Obrázky na stránke
PDF
ePub

Spem longam reseces. Dum loquimur, fugerit invida Carpe diem, quam minimum credula postero.

Aetas.

CARMEN XII.

AD AVG V S T V M.

[ocr errors]

Quem virum aut heroa lyra vel acri
Tibia sumis celebrare, Clio?

[merged small][merged small][ocr errors]

lus Aemilius, Fabricius, Curius et
Camillus obversati fuerant, repente
e gente Iulia apparet iuvenis Mar-
cellus, a cuius admiratione ad Au-
gusti, cum Iove comparati, maie-
statem extollendam transit; qua qui-
dem conversione et comparatione ni-
hil cogitari potest splendidius, nihil
sublimius. Cum, superstite ad-
huc Marcello, et quidem eo ipso tem-
pore, quo contra Parthos bellum pa-
raret Augustus, hoc carmen scri-
ptum sit, ad annum ferme V. C.
DCCXXX. illud referri debet.
4. Quem vir, a. her. Si-

v. 1

CARMEN XII. · Quo magis poeta consilium, quod in hoc carmine componendo secutus est, dissimulavit, eo magis eum il-militer Pindarus, cui plura Horatilius finem attigisse animadvertes. us in hoc carmine debet, exorditur Laudes enim Augusti celebraturus ΟΙ. 2. ̓Αναξιφόρμιγγες ὕμνοι, είνα haud secundum vulgarem rationem Θεὸν, τίν ἥρωα, τίνα δ ̓ ἄνδρα fusius iis enarrandis immoratur, sed

eas,
alia quasi agendo, cum Deo-
rum, Heroum et maximorum, quos
Roma tulit, virorum laudibus mira
quadam arte consociat. — Postquam
nempe poetae, grandioris argumen-
ti carmen molientis, et ex Musa,
quem virum aut heroa deumve sibi
celebrandum sumat, sciscitantis ani-
mo, iam furore poetico percito, ex
diis quidem Iupiter, Minerva, Bac
chus, Diana et Phoebus; ex heroi-
bus Hercules et Dioscuri; ex viris
Romanorum illustrissimis Romulus,
Numa Pompilius, Tarquinius Super-
bus, Cato, Regulus, Scauri, Paul-

[ocr errors]

sladńcoμer; — virum, rerum praeclare gestarum gloria nempe conspicuum; heroa heroes dicuntur ex deo deave et homine procreati et post mortem inter deos relati, (yuíɛoi) quales commemorantur in hoc carmine Hercules et Dioscuri. ly ra v. acr. tib. h. e. carmine ad ly→ ram vel tibiam decantato. acri, ob acrem sive gravem tibiae sonum. →→→ sumis celebrare, Graece, pro: celebrandum. Clio, ex more poeta rum, qui grandioris argumenti carmen molientes Musam aliquam in partes vocant; ipsis autem gravioris argumenti carminibus praeest

-

Quem Deum? cuius recinet iocosa
Nomen imago,

Aut in umbrosis Heliconis oris,

Aut super Pindo, gelidove in Haemo? Vnde vocalem temere insecutae

Orphea silvae,

Arte materna rapidos morantem
Fluminum lapsus celeresque ventos,
Blandum et auritas fidibus canoris
Ducere quercus.
Quid prius dicam solitis Parentis

Clio: iocosa imago h. e. Echo, quae plenius infr. 20. 8. montis imago et Virgil. Georg. IV. 50. vocis imago dicitur; iocosa ob iocosum quasi lusum, quo missas voces Echo reddit.

v. 512. Cum semel poeta canendi partes delegasset Musarum uni, eius cantus quoque resonare debebat in iis locis, ubi Musae sedem suam habent; nempe vel in Boeotiae monte, Helicone, vel in Thessaliae mon

te,

Pindo , quorum uterque tam Apollini, quam Musis sacer est. Iam vero cum Thraciae mons Haemus Lini, Musaei et Orphei inprimis carminibus celebratissimus sit, apte in hoc quoque monte Musarum carmina resonare dicuntur.

v. 7-12. unde vocalem cett. sensus: ex quo monte promiscue confluxerunt undique arbores ad audiendum Orpheum, cui tanta, qua a matre sua Calliope imbutus fuerat, canendi erat ars atque dulcedo, ut eius audiendi gratia flumina cursus rapidos, et venti celerem impetum inhiberent, quin quercus adeo blandis eius carminibus aures praeberent. vocalem (povýɛvra), cantantem; similiter chordae vocales apud Tibull. II. 5. 3. temere, haec particula egregie rem pingit: arbores

[ocr errors]

