TESTIMONIA VETERUM SCRIPTORUM DE HORATIO. OVID. lib. 4. Trist. Eleg. 10. ET tenuit nostras numerosus Horatius aures, Dum ferit Ausoniâ carmina culta lyrâ. PERS. Sat, 1. v. 116. Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico Tangit; et admissus circum præcordia ludit, Callidus excusso populum suspendere naso. MARTIAL. lib. 8. Epig. 18. Sic Maro nec Calabri tentavit Carmina Flacci, Pindaricos posset cùm superare modos. PETRON. Sat. Homerus testis et Lyrici, Romanusque Virgilius, et Horatii curiosa felicitas. LUCAN. Poem, ad Calp. Pisonem. Ausoniamque chelyn gracilis patefecit Horati. QUINTIL. lib. 10. cap. 1. Multò est tersior ac purus magis Horatius, et ad notandos hominum mores præcipuus. Lyricorum idem Horatius ferè solus legi dignus. Nam et insurgit aliquando, et plenus est jucunditatis et gratiæ, et variis figuris et verbis felicissimè audax. AUSON. ad Nepotem. Te præeunte, Nepos, modulata poëmata Flacci, Allisonumque iterum fas est didicisse Maronem. D. HIERON. Præfat. in Chron. Quid psalterio canorius? quod in morem nostri Flacci et Græci Pindari, nunc Iambo currit, nunc Alcaico personat, nunc Sapphico tumet, nunc semipede ingreditur. SIDON. APOLLIN. Epist ad Lamprid. In Lyricis Flaccum secutus, nunc ferebatur in lambico citus, &c. Et alibi: Stylus aut Maronianus, Aut quo tu Latium beas, Horati, Alcao polior Lyristes ipso. Comment. Vet. Horatii satira inter Lucilii et Juvenalis satiras media est. Nam et asperitatem habet ut Lucilius, et suavitatem ut Juvenalis. J. LIPS. Epistolic. Quæst. lib. 2. Epist. 9. Horatius in satiris placidus, lenis, quietus, monet sæpius quàm castigat; sed ita præclare tamen hoc ipsum, ut in eà parte et arte nihil possit supra eum. MANUT. Epist. lib. 6. Ep. 7. Quis enim, qui de Poëtis modò judicare aliquid possit, qui inter Latinos omnes Horatio vel acumine ingenii, vel sententiarum gravitate, palmam non tribuit? TAN. FAB. Cap. Epist. lib. 1. 57. Venerum ille parens Horatius ei pro suâ elegantiâ et ingenii urbanitate haud dubiè placet. Q. HORATII FLACCI CARMINUM, SEU ODARUM, LIBER PRIMUS. ODE I. AD MECENATEM. Alios aliis rebus duci se laude poëseos, præsertim lyrica. MECENAS atavis edite regibus, INTERPRETATIO. O Mæcenas, orte à majo [2] ribus proceribus, ô et meum columen, et chara mea gloria! sunt plerique, qui decurrentes gaudent ANNOTATIONES. Ode est monocolos, seu unius metri. Versus omnes Choriambici, Asclepiadei, Tetrametri acatalecti; constant ex Spondæo, duobus Choriambis et Pyrrhichio vel Iambo; sicque scandere licet: Maecenas | ǎtǎvis | éditě rẻ | gibus; vel isto modo faciliori, Mācēnās ǎtǎ | vis | ēdítě | rēgibus. 1. Macenas.] Ex antiquis marmoribus Græcisque auctoribus constat ita scribendum hoc nomen, non Mecœnas, ut quidem è vulgo. Vide Col. Rhodig. lib. xii. cap. 16. Maecenas equestri sed splendido natus genere, non minus Agrippa Casari charus. Vell. Paterculus. Vir ingeniosus, et magnum exemplum Romane eloquentia daturus, nisi illum enervâsset felici tas, iniquit Seneca, Epist. 19. Alavis.] Ex Non. Marcel. quasi avi tata, id est, pater. Avi proavus propriè atavus dicitur. Plaut. Pers. i, 2. 