catus,

i. e.

deos munus; hinc eloquentiae pater habitus est Mercurius; λόγου προφήτης dicitur Orph. H. 27. 4. nepos Atlantis, filius nempe Iovis ex Maia, Atlantis filia, Pleiadum una. fer. cult. h. rec. rudes et incultos elim homines; recentes, recens olim nati, primigenii, antiquissimi, πρωτότοκοι. v. 3. voce, loquela, sermone, animi sui sententiam cum aliis communicandi facultate. vox Sabina, pro: cautus, prudens, sapiente consilio prae-stans; sapienter enim iudicavit Mercurius, rudes et feros homipum mores mulla re magis cul'tiores reddi' posse, quam communi sermonis usu sive eloquentia; hinc Cicero Orat. I. 8. de eloquentia: quae vis alia potuit aut dispersos homines unum in locum congregare, aut a fera agrestique vita ad hunc humanum cultum civilemque deducere? dec. more palaest. h. e. institutis, quae corpus ad decentiam componerent, certarninibus palaestricis.

-

5

10

v. 5 8. Deor. nuntium, ἄγγελον ἀθανάτων, διάκτορα. curv. lyr. parentem, intentis curvae testudini ovium nervis primus lyrae auctor fuisse perhibetur Mercurius, cf. Hom. H. in Merc. 40 seqq. et Lucian. D. D. VII. callidum condere, graece pro: callidum ad condendum. V. 9 12. Sensus: dum olim Apollo tibi adhuc parvulo, poenas minando, ni abactas per fraudem ab eo boves redderes, terrorem incutit, ecce! eo ipso momento eius ira, pharetra, dolose a te surrepta, se priva-. tum animadvertentis, in risum vertitur. puerum, Mercurius, vix trium dierum puerulus, boves ex Admeti armentis, quae Apollo pascebat, clam avertisse, (Hom. H. in Merc. 19.) et simili furandi, dexteritate arcum et sagittas Apollini abstulisse dicitur. Luc. D. D. VII. - Haec duo furta, diversis temporibus facta, lepide Alcaeus, quem Noster sequitur, coniunxit. viduus, graece, viduum se sentiens.

15

20

v. 13-16. Sensus: imo Priamus, Ilio (ad corpus Hectoris ab Achille redimendum) profectus, cum te duce callido uteretur, neque ab Atridis, Agamemnone et Menelao, neque a vigilibus copiarum Achillis in castris Graecorum conspectus et detectus est. Rem narrat Hom. Il. XXIV. 336 seqq. superbos (μεγαθύμους, μεγαλήTogas) tam ob fortitudinis, quam ob summae, quae penes eos fuit, potentiae gloriam. dives (πολύχρυσος, πολύκτητος) auri simul, quod ad Hectoris corpus redimendum curru advehendum curaverat, respectu habito. Thess. ign. per ignes designantur vigiles, qui ignes in vigiliis accendere solent, et per Thessalos locus, ubi Achilles, Thessalus, in castris Graecorum tendebat.

v. 17.

rep. Sed. a munere pias animas in laetas sedes sive Elysium deducendi et compellendi Graecis dicitur Mercurius ψυχοπομnòs, yuzaɣwyós, de quo vid. inprimis Hemsterhusius ad Luc.' Contempl. c. 1.— virga aur. (§άßdw xevoein, unde Mercurii xevcógéanis) qua, velut pastor ad gregem cogendum, utitur. Virga autem illa Mercurii (ῥάβ dos) antiquitus nihil a caduceo diversa fuit; vid. Cl. Ilgen. ad Hom. Hymn. in Merc. v. 528. et Amiciss. Boettig. in den Valevem sengem. I. 2. p. 96. turbam, exiles animas, eidola. superis Deorum, graece, pro: superis diis.

animos, superstitione, iam id agere, ut astrologos consulendo finem vitae sibi constitutum sciscitetur, intellexisset poeta: eam hoc carmine, tam fata futura, quae ignorentur, multo melius ferri, docendo, quam voluptatum, ob vitae brevitatem, dum licet, percipiendarum, fructum commendando, a stulto isto consilio avocare studet.

- com

sci

v. 1. ne quaesieris pro: cave noli quaeras, quaerere; mode in hanc sententiam Cl. Mitsch. laudat Propert. II. 20. 60. At vos incertam, mortales, funeris horam Quaeritis, et qua sit mors adeunda via. Quaeritis et caelo Phoenicum inventa sereno, Quae sit stella homini commoda, quaeque mata. re nefas, quem cett. impium est scire vel sciscitari velle, quem cett. nam prudens (ut Noster infr. III. 29. 30.) futuri temporis exitum Caliginosa nocte premit deus. Stat. Theb. III. 562. quid crastina volveret aetas, Scire nefas homini. quem mihi, quem tibi F. D. Leuconoe igitur, cum non solum de suae, sed etiam de Horatii vitae exitu esset sollicita, intimo eum amore amplexa esse videtur.

d.

v. 2-3. nec Babyl. tent. num. - cum Babylonii inprimis sive Chaldaei (quorum urbs fuit

1

Babylon) ex hora, qua quis natus esset, sive horoscopo, secundum constellationem sive stellarum, quarum cursum et coniunctiones in ephemeridibus suis vel tabulis astronomicis descriptas habebant, computationes et numerum suae cuique vitae exitum praedicendi artem professi sint; numeros Babylonios tentare erit: ex subducto secundum Babyloniorum artem stellarum numero, sive ex Chaldaicis (ut Cicero loquitur de Div. II. 47.) rationibus vitae exitum explorare et discere velle; h. e. consulere astrologos.

