0.

Tu, rex, Eoi sideris
vultu sereno inlumina.

Tu sancte, qui taetram picem
candore tingis lacteo

ebenoque crystallum facis,
delicta terge livida.

Sub nocte Iacob caerula
luctator audax angeli,
eo usque dum lux surgeret,
sudavit inpar praelium.

Sed cum iubar claresceret,
lapsante claudus poplite
femurque victus debile
culpae vigorem perdidit.

Nutabat inguen saucium,
quae corporis pars vilior
longeque sub cordis loco
diram fovet libidinem.

Hae nos docent imagines,
hominem tenebris obsitum,
si forte non cedat Deo,
vires rebellis perdere.

Erit tamen beatior,

intemperans membrum cui

luctando claudum et tabidum

67. Tu lux B Prag. u. margo trium Sieh. Gis. I. Amstr.; subinde eorum 71. que om. 0. 72. tergens BH (supra) ca Sieh. tres Chor. Poett. Amstr. 75. Quosque O pro div. script.; dum exc. Ald. Lugd. Nebr. (ap. quem surgere aliud mendum); Eoa coni. Heins. [Cfr. infra XII, 62]. 76. praelio B W Laur. i o p u Ald. Lugd. Nebr. Sieh. tres Gis. I. Fabr. Chor. Poett. Amstr. [Cfr. v. 34, III, 72. X, 107. P. XIII, 32 etc. Bauer. ad Sanct. Minerv. 1, 415, 450]. 78. Laxante Gold. i, Luxante Weitz. ex coniectura. 80. prodidit o. 81. unguen o. 82. Qua A. 83. luco A EP. 84. Diram infovet o, Duram fovens u. 88. rebellis a, rebelles relqq. scripti cum Laur. et edd.

67. Eoi sideris] solis, qui ab oriente nascitur Iso. Luciferum intellige, quem Virg. Georg. I, 288 Eoum nuncupat. Ibid. Serv.: Eous i. e. Lucifer, de quo etiam Cinna in Smyrna sic ait: Te matrimonium flentem conspexit Eous, et flentem paulo vidit post Hesperus idem." Cfr. Sil. It. IX, 180, XI, 515, Sedul. V, 191.

71. ebenoque],,Sane et haec he

benus, et hoc hebenum dicitur" Serv. ad Virg. Georg. II, 116. Nigrum perlucidum fieri iubes. Cfr. Theophr. H. Plant. IV, 5, Plin. XII, 4, 8, Heyn. ad Virg. Georg. II, 116.

73. Ex Gen. 32 (Hos. 12) anagogice explicato, quo pertinet conclusio v. 90 sqq., non ad Hebr. 12, 13, quod Fabr. volebat. Cfr. Clem. Rom. Hom. XX, 7.

dies oborta invenerit.

Tandem facessat caecitas, quae nosmet in praeceps diu lapsos sinistris gressibus errore traxit devio.

Haec lux serenum conferat
purosque nos praestet sibi:
nihil loquamur subdolum,
volvamus obscurum nihil.

Sic tota decurrat dies,
ne lingua mendax, ne manus,
oculive peccent lubrici,
ne noxa corpus inquinet.

Speculator adstat desuper,
qui nos diebus omnibus
actusque nostros prospicit
a luce prima in vesperum.
Hic testis, hic est arbiter,
hic intuetur quidquid est,
humana quod mens concipit:
hunc nemo fallit iudicem.

III. HYMNUS ANTE CIBUM.

O crucifer bone, lucisator,

95

100

105

110

93. facescat (cum gl. resolvatur, deficiat) a p, fatescat W (supra facessat) Weitz., fatiscat 2 A Dress. Prag. i u, sed vid. P. VI, 77. A. 659. Lucr. VI, 957. 100. niehil Dress. 102. Nec nec Dress, i p Gis. I, Ne... nec u. Sieh. tres Chor. Poett. Amstr. 103. Oculine ABEP a (non Laur.) Sieh. tres Chor. Poett.

...

99. Niehil Dress. o p.

Amstr., Oculi nec Dress. p. prima o, A prima luce u.

104. Nec Dress. p. 110. est des. in o.

108. E luce 111. incipit o.

1. lucisator supra s a, lucis sator E (ad oram) 1 Rat. o u Ald., qui

93. facessat] discedat, ut A. 659 facessite =abite.

