Obrázky na stránke
PDF
ePub

Scire velim, chartis pretium quotus arroget annus.
Scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter
Perfectos veteresque referri debet an inter
Viles atque novos? Excludat jurgia finis.

Est vetus atque probus, centum qui perficit annos.
Quid? qui deperiit minor uno mense vel anno,
Inter quos referendus erit? Veteresne poetas,
An quos et praesens et postera respuat aetas?
'Iste quidem veteres inter ponetur honeste,
Qui vel mense brevi vel toto est junior anno.'
Utor permisso, caudaeque pilos ut equinae
Paullatim vello et demo unum, demo et item unum,
Dum cadat elusus, ratione ruentis acervi,

Qui redit in fastos et virtutem aestimat annis
Miraturque nihil, nisi quod Libitina sacravit.
Ennius et sapiens et fortis et alter Homerus,
Ut critici dicunt, leviter curare videtur,
Quo promissa cadant et somnia Pythagorea.
Naevius in manibus non est et mentibus haeret
Paene recens? adeo sanctum est vetus omne poëma.
Ambigitur quoties, uter utro sit prior, aufert
Pacuvius docti famam senis, Attius alti,

[blocks in formation]

being already at the height of perfection (summum fortunae.) — 35. Arroget= tribuat, afferat.—38. Finis, a definition, the fixing of a definite time.'. 42. Horace mentions here an absurdity connected with the indiscriminate praise of ancient authors; namely, that every author becomes good through time.-43. An admirer of the old writers speaks.-47. Ratione ruentis acervi, in the same way as a heap of corn, which tumbles down,' when one takes away grain after grain. 48. Qui redit in fastos; that is, who, in judging of an author's merits, goes always to the calendar, and counts how long he has been dead. 49. As to Libitina, see Carm. iii. 30, 7.—52. Somnia Pythagorea. Ennius, in the commencement of his great work, the Annales, said that he had seen Homer in a vision, who told him that his spirit had migrated (according to the doctrine of Pythagoras) first into a peacock, and then into Ennius. Hence Horace's idea is: Ennius, who thought himself a second Homer, and is so called by the critics, was yet careless.-53. Cn. Naevius of Capua produced his first play on the Roman stage in the year 235 B. C. He wrote also an epic poem on the First Punic War. Non est nonne est, a question of wonder, 'do we not still read Naevius?' and yet he is no great poet.-55. Quoties ambigitur uter utro sit prior, as often as there is a discussion which poet is better than another' in any department, the ancients only are spoken of.-56. Pacuvius, a native of Brundusium and a nephew of Ennius, was a celebrated poet, distinguished particularly for his mythological lore. He was born in 220 B. C., and died in Tarentum at the age of

·

Dicitur Afrani toga convenisse Menandro,

Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi,
Vincere Caecilius gravitate, Terentius arte.
Hos ediscit et hos arto stipata theatro

Spectat Roma potens; habet hos numeratque poetas
Ad nostrum tempus Livi scriptoris ab aevo.

Interdum vulgus rectum videt; est ubi peccat.
Si veteres ita miratur laudatque poëtas,

60

Ut nihil anteferat, nihil illis comparet, errat.
Si quaedam nimis antique, si pleraque dure
Dicere cedit eos, ignave multa fatetur;

Et sapit et mecum facit et Jove judicat aequo.
Non equidem insector delendaque carmina Livi
Esse reor, memini quae plagosum mihi parvo
Orbilium dictare; sed emendata videri
Pulchraque et exactis minimum distantia miror:
Inter quae verbum emicuit si forte decorum,
Si versus paullo concinnior unus et alter;
Injuste totum ducit venditque poëma.

Indignor quidquam reprehendi, non quia crasse
Compositum illepideve putetur, sed quia nuper;
Nec veniam antiquis, sed honorem et praemia posci.

