Obrázky na stránke
PDF
ePub

LIB.III.xxx.

GR.III. xxxi.

MASS. III. xxi. 10.

120

RECAPITULANTUR OMNIA

CAP. XXX.

Eph. i. 10

Lib. v. 1, sub fin.

Rom. v. 19.

Gen. ii. 5.

Joh. i. 3.
Gen. ii. 7.

Ostensio quoniam per quæ projectus est homo de Paradiso, per hæc iterum intrat in Paradisum.

Er antiquam plasmationem in se recapitulatus est. Quia quemadmodum per inobedientiam unius hominis introitum peccatum habuit, et per peccatum mors obtinuit; sic et per obedientiam unius hominis justitia introducta vitam fructificet his, qui olim mortui erant, hominibus. Et quemadmodum protoplastus ille Adam de 'rudi terra, et de adhuc virgine, (nondum enim pluerat Deus, et homo non erat operatus terram) habuit substantiam, et plasmatus est manu Dei, id est, Verbo Dei, omnia enim per ipsum facta sunt, et sumsit Dominus limum a terra, et plasmavit hominem: ita recapitulans in se Adam ipse Verbum exsistens, ex Maria quæ adhuc erat Virgo, recte accipiebat generationem Adæ recapitulationis.

Theod. Dial.I.

Ατρεπτος.

CAP. XXXI.

Adversus eos qui dicunt, eum nihil de Maria accepisse.

I. Εἰ τοίνυν ὁ πρῶτος Ἀδὰμ ἔσχε πατέρα ἄνθρω πον, καὶ ἐκ σπέρματος ἐγεννήθη, εἰκὸς ἦν καὶ τὸν δεύτερον Ἀδὰμ λέγειν ἐξ Ἰωσὴφ γεγεννῆσθαι. Εἰ δὲ ἐκεῖνος ἐκ γῆς ἐλήφθη, πλάστης δὲ αὐτοῦ ὁ Θεὸς, ἔδει καὶ τὸν ἀνακεφα λαιούμενον 3 εἰς αὐτὸν, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πεπλασμένον ἄνθρω

1. Si igitur primus Adam habuit patrem hominem, et ex semine viri natus est; merito dicerent, et secundum Adam ex Joseph esse generatum. Si autem ille de terra quidem sumtus est, et Verbo Dei plasmatus est, oportebat id ipsum Verbum recapitulationem Adæ in semetipsum faciens, ejusdem generationis

1 See p. 101, n. 5.

Exprimitur et a Macario Chrysocephalo Orat. II. εἰς ἑορτὴν τοῦ Εὐαγ YEλOTOû, MS. Cod. 211. Barocciano, cujus varias lectiones hic sisto. GRABE. MASSUET found the same fragment in

a Catena on S. Luke. Bibl. Royale, 2440.

3 εἰς... ἄνθρωπον, loco illorum unicam vocem ¿Keivov, in Macario reperio. GRABE. The Catena collated by MASSUET also has ἀνακεφαλαιούμενον ἐκεῖνον.

[blocks in formation]

xxxi. 1. GR.III. xxxi. MASS. III. xxii. 1.

πον, τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ τῆς γεννήσεως ἔχειν ὁμοιότητα. Εἰς LIB. II. τί οὖν πάλιν οὐκ ἔλαβε χοῦν ὁ Θεὸς, ἀλλ ̓ ἐκ Μαρίας Μ ἐνήργησε τὴν πλάσιν γενέσθαι; Ἵνα μὴ ἄλλη πλάσις γένηται, μηδὲ ἄλλο τὸ σωζόμενον ᾖ, ἀλλ ̓ αὐτὸς ἐκεῖνος ἀνακεφαλαιωθῇ, τηρουμένης τῆς ὁμοιότητος. Αγαν οὖν πίπτουσι G.200. καὶ οἱ λέγοντες, αὐτὸν μηδὲν εἰληφέναι ἐκ τῆς παρθένου, ἵν ̓ ἐκβάλωσι τὴν τῆς σαρκὸς κληρονομίαν, καὶ ἀποβάλωνται τὴν ὁμοιότητα.

