incassum præparat: nam proles gregis luxuriosi tinget tibi frigidas aquas rubeo cruore. Te minime attingit asperum tempus ardentis Cunicule. Tu amænum frigus suppeditas tauris aratro fatigatis atque erranti gregi. Tu censeberis etiam in videtur.—5 Posterius et abest a Mentel.—6 Lips. 4. et Locher. nam et. liquidos, pro gelidos, mallet Bentl. ut puris rivis opponatur ruber sanguis, quo isti inquinentur. gelidas...ripas conj. Cuning.-8 Plurimi codd. et edd. recentt. suboles. Vid. ad Iv. Od. 3. 14.-9 Du Hamel. emend. aura Caniculæ, improbante Jani.-13. 16 Resecuit Guyetus hanc Strophen.-15 Nymphæ disponit pocula Bacchi.' NOTÆ 5 Venerem et prælia destinat] Lascivum et petulans animal hædus. Sic et Od. XXII. seq. Verris obliquum meditantis ictum Sanguine do nem.' 9 Te flagrantis atrox, &c.] Diebns etiam Canicularibus æstum nequaquam sentis; tuque vel tum umbram et frigus præbes; cum Sol primam partem Leonis aggreditur, mense Julio; quando per dies multos sævit 'insana Canicula' et siccas messes coquit,' ut ait Pers. Sat. III. 5. Vide 1. Od. 17. 17. Not. Plin. 11. 40. Caniculæ exortu accendi Solis vapores quis ignorat? Cujus sideris effectus amplissimi in terra sentiuntur. Fervent eo exoriente maria: fluctuant in cellis vina; moventur stagna.' Cap 47. Ardentissimo æstatis tempore exoritur Caniculæ sidus, Sole primam partem Leonis ingrediente, qui dies 15. ante Augustas Kal. est. Me dicente cavis impositam ilicem Lymphæ desiliunt tuæ. 15 ter illustres fontes, cum prædicavero ilicem superextensam rupibus excavatis, e quibus defluunt aquæ tuæ leniter strepentes. ........... codd. quidam, ut Bentl. Græv. Reg. Soc. Galiens. unus Bodl. et Colbert. pro var. lect. cod. Broukhus. ad Prop. 11. 14. 4. Brod. Alt. 1. Lips. 3. 4. Harl. 1. 5. item Venet. 1478. Flor. 1482. Vet. Comb, et tres Mediol. (at non Locher.) ap. Gesn. Quod ex hac lectione locum animari exhilararique ait Gesnerus, id per se bene habet; sed non conveniunt reliqua.' Jani. NOTE Hæ latebræ dulces, et jam (si credis) Septembribus horis.' 1. Epist. 16. 9. amœnæ, Incolumem tibi me præstant Sapphic are ODE XIV. Bello Cantabrico maximus erat novorum tumultuum a partibus Optimatium metus, ob diuturnam Augusti Tarracone decumbentis valetudinem, adeo ut vel illud bellum per solos legatos gesserit. Illo igitur jam domum reverso publicas ferias Palatio universæque Romanæ plebi Horatius indicit. (Vid. Dio. LIII. 25. sq. Gesn.) HERCULIS ritu, modo dictus, o plebs, O Popule Romane, Augustus quem paulo ante dicebamus quæsivisse lauream Ode decima octava Libri tertii in Ed. Sanad. Codd. Torrent. Parænetice civibus de reditu Augusti; edd. antiq. Ad Romanos de Augusti Victoria; alii, Ad Populum Romanum; item, Augusti Laudes.-1 Herculis ritu, modo, &c. distinguit Jani.-2 Marte venalem ex vett. membranis legit probatque Marcilius NOTE Metrum est idem quod 1. Od. 2. 