=

65

70

c

ninety. As to Attius, see Sat. i. 10, 53.—57. L. Afranius, who flourished about 94 B. C., wrote fabulae togatae; that is, plays whose subject and dramatis personae were Roman, and called togatae in opposition to the palliatae, in which both subject and persons were Greek. Menander, a poet of the new Greek comedy. Convenisse: par fuisse.-58. Epicharmus, a Greek comedian, born in the island of Cos, was taken early to Sicily, and lived under King Hiero (hence Siculus.) Properare, to hurry,' on account of the liveliness and fulness of action which Epicharmus and Plautus had thrown into their plays.-59. C. Caecilius Statius, a friend of Ennius, who died 168 B. C., was considered as the greatest Roman comedian. Terence was praised for his art in the representation of character. -62. Livius Andronicus produced, 240 B. C., the first play ever acted at Rome. Besides writing plays, he translated the Odyssey into Latin verse.-66. Pleraque plurima, very much;' this is the chief use of plerique in the writers of the Augustan age. 68. Jove aequo, with the favour of Jupiter;' that is, rightly. The reverse is Jove irato. -71. Orbilius Pupillus of Beneventum, a shrewd, ready-witted man, came to Rome 63 B. C., and opened a school, which Horace attended. He was a severe master, hence plagosus. The old writers only were read in schools. Compare i. 19, 40. As to memini dictare, see Gram. § 371, note 3.— 72. Connect minimum distantia exactis (= perfectis.) -75. Ducit, scil. secum. The figure is taken from a person selling, who, if there be any good point in an article, takes advantage of it to recommend

6

Recte necne crocum floresque perambulet Attae
Fabula si dubitem, clament periisse pudorem
Cuncti paene patres, ea quum reprehendere coner,
Quae gravis Aesopus, quae doctus Roscius egit;
Vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt,
Vel quia turpe putant parere minoribus et, quae
Imberbi didicere, senes perdenda fateri.

Jam Saliare Numae carmen qui laudat, et illud,
Quod mecum ignorat, solus vult scire videri,
Ingeniis non ille favet plauditque sepultis,
Nostra sed impugnat, nos nostraque lividus odit.
Quodsi tam Graiis novitas invisa fuisset

Quam nobis, quid nunc esset vetus? Aut quid haberet,
Quod legeret tereretque viritim publicus usus ?
Ut primum positis nugari Graecia bellis
Coepit et in vitium fortuna labier aequa,

Nunc athletarum studiis, nunc arsit equorum,
Marmoris aut eboris fabros aut aeris amavit,
Suspendit picta vultum mentemque tabella,
Nunc tibicinibus, nunc est gavisa tragoedis;
Sub nutrice puella velut si luderet infans,
Quod cupide petiit, mature plena reliquit.
Quid placet aut odio est, quod non mutabile credas?
Hoc paces habuere bonae ventique secundi.
Romae dulce diu fuit et sollemne reclusa

[blocks in formation]

100

=

the whole.-79. Crocum floresque perambulet; that is, goes over the stage, is represented, for the ancient scena was strewed with crocus and flowers. T. Quinctius Atta, who died in the year 78 B. C., was the author of many highly-esteemed fabulae togatae.-81. Patres seniores.-82. Aesopus and Roscius, the two most celebrated Roman actors, both contemporaries of Cicero: the former excelled in tragedy, the latter in comedy.-84. Minoribus = junioribus.-86. Saliare Numae carmen, the old hymn which was sung by the priests of Mars in the procession which they made, equipped with the sacred shields. This hymn, like all the old religious institutions, was ascribed to Numa. It was quite unintelligible to the Romans in Horace's time, and was explained by learned philologists in many different ways. Hence Horace's remark in line 87.-88. Sepultis; that is, scriptorum mortuorum. -93. Nugari, 'to write poems.'-94. In vitium, into vice, effeminacy.' Fortuna aequa, causal ablative.-97. That is, began to admire pictures. -100. Mature plena reliquit; namely, Graecia. Greece brought the arts rapidly to perfection, and then abandoned them, as a child does a plaything.-102. Hoc; namely, the rapidity of the Greeks in attaining perfection. Venti secundi = bona fortuna.-103. Rome used to care only

Mane domo vigilare, clienti promere jura,
Cautos nominibus rectis expendere nummos,
Majores audire, minori dicere, per quae
Crescere res posset, minui damnosa libido.
Mutavit mentem populus levis et calet uno
Scribendi studio; puerique patresque severi
Fronde comas vincti coenant et carmina dictant.
Ipse ego, qui nullos me affirmo scribere versus,
Invenior Parthis mendacior et prius orto
Sole vigil calamum et chartas et scrinia posco.

