Nec Laconicas mihi profper eft & falutaris Ciceroni in de fomnio Scipionis, quem hic ait defenforem Maecenatis effe,cius enim tutela, id eft,numine, prefenti periculo fuit ereptus, cuius fulgore Saturnus hebetatus, id eft, malignitas aduerfaria repreffa fuit, qui præfentem ei mortem intentauerat. impio Saturn Saturni namque fidus malignum eft, perniciofum & peftilens fuo frigore & fic citate, qualis erat Mæcenatis aduerfaria tyrannis. volucris fatitar.al. zonnews. Quæ fictio fatis indicat, vi quadam repentina Macenatem ferè fablatum è medio, fed eam ab amicis repulfam.tercrepsit.in fignum lætitiæ ter autem dixit,finitum pro infinito, id eft, fæpius. me truncus illap. narratio cafus fimiliter inexpecta,qui fuftuliffet Horatium è medio, nifi Fauhus impediuiffet, ad fati paritatem cum Mæcenate declarandam. nisi Faunus ict. mirè decorum perfonarum feruatum in Mecenate viro principe & politico in vrbe à Ioue maiorum quoque Deorum principe velocibus fatis erepto,vel inuito Saturno: & Horatio in prædio fuo Sabino rufticari ab irruente in caput arbore,à Fauno ruris rufticorumque Deo præfide, conferuato.dextra, ipfe Faunus dexter & pro. pitius. cuftos. fautor & amicus viris bonis doetisque hinc enim Faunus nominatur, quòd faucat,vt & Tellus Fauna. reddere vid. reddit victimas qui voti reus eft, quas vbi reddiderit, voti damnatus eft. Victima auté fácrificia funt diis facta ob victos hofteis: Meritò ergo monet Mæcenatem victimarum Ioui reddendarum,vt cuius ope vicerit hoftem. adem votiuam. Ioui feruatori, nes humilem ferie.agn. pro condicione & ftatu noftro tenuiter oblata Faunum placabimus agna. duo cod. Bland. legunt nos humiles. quod non difplicet quidem,fed humilem malim,cò quod videatur alludere ad facrifican dimorem, qui diis terreftribus humi fieri folebat,non etiam in aris erectis. AD AVARVM: SE QVIDEM etufira forte contentum, illum verò di- vitiis incumbere, quafi perpetuò vỉ -77 &turum. Ode xvIII. @giveTmi, odETIKY. NoN ebur, neque aureum Mea reuidet in domo lacunar: Non trabes Hymettia Premunt columnas vltima recifas $ Africa: neque Attali Ignotus heres regiam oсспраці: 7 Trabunt bonefta purpuras clienta.. Benigna vena est: pauperemý, diues Deos laceffo: nec potentem amicum Satis beatus vnicis Sabinis Nouag, pergunt interire Luna. Locas fub ipfum funus, & fepulcri Marisa Baiis ostrepentis vrges 1 Parum locuples continente ripa. Limites clientium Salis auarus? pellitur paternos In finu ferens Deos A Et vxor, & vir, fordidos, gnatos. Rapacis Orci fine destinata Herum.quid vltra tendis? ÆQVA tellus Reguma, pueris: nec fatelles Orci Reuexit auro captus. hic fuperbum Genus coërcet: bic leuare functum Vocatus, atque non vocatus audit. COMMENTATOR. NoN ebur, neque aureum mea renidet. Mctrum Hipponactium. Primus verfus cft Trochaicus dimeter catalecticus, vna enim fyllaba deeft, vt fit plenus dimeter: fcanditur autem hoc modo, non c. bur ne.qu'aure. um. Secundus iambicus trimeter catalecticus, hoc modo, mea. reni, det in. domo. lacu. nar. appellatur hoc metrum quoque aliter Euripideum: non quòd ipfe Euripides fit eius inuentor, fed quòd frequenter co fit vfus, Trochaicum autem me trum 30 35 40 trum in locis imparibus recipit trochæum, tribrachum & interdum dactylum:in locis autem paribus, trochæum, tribrachum, dactylam, fpondeam, anapaftum: Dimeter habet heptemimerim, Trimeter Pentemimerim.Continentiam fuam laudat, quam præfert omnibus diuitiis, culpans cos qui obliti breuis vitæ,cupiditatibus fuis & diuitiis ftudent, non