v. 5.

v. 3. ut mel. quicq. er. pati i. e. quanto sapientius, quicquid acciderit, patienter ferre! Quae nunc oppositis deb. pum. m. T. lyrico ornatu pro vulgari: quae nunc transit vel transigitur hiems. quae nunc debilitat mare, pro vulgari: qua nunc mare debilitatur h. e. frangitur, repercutitur oppositis pumicibus, pro: rupibus, marinorum fluctuum impetu, pumicum instar, exesis et cavatis. Sic pumex pro rupe cavernosa apud Virg. Aen. V. 214. Qualis spelunca subito commota columba, Cui domus et dulces latebroso in pumice nidi, Fertur in arva volans cett. et XII. 587. Inclusas ut cum latebroso in pumice pastor Ve

-1

invida

stigavit apes cett. Voigtius, matheseos Doctor in Academia Ienensi Celeberrimus, ex physicis rationibus (ut ex Cl. Mitsch. Anal. ad Hor. T. II. p. 677. intellexi) hunc locum explicandum esse existimat, Putat nimirum per oppositos pumices massam ardentem sive lapides igne peresos intelligendos esse, quos mons ignivomus in Aeoliarum insula una, Strongyle, eiaculetur et in mare Tyrrhenum deiiciat. Itaque hunc locum ita fere vertendum esse arbitratur: Oder es mag dieser Winter der letzte seyn, der jetzt den Drang des Tyrrhenischen Meeres durch glühende Lavaströme zu brechen strebt. Sed hanc explicandi rationem neutiquam usus loquendi admittit. Nam massa illa ardens, s. igne adesi lapides eiici quidem ex monte ignivo mo, et in mare deiici, sed non sicut rupes, vel vasta quaedam moles, quae fluctibus marinis resistit, mari opponi recte dicuntur; nec tanta vis ardenti illi massae et lapidibus igne peresis tribui potest, ut mare, sicut rupės quaedam, debilitent h. e. fluctus maris frangant et retundant.

v. 6-8. Sapias cett. sensus: ne stulte igitur de vitae exitu

sciscitando animum tuum maceres; quin, cogitans de vitae brevitate et fugientis aetatis velocitate, vinoque indulgens, sapienter praesentis vitae fructus carpe. -vin. liqu. vinum liquare est vinum percolando liquidius et sic bibendo aptum reddere; nos: den Wein filtriren, durchseihen; Graecis dicitur: ὑλίζειν, σακκίζειν, ἐξηToiάğɛiv; cf. Cl. Schneid. ad Colum. XII. 19, 4. utebantur veteres ad vinum liquandum colo, (ýðμç, vùiotñgi, h. e. sacculo linteo, tenui vimine rarius in coni inversi formam contexto) ut vinum per illud transmissum defaecarent, vel potius, ut mihi videtur, a flore vel mucore (Kahn) purgarent. Ceterum poetam ideo Leuconoen vinum liquare iubere, ut illud bibendo hilaritati indulgeat, vix monendum videtur. spatio brevi

CARMEN XI.

Quo magis poeta consilium, quod in hoc carmine componendo secutus est, dissimulavit, eo magis eum illius finem attigisse animadvertes. Laudes enim Augusti celebraturus haud secundum vulgarem rationem fusius iis enarrandis immoratur, sed eas, alia quasi agendo, cum Deorum, Heroum et maximorum, quos Roma tulit, virorum laudibus mira quadam arte consociat. Postquam nempe poetae, grandioris argumenti carmen molientis, et ex Musa, quem virum aut heroa deumve sibi celebrandum sumat, sciscitantis animo, iam furore poetico percito, ex diis quidem Iupiter, Minerva, Bacchus, Diana et Phoebus; ex heroibus Hercules et Dioscuri; ex viris Romanorum illustrissimis Romulus, Numa Pompilius, Tarquinius Superbus, Cato, Regulus, Scauri, Paullus Aemilius, Fabricius, Curius et Camillus obversati fuerant, repente e gente Iulia apparet iuvenis Marcellus, a cuius admiratione ad Augusti, cum Iove comparati, maiestatem extollendam transit; qua quidem

conversione et comparatione nihil cogitari potest splendidius, nihil sublimius. Cum, superstite adhuc Marcello, et quidem eo ipso tempore, quo contra Parthos bellum pararet Augustus, hoc carmen scriptum sit, ad annum ferme V. C. DCCXXX, illud referri debet.

v. 1-4. Quem vir. a. her. Similiter Pindarus, cui plura Horatius in hoc carmine debet, exorditur Οl. 2. Αναξιφόρμιγ γες ὕμνοι, τίνα θεὸν, τίν ἥρωα, τίνα δ ̓ ἄνδρα κελαδήσομεν; virum, rerum praeclare gestarum gloria nempe conspicuum; heroa heroes dicuntur ex deo deave et homine procreati et post mortem inter deos relati, (quideoi) quales commemorantur in hoc carmine Hercules et Dioscuri. lyra v. acr. tib. h. e. carmine ad lyram vel tibiam® decantato. acri, ob acrem sive gravem tibiae sonum. sumis celebrare, graece, pro: celebraudum. -- Clio, ex more poetarum, qui grandioris argumenti carmen molientes Musam aliquam in partes vocant; ipsis autem gravioris argumenti carminibus praeest Clio: iocosa