5. Pater, avus, proavus, abavus, atavus, tritavus. Qui his superiores sive anteriores sunt, Majores appellantur. Edite regibus.] Id est, viris principibus quicquid garriant nonnulli de Etruriæ regibus; quamvis etiam illorum nescio quàm et aliquò nixam fundamento seriem contexant; ut Mæcenati pater fuerit Menedorus, avus Menippus, Cæcina proavus, Volturenus abavus, Titus atavus, Turrhenus tritavus, Elbius majorum primus, etc. Certè divites quosque et primarios viros nuncupari aliquando reges, constat ex auctoribus tum profanis, tum etiam sacris. Vide infra Od. 20. v. 5. ibique Annot. lib. iii. Od. 29. Tyrrhena regum progenies. 2. O, et præsidium.] Mæcenas fuit salutis atque dignitatis auctor ac defensor apud Augustum, non Horatio tantùm sed et Virgilio, Propertio, aliisque viris literatis præsidium ac tutela: Vide lib. ii. Od. 7. Tanta verò Mæcenatis apud posteros fama extitit, ut ad omnes eruditorum Patronos id nominis transierit, quorum ex munificentiâ atque ope scientiarum fata pendere videantur. Dulce decus meum.] Decus ex nobilitate; dulce, ex familiaritate viri principis. Huc pertinet quod ait Persius, Sat i. v. 116. Omne vafer vilium ridenti Flaccus amico 3. Sunt quos, &c.] Alii gymnicis exercitationibus impense student, alii agriculturæ, alii navigationi, et mercaturæ, alii militiæ, alii venationi, etc. Curriculo.] Pro cursu, vel ipso curru, vel etiam loco in quo decurritur, accipitur ista vox. Pulverem Olympicum collegisse juvat.] Decurrendo stadium, sive Romæ, in Čirco, vel in Campo etiam Martio; sive apud Græciam in Ludis illis solemnibus, qui totius orbis frequentiâ celebrantur, in quibus pentathlon, sive quinquertium, id est, quintuplex certamen: Jaculatio, disci jactus, stadii cursus, saltus, palæstra: sive mavis, Cursus, Pugilatus, Discus, Cestus, Lucta. Stadium longum erat pedes sexcentos. Victores, Olympionicæ vocabantur, coronabantur, laudabantur; vacatione munerum curæ ac tutelæ, perpetuâque immunitate donabantur; adeò ut Olympionicen esse censeretur aliquid majus quàm Romæ de hostibus triumphus. Quatuor apud Græcos ejusmodi celebres Ludi erant, Olympici, Pythii, Isthmii, Nemeæi. Annui quidam, ut Pythii; quinquennales Olympici et Isthmii; Nemeæi tertio quoque anno fiebant; plerique dies quinque durabant. Ab Olympicis Ludis nuncupatæ sunt Olympiades, ea spatia seu intervalla duas inter Ludorum celebrationes comprehensa. Institutos fama est Ludos Olympicos:anno 4400, ab Hercule Cretensi quidem, in honorem Pelopis, juxta flumen Alpheum, ad delubrum Jovis in Achaiâ, juxta Pisam et Elidem, in CamVictoribus oleagina po cui Olympia nomen. dabatur corona. Vide Virgil. Georgic. iii. 5. 2 conspergi pulvere Olym- Collegisse juvat: metaque fervidis pico, et quos meta non tacta Evitata rotis, palmaque nobilis rotis calidis, ac illustris vic toria extollit ad Deos orbis Terrarum Dominos evehit ad Deos. moderatores. Hunc, si con- Hunc, si mobilium turba Quiritium ventus Romanorum incon- Certat tergeminis tollere honoribus ; maximas dignitates; illum, Illum, si proprio condidit horreo si, congessit in suum gra- Quidquid de Libycis verritur areis ; narium quicquid colligitur stantium certatim evehit ad ex areis Libya; ANNOTATIONES. 