ebur.pro deriuariuo eburneum. ordo eft, neque eburneum neque aurcum lacunar renidet in domo mea. Hymettia trabes marmoreæ ex Hymetto monte Attica excife: hoc autem marmor Thebaicum dicebatur.vltima Afri. Numidia, quæ interior eft pars Africa neque Attali, occultè notat Romanos non iure factos Attali hæredes. Laconicm. laus à loco, trahunt, carpunt, clienta. familiares: oftendit votum clientum, quorum vxores iuuent matronas carpenteis purpuras, cùm nobilibus fiunt togæ prætextæ ad fpem magiftratuur gerendorum.vnde dicit, dum fibi ista defunt, fide fe & ingenio diuitem. benigna.larga. fic, fi non ingentem foribus domus alta fu vndam. me petir. meam gratiam appetit. nihil fuprà.fupp.quàm nunc habeo. Laceffo. prouoco expetendo largiora, potentem amicum. Macenatem prædiuitem.flagito. expeto. unicis Sabinis. vnico fundo in Sabinis à Maecenate accepto fe fatis diuitem & beatum prædicat. tru ditur dies die pellitur: nam pofterior pellit prio rem: & dies & menfis & annus: per nouas Lunas menfium recurfus intelligimus, pergunt in terire.no definunt accrefcere, decrefcere & defectum pati. zu fecanda. præcidenda ad ædificiorum ftructuram.locas. ftatuis. fub ipfum funus. iam capularis.ordo eft. tu parum locuples continente ripa, & immemor fepulcri locas fecanda marmora fub ipfum funus, & ftruis domos, & vrges fubmouere Baiis littora obftrepentis maris. ftruis domos. ædificas. Baik. Baianis littoribus obftrepentis. circúfonantis. vrges. properas fubmouere, remouere: culpat profufionem nimiam corum qui in Campania iatis in mare molibus affectant vndas maris excludere, fic Salluft. Qui diuitias fuas profundunt in extruendo mari & montibus equandis parum locup. minùs diues, nifi-etiam alienum inuadas clementum.vfque.femper.reuellis.remoues. clien tium. vicinorum.falis. exilis. pellitur. eliminatur.ordo eft,& vir & vxor pellitur ferens in finu paternos deos & fordidos natos: Euidenter ex primit acerbitatem facti, in eo quod dicit pau peres fuis fedibus violenter pulfos fuos penates fecum ferre, & natos fordidos, ad grauiorem pellentium inuidiam. nulla tamen cert.fede.ordo cft: Nulla aula manet diuitem herum cer tior destinata fede rapacis orci. rapacis. cunéta rapiéntis.manet.expectat. vltrà tendi. amplius cupis. recluditur. aperitur æqualiter ad fepulchrum diuiti & pauperi. quare fruftrà fpolias, auare, pauperes : & diuitiarum moleis congeris, cùm fis mortalis, & fepeliendus æqualiterræ menfura cum paupere, fic & Iuuenal. mors fola fatetur hominum corpufcula, pueris. filiis. vt,Ne pueri, ne tanta animis affuefcite bella. fatelles.miles,fcilicet Cerberus.callidum.fubdolum. captus. deceptus, flexus; oftendit nullis muneribus flecti manes, vt remeare quis poffit ab inferis.bic.fatelles Orci.ordo eft, hic vocatus atque non vocatus audit leuare pauperem funtum laboribus. coercer. comprimit. leuare. recreare. functum. confumtis laboribus. audit. exaudit, benè audit: quia vt mors eft neceffaria omnibus hominibus, ita etiam eft requies perpetua laborum. N CRYQVIVS. ON ebur neque aureum. Contentus Ho ratiusmodis, minimeque ad fplendo rem luxumque excultis ædibus, gauder ingenij benignitate fe pauperem ab amico diuite potenteque ad gratiam expeti, Sabinis fuis vnicis fatis beatus. Qua occupatione vehementer in cos, qui iam capulares mortique proximi,quafi mortalitatis immemores, nihil quàm domos ædificatas magnificè auro ftudent ornare eboreque & marmore, agrisque fuis ampliffimis, agros quofq. proximos addere vel cu fumnia vicinorum iniuria:quos