Cantauit Lalagen , Phrynen, Ly- Vt tecum celebrem canamģ. tecum denque.

Nympharum atque nouen decus
Hic ego. Venusine Apollo salue, sororum,

Qui primus Parüs modis vetuftum His cùm deliciis fruor, subinde
Ornasti Latium parens aupcod Gu: Ludibundus abit,fugitque fomnus,
Te ampleti volupe eft, & elle tecủ, Et me deseruit rogantem inun Etis
Nec non Ausonio leuare plectro Quid collyria profuisse lippis
Quicquid afficit aut graue aut mo- Credat Monstrolij polita verba:
lestum:

Attuliffe quidem mali leuamen,
Non me diuitiæ laboriosa, Sedlefile manus acerbiores,
Non opes miferæ breuesø. honores, Qui super melioribus reie£tis
Aut que turba leuis sequi laborat, Nonnulla inferuit minus probata
Sed quæ pauperies iuuat pudica, Per parùm medicam remiffionem:
Tranquillatą. animum sui capacem: Hac rubere genas acerbitate;
Te sequi liceat, tuoque ductus Sed sperare nouam breui medelam,
Mufarum irriguos adire fonteis, Qua tollat maculas nihilqueladat,
Spirituğue noua imbui camana, Certò pollicitas bac effe Muas.

B V RG IM A GIS TRIS, AMPLISSIMO QVE SEN A T V I

Brugano , facobus Cruquius Meffinius

S. P.

cio me, Senatores ampliffimi, nihil agendo nihil efficere polle: verùm an quid agendo, quod veliin consequar , in dubio eft animus. Brugæ, velut natale Colum, me iam olim capiunt: quæ politiáne celebriores,an antiquitate nobiliores fint, incertum eft.Politiam quidem nemo laudatislimam nescit, sed de vrbis ipsius antiquitate, nihil est adhuc in cuulgaris littera

rum monumentis quod certo quis asserat, quando ca condita fit; omitto nomen ipsum Brugaruin,cuius originem definire tam est incerti laboris, qaam dicere qui primi cam terram quasi bolum faucibus Oceani maris ereptam colere,& cam anténe cæperint an multo poft natalitia Redemtoris noftri tempore: nam cuiusinsequaris vestigia , zgovoredom adhuc nemo vulgatus est. Meyerus nofter lib. 2. Annalium Flandriæ fcribit , anno poft natum Christum octingent.

sexagesimo fexto Balduinum Comitem Diui Donatiani Remorum Pontificis reli- quias Brugas comportasse,eique Diuæ priùs Virginis sacellum consecrasle, & Bur

gum, id est, castrum muniuiffe aduersus Danos. Rursus codem lib. Anno, inquit, oétingentel

. octogesimoprimo Bruggam Castellum Caluus Comesab Aldenburgo euerlo lapidibus cmuniuit aduerlus Danos. Sed vnde Caftrum ed loci, & d quo priùs ædificari cæptum, nulla mentio,ne in Chronicis quidem Flandrieis,ex quibus & ipsum Meyerum, & coætate priorem Mallæum sua de rebus Flandricis descripride non dubito. Quæ fi fide digna iudicabimus,in eisdem ceriè iam inde ab anno · fexcentel, vigefimo fexto non incelebre Brugarum nomen inuenicmus, quas Liderico Clotarius Galliæ rex cum filia Idonea tradidit protegendas vnà cum nonnullis aliis vrbibus feptemtrionalis Belgicæ. Verùm in denfa rerum caligine, ve necesse est, ne impingas, palpitando progredi, ita narrando quoque quæ minùs comperta sunt propter ignorationem rerum geftarum , quid aliud quàm coniectaris vtârc vero quàm maximè consentaneis,nc fabulari vidcáre, maximè si in co nomen profitcârc tuum ? Arqui quando nobis id non agitur, fatis erit ca de re pauca significare,& quibusdam quafi notis indicibus præire aliis ad preliùs inquirendum si qaid,quod cò facit, alicubi lit vel in Romanis vel Gallicis scriptis , ex quibus certiùs exordia Brugarum,antiquitasquc cognosci describique poslint:ex Romanis quidem veriùs, fi qua rerum poft Cæsarem in Gallia gestarum scripta extarent , crui poffe confidetem, vt qui in caftris fuis crant apud Belgas donec à finitimis eie&ti loco cederent, C.enim Trebonium Cæsar in Italiam abiens, in Belgio cum quatuor legionibus collocar,inquit Aul.Hirtius, quas non prius stationes suas deseruisse dixerim,quàm per luxum,segnitiemquc Romanorum in præceps iret imperium;vicina quegentes, caftrorum præsidiis cxpugnatis , proxima quæque inuaderent. In Chronologis eft