1 Herculis ritu, &c.] Horatius hac Ode Augustum gratulatur incolumem tum e morbo sat diuturno, cum e periculis belli difficillimi. Nimirum ex Sueton. cap. 20. Externa duo bella per se gessit: Dalmaticum adolescens adhuc, et Antonio devicto Cantabricum.' Et cap. 21. Domuit autem partim ductu partim auspiciis suis Cantabriam,' &c. Porro ad ex peditionem Cantabricam profectus Cæsar Tarracone detentus est morbo pertinaci, e quo tamen convaluit, rebusque per legatos feliciter confectis Romam rediit Cantabrorum victor: quanquam illi subinde rebellarunt. Vide 11. Od. 6. init. ibique Not. Dictus Morte venalem petiisse luurum, &c.] De Augusto ægrotante dicebamus nuper, illum periculo vitæ comparandam sibi quæsivisse laurum Cæsar Hispaná repetit penates Victor ab óra. Unico gaudens mulier marito Virginum matres, juvenumque nuper 5 morte emendam, instar Herculis, jam ex Hispanica regione domum redit triumphans. Ergo fœmina uno læta viro procedat, sacro facto æquis numinibus: nobilis etiam Imperatoris soror; atque matres puellarum et adolescentium haud ita pridem ad Catul. LXIV. 248.-5 Unice emend. Cuning. et Sanad. et sic jam Dess. 2. improbante Jani.—6 Harl. 3. sacris pro Divis; et sic multi Lamb. libri Marcil. Pulm. Gemblac. 1. et Beller. duo Blandd. Mart, et Mald. Cruq. aliquot Torr. et Fabr. unus Bersmanni, Bentl. Leid. Regin. et Petrens. pro var. lect, item Bodl. 1. Vigorn. et Colbert. Mentel. Lips. 1. a m. pr. Lips. 3. 4. Venet. 1492. Vet. Comb. Locher. Ascens. Recte etiam utrumque dicitur, 'operari Diis' et 'operari sacris,' ut Virg. Cir. 142. Hinc Bentl. emend. castis o. sucris, quæ sint Liviæ, pudicitiæ gloria notæ, vota pro reditu mariti. Omnino et casta sacra' sæpius dicuntur. 'Sed bene habet justis Divis, prisca Scholiastarum, antiquissimi Blandinii, ceterorumque librorum lectio.' Jani.7 Bentleii Græv. et Ald. clari ducis.-8 Simplice vitta unus Bersmanni. NOTE et gloriam, nobis vero pacem; sicut Hercules orbem suscepit monstris liberandum, non sine gravi discrimine. At ecce victor et salvus rediit ad nos ex Hispania, ut Hercules olim proAligato Geryone. 5 Unico gaudens mulier marito Prodeat, &c.] Ergo singuli gratias Diis agant pro salute Imperatoris optimi, præ ceteris autem Livia Drusilla Augusti conjux amantissima, eique pariter dilectissima, forma et pudicitia perinde insignis. De ea quædam satis singularia narrat Dio lib. LVIII. ut quod obvios forte nudos habuerit, quos majestatis reos agi intelligens periculo exemerit, dicendo: apud castas illos nihil a statuis differre, &c. Vix ad rem est quod aliqui bic observant monogamiam pudicitiæ esse notam; atque eas corona solitas honorari castimoniæ, quæ uno con. tentæ matrimonio fuerant; ex Val. Max. lib. II. 6 Prodeat] Supplicet ad Deorum pulvinaria, aras, templa. Operata Divis] Facto prius ex more domi sacrificio, placatisque Diis domesticis. Justis, qui Imperatoris virtuti ac merito debitam felicitatem et incolumitatem præstitere. Quidam pro Divis legunt sacris. Et soror clari ducis] Pariter etiam Octavia Augusti soror, Antonio nupta: procedant et matronæ Romanæ, matres juvenum, qui ex eo bello salvi redierunt. Decore Supplice vitta ; qui vestitus et ornatus matronarum erat proprius; in primis autem supplicantium et sacrificantium. Vide Alex. ab Alex. v. 27. Sospitum. Vos o pueri, et puellæ Jam virum expertæ, male ominatis Parcite verbis. 