vbi poffeffionibus auítis eiecerint, non aduertunt infelices æquali cum eiectis lege, fe non plus eis ad fepulturam terræ accepturos,vnaque ad inferos defcenfuros auro nullo exorabileis, non ebar neque. per quandam @oraráλnya continentiæ, arguit Romanos præcipuè fenatores (quod indicat in primis Attali captata hæreditas) nimij luxus in ædificandis domibus, operofeque exornandis. lacunar. de Lacunari vide oden 16. huius libri. Hymettia. Cn. Domitius, L.Craffo college fuo altercatione orta obiecit, quòd columnas Hymettias in porticu domus haberet. Val. Max. lib.9.cap.1.Plin.lib.17.cap.1.& 36.cap.3.videtur hic nonnihil alludere ad Alcinoi domum apud Homer. neque Attali. Romanos infimulat tacitè doli mali in Attali regis Pergameni opulentiffimi hæreditate adeunda;docens nihil fe tale concupifcere, neque effe hæredipetam, ve qui malis artibus ditari nolit, non ignarus eius quod dici folet as x erly it mμm) vores ajali, id eft, admodum diuites non effe bonos. ignotus hares. non legitimus, non inftitutus, fed alienus & peregrinus; & blanditiis for R taffe taffe dolog malo factus.regiam.regias opes,regni opulentiam. Scribit autem Plin.lib.33.cap. vndec. Afia donata multò etia grauiùs afflixit mores, inutiliorq. victoria,illa hæreditas Attalo rege mortuo, &c. Laconicas, non amo clientelas magnificas, non ambio magiftratum, ad quem gerendu purpureis opus effet indumen. tis,quibus apparandis, prius intinguenda purpura pretiofiffima, dein fila trahenda nendaq. ab honeftis nobilibusq. clientu matronis, quas nec habeo nec appeto mihi namq. ad honefta tranquillamq. vita fatis eft integritas ingeniiq. benigna vena. Laconicas purpuras pro pretio fiffimis pofuit, de quibus Plin.lib.35.cap.6. & li.21.cap.8.vnus cod. Maldeg. hic habet Laco nias,cui in Lucret.fubfcribit Gifanius vir in primis doctus, idq. ex veteri lib. clienta. fic legitur in duob.Bland. fine vlla litura: in tertio autem fciolus aliquis deleta diphthongo, poft e vocale pofuit s confonantem. Meminit eius quoque vocis Charifius li.1.Gram. inft. Sed & Plutarc. in Romulo fcribit, ipfum Romulú nominaffe clientas Græcè ára,fub vtroq. genere, vt arbitror, mums, s, cliens & clienta,aut, vt alij volunt, mans,id.clienta.iudicet lector doctus. Clienta autem fuit clientis vxor etiam togati clientela namque apud Romanos no modo tenuioru fuit,à quibus obferuarentur patroni quotidiè & colerentur,comitatuq. fre. quenti ad foru deducerentur honoris caufa, fed etiam togatorn, quos defendebant,atq. ope fua iuuabant, at fides ing. damnatis per conten. tionem fortuna bonis, nunc ait fe bonis animi gaudere, præterq. vfum rerum moderatum nec deos nec amicos amplius quid pofcere.benigna vena.λtwork,arrogantiæ vitande caufa.fic alibi, tenui deducta poemata filo, pro ftylo fubtiliori, minusq. grand loquo:cui contrarium eft crallo filo: fic etiam paupere vena, diuite vena. Appellant autem venam, vim naturæ genuinam feu indole:fumta metaphora vel à metallis, vel fontibus, quoru aliæ funt anguftiores,alię latiores. potentem amicum.fic Mecenati Epift.7.te dulcis amice reuifet cum Zephyris, fi concedes, & hi. rundine prima. Quos autem ferui dominos,cos ingenui falutant amicos. truditur dies die. propofitio ex interrupto, quafi daraxxas inferta,in eos qui velut perpetuò viéturi, nihil quam edificant rapiunt,congerunt, quo iure, quauis iniuria, agrorum terminis vicinorum reuulfis, fuos extendere laborant, cum certò tame ex or tu folis & occafu continuo, & menftruis Lune, laboribus cognofcere valeant, nihil æternu hic, fubfiftere poffe, nedum fuos conatus, fed inter ire per vices omnia & renafci, truditur dies die. Karfpecies,perinde acfi velit, quid deos, quid amicos plura flagitem, quãdo prò morta litatis mea codicione mihi abundè fatis eft vnicis Sabinis. Quanto verò tu peius facis,ô Romane, qui parum memor humanæ naturæ, temerè perpetuitatem vitæ tuo videris animo pollicerį?Hoc autem non multum diffentit ab eo, immortalia ne fperes monet annus & álmum quæ rapit hora diem.od.7.lib.4. locas. iubes fecari, formari, aptari magnificis ædibus erigen. dis ornandisque. fub ipfum funus. hocnon tam ad fenium pertinet, quando lege naturæ omnes morti propiores degimus, quàm ad incertitu dinem fati: Quis enim feit an adiiciät hodiernæ fummæ dij tempora craftina? At non infitior tamen hanc fententiam effe bene comodam, Tu iam fenio confectus, alterumq. habens.pe dem,vt aiunt, in cymba Charontis, neglecto fe pulchro, ædificas quali nō moriturus? Hoc autem dixit Plato de Agrigentinis & Megarenfibus, quòd ædificaret vt femper victuri, fed epu larentur vt morituri. parùm locuples, iaftis in mare molibus, prætoria fuperædificans, quòg terra continens vel latiffima, tua non valeat explere cupiditate:parum locuples, id eft, nō fatis habens locoru, verè pauper in ampliffima poffellione. Petronius Arbiter in Satyricis: Afpice latè luxuriam fpoliorum, & cenfum in damna furentem: Ædificat auro,fedesq. ad fidera mittunt, expelluntur aquæ faxis, mare nafcitur ar uis; & permutata reru stationerebellant. Quid? attentio ad maiorem indignationem facti, ex intentata fraude proximis agris in exarando termino: Quod fcelus ita punicadum Numa Pompilius lege fanxit, vt qui terminum exaraffet,ipfe & boues Deo facri fierent.legito hac de re pulchram confiitutionem lib. ff. 47. tit. 21.i falis auarus.tranfgrederis cupidus alieni fundi.: pellitur paternos exaggeratio crudelis & impij facti per auxefin ex adiunctis perfonarum ad commiferationem, nulla certior tamén, hæc cò referenda funt quæ paullò fuprà dixit, ftruis domos; vt fententia fit,tu quidem ftruis domos magnificas fine vlla fepulchri cura, quafi tibi certas victuro & fixas, at nulla tamen auki,deftinata, definita fato, & decreta manet diuitem herum certior federapacis Orci, id eft,terra ipfa, quæ fedes eft,id eft, domus certiffima & receptaculum quietis omnium mortalium. sò sede, habent cod. Mart. Maldeg. & Sil. &, meo quidem judicio, multò conuenientiùs quàm, fine; agitur enim de domus & manfionis certitudine, que quidem ftructa poteft effe certa fuo domino ad vitæ tempus, fed multò certior eft domus Plutonia, vtpotè perpetua,id eft, fepuli chrum, quæ domus ideo dicitur exilis ode 4. lib.1. quòd corpufculum fibi inclufum dime tiatur tantùm. Eft itaq. fedes Orci & regia Plutonis domus ipfa terra, nam Pluto rex eft infe rorum,ägg Tv Jasvirus,id eft, imperat enim mortuis: hinc Agefilaos dictus Callimacho, AXEM TO LYND TES As, inquit Methodius, id eft,à ducendis populis. Quin & fequentia per ingy quandam fatis oftendunt legendum effe, fede,ait enim, aqua tellus pauperi. perinde acfi dicat, terra ex æquo fedes eft omnium, recluditur enim & recipit intra fe pauperes fimul & diuites, quæ ita certa domus eft omnium, vt nulla poffit effe certior : illinc enim nemini vnquam licuit migrare, quantumuis prudenti, potenti ac diuiti. regum pueris. per reges apud poëtas ferè principes & potenteis viros intellige,vt & illud, equus me portat, alit-rex. fatelles Orci, fatellitem Orci Lamb. interpretatur Charontem,à