3

videro

patre fibi ad

videre Clodium Francix regem primum in Samarobrinos & Neraios impetu facto Romana præsidia obtriuiffe,anno, vt fcribunt, a Christi natalitiis plus paullò quàm quadringentesimo. Quæ res, li nihil aliud, nobis falıcın ponit ob oculos , ad caufa que tempora in Belgis Romanos sua castra habuisso, quas arces posteri & Burgos nominauerunt. Quod etiamnum confirmant antiquissima quædam Chronica Flandrica scripta manu, quæ ante annos plus minus fedecim mecum communicauit Arnoldus Woulardus Blanckeberganus, vir do&tillimus , à patre tempus vsui daca , in quibus ca in primis quasi per manus tradita legi descripta quæ ab omni vetustate in oris Occani nostri gesta crant,aliis nec audita Chronographis nec le&ta: ex quibus sedulò notaui hanc oram noftram maritimam limitancis arcibus,quos Burgos nominant, olim valde fuisse nobilem, & Brugas nostras in carum medio Leauburgum fuiffe nuncupatum,nec non habuisse à Borea Oftburgum; ab Euro, Roburgum ; à Meridic Afburgum, & à Zephyris Altburgum.In his autem Otburgum, Roburgum seu Raburgum, vel, ve scribic Meyerus ex antiquis marmoribus, Rodenburgum,& Altburgum,vel, vt nunc nominatur, Aldenburgum, lio nota sunt omnibus, vt in iis hîc depingendis tépus inutiliter terere nó arbitrer opus esse:sed Altburgum & Leauburgú non perinde cognita noui. Quam ob rem fi idiomatismo noftrate veluti manu ductus eo veniam, vt non omnino à vero diffona commemorem, nolim mihi esse vitio, fi quid alij noftram commentationem sublecuti vero propius hariolentur. Est vicus quidam non procul Brugis ad Meridiem, feudum D.a Maldeghem,obscurus quidem nunc & infrequens , vulgò nominatus Assebrouck, sed ob antiquitatem nobilior opinione, vel pontis cius argumento qui nosocomio Brugis Diui Ioannis proximus ab hoc feudo dependet. Hunc vicum olim fuisse Altburgum non temerè, vc opinor, coniccero, si paucis immutatis vocis cius etymo locus detur: & profe&ò locus is hinc aperta planirie longè lateque patente conspicuus,illinc paludibus munitus castris metandis est aptiffimus ; quarum paludum gratia credo Altburg antiquum à pofteris mutatum in albrouck. Lcauburgum autem oy xozicos, nunc Brugas effc & Chronica illa nominatim referunt Leauburg, pro Leuacoburg, vt aurumo : & Cæsar quinto Commentariorum belli Gallici,cò loci constituit Leuacos,quos inter Neruios numerat Grudiis,Pleumofiis, Gordunis, sea Gondunis(vt habent antiqua scripta Cæsaris ) finitimos. Inter quos mari certè viciniores ipsis Leuacis fuere Grudij, a grutando seu rutando didi,id eft, ab aquarum canalibus publicis, qui in mare excunt, purgandis fodiendisque, quod gruyten est Flandris mari proximis ; vnde gruytgelt , & Domus à Gruzehuyse Brugis nobilitate antiquissima. Mihi quoque persuadeo nomen adhuc nobis luperesse com rum quos Grutenos , ter Grouwe Flandricè vocamus , fupra Olburgum fosfis,& aquæductibus agricolis plerisq. nimis nobileis. Pleumolij verò partim ad Austrom Lisam vsque fluuium, partim ad Occiduum ferè Morinos vsquc incolebant, di&i Becano noftro à cæni tarditare , vernaculè leu mose. Equidem legi in manuscripto Cæsare Cleimosios nominatos,quod magis arrider, à tenacitate terræ, quæ Flandri cè Cleyt,quafi Cleyf mose dicitur. Gordunos, vel potius Gondunos( vt eit in antiquis scripris) Leuaci ad Austrum habebant & Notum cum Centronibus & Mempiscis, quos cum Meycro Becanus Gandenseis, Curtracenseis & Tiletanos nunc appellari coniectat.Sed ad Cæsarem reuertor , qui Neruios & Bauacos commemorat & Leuacos ab excubiis agendis.Bauacos quidem superiores nuncin Hannonia pro comperco habemus & animis potenteis & armis,quasi Bouacos dictos, Flandricè, de be

Ken off

Her ofe vpper wake, contra inuafionem Remorum & finitimorum,vt videre eft apud
Czsarem. Leuacos autem inferiores , vbi nunc Brugz litæ funt,olim Lcuacobur-
gum,& pòft per metathelin syncoprôs Lcauburgum, non à Leone ,ne quis crrer,
propter Sigillum Brugense,quod Leonem qualı ponteis perreptantem præfert, led
à vernaculo Leagwake oft neer wake, quæ Latinè lunt inferiores excubiæ, quæ in ca
Neruiorum ditionc ftrenuè agebantur aduersus Hibernos, Scotos, Britannos, Da.
nos, aliosque maritimos hosteis. quod nec diffitentur vulgati Chronographi, nec
certè à vero dillidet,argumento tot arcium à se non procul exstructarum, inter quas
Lcuacoburgum quali opregpzer medium locum tenuit, à præfecto fortallo Neruio-
rum,qui cohortcis sublidiarias ad vim transmarinam propulsandam tamquam ab-
piercepza in aliis arcibus dispositas habuerit. Sunt qui scribunt ex Alburgi á Nor-
mannis diruti saxis Bruggam monitam contra Danos: fed hæc mihi nagæ videntur
& mera figmenta:non enim id temporis Caftrorú munitiones & oppidorú ex saxis,
sed ex arboribus, palis, trabibus, pectinatim serratímve aut cancellation rouinctis
fiebant aggesta terra. Quarc contrà iudicarim ex accessione,incremento, frequentia.
que Leuacoburgi finitima quæque loca auspicatiora fuisse, interiislegue fimul. Hîc
enim pons crat inæstu maris Oceani ligncus , vulgo di&tus de Leaubrugstock, quafi
Lcuacorum pons,qui non procul à cænobio Dominicanorum,nunc de Muelle bruge
ghe, prima fortafle fuit occasio nominis Brugarum: hac tranfire necesse erat Pleu.
mollis septemtrionalibus, Morinis vicipisque populis Aduaticos , Batauos, Cattos,
Germanosque adeuntibus : cetera namque loca ob filuarum densitatem, ferarum
multitudinem & paludes erant inaccesfa.Inter hunc pontem certè & Bargum,ve in
iis scripris inueni,crant hospitibus,aduenis & iter facientibus tura ab omni incursu
diuersoria,quæ vndique castris defensa, sensım,vt fit, in vicos excreuere. Hæc exor-
dia prima fuere ciuitatis Bruganæ, Europæ totius olim Emporij nobilislimi, ca gen-
cium nationumque ex omnibus orbis partibus multitudine ita celebris, omnium--
que rerum copia, vt non immeritò à maioribus fit dictus purgóxoon. Verùm
cnimuerò hacin expositione la plus æquo prolixior fortaffis extiterim , veniam ine.
sebitur,confido, antiquitatis illustrandæ studium, quò natura propendet , meque
præter institutum verboliorem facit.Ceterùm ex ciuibus quantumuis etiam barba-
ris peregrè redeuntibus nemini non amicum credo suæ patriæ vel fumum furgen-
tem è longinquo cernere. Quanto ergo gratius viris politioribus patriæque aman-'.
tioribus effe necesse est nunc Hammam nonnullam loli natalis propius velut emi. -
cantem ex fumo cognoscere ? Quòd autem ita fit,& quòd nulla flamma primi or.
tus huius vrbis, nedú fumus adhuc apparuerit, testatias eft omnibus, quam hac de
SC Malabgorlubcat agere. Quod nec mirum cuiquam videri debet;inferioris namque
regionis Belgicæ poft Cęsarem nullam inueniri notam persuasum habco,nih quam
cum fide Chrifti & Pontificum martyrum fanguine insignitam pofteri litteris man-
darant. Quæ fanè laus Christianæ religioni præter cetera debetur,vt quæ morum
barbarie feritatequc gentis Belgicæ fugata fimul & humaniorem culum & littera-
rum monumenta introduxit, adcò veci accepta quoquc referre fit æquum , quantu. -
lacumque tandem fine ca quæ cum fide Catholica, religione , lanctisque patruin
traditionibus in Commentarios Belgicos relata sunt. Verùm quid hoc monftri fit,
demirari satis ncquco, quòd Haltræ vici ignobilis & Maldeghem multò meminc-
Tint antè Chronologi vulgari quam Brugarum , & in iis non nisi cuiusdam sacelli
Deiparæ virginis à Liderico Comite incepci,& à Balduino perfe&ti,vt scribunt,con-

