h scendit, etf post diem tertium Carales 216 in Sardiniam pervenit. Ibi Sulcitanos, 217 quod Nasidium ejusque classem receperant, copiisque juverant, HS centies' multat; et pro decumis octavas pendere jubet, bonaque paucorum vendit, et ante diem 111. Kal. Quint. naves conscendit; et a Caralibus secundum terram provectus,' duodetricesimo die, eo" quod tempestatibus in portubus cohibebatur, ad urbem Romam venit.P218 et pec. Edd. eædem. pecuniaque Dorv.- ac L. pr.- Carulis Sc. Edd. R. M. V. Calarim L. sec. Dorv.-hubi Surcit. Dorv. Succit. L. sec. Suchit. Edd. qdd. vulgo c millibus.-- decimis Mss. Calaribus Dorv. L. sec.-1 vulgo profectus. Sic Mss. Urs. L. pr. &c.—" de eo L. pr. ideo Mss. 2. Edd. Ř. M. V.- portibus L. pr. Dorv. V. ad B. G. 111. 8.-P pervenit L. sec. NOTE qui fuerit supra dictum, nempe societates equitum Romanorum in provinciis negotiantium. 216 Carales] Caralis metropolis Sardinia in promontorio cognomine sita, Africam versus. Calarin vocant Plinius et Strabo. Hodie Cagliari. 217 Ibi Sulcitanos] Pompeius Mela . 7. Calaritanos et Sulcitanos populos ejusdem insulæ vocat. 218 Ad urbem Romam venit] Ut de Gallis, Alexandrinis, Pharnace, et Juba triumpharet. JAM Suetonii ætate lectum esse fibrum de bello Hispaniensi, certum est (Sueton. Jul. c. 56.). Credibile etiam fit e loco Suetoniano, hujus libri eundem fuisse auctorem, qui de bello Alexandrino, Africano, et de Gallici belli extremis scripserat. Sed illud non credibile est, librum de bello Hispaniensi eum, qui hodie circumfertur, sic, ut circumfertur, ab auctore ceterorum librorum confectum esse: tanta est dissimilitudo et orationis, et modi, quo singula narrantur. Etiamsi enim passim probabilior oratio est, ut c. 15. et 17., tamen pleraque adeo inculta sunt, ut auctorem, quem Oud. ad c. 22. ineptulum dicit, aut non potuisse, aut noluisse bene scribere appareat. Ac minuítur quidem auctoris culpa eo, quod liber adeo depravatus est, ut permulti loci plane non, complures vix intelligi possint, haud paucorum lectio omnino incerta sit, atque Julius Celsus, qui de vita Cæsaris scripsit, passim expedire se non potuerit: multa enim vitio scriptorum confusa vix intelligi posse queritur (p. 241.), eaque de causa multa ab se præterita esse fatetur (p. 246.). Verum ibi quoque, ubi corruptio nulla est, non magna scriptoris facultas elucet. Rursus modus narrandi est is, ut, gravioribus fere neglectis, ea, quæ scire paucorum intererat, consignata reperiantur: ut auctor existimasse videatur, quæ ipsi nota fuerint, eadem lectoribus, vel procul monstrata, eodem modo perspicua fore : ut digna denique sit oratio teste et spectatore rerum occupato, qui in tabulas suas retulerit quotidie res, sibi memorabiles visas; ceterum eas in ordinem redigere, justaque orationis forma induere, non operæ pretium duxerit. Fieri ergo potuit, ut antiquus ille et genuinus de Hispaniensi bello liber, quem Suetonius legit, ab aliquo in brevem summam contractus mutilatusque ad posteros veniret; aut ut plane intercideret, et alius cujusdam hominis ephemerides de hoc bello servarentur. Cum autem in hoc libro, qui non tironibus ad elementa linguæ discenda, sed provectioribus ad exercitationem diligentiæ, judicii, et laboris proponendus est, neque lectores historiæ studiosos magnopere aut alliciet, aut tenebit, sed cum in libro tali fere unum illud quæratur, quid a scriptoris manu sit; cur id nesciamus, ubi codicibus destituamur; utrum spes inveniendi reliqua, an præcisa sit: omnes propemodum animadversiones lectionis varietati destinavi, non neglecta tamen illustratione rei ex aliis historiæ scriptoribus; etsi omnes, præter Dionem Cassium, in his rebus breviores fuerunt. Intelligent ergo harum rerum studiosi, codices duos antiquos et bonos, Petavianum et Norvicensem, non modo ubivis fere consentire; sed et veram ut plurimum lectionem continere, e qua quomodo ceteræ depravatæ sint, interdum facile cognoscitur: quanquam alibi tanta est diversitas horum codicum ac ceterorum, ut haud dubie duplex fons fuisse videatur, e quo diversi recensionum velut rîvi fluxerint. M. Suetonius 1. c. Oppium vel Hirtium auctorem nominat: Vossius de hist. Lat. c. 13. Balbo vel Oppio librum ascribit. Godvinus Afrum quem vel Syrum militem auctorem esse putat; sed Latinitas pura obstat, judice Scaligero in proleg. in Manilium. Balbi ephemeridis meminit Sidonius ep. 9. 14. |