quo diffentio.non enim Charontem inuocat viuus aut metuit: quare fatellitem Orci rectiùs explicabimus mortem,hæc enim cōgregat, hæc militat Orco. callidum. propter ereptum Ioui vitale ignem:de quo alibi latiùs. hic autem Prometheus pro quouis prudete fapienteque ponitur. reuexit auro,vitæ restituit: Mors enim fatelles Orci quos femel deduxit ad inferos, non reduxit vmquam. Hoc autem verbum reuexit, Lambino & aliis argumento fuit fuæ interpretationis de Charonte. fed nihil hoc,aut parum me mouet vt eos fequar; fed Æschylus potiùs, cui concinit hoc Horatij, aurocaptus. ait enim, irurgo Dávat & design, id eft, mors enim sola deûm non amat munera. Superbum,diuitem, Abavariad xv, & συναγάγης τὰ παπάλο τάλαν τα ἱκανὰ λεγόμθρα, ἀλλ' Σποθανῆ, καὶ ταῦτα καταλείψει πνὶ, id eft, immortalitas comparari nequit, ne fi collegeris quidem infinita talenta, quot habuiffe Tanta las fertur, fed morieris, eaque relinques alicui. Menander apud Stobæ. Tantali genus pofteros, Atreum, Pelope, Agamemnona, Oreftem, &c. hic leuare funétum p.l. hic locus ab aliis fic ordinatur: hic Orci fatelles vocatus & non vo. catus audit leuare,id eft,vt leuet pauperem fun&tum laboribus.qui ordo etfi non omnino dif pliceat, málo tamen fic ftruere, hic vocatus & non vocatus leuare,id eft,vt fubleuet pauperem fun&tum laboribus, id eft, cötinuis moleftiis & miferiis vitæ defatigatum pertæfumque audit, id eft, præfto adeft, wiper, hoc eft, velit noiit pauper, ei moriendum eft ; atq. etiam audit vo. catus quidem à paupere,non vocatus verò à diuite:nam Bexus ßí@ áv)páæμ sĩ xáĤovn, dos mampos, ait Apollonius Juncus apud Suidam:quam fententiam Publianus fic habet, O vita mifero longa, felici breuis!Ex hoc autem loco, quod ait vocatus, & non vocatus, iudicet lector cruditus, num fatelles Orci fit Charon, A D &c. Ode x 1Χ. ένθεσιαςική. BACCHV м in remotis carmina rupibus Vidi decentem, credite posteri, "Nymphasg, difcenteis, & aureis Capripedum Satyrorum acutu. Eux, recenti mens trepidat metu, Plenog, Bacchi pectore turbidum Latatur. eux, parce Liber, Parce graui metuende thyrfo. Fas peruicaces est mihi Thyadas, Vinig, fontem, lactis & vberes Cantare riuos, atque truncis Lapfa cauis iterare mella. Fa: & beata coniugis additum Stellis honorem, tečtag, Penthei Difiecta non leni ruina, Thracis & exitium Lycurgi. Vnguibus, horribilig, mala. R 2 Te vidit 10 20 25 BACCHY Min remotis carmina rupibus. Mctrum duob.verf.Akaic.tert.iamb.dimet.hypercat.quart.Pindaric. Indicat à se vifum Liberum patrem in fecretis nemoribus carmina docentem; & his vifis perturbatus, velut præfentia numinis furore correptus,exclamat, Euoc.ordo cft. vidi Bacchum docentem carmina in remotis rupibus, & vidi Nymphas difcenteis & acutas aureis capripedum Satyrorum. credite. talia dicenti. capripedum.Panas dicit & Satyros, qui caprarum pedibus & auriculis finguntur. acatas, erectas ad audiendum. Nymphas. Mufas. Quidam ipfum Sole,ipfum Apollinem, ipfum Dionyfium eundem efle volunt. nam vt Apollini nouem Mufæ, ita Soli nouem circuli funt, & Dionyfio fimilis Baccharum chorus: hic autem pro Mufis Nymphas inducit audire Bacchi carmina: vt Virg. Nymphæ nofter amor Libethrides aut mihi carme quale meo Codro concedite.recenti.inaudito.Bacchi.prefentiæ numinis.turbidum.turbidè.graui.feuero.thyrfo.fronde pampini circumuoluta hafta, qua fibi infe. ftum Deum minari fingit. fic fuprà dixit gra ucis principum amicitias, id eft, feueras & fæpè perniciofas. fas peruicaceis. proteruas, vagan teis, propter bacchantium difcurfus & faltus. Thyadas Bacchas, Bacchi facerdotes infanas & furiofas, à 96w, id eft, facrifico & infanio. vinique fontem. fic & Virg.