Navim agere ignarus navis timet, abrotonum aegro

105

110

Non audet, nisi qui didicit, dare; quod medicorum est 115
Promittunt medici; tractant fabrilia fabri:

Scribimus indocti doctique poëmata passim.
Hic error tamen et levis haec insania quantas
Virtutes habeat, sic collige: vatis avarus

125

Non temere est animus: versus amat, hoc studet unum; 120
Detrimenta, fugas servorum, incendia ridet,
Non fraudem socio puerove incogitat ullam
Pupillo; vivit siliquis et pane secundo,
Militiae quamquam piger et malus, utilis urbi,
Si das hoc, parvis quoque rebus magna juvari.
Os tenerum pueri balbumque poëta figurat;
Torquet ab obscoenis jam nunc sermonibus aurem,
Mox etiam pectus praeceptis format amicis,
Asperitatis et invidiae corrector et irae,
Recte facta refert, orientia tempora notis
Instruit exemplis, inopem solatur et aegrum.
Castis cum pueris ignara puella mariti
Disceret unde preces, vatem ni Musa dedisset?
Poscit opem chorus et praesentia numina sentit,

130

for business.-105. Cautos nummos expendere for caute nummos expendere. Nomen, in money-matters, means either a debt, or a debtor or creditor, the sum being marked in the debtor's account-book under the 'name of the creditor, and vice versa. A rectum nomen here is a creditor who justly demands payment.-110. Fronde; namely, ivy. The people are now so zealous in writing poetry that they think about it even when at dinner.-112. Parthis mendacior. Compare Carm. iv. 15, 23.-117. The antithesis.-122. Socio, his partner in business.' Incogitare is an άraž asyóμvo, coined by Horace, to devise against a person.'-123. Pane secundo, the second quality of bread.'-124. Militiae, dative. — 127. Jam nunc; that is, even as a boy.-130. Orientia tempora, the children. -132. Ignara mariti = innupta.-134. Poscit opem chorus. At festivals

[blocks in formation]

Condita post frumenta levantes tempore festo

140

Corpus et ipsum animum spe finis dura ferentem
Cum sociis operum, pueris et conjuge fida,
Tellurem porco, Silvanum lacte piabant,

Floribus et vino Genium memorem brevis aevi.
Fescennina per hunc inventa licentia morem
Versibus alternis opprobria rustica fudit,
Libertasque recurrentes accepta per annos
Lusit amabiliter, donec jam saevus apertam
In rabiem coepit verti jocus et per honestas
Ire domos impune minax. Doluere cruento
Dente lacessiti. Fuit intactis quoque cura
Condicione super communi, quin etiam lex

145

150

[blocks in formation]

Defluxit numerus Saturnius, et grave virus
Munditiae pepulere; sed in longum tamen aevum
Manserunt hodieque manent vestigia ruris.

Serus enim Graecis admovit acumina chartis,

160

(the secular games, for instance) a choir of boys and girls used to sing hymns in praise of the gods, and to supplicate their help. Praesentia. See Carm. i. 35, 2.-135. Coelestes aquas, rain. See Carm. Saec. 31.— 140. Condita post frumenta; that is, after the harvest, when they had brought the grain into their barns; for this is condere.-141. Finis, of the end; that is, of a good harvest. 142. His wife and sons were the socii operum, for slaves in those days there were few or none.-145. Fescennia was an Etruscan town on the Tiber, where the custom prevailed of singing jocular lampoons at weddings. Hence Horace calls the songs which the Roman peasants sang at their harvest-homes, 'a Fescennine licence.'-150. Ire per honestas domos. It passed over from the peasants to people of rank, and became natural among them.152. Lex poenaque. See Sat. ii. 1, 82.-154. Describi, a good word to indicate personal attacks. Satires on vice and folly in general were still allowed. Modum, the measure' or 'melody.'-158. As to the Saturnian verse, see Zumpt, § 863.-161. Admovit, scil. Romanus.—

S

« PredošláPokračovať »