10 salvorum, ornata tænia supplicanti. Vos o jurenes et adolescentulæ marito junctæ, 10 Vos o pueri, o puellæ Lips. 4. Mox vulgata omnium librorum lectio, Jam virum expertæ, inprimis recentiori ætate, maxime viros doctos offendit. Variæ sunt, variique momenti, quas afferunt, causæ. Primum aiunt, jam memoratas esse matres, s. matronas, neque igitur puellas v. expertas, h. nuptas, sine tautologiæ vitio addi a Poëta potuisse. Sed possint puellæ Jam v. e. intelligi juniores, s. nuper demum nuptæ, eorumque juvenes mariti pueri. Sic Baxt. item Tarteronus, Vous jeunes gens, et vous nouvelles épouses. At e meo sensu justo subtilior ea est explicatio, et inprimis durum, jam pro, modo, s. nuper, accipere. Deinde alii illiberale esse putarunt illud, virum expertæ. Id quamvis per se levius sit; nam vidimus jam plura, quæ, cum hodie inhonesta videantur, antiquo tempore honeste dici possent: at ex eo multum, opinor, momenti accipit, quod, in hac sententiarum gravitate, vix satis dignitatis habet talis nuptarum periphrasis. Neque apparet, cur maxime juvenes mariti et nuper nuptæ malis verbis parcere jubeantur. In Gesneri nota, 'Supplicationes commendat matronis, adolescentiam secum ad hilaritatem invitat; sed adolescentiam jam Veneris compotem. Non valde severum fuisse Poëtam, cum ista scriberet, docent ea, quæ sequuntur,' plura sunt, quæ vix possint omnibus probari. In vs. 10–12. ubi quæso ad hilaritatem invitatio? Potius pertinere illos quoque ad supplicationem, in aprico est. Adolescentiam Veneris compotem si Poëta voluit declarare, sane admodum et crasso rudique et præterea (de ingenuis enim cogitandum) falso colore est usus, dum dixit, puellas jam v. e. Denique, quod in sequentibus non admodum severus est Horatius, inde nullum ferendum de priori Carminis parte judicium, cujus maxime diversus character est. Sunt et, qui puellas jam v. e. explicent uxores, maritis per illud bellum orbatas, pueros patribus; unde jubeantur hodie male omin. verbis abstinere. Sed ineptius profecto in tali sententia Poëta uxores designare non potuisset, quam, ubi dixisset puellas virum expertas. Tum has esse intelligendas orbatas viris, pueros patribus orbatos, unde tandem novimus? Debebat Poëta magis id declarare. Gravissimum vero, quod post Torrentium movent VV. DD. argumentum spernendæ vulgatæ lectionis est, quod pueris, sic simpliciter et absolute memoratis, semper, inprimis in re sacra, junguntur puellæ innuptæ ; ut г. Od. 21. pr. III. Od. 1. 4. 11. Epist. 1. 132. &c. Omnino, licet forte ista loca non plane huc conveniant, tamen profecto pueri, et puellæ virum expertæ, nullam habent justam inter se rationem. Quare, cum fieri non possit, ut bonus aptusque e lectione vulgata sensus bene apteque eliciatur, corruptum esse a librariis locum, rationes criticæ suadent. Hinc primus Torrent, conj. vos o puera (nondum nuptæ) et puellæ Jum v. expertæ; vel: vos o pueri, et puellæ, et Jum v. e. Utrumque infeliciter, ut facile apparet. Vid. Bentl. Non virum NOTE 10 Vos o pueri, et puellæ] Hos in sacris adhiberi patet ex Ode prima hujus libri. 11 Male ominatis [nominatis] Parcite verbis] Et hæc intelliguntur facile ex dictis in Ode mox cit. male nominatis, quæ nefas est nominari, quæque malum omen afferrent. Non absurde legunt aliqui, male ominatis. 