& paffim riuis currentia vina repreffit.lapfa.delapfa.iterare. iterum cantando, iterumque repetere, & cantando quafi manare facere. Quod ideo dicit poëta, quia Speleis Dionyfio vino, melle, & lacte facrifica batur. Virg. & dure quercus fudabunt rofcida mella. fas. fupp. eft cantare. beata coniugis. Ariadnes filiæ Minois regis Cretenfis, cuius coronam nuptialem à Venere acceptam in honorem Dionyfij commemorat inter fidera collocatam. Virg. Gnofiaque ardentis decedat ftella coronæ.dified. diruta.nonleni, præcipiti, maxima, per litoten. Notatur aute fabula Penthei & Agaues eius matris, à qua & Bacchidibus difcerptus eft Lycurgi. Lycurgus Thracum rex, cùm videret per vini temulentiam in mores multa committi, abfcidi iuffit vineta: quare iracundia Dionyfij in furorem verfus, vinitoria falce fibi crura amputauit; ideo ad laudem numinis pofuit fumtum de inimico fupplicium. fectis amneis. domas, corum curfus deriuas, id eft, accolas amnium fubigis. Aliter, Ale&tis amneis, id eft, muneri tuo immifces aquas, quo ad fuauiorem vfum flectuntur.mare barbarum. Indicum: Quia Indos Dionyfius fuperauit: barbarum autem pro fæuo ac violento, propter fubitas tempeftates. feparatis. fecretis ac remotis.ingis.montibus.vuidus.vino madidus. coërces. conftringis. viperine. anguineo,fpecies pro genere. Biftonidum. Biftonides Thraces funt mulieres, quæ in Liberi patris facris bacchari confueuerunt, angues geftantes in capite, fine fraude. fine periculo parentis, per arduum. per excelfum, per alta loca. Rheem. Rhecum enim gigantem in Leonem verfus occiderat Dionylius. retorfifti. deiecifti. horribilig mala. terribili maxilla, fcilicet leonina. vt Virg. male texere lupi cum dentibus albis. choreis. faltationibus. fat, pro fatis. Virg. fat fatis, Venerique datum idoneus aptus. ferebaris.dicebaris.pacis eras. pacis & belli potens. infons. tibi, quia nocere non potuit, infons, non nocens. AureO cor. decor. pulchrum. Ideo autem Libero cornua affignantur, quia vinolentia proteruitatem & contumaciam confueuit augere. leniter. blande. atterens. contingens, comprimens. re-. cedentis. tetigit pedes & crura ore trilingui, vt folent canes abblandiri dominis fuis & notis, aduentantibus & abeuntibus. CRYQVIVS. BHcode frigidi planè primo obtutu, ieiunique argumenti, adeò vt ferè neglecta iaceat,tamquam fomnium quoddam poeticum, fcripta eft ad imitationem veterum poëtarum, qui Orphica nobis, Ogygiaque præcepta fabulis inuoluta tradiderunt de deo & mundo, de honefta vita: de poenis impiorum apud inferos luendis, deque piorum præmiis gaudioque in campis Elyfiis: quorum meminit obiter in Epiftol. ad Pifones, inquiens: Silueftreis homines facer interpresque deorum, cædibus & victu foedo deterruit Orpheus: dictus ob hoc lenire Tigres rabidosque Leones; dictus & Amphion Thebanæ conditor arcis faxa mouere fono teftudinis, & prece blanda ducere quò vellet:fuit hæc fapientia quondam, publica priuatis fecernere, facra profanis,concubitu prohibere vago, dare iura maritis: oppida moliri, leges incidere ligno: Sic honor & nomen diuinis vatibus atque carminibus venit, &c. Ad horum exemplum lyricus nofter dictorum factorumq. my. fteria veftitu quodam poëtico tecta decantat Bacchi furore plenus. Fuit autem Bacchus ifte vini quidem inuentor, fed non ventricofusille Deus ebrietatis præfes, vt vulgò fabulosè cre ACC H⋅VM in remotis carming rupibus. |