18. et seq. Alex. ab Alex. lib. v. cap. 8. Col. Rhodig. lib. xiii, cap. 17. Pythii Ludi fiebant in honorem Apollinis ob interfectum Pythonem serpentem. Coronabantur lauro victores. Isthmici a Theseo dicati Neptuno, vei Herculi, vel Melicertæ seu l'alæmoni (nam variæ sunt opiniones) in Isthmo seu in angustis faucibus Corinthiacis. Victorum corona è pinu erat. Denique Nemeæi Ludi celebrabantur vel in gratiam Herculis ob occisum in Nemeæà sylva leonem prodigiosæ magnitudinis, apud Cleonas Achaia civitatem in Peloponneso; vel, ut alii volunt, propter Archemorum Lycurgi puerum in Nemeaâ sylvâ defunctum. Victoribus ex apio corona conficiebatur. In istis omnibus Ludis præter exercitationes corporis, erant et ingenii certamina, videlicet poëtarum, victores, heroas et athletas certatim laudantium. Vide Pindarum. Olympicis agona Musicum addidit Nero; qui et in iis non bigis sed decem jugi curru aurigavit victoriamque tulit. Sylla Olympiade 175. athletas et reliqua ex Olympiis certamina Romam traduxit. Alex. ab Alex. antè cit. 4. Metaque.] Mela lapis est, vel congeries quædam in acumen fastigiata, seu è lato in acutam erecta, circa quam currus, seu bigæ vel quadrigæ, seu etiam in mari naves cursum flectebant. Ovid. Metamorph. x. v, 106. -Metas imitata cupressus. In Circo Romano metæ primùm ligneæ; ab Imperatore Claudio facta demum aureæ sunt. Alex. ab Alex. cit. Fervidis evitata rotis.] Præcipuus erat labor et summa cautio in curuli certamine, ne in flexu currus impingeret ad metam, ac diffringeretur. Apud Homer. Iliad. λ. Nestor Antilochum filiuin erudiens monet cavendum ut rota modiolus summam quidem metam attigisse videatur, sed lapidis tactum vitet, ne vulnerentur equi, currusque disrumpatur. Ergo non abs re in Olympicis nobilissima putabatur ea victoria curulis agonis. Patet ex Herodoto et Pindaro. Porrò circa metam currus agitari debebat septies. Auson. Epitaph. 35. Prospere clamosi spatiosa per æquora Circi Septenas solitus victor obire vias. Propert. lib. ii. Eleg. 25. v. 25. Aut prius infecto deposcit præmia cursu, Septima quàm metam triverit antè rola. Græci duodenum flexum notant. Pindar. Olymp. Od. 3. Sædenazvaμrlov regua et Pyth. Od. 5. wǝdagneur duædexadgoμar Teuvos. Non prætermittam hic veterem Britannorum in re gendis curribus bellicis industriam ac solertiam, ad quam usu quotidiano et exercitatione assuescebant, ut in declivi ac præcipiti loco incitatos equos sustinere, ac brevi moderari et fleetere, et per temonem currere, et in jugo insistere, el inde se in currus recipere citò possent. Cæsar de Bell. Gall. lib. iv. cap. 33. meminit et Juvenal. Sat. iv. v. 226. 5. Palmaque.] Athletis qui Olympia, Pythia, Nemeza, Isthmia, vicissent, Græci tantos honores tribuebant, ut non modò in conventu stantes cum palmâ et corona ferrent laudes, sed et cùm reverterentur in suas civitates, quadrigis triumphantes inveherentur, atque vectigalibus à Republicâ constitutis totius vitæ spatio fruerentur. Hæc Vitruv. lib. 4. Palma verò sig. num victoriæ passim apud omnes statuitur, ex Plutarcho, proptereà quòd ea est ejus natura ligni, ut urgentibus opprimentibusque minimė cedat. Unde est illud Alciati Epigramma; Nilitur in pondus palma, et consurgit in al tum: Quoque magis premitur, hoc mage tollit onus. 6. Terrarum Dominos.] Ista verba quidam accipiunt de Romanis, qui fuerint victores in Ludis Circensibus, scilicet