12 Purcite verbis] Favete linguis, ne sacra violate; silentio potius et mente attenta juvate. Hic dies vere mihi festus atras Eximet curas: ego nec tumultum, abstinete vocibus inauspicatis. Ista lux mihi sane festiva depellet molestas solici experta conj. Bentl. sed non ausus est in textum inferre; forte, cum sentiret, quam durum et indoctum esset. Jam virûm (virorum) expertes emend. Cuning. et sic Jones. quæ quin unice vera lectio sit, nullus, diu deliberata re, nunc dubito. Nam et ad sensum sententiamque pulcherrima est, et facile potuit inde vulgatam effingere librariorum iuscitia; quod admodum mature sit factum oportet, cum jam Acron exponat: id est, nuptæ.' Quanquam quid? si quis suspicetur, hanc ipsam Acronis notam corruptam esse, eumque forte scripsisse: 'innuptæ,' unde post ex 'inupte' facili lapsu exoriri potuiti. nupte.' Vos o pueri, puellæ, et Jam v. expertes emend. Sanad. ut pueri et puellæ sint patribus, jam v. expertes maritis orbatæ.' Jani. Mox in hoc eodem versu male nominatis quatuor Vatt. Faërn. Torn. Urs. Jann. Lambini, libb. Marcil. Pulmanni Hunn. et Beller. Anhaltinus Fabr. septem Cruq. duo Bersm. dimidia pars codd. Bentl. Altt. 1. 2. Lips. 1. Lips. 4. a m. pr. Franeq. Dess. 2. item Venett. 1478. 1492. Locher. Land, Lamb. Fabr. Rutg. Heins. Steph. Diatr. 11. p. 59. et Schmid. 'Exponunt verba male nominata, dvσávvμa, oùк dvouaσтà, quæ eloqui nefas, quæ nominata malum omen inferant. Multus est Lamb. de infaustis nominibus; sed ea ad alios potius ritus, quam ad ipsam rem sacram, pertinere apparet. Vid. Cic. de Divin. I, 45. et 46. male ominatis Acr. Porphyr. Commentator, antiquiss. Bland. Div. Sil. Cruq. plures et meliores Torrent. ceteri Lamb. multi Bentl. Pulmanni Gemblac. 1. 2. et Diesth. duo Fabr. Mentel. Lips. 2. Lips. 3. a m. pr. unus Bersm. Basill. Brut. Mancin, Glarean. Ald. Asc. Fab. Burm. Talb. Baxt. Gesn. Apparet, parem prope esse librorum auctoritatem, nisi quod male ominatis Scholiastis et antiquissimo Blandinio defenditur. Sed ab elegantia et doctrina, atque ad sententiam, haud dubie præstat ominatis, cum nominatis insolens sit, durum, tenue; quod ipse Bentl. fatetur. Solus hiatus in male ominatis viros doctos male habuit; eodemque hiatu olim ad inferciendum n librarios et Grammaticos compulsos fuisse, magis probabile est, quam, illos omisisse literam, ut et hiatus, et vocabulum prorsus ipsis inauditum existeret. Schottus et Muret. voluerunt maled om. s. malen om. quæ jure acriter perstringit Bentl. Satis multa talium hiatuum exempla in Virgilio aliisque extant. Sed multas argutias opponit Bentl. omnia hiatuum exempla vel in Cæsuram cadere, vel, si extra eam, at non nisi in vocali longa, quæ sic corripiatur, admitti; ut Rhodopeia arces,' 'Pelio Ossam,' &c. Exempla neglectæ Synalophes in vocali brevi, extra Cæsuram, in medio orationis tractu, ut ait, nulla exstare putat. Unde exemplum Virg. Æn. 1. 409. laudari vetat; item rejicit Catull. III. 16. o factum male, o,' &c. quia locus sit dubius. Sed non cogitavit de Catull. vi. 19. extr. At tu, Catulle, obstinatus obdura,' ubi constans omnium librorum consensus (Vid. Voss.); non de Propert. i. 13. (11.) 61. neque Ilia quondam,' ubi Vid. Broukh, et Vulp. Attamen male inominatis emend. Bentl. male o ominatis Cuning. ab inominatis Sanad. Omnia et præter necessitatem, et infeliciter.' Idem.14 Lips. 4. tumultu; memorabilis lectio, inquit Jani.-19 Pareus Lex. Crit. NOTE 14 Ego nec tumultum, &c.] Dum rerum potietur Augustus, nec ullas civiles turbas metuo nec hostiles impetus et incursiones. * Tumultum] Cic. Philip. vIII. n. 3. Potest esse bellum sine tumultu: tumultus esse sine bello non potest. Quid enim est aliud tumultus, nisi |