--

5

10

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

quercus audacter, sed apposite dicuntur auritae, quia audiendi nunc iis tribuitur facultas; cum dilectu autem posuit quercus, ut, cum illae arbores, alias durissimae, iam Orphei carminibus percussae et delenitae esse dicantur, quanta vis eius carminibus fuerit, vel quantum 'in universum poesis valeat, eo magis appareat, Imitatus est hunc locum Sidon. c. II. 71. Qui cantu flexit scopulos, digitisque canoris Compulit auritas ad plectrum currere silvas; Quum starent Hebri latices, cursuque ligato Fluminis atto niti carmen magis unda sitiret.

v. 13-16. solitis h. e. quas vulgo poetae carminum suorum principium facere solent; Virg. Eclog. III. 16.

[ocr errors]

Laudibus? qui res hominum ac Deorum,
Qui mare ac terras, variisque mundum

Temperat horis ?

Vnde nil maius generatur ipso,

Nec viget quidquam simile aut secundum:
Proximos illi tamen occupavit

[blocks in formation]
[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

v. 17-20. Vnde nil mai. gener. ips. h. e. a quo nihil, quod ipso maius sit, procreatur; nam qui sequuntur, quos generavit Iupiter liberos, Minerva, Bacchus, Diana et Phoebus, longe patre minores vel inferiores sunt; nolim igitur unde ad prosaicae orationis indolem cum Cl. Mitsch. pro: quare explicare. unde pro: a quo, passim. Sic infr. I. 28. 28. Vnde potest, tibi defluat aequo Ab Iove. Sat. I. 6. 12. contra, Laevinum, Valeri genus, unde Superbus Tarquinius regno pultus fuit. viget pro vulgari: est, Horat. Doer. T. I.

J

[ocr errors]

15

20

25

existit. aut secundum, aut quod secundum statim ab eo locum occupet.

Proxim. ill. tam. occ. Pall. honores, nimirum, si nemo secundum tertiumve ab aliquo locum occupat, primum locum tenenti proximus quoque est ille, qui quartum quintumve ab eo locum obtinet. Minerva igitur, quamvis longe ab Iovis maiestate distabat, prae caeteris tamen diis deabusque honoratissima fuit. Plat. Sympos. I. p. 617. ǹ dè Anvā φαίνεται τὸν πλησίον ἀεὶ τοῦ Διὸς zónov zovca. cf. Callim. H. Lav. Pall. 131. et, quem Cl. Mitsch. iam laudavit, Spanhem. ad Call. H. Apoll. 29.

[ocr errors]
[ocr errors]

sae

v. 21-24. Proel. aud. Lib. bellicosa Bacchi virtus vel ex triumpho de victis Indis ab eo acto satis nota. Hinc Orpheus de illo H. 44. 3. ös ξίφεσιν χαίρεις, ἠδ ̓ αἵμασι. vis inimica Virg. bell. Diana (↑ŋgoκτόνος, ιοχέαιρα). certa, nunquam a scopo aberrante. Sic Hercules apud Catull. LXVIII. 113. Tempore, quo certa Stymphalia monstra sagitta Perculit. et sic passim certus de arcu, nervo, ictu, hasta, dextra dicitur.

Herculem,

32. Alciden, v. 25

C

[ocr errors]
[blocks in formation]

Romulum post hos prius, an quietum Pompili regnum memorem, an superbos Tarquini fasces, dubito, an Catonis Nobile letum.

[ocr errors][merged small][merged small]

v. 27.

[ocr errors]
[ocr errors]

·32. quorum simul cett. sensus: quorum sidus propitium simulac nautis exortum est, tempestas statim saevire desinit, et concitatum mare, quo nautae perituri videbantur, illorum nutu componitur; alba vel lucida, clara, (vocantur certe Dioscuri supr. 3. 2. lucida sidera) vel, quod magis placet, album h. e. purum et serenum caelum reddens, ut albus Notus supr. 7. Defluit saxis cett. commode cum hac desaevientis tempestatis descriptione comparant Theocrit. XXII. 19. ̓Αλλ' ἔμπης ὑμεῖς τε καὶ ἐκ βυτοῦ ἕλκετε νῆας Αὐτοῖσιν ναύταισιν δϊομένοις θανέεσθαι· Αἶψα δ ̓ ἀπο· λήγοντ ̓ ἄνεμοι, λιπαρὰ δὲ γαλήνα ̓Αμπέλαγος, νεφέλαι το διέδραμον ἄλλυδις ἄλλαι

15.