habere similitudinem. Quare igitur non iterum sumsit limum Deus, sed ex Maria operatus est plasmationem fieri? Ut non alia plasmatio fieret, neque alia esset plasmatio quæ salvaretur, sed eadem ipsa recapitularetur, servata similitudine. Errant igitur qui dicunt, eum nihil ex Virgine accepisse, ut abjiciant carnis hæreditatem, abjiciant autem et similitudinem. Si enim ille quidem de terra, et manu et artificio Dei, plasmationem et substantiam habuit, hic autem non manu et artificio Dei; jam non servavit similitudinem hominis, qui factus est secundum imaginem ipsius et similitudinem, et inconstans artificium videbitur, non habens circa quod ostendat sapientiam suam. Hoc autem dicere est, et putative apparuisse eum, et tanquam hominem, cum non esset homo: et factum eum hominem, nihil assumentem de homine. Si enim non accepit ab homine substantiam carnis, neque homo factus est, neque Filius Hominis: et si hoc M. 219. non factus est quod nos eramus, non magnum faciebat quod passus est et sustinuit. Nos autem quoniam corpus sumus de terra acceptum, et anima accipiens a Deo spiritum, omnis quicunque confitebitur. Hoc itaque factum est Verbum Dei, suum plasma 3 in semetipsum recapitulans: et propter hoc Filium Hominis se confitetur, et beatificat mites, quoniam ipsi hæreditabunt terram. Matt. v. 5. Et Apostolus autem Paulus in epistola quæ est ad Galatas, manifeste ait: Misit Deus Filium suum, factum de muliere. Et rursus Gal. iv. 4. in ea quæ est ad Romanos: De Filio autem, inquit, ejus, qui Rom. i. 3, 4. factus est ex semine David secundum carnem, qui prædestinatus est Filius Dei in virtute, secundum Spiritum sanctificationis, ex resurrectione mortuorum, Jesu Christi Domini nostri.

1 αὐτὸς ἐκεῖνος, Adam sc. Cf. c. ΧΧΧ. MACARIUS after σωζόμενον reads ᾖ, which agrees with the translation.

2 AS MASSUET observes, the translation of ἀσύστατον, inconsistent.

3 εἰς ἑαυτόν. Cf. 123, n. 2.

LIB. III. xxxi. 2.

III.

xxxii.

MASS. III.

xxii. 2.

122

Ι

CARNIS CHRISTI

2

αν

2. Ἐπεὶ περισσὴ καὶ ἡ εἰς τὴν Μαρίαν αὐτοῦ κάθοδος. GR!!! Τί γὰρ καὶ εἰς αὐτὴν κατῄει, εἰ μηδὲν ἔμελλε λήψεσθαι παρ ̓ αὐτῆς; Ἔτι τε εἰ μηδὲν εἰλήφει παρὰ τῆς Μαρίας, οὐκ ἂν τὰς ἀπὸ γῆς εἰλημμένας προσίετο τροφὰς, δι' ὧν τὸ ἀπὸ γῆς ληφθὲν τρέφεται σῶμα· ' οὐδ ̓ ἂν εἰς τεσσαράκοντα ἡμέρας, ὁμοίως ως Μωϋσῆς καὶ Ἡλίας, νηστεύσας ἐπείνησε, τοῦ σώματος ἐπιζητοῦντος τὴν ἰδίαν τροφήν· οὐδ ̓ ἂν Ἰωσ άννης ὁ μαθητὴς αὐτοῦ περὶ αὐτοῦ γράφων εἰρήκει· ὁ δὲ Ἰησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας, ἐκαθέζετο· οὐδ ̓ ἂν ὁ Δαβὶδ προαναπεφωνήκει περὶ αὐτοῦ· Καὶ ἐπὶ τὸ ἄλγος τῶν τραυμάτων μου προσέθηκαν· οὐδ ̓ ἂν ἐδάκρυσεν ἐπὶ τοῦ Λαζάρου· 3 οὐδ ̓ ἂν ἴδρωσε θρόμβους αἵματος· οὐδ ̓ ἂν εἰρήκει, ὅτι περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου· οὐδ ̓ ἂν νυγείσης αὐτοῦ τῆς πλευρᾶς, ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ. Ταῦτα γὰρ πάντα σύμβολα σαρκὸς τῆς ἀπὸ γῆς εἰλημμένης, ἣν εἰς αὐτὸν ἀνακεφαλαιώσατο, τὸ ἴδιον πλάσμα σώζων.