ob illud Virgili, Romanos rerum Dominos; nonnulli referunt ad vitam et fortunam Olympionicarum beatissimam, quæ et in proverbium abiit. Melius tamen alii ad ipsos Deos orbis dominatores. Evehit ad Deos.] Ad Deorum felicitatem videtur evehere. Hinc et lib. iv. Od. 2. v. 18. Calestes appellantur Olympionicæ, 7. Mobilium.] Quidam Nobilium leg. At illud aptissimum populi epithetum. Quiritium.] A Romulo, qui post mortem et apotheosin Quirinus vocatus, Quirites Romani sunt dicti; Sive quòd hasta Quiris priscis est dicta Sabinis. Ovid. Fast, ii. v. 477 8. Tergeminis honoribus.] Amplissimis, Tribunatu, Questurâ, Ædilitate, Præturâ, Consulatu, Censurâ, Dictaturâ. Alii intelligunt iteratos Magistratus; nonnulli sublatos et congeminatos plausus in theatro, quales Mæcenati gratulatur Horatius, Ode 20. hujus libri. 10. Libycis.] Martial. lib. vi. Epig. 86, Possideat Libycas messes, &c. Apud Pindarum Abua mugopog☞, Libya tritici ferax; Claudian. de Laudib. Stilic. Spicis insignis Africa dicitur. Areis.] Varro de Ling. Lat. 4. Ubi frumenta secta terantur et arescant. Festus verò ait esse lo Gaudentem patrios sindere sarculo Agros, Attalicis conditionibus Nunquam dimoveas, ut trabe Cypriâ Myrtoum pavidus nauta secet mare. Luctantem Icariis fluctibus Africum Est qui nec veteris pocula Massici, gestientem scindere sarculo 15 Cypria undas pelagi Myrtoi. matribus execranda. Ven ator oblitus delicatæ uxoris moratur sub aëre frigenti sive canes fidi conspexerunt cervam, ANNOTATIONES. cum vacuum, quasi exarueril, et non possit quidquam generare. Hinc et areæ vocantur loca in urbe pura, vacua, nullisque ædificiis occupata. 11. Sarculo.] Rusticum est instrumentum in modum falculæ incurvum, quo segetes noxiis herbis internascentibus leviter scalpendo expurgantur. Gallicè, Un Sarcloir, Angl. A WEEDING-HOOK. 12. Attalicis conditionibus.] Opulentissimis scilicet illis, vel toto Asiæ regno, ubi Attalus, Pergami rex, floruit opibus tantis quidem, ut earum hæredem non alium quàm Populum Romanum judicârit à se instituendum. Hinc et splendida quælibet nominantur Attalica. Propert. lib. ii. Eleg. 13. v. 22. Nec sit in Attalico mors mea nixa thoro. De Attalo plura lib. ii. Od. 18. Vide Justin. lib. 36. 13. Trabe Cypria.] Navi fabricatâ ex optimis lignis, qualia ædificandis navibus aptissima reperiuntur in Cypro Mediterranei maris Insulà, de quâ posteà fusiùs ad Od. 3. v. 1. Trabs Isidoro lignum unum quod transversum continet utrumque parietem. Navis trabica, quæ trabibus confecta est. Festus. 14. Myrtoum.] Pars Ægæi maris Eubœæ proxima: sic appellatur ex Plinio, ab insulâ parvà, quæ hodie Mandria, olim Myrtos. Fabulatores volunt sic appellari à Myrtoo quodam in mare istud præcipitato: vel à muliere Myrtone. Porrò illud præ cæteris mare hic afferri videtur, quia naufragiis infestum, nautis pavorem injiciat, vixque citra periculum navigari queat, ob crebras insulas et scopulos. 15. Icariis fluctibus.] Hodie Mar di Nicaria, Transit et Icarium lapsas ubi perdidit alas culè SOUTH-WEST, inter meridiem et occasum. Virgil. Æn. i. 89. -Creberque procellis 17. Laudat rura.] Mercator rusticam laudat vitam, dum ingruit tempestas; at transacto periculo, negotiationem cogitat statim ut prius, lucro inhians. 