105. Speculator... prospicit] Ep. Polyc. ad Philipp. c. 4; ott eloì θυσιαστήριον Θεοῦ, καὶ ὅτι πάντα μωμοσκοπεῖται (quoniam omnia deus prospicit vet. vers.), xaì hɛhŋθεν αὐτὸν οὐδέν, οὔτε λογισμῶν, οὔτε ἐννοιῶν, οὔτ ̓ ἔτι τῶν κρυπτῶν τῆς καρδίας, ibid. c. 7: δεήσεσιν alτоúμεVOL TOV пαντεлónτηv Оcov (supplicationibus petentes omnium

prospectorum deum vet. vers). Cfr. Lact. VI, 18, sect. 12, Ov. Met. XIII, 70 adspiciunt oculis superi mortalia iustis, Sil. lib. XV, 12.

108. Per hoc totum intelligo diem, ut est a custodia matutina usque ad noctem, id est omni tempore gl. a.

III. Tertull. Apol. 39: Nec prius discumbitur, quam oratio ad deum praegustetur, de orat. 19. Augusti. 1. I. V. p. 388. Tempus coenandi ve

5

10

15

20

20

omniparens, pie, verbigena,
edite corpore virgineo,
sed prius in genitore potens,
astra, solum, mare quam fierent:

Huc nitido precor intuitu

flecte salutiferam faciem,
fronte serenus et inradia,
nominis ut sub honore tui
has epulas liceat capere.

Te sine dulce nihil, Domine,
nec iuvat ore quid adpetere,
pocula ni prius atque cibos,
Christe, tuus favor inbuerit
omnia sanctificante fide.

Fercula nostra Deum sapiant,
Christus et influat in pateras :
seria, ludicra, verba, iocos,
denique quod sumus aut agimus,
trina superne regat pietas.
Hic mihi nulla rosae spolia,

quidem emendavit lucisator, lucis auctor E (in contextu) P. [Cfr. Burm. ad
Anthol. lat. II, p. 317, et ad Prop. p. 754]. Lucisator est vox a Prudentio
creata. Cfr. lucis genitor, verbi sator A. 74.
2. Omniparens supra
potens a, Omnipotens o. 4. in genitore manens o.
20. superne
1 AE Altin. Put. a Heins. Cell. Obb. [Cfr. P. XII, 39. Lucr. VI, 192. Hor.
Od. II, 20, 11. ib. Bentl. Auson. urb. XIV, 14. Ephemer. Halens. a. 1836.
p. 400], superna 2 A Laur. a i o p u Ald. Lugd. Sieh. tres Fabr. Gis. Weitz.
Chor. Poett. Amstr. Arev.
21. miehi p.

spere [i. e. hor. IX.] fuisse, e. v. 88 Obb. elucere videtur; vid. Becker. Gall. II. p. 137,

2. verbigena] Et glossatores et interpretes nimium quantum in hoc vocabulo explicando hallucinati sunt cum falsam eius etymologiam investigantes, tum graecismi licentia illusi. Omnes recensere, longum est. Non est verbum genitum, sed verbo genite, ut ex XI, 17 sqq. luce clarius apparet. E. F. Wernsdorf. de Christo verbigena, Viteberg. 1774, 4 [cfr. Augusti. I. I. p. 417], et Middeld. p. 155 idem demonstrarunt. Hic quidem ita disserit:,,Intellectus (verbum, sermo, λóyos) semper fuit in Deo, qui absque intellectu cogitari nequit; hoc etiam intellectu utebatur in omnibus rebus

nullus aromate fragrat odor,
sed liquor influit ambrosius,
nectareamque fidem redolet
fusus ab usque Patris gremio.

Sperne camena leves hederas,
cingere tempora quis solita es,
sertaque mystica dactylico
texere docta liga strophio,
laude Dei redimita comas.

Quod generosa potest anima,
lucis et aetheris indigena,
solvere dignius obsequium,
quam data munera si recinat
artificem modulata suum?

Ipse homini quia cuncta dedit,
quae capimus dominante manu,
quae polus aut humus aut pelagus
aere, gurgite, rure creant,
haec mihi subdidit et sibi me.

Callidus inlaqueat volucres
aut pedicis dolus aut maculis,
inlita glutine corticeo
vimina plumigeram seriem
inpediunt et abire vetant.

22. flagrat A W Laur. p u, fraglat B a i. 23. 2 a cum relqq. scriptis et edd. [Cfr. Hor. Od. III, 18, 5]. expr. Arev. absque codd. auctoritate; es des. in u. 40. miehi o. 41. callidulus o. 44. plumigenam H.

de coron. mil. 9, Clem. Alex. paedag. II, 8, VII, 8, Min. Fel. XII, 6. Verumenimvero flores liquidosque odores in mortuorum dormitoriis eos sparsisse, ex X, 170 sqq. colligimus. Et honorarias coronas fuisse licitas, Obb. ex falsa interpretatione P. IV, 20 docet. Ibi enim coronae significant ipsos martyres. Arcadius et Honorius coronarum cuiusvis generis usum interdicebant. Cfr. Cod. Theod. leg. De pagan. sacrific. ib. Gothofred. Non dubito, quin ex nimio istius gentilium moris taedio usus natus sit apud serioris temporis Christianos caput radendi, qui postea inter ordines monasticos invaluit. Cfr. Stellartius de coronis

Si 1 a, Sed Laur. 27. queis 36. Ipsi o.

et tonsuris Paganorum, ludaeorum, Christianorum libri tres ad Lucem Historiae Sacrę et Profanae, Duaci 1625.

23. ambrosius] brosis graece, cibus latine: hinc ambrosia dicitur cibus deorum, sicut nectar potus; ponitur autem nectar pro omni dulcedine gl. a.

41. Callidus] de aucupio Obb. refert ad Grat. Cyneg. 92 coll. Burm., de piscatu Aelian. hist. an. IV, 8, Manil. Astr. 1905. Conf. Burm. ad Prop. 2,15, 23, ad Anth. lat. II, p. 178.

42. maculis] maculae sunt internodia retis, quae et plagae dicuntur gl. a.

Ecce per aequora fluctivagos
texta greges sinuosa trahunt:
piscis item sequitur calamum
raptus acumine vulnifico
credula saucius ora cibo.

Fundit opes ager ingenuas
dives aristiferae segetis:
hic ubi vitea pampineo
brachia palmite luxuriant,
pacis alumpna ubi baca viret.
Haec opulentia Christicolis
servit et omnia suppeditat:
absit enim procul illa fames,
caedibus ut pecudum libeat
sanguineas lacerare dapes.
Sint fera gentibus indomitis
prandia de nece quadrupedum :
nos oleris coma, nos siliqua
feta legumine multimodo

paverit innocuis epulis.

65

Spumea mulctra gerunt niveos

ubere de gemino latices,

47. gurges u.

55. baca codd. vett. semper, vid. Wagner ad Virg. Tom. IV, p. 418. Orell. ad Hor. Ep. I, 16, 2. Goer. et Moser. ad Cic. legg. I, S. Obb. 57. subpeditant u Ald. Lugd. 58. famis A, def. Cort. ad. Lucan. I, 344. 63. In Ald. Lugd. versus corrupte ultra terminum extensus. 66. multa o; gerit E pro div. script.

64. ligumine E.

56. opulentia] Cfr. Clem. Rom. Hom. XII, 6.

59. caedibus] Carnibus quadrupedum prisci Christiani non vescebantur, id quidem continentiae potius, non uti Pythagorei et Manichaei legi cuidam obtemperantes. Vid. Porphyr. de abstin. ab esu anim. 3, Clem. Rom. Hom. XII, 6, Tertull. de ieiun. 4, Hieron. de Regul. Monach. IV, p. 188 carnis esus seminarium libidinis. idem ep. X ad Furiam: Nihil ita scias conducere Christianis adolescentibus, ut esum olerum, Arevalum, qui,, Possent etiam verba Prudentii ita intelligi, ut Sanguineas lacerare dapes pertineret ad usum abstinendi a sanguine et suffocato,

qui diu in ecclesia perseveravit" observat Prolegg. XVI, 172, merito explosit Middeldorpf. I. 1. p. 189. Imo in ep. Barnab. X baud obscure significatur dei mandata de escis, quae per Mosem Iudaeis innotuerunt, spiritualiter esse capienda, quemadmodum iam a Davide factum videmus. Itaque Prud. non animalibus vesci licere negat, sed melius esse dicit non vesci. Nullum cibum Christianis vetitum esse non ambigue iam antea v. 11 sqq. innuit.

65. innocuis epulis] Quae sine caede parata nec animalibus nocent, nec epulantibus cupidines aut fovent aut excitant.