[ocr errors]

30

35

v. 33-36. quietum Pompil. regnum. Liv. I. 21. maximum eius operum fuit tutela per omne regni tempus pacis. Ita duo deinceps reges, alius alia via, ille (Romulus bello, hic (Numa) pace civitatem auxerunt. —

v. 34. superbos Tarquint fasces, non Tarquinium Superbum, cui nullus omnino in hoc carmine locus sit, sed Tarquinium Priscum intelligendum esse, contendit ad h. 1. Cl. Mitsch. Itaque superbos iam: splendidos esse, et ad magnificum regis apparatum pertinere existimat. At mihi secus videtur. Ex mea enim sententia imprudenter plane nunc epitheton superbus in ea, quam alias habet, significatione posuisset poeta, cum quemque illud non ad Tarquinii Prisci sed Superbi imperium relaturum esse, ipse facile intelligere posset. Nec video, cur Tarquinius Superbus indignus plane, quem inter insignes Romanorum viros commemoraret poeta, habendus sit, praecipue cum Virgilius quoque Aen. VI. 819. non Tarquinium Priscum tantum, sed etiam Superbum ad illustres animas, quarum Anchises in campis Elysiis recensum habet, retulerit. Nam si Horatius dicit: an superbos Tarquint fasces, neque

Regulum, et Scauros, animaeque magnae Prodigum Paullum, superante Poeno, Gratus insigni referam Camena,

Fabriciumque.

de Tarquinii Superbi vitiis, neque de singulis eius virtutibus, v. c. virtute bellica (Ovid. Fast. II. 688. Vltima Tarquinius Romanae gentis habebat Regna, vir iniustus, fortis ad arma tamen) neque de singulis aliis rebus praeclare ab eo gestis vel institutis, sed potius de insigni illa sub fine eius imperii per Brutum inprimis facta rerum publicarum conversione cogitandum est, quae sane largissimam Horatio ad carmen, de Tarquinii Superbi rebus et aliorum simul magnorum virorum virtutibus componendum, suppeditare potuisset materiem. Hanc autem rerum conversionem respexisse poetam, probabile fit inde, quod ad aliam statim insignem rerum conversionem transit, quam per nobile Catonis letum designat: nobile illud dicitur, quod Cato, cum mori, quam Caesari se dedere mallet, ipse, ne in eius potestatem veniret, Vticae, unde Vticensis dictus est, manum sibi intulit, cf. Cic. Offic. I. 31. Hinc ipse Caesar dixisse fertur: Invideo morti tuae, Cato. Itaque haec honorifica inter viros illustres Catonis commemoratio vix Augustum (ut opinabatur, et ex hac opinione hunc locum corrigere tentabat Bentleius) offendere poterat; alias Virgilius quoque Aen. VIII. 670. ne offenderet Augustum, huius magni viri laude abstinuisset,

v. 37-40. Regulum, exemplum, quod de summo patriae amore Marcus Attilius Regulus edidit, illustrissimum fusius Hor. enarrat infr. III. 5. Scauros, gens Scaurorum

[ocr errors]

40

plures, qui egregie de republica meruerunt, protulit: prae caeteris eminet M. Aemilius Scaurus, vir amplissimus, et princeps senatus (dicebatur ita proprie is, quem censor senatum recensens primum legerat, v. Wesseling. Observ. I. 8.) eiusque filius M. Scaurus, aedilitatis magnificentia clarus; v. Plin. H. N. XXXVI. 15. Paul. L. Aemilius Paullus, Consul, cum in praelio, Varronis, alterius consulis, temeritate ad Cannas commisso, insignem cladem expertus esset exercitus Romanus, ne tantae ignominiae superstes esset, sponte se trucidandum hostibus obtulit. Liv. XXII. 49. Flor. II. 6. 16. hinc prodigus magnae animae dicitur, h. e. vitam, pro patria deponendam, magno animo contemnens, sive: vitam, tantis meritis conspicuam, prodigorum more, tanquam rem vilem, profundens. Exquisitiorem locutionem prodigus animae plures imitati sunt; cf. Drakenb. ad Sil. Ital. I. 225. ubi de militibus Hispanis: Prodiga gens animae, et properare facillima mortem. Similiter fere Cic. de Off. I, 24. vitam profundere. Inventi autem multi sunt, qui non modo pecuniam, sed vitam etiam profundere pro patria parati essent.

[ocr errors][merged small]
[ocr errors]
[ocr errors]

v. 39. insigni Camena, carmine sublimi, versante nempe in celebrandis virorum insignium laudibus. Fabric. C. Fabricius Luscinus, vir honestissimus, neque legatus magnis a Pyrrho, rege Epirotarum, ad quem de recuperandis captivis missus fuerat, oblatis muneribus ad

« PredošláPokračovať »