19. Massici.] In Massico, monte Campaniæ, crescebat optimum vinum, Nominisque et uvarum nobilitas perdurat etiamnum. Valdè austerum esse, et stomacho robur dare dicitur. Athen. lib. i. cap. 21. 20. Partem solido demere de die.] Ad genio indulgendum, intermissis negotiis ac seriis occupationibus. 21. Arbuto.] Gallicè, Arbusier Angl. THE STRAWBERRY-TREE. 22. Sacra.] Singulis fontibus præesse Nymphas, et quædam Numina, creditum pridem, Hinc illis victimæ et libamina florum ac vini. Vide lib. iii. Od. 13. 23. Lituo tuba.] Lituus minor tuba est et incurvus, insigne augurum, ex Gell. lib. 5. cap.8. tuba directa, sic à tubo quem refert appellata, gravi sono pedites excitabat, lituus autem acuto clangore equites. Ovid. Metam. i. v. 98. Non tuba directi, non æris cornua flexi. 24. Bellaque matribus detestata.] Per quæ nempè orbantur viris ac filiis. 25. Manet sub Jove frigido venator.] Cic. Tusc. ii. n. 40. Consuetudinis magna ris est: Pernoctant venatores in nive: in montibus uri se patiuntur. Sub Jove.] Jovem pro aëre usurpari docet Macrobius. Varro ex Ennio, Istic est is Jupiter quem Græci vocant Aera, qui ventus est et nubes, imber posteà, atque ex imbre frigus, ventus post, fit aer denuo, &c. 27. Catulis fidelibus.] Cic. de Natura Deoii. Canum tam fida custodia, tamque rum sive aper Marsus fregit retia Seu rupit teretes Marsus aper plagas. Me doctarum hederæ præmia frontium rotunda. Hederæ verò, merces doctorum capitum, me collocant inter summos De- Diis miscent superis: me gelidum nemus, os: me silva frigida et cele- Nympharumque leves cum Satyris chori res chorea Nympharum Secernunt populo; si neque tibias cum Satyris segregant à vul go; si neque Euterpe fistulas Euterpe cohibet, nec Polyhymnia coërcet, neque Polyhymnia Lesboüm refugit tendere barbiton. dedignatur intendere lyram Quod si me Lyricis Vatibus inseres, Lesbiam. Quod si me annumeres Poëtis Lyricis, ANNOTATIONES. amans dominorum adulatio.— -tam incredibilis ad investigandum sagacitas narium, tanta alacritas in venando, quid significat aliud, nisi se ad hominum commoditates esse generatos? Vide Ælian. lib. xix. cap. 11. de animal. Huc spectat quod sunt quidem venatici canes, qui visu melius quàm olfactu feras consectantur. Gall. Chasseur à vûë, Angl. GAZE-HOUNDS, THAT RUN AT SIGHT. Sunt porrò fideles ii, qui à rectâ prædà non aberrant in adventitiam. Gal. Qui ne prennent point le change, ou qui se gardent contre le change, Angl. STAUNCH HOUNDS. 28. Teretes plagas.] Solunt venaturi silvas telis ac linteis circumdare, quibus feræ conclu dantur. Tereles.] Tereti fune confecta retia. Marsus aper.] Apud Marsos, Italiæ popu lum. Sabinis affines silvæ plurimæ, in quibus venatio frequens. 29. Doctarum hederæ præmia frontium.] Hederà coronabantur Poëtæ eximii, quique in certamine ingenii et industriæ victores fuerant; vel quod æternitatem et immortalitatem carminis designet perpetuus ille viror hederæ, quemadmodum et lauri: sive quia Poëtæ Baccho perinde ac hedera sacri sunt, ob enthusiasmum, quo Bacchantium more interdum corripiuntur, vel potius ob vini ad condenda carmina utilitatem. Unde noster postea asserit non posse diu placere aut vivere carmina, quæ scribuntur aqua potoribus. Virgil. Eclog. vii. v. 25. Pastores hedera crescentem ornate Poëtam. 30. Diis miscent superis.] Felicitate me similem Diis faciunt, ac perinde beatum, ut qui divinos honores consequuntur. Nemus.] Quippe quod meditando et conscribendis versibus aptissimum. Nam, Carmina secessum scribentis et otia quærunt. Hine et in iis locis constituuntur Nymphæ cum Satyris choros ducentes; id est, profunda et erudita cogitationes doctis viris sese immiscentes et insignantes. 31. Satyris. De his postea lib. ii. Od. 19. Rustica Numina sunt, quorum superna pars corporis humanam effigiem, inferior caprinam exhibebat; cæterum rerum omnium cognitionem habere atque hominibus impertire Satyri, Fauni, Silvani existimati sunt. Patet ex Virgilii Eclogâ vi. in quâ Silenus de abstrusiori rerum naturâ et origine solerter disserit. Vide Luciani Dialog. 26. cui titulis, Dionysius. Diodor. Sicul. Plin. lib. vii. cap. 2. Satyri humano capite, sed cornuto calvoque, acutis auribus, depressis naribus, villoso corpore ab antiquis pinguntur. Plutarchus in Syllæ vitâ refert, per Thessaliam et Macedoniam ad mare descendente Syllâ, non longè Dyrrachiâ vicinâque Appolloniâ, apud Nymphæum, sacrum quendam locum, colle virenti ac rivulis amœno, obdormiscentem Satyrum, qualem Poëtæ Picturesque effingunt, captum fuisse : qui perductus ad Syllam per varios interpretes interrogatus, quis esset, nihil quod intelligi posset respondit ; tantum vocem asperam hinnitu equino et hirci balatu mixtam edidit. Quo astantes ipseque Sylla obstupefacti Satyrum dimiserunt. Sanctus autem Hieronymus in vitâ Pauli Eremitæ scribit, temporibus Constantini visum toti Alexandriæ populo Satyrum: præterea sancto Antonio apud eremum occurrisse homuncionem aduncis naribus, fronte cornibus asperâ, cui extrema corporis in caprarum pedes desinerent; interrogatum verò quis esset, respondisse; Mortalis ego sum, unus ex eremi incolis, quos delusa Gentilitas Faunos, Satyrosque appellat et colit. 32. Secernunt populo.] Supra vulgi humilem imperitamque turbam attollunt, ac velut sacrum à profano segregant lib. iii. Od. 1. Odi profanum vulgus et arceo. Si neque tibias Euterpe cohibet, &c.] Simodò mihi suam opem non negent Musæ. Tibiæ pridem confecta ex ossibus crurum, seu tibiarum gruis, cervi, &c. et hinc nomen. Vide Scaliger poëtic. lib. i. cap. 20. Porrò Euterpe, Musarum una, tibiarum inventrix dicitur, nomen autem sortita à cantûs suavitate, et a delectando su benè, et regwen, delectare, Auson. Eclog. de Musis. 33. Polyhymnia.] Hæc inter musas id muneris obtinet, ut multos canat hymnos, virorumque insignium laudationibus præsit. Unde nomen ei factum. Ita, inquam, scribunt Ovid. Fast. v. Herodot, lib. vii. &c. Aliis Polymncia à multiplici rerum memoriâ dicitur. 34. Nec Lesboüm refugit tendere barbiton.] Si mihi concedat facultatem optimi Carminis Lyrici, qualem habuerunt Alcæus et Sappho é Lesbo insulâ oriundi, de quibus posteà hujus lib. i. Od. 32. et lib. ii. Od. 13. Barbiton.] Instrumentum musicum multas habens chordas: Anacreontis inventum facere videtur Horatius, Od. 32. et seq. 35. Quod si me, &c.] Si tuum, & Mæcenas, accedat mihi judicium, sique me pronunties inter Poetas Lyricos dignum recensere, tum me Diis parem existimabo. Lyricis.] Apud Græcos novem poëtæ Lyrici |