Joh. iv. 6.

αν

2. Ceterum supervacua est in Mariam descensio ejus. Quid enim in eam descendebat, si nihil incipiebat sumere ab ea? Aut si nihil sumsisset ex Maria, nunquam eas quæ a terra erant percepisset escas, per quas id quod a terra sumtum est nutritur corpus: nec quadriginta diebus, quemadmodum Moyses et Helias, jejunans esurisset corpus ejus, suam quærens escam: sed nec Johannes discipulus ejus de eo scribens dixisset, Jesus autem Ps. lxvii. 27. fatigatus in itinere 5 sedebat: nec David præclamasset in eum, Et super dolorem vulnerum meorum apposuerunt: nec lacrymasset Joh. xi. 35. super Lazarum: nec sudasset globos sanguinis: nec dixisset, 6 quod Tristis est anima mea: nec percusso latere exisset sanguis et aqua. Hæc enim omnia signa carnis, quæ a terra sumta est, quam in se recapitulatus est, suum plasma salvans.

Luc. xxii. 44. Matt. xxvi. 38.

Joh. xix. 34.

1 τί γὰρ καὶ εἰς αὐτὴν τεσσαρά
κοντα ἡμέρας, in MASSUET's Catena.

2 Compare HIPPOLYT. c. Noet. 18.
3 Οὐδ ̓ ἂν ἵδρωσε θρόμβους αἵματος.
Hunc Irenæi locum respexit Epiphanius
in Ancoratu, § 31, ubi citaturus verba
Luca de sudore Christi sanguineo, hæc
sua prafatur: Κεῖται ἐν τῷ κατὰ Λου
κᾶν Εὐαγγελίῳ ἐν τοῖς ἀδιορθώτοις ἀντι-
γράφοις, καὶ κέχρηται τῇ μαρτυρίᾳ ὁ

ἅγιος Εἰρηναῖος ἐν τῷ κατὰ αἱρέσεων,
πρὸς τοὺς δοκήσει τὸν Χριστὸν πεφηνέναι
λέγοντας: Ορθόδοξοι δὲ ἀφείλοντο τὸ
ῥητὸν, φοβηθέντες, καὶ μὴ νοήσαντες αὐτοῦ
τὸ τέλος καὶ ἰσχυρότατον· Καὶ γενόμενος
ἐν ἀγωνίᾳ ἵδρωσε. κ.τ.λ. GRABE.

4 CLERM. sumptum nutriretur.
5 CLERM. sedit.

6 The CLERM. MS. inserts quod, and it agrees with the Greek; Voss. quid.

[blocks in formation]

Quare Lucas a Domino inchoans genealogiam, in Adam
retulit: et quot sint ab Adam usque ad Dominum
generationes.

LIB. III. xxxii 1. GR. III. xxxiii. MASS. III. xxii. 3.

seq.

G. 261. 1. PROPTER hoc Lucas genealogiam, quæ est a generatione Domini nostri usque ad Adam, 1 septuaginta duas generationes Luc. iii. 23 habere ostendit, finem conjungens initio, et significans quoniam ipse est qui omnes gentes exinde ab Adam dispersas, et universas linguas, et generