistiť, zamazat, zaspiňik, zama

zabarwit, il, im, v. za farbit.

zafarbował.

tit, zasúchať, zakalit, upit zabarwował, owal, uġi (u), stat, zapistat, pobabrat ubabrat. II. rec. zababrał Ja, inquinare (foedare) se, fich besudeln, beschmuzen, beFlecken meg (bé) motskitani (motskolni) magát. Syn. zas nečistit, zapistať, upistäť zakalit, zaspinit, pobabrat, ubabrat) ja.

Sabače, adv. more ranarum, nach der Art der Frische, béká módon.

Žabačeňí, á, n. coaxatio, nis,

f. das Quacken, héka szóllás. Syn. Rttani, Strečání. Žabací, á, é, adj. raninus, a, um: von (aus) Fröschen: békai, békából való. Syn, žabí. Usus. Žabacé mléko, Zelina: v. mléko.

Zabačik, il, ím, V. I. imp.
žabač, coaxare Suet. quacken
von Fröschen: kékáúl szólni.
Syn. Ertat, strečať.

Zabačowání, á, n. v. Blú
Šeňí, Túláňí, Postáwáňí.
* zabałował, cowal, lugem
Tom. V.

* Zabasował, sowal, fúgem, v. zahresit. zábavení, á, é; p. c. moratus detentus, retentus, a, um, aufgehalten, meg-késleltetett, tartóztatott. Syn. 3amestani; omestaní. 2) occupatus, distentus, districtus: beschäftigt: valamiben foglalatos, el-foglaltt. Usus. Bol sem trochut zabaweni, eram occupatior, ich war ein wenig beschäftigt; sok dolgotskám vala. 2) distractus, recreatus, crgößt › unterhalten; mulattatott. Zabaweni, á, n. mora, ae, retentio, detentio nis, f. Aufhaltung, Verzögerung, Bu» rückhaltung: meg-késedelmeztetés, akadályoztatás, várakoztatás. 2) mora in aliquo loco, moratio, commoratio Aufhaltung: meg-késlelés, késedelem, tartóztatás, késés, valahol mulatás, várakozás. Syn. Zamestání, Omeskáňí. 3) UC

D 12

[ocr errors]
« PredošláPokračovať »