secrariĝuc; ;

secratique; in quo sex ordine Anachoritæ facra facere erant folici , vt habent scripca Chronica:Burgum autem multo antè conditum, & cius auctorem quæ obliuio repeliuerit,non fatis assequor, nisi velimus crebras maris inundaciones vnà cum incolis vniuersa monumenta absorbuisse,caquc de causa nunc culta ca loca fuisse, nunc à cultoribus relicta. nulla namquc in iis oris maris Occani æftuaria ampliora,commodiora, nauibusque receptandis tutiora fuisse quàm vbi nunc Brugæ fitæ funt, satis port docuit eò loci mercatorum concursus vndique memoratifimus celeberrimusque;vc omittam quod Bilibaldus Pirkeymerus tradit

, littoris Belgici præfidia, Odoacro duce,quorum maiores in eius æstuaria mili fuerant à Julio Cæfare, in Italiam demigrasle, Romaque capta per annos non paucos imperium inuafisse. Sed & Merouæi Francorum regis tempore dicitur Arturus Britanniæ Ruteniam incurriffe, camquc deprædatus elle,quæ haud dubiè cuncinæstuariis maris nostri tractus erat à Pleumoliis Leuacisque Aduaticos vsque : iidem namque Cæsari fuere Rateni, Gruteni & Grudij ex eodem etymo priscis dicti Recani,à recando,id eft,follis canalibusque fodiendis purgandisque;de quo Agellius lib.11. cap.17. vbi & Recam pro arbore videre est. sed contra docet Becanus in Aduaticis esse fofam quam vulgò nominamus een Reye , quod quidem ita effe nobis argumento est vicus olim frequentiflimus Monachoreta,de moneke Rege Flandricè nominatus, non procul ab vrbe Brugana. Quæ cùm ita fint, Patres clarissimi,poft scintillantem.nunc huius vrbis originem , reliquum eft vt ad Politiam vestram reuertar ; quæ cùm in vrbis commensione, dispositione ornatuque, cum erga bonos omncis humanitare, munificentia,hospitalitate,æquique & iusti administratione canta sic innotuit omnibus,vt qui cam dicendo se credar illustriorem facere,is,me hercules, cadem opera in meridic Soli splendenti lucernam præferat.quid enim cst in exstructionibus ædium turritis, vicorum & tumagosarã commenfu conuenienti, platearum amplitudine munditieque,retarum multitudine, pontium infinitate , quod spectatorem non cogat obftus pescere? ea profectò fuit maiorum prudentia, ca cura, vt nihil omittendum iudicarint quod non ad decorum modò & vtile , sed ad conseruationem quoquc & falu. tem suorum pofterorum pertinere crederent, idquc ad economic rationem, à qua non ignorabant politiam omnem suam considerationem, dispositionem, gubernationem,omnem deniquc ordinem accepisse,quam illa quidem id vsu rerum humanisque necesitatibus exigentibus multo poft tempore subsecuta est;in qua fi naturæ conuenienter oportet viuere, patremfamilias in primis opus est locum quærere conseruandæ naturæ quàm maximè idoncum,deinde prohibere quæcumque noce re poffunt incomnioda. Quod quàm fic à maioribus veftris factum sedulò, locus_ ipfe loquitur:nam vbi minùs contagia serpere, & ca non protinus extingui vidcas,fi vel minima nascenti cura morbo fuerit adhibita, an non hoc declarec aëris puritatem bonitatembne,& soli ipsius naturam minimè vliginosam , nec exhalationibus nec euaporationibus peftiferis obnoxiam?quare quid potest in folo natali defiderari opratius? Rursus olim domus eò laudabilior erat quò vicinos haberet meliores: quod quidem opus erat sapientis patrisfamilias, vt qui cùm vita & moribus, rectasue familiæ institutione vicinos ad bene agendum nocendumg, nemini suo exemplo inuitabat:tum fi quos deprehendebar durioris elle ceruicis , quàm qui fic Alecti possene hos ad virtutem concordiamque inter se benignè hortando,illos donis promillisque demerendo,alios minis ab iniuria cuiquam facienda deterrendo, omneis et libi & inter se beneuolos,amicos & commodos, suamque villam à bona vicinia