Obrázky na stránke
PDF
ePub

V. 45. 46. Gregor. M. homil. in ev. 1, 1, 3 nennt Gott sol æternus, die Menäen vonτos os. Dec. 25., um den irdischen Begriff zu vergeistigen.

V. 53. Christus quasi in nocte apparuit in corpore mortali. Augustin. in evang. Joh. 4, 3. Vgl. No. 51, 17.

V. 61. Ambros. hexaem. 4, 5. ante adventum Christi hiems erat, post adventum Christi flores sunt veris et messis æstatis.

V. 61–69. eine ähnliche Auffassung bei Chrysost. 1. 1. p. 390. Badɛia vis πάντα κατεῖχε καὶ χειμὼν ἦν χαλεπὸς τῆς θαλάσσης κυμαινομένης, τῶν ἀγρίων πνευμάτων διακοπτόντων τὸν ἀνθρώπινον βίον, των παθῶν τυραννούντων.

V. 88. Die Engel nennt Gregor. M. hom. in ev. 1, 8, 2. cives dei.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

Hs. zu Karlsruhe, ohne Nummer, 15 Jahrh. Vorstehende 3 Lieder (51–53) sind der Behandlung nach von dem nämlichen Dichter.

63 entweder ad oder habuit zu lesen. 80 placidus, Hs.

V. 2. manens. Filius dei factus est homo, ita se ad susceptionem humilitatis nostræ sine diminutione suæ majestatis inclinans, ut manens, quod erat, assumensque, quod non erat, veram servi formam ei formæ, in qua deo patri est æqualis, uniret, et tanto fœdere naturam utramque consereret, ut nec inferiorem consumeret glorificatio, nec superiorem minueret assumtio. salva igitur proprietate utriusque substantiæ et in unam coëunte personam, suscipitur a majestate humilitas, a virtute infirmitas, ab æternitate mortalitas; et ad dependendum nostræ conditionis debitum natura inviolabilis naturæ est unita passibili, deusque verus et homo verus in unitatem domini temperatur, ut, quod nostris remediis congruebat, unus atque idem dei hominumque mediator et mori posset ex uno et resurgere posset ex altero. Leon. M. serm. 21, 2.

V. 14. πᾶσα πατρὶς καὶ οὐδὲ μία, σὺ δὲ ξένος καὶ παρεπίδημος. Gregor. Νaz. or. 28. p. 483. Nemo in hujus vitæ itinere torpeat, ne in patria locum perdat. Gregor. M. hom. in ev. 2, 22, 9.

V. 15. ἵνα τοὺς κάτω τοῖς ἄνω συνάψῃ ὁ θεὸς, σάρκα προσελάβετο. Apr. 14.
V. 19. animalia munda, die Schafe Christi.

V. 29 flg. Wie hier von der Speise Christi, so spricht folgende Stelle vom Tranke desselben. Dominus noster nubilum carnis nostræ dignatus assumere imbrem sancti evangelii largissime infudit, promittens quoque, quod si quis biberit de aqua ejus, rediet ad illum intimum fontem (Joh. 4, 14), ut forinsecus non quærat pluviam. Augustin. in genes. 2, 6. Vgl. No. 51, 17-19. V. 41 flg. 2 Corinth. 8, 9. Christus in paupere atque despecto mundum redemit. Ambros. in psalm. 118. § 34.

V. 43. pauperibus. Χριστὸς προσέλαβε τὸ χεῖρον, ἵνα δῶ τὸ βέλτιον· ἐπτώχευσεν, ἵν ̓ ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν· δούλου μορφὴν ἔλαβεν, ἵνα τὴν ἐλευθερίαν ἡμεῖς ἀπολάβωμεν· κατῆλθεν, ἵν ̓ ὑψωθῶμεν· ἐπειράσθη, ἵνα νικήσωμεν· ἐτιμάσθη, ἵνα δοξάσῃ· ἀπέθανεν, ἵνα σώσῃ· ἀνῆλθεν, ἵν ̓ ἑλκύσῃ πρὸς ἑαυτὸν κάτω κειμένους ἐν τῷ τῆς ἁμαρτίας πτώματι. Gregor. Νaz. or. 41. p. 674.

V. 53. Semper dives est christiana paupertas, quia plus est, quod habet, quam quod non habet. Leon. m. serm. 42, 2.

V. 65. quia per superbiam homo lapsus est, Christus humilitatem adhibuit ad sanandum. August. doctr. christ. 1, 13. In explicando et dicendo, ut quoque modo humilitatem Christi loqueremur, non sufficimus, immo deficimus. Idem in evang. Joh. 3, 15.

V. 76. qui est omnia, hier fehlt sibi, welches aber nicht in den Vers geht. Es soll nämlich der Gegensatz zwischen dem Reichthum Gottes und der Armuth Christi hervorgehoben werden. Der Reichthum Gottes wird gewönlich durch den Satz ausgedrückt: er braucht nichts, weil er sich selbst Alles ist. Hilar. in psalm. 2 c. 14. deus nullo indiget. Clem. Alex. pædag. 3, 1. àverdeis μóvos & θεός.

V. 81. Augustin. in evang. Joh. 1, 7. § 17. dominus idiotas elegit, unde confunderet mundum. Clem. Alex. strom. 1, 6. zai άvev ɣgaμμátov nưτòv εivαι δυνατὸν φαμέν. Idem strom. 1, 1. τὰ ἀπόρρητα, καθάπερ ὁ θεὸς, λόγῳ πιστεύεται, ov roάuμati. Deswegen sagt August. epist. 138, 15. intellectui fides aditum aperit, infidelitas claudit.

[blocks in formation]

causam luctus habuit, causam risus habeat,

et quos vix mors tenuit,

vita jugis teneat,

et quam flere decuit,
nunc ridere deceat.

20

Hs. zu München. Clm. 5539. f. 37. Mit Musiknoten. 14 Jahrh. Sinn und Strophenbau beweisen, dass nach 13 und 14 zwei Verse fehlen. Denn es sollen 3 achtzeilige Strophen seyn, jede mit 2 Reimen, die, obgleich stumpf, dennoch zweisylbig sind. Daher ist wol auch 14 raptos zu lesen.

V. 1. Amat Christus infantiam, quam primum et animo suscepit et corpore. amat Christus infantiam, humilitatis magistram, innocentiæ regulam, mansuetudinis formam. amat Christus infantiam, ad quam majorum dirigit mores, ad quam senum reducit ætates, et eos ad suum inclinat exemplum, quos ad regnum sublimat æternum. Leon. m. serm. 37, 3.

V. 15-22. Bei Kinderbegräbnissen wird kein Trauerlied gesungen, sondern der Ps. 112, worauf sich diese Stelle bezieht. Vgl. Matth. 2, 18.

[blocks in formation]

Hs. zu München, Clm. 5539. fol. 36.

4 besser erepti, denn der Reim 6 parituræ Hs. 20 tunc für diu Hs.

morti vitam dare qui volebat.

Senex inter brachia

15

diu exspectatum

20

et in templo vidua

videt præsentatum;

ergo viduæ gaudete

et vos senes deo benedicite.

Mit Musiknoten, aus dem 14 Jahrh. erlaubt es, vgl. 14. 16. 5 pioles Hs.

Kinder und Greise sind in diesem Liede wie auch in andern bei der Geburt Christi zusammengestellt, jene als Mitglieder des neuen, diese des alten Testaments. Simeon und Anna stehen als Zeugen bei der Erfüllung der Prophezeiung und als Parallele von Adam und Eva am Anfang der Weihsagung. Das gealterte Menschengeschlecht hat seine Wiedergeburt und Erneuerung in Christus erlebt und durch Simeon und Anna gesehen. Diese Lieder beziehen sich auf Christus den Kinderfreund.

V. 6. καὶ σωτὴρ ὁ λόγος κέκληται, ὁ τὰ λογικὰ ταῦτα ἐξευρὼν ἀνθρώποις εἰς evaio Inoiar zai owingíar gáquaxa. Clem. Alex. pædag. 1, 12. Leon. m. serm. 67. 5.

nennt Christum den allmächtigen Arzt. August. doctr. christ. 1, 13. sapientia dei hominem curans, se ipsam exhibuit ad sanandum, ipsa medicus, ipsa medicina. S. No. 32, 1-4.

V. 13. Dispositos dies Christus sub persecutione inchoavit et sub persecutione finivit; nec puero tolerantia passionis, nec passuro defecit mansuetudo puerilis. Leon. m. serm. 37, 3.

56. Hymnus in theophania.

Inluminans altissimus

micantium astrorum globos, pax, vita, lumen, veritas, Jesu fave precantibus;

Seu mystico baptismate
fluenta Jordanis retro
conversa quodam tempore
præsente sacraris die;

Seu stella partum virginis
cælo micans signaverit,
et hac ad oratum die
præsepe magos duxerit;

Vel hydriis plenis aquâ
vini saporem fuderis,
hausit minister conscius,
quod ipse non impleverat.

Aquas colorari videns,

inebriare flumina,
elementa mutata stupet

transire in usus alteros.

5 Sic quinque millibus virum
dum quinque panes dividis,
edentium sub dentibus
in ore crescebat cibus;

Multiplicabatur magis

10 dispendio panis suo,
quis hæc videns mirabitur
juges meatus faucium?

Inter manus frangentium
panis rigatur profluus,

15 intacta, quæ non fregerant,
fragmenta subrepunt viris.

20

25

30

Reichenauer Hs. No. 91. aus dem 9 Jahrh. (A), Hs. zu Karlsruhe o. N. des 14 Jahrh. (B), Hs. zu Stuttgart Brev. 101. f. 51 des 15 Jahrh. (C), Hs. von Günthersthal zu Karlsruhe, 15 Jahrh. (G), zu Lichtenthal, 13 Jahrh. (E), andere Hs. zu Lichtenthal (L) des 14 Jahrh. Bei Daniel 1, 19 (D). Der Hymnus ist von Ambrosius. Ein sehr fehlerhafter Text steht im mozarabischen Brevier p. 49 (apparitionis domini ad primas vesperas), welchen Bianchino in seiner Ausgabe der Werke des Cardinals Tomasi I, CLVIII mitgetheilt hat (M).

-

2 globum M. 6 fluente Jordane M. 7 quondam M. quondam tertio ED BCL und die Ausgabe des Ambrosius v. S. Maur. 8 præsenti sacravit viam M. præsentis G, præsenti ABE, præsentem diem CD. 10 signaveris EBL und Ausg. 11 hunc adorandum diem M, diem CA, hoc alle ausser E, adoratum alle ohne E. 12 duxeris EBDLG, weil die 2 p. sing. in der Strophe 2 und 4 steht, SO haben sie auch mehrere Texte in der dritten gesetzt, zu deren Construction sie aber nicht passt. 13 hydris, d. i. hydrIs für hydriis M, aquæ GBLE und Ausg. 14 saporem B, fuderit C, infuderis BDLE, infunderis M. 15 concius E. 16 quos C. 17 colorare A. 18 inebriari C. 19 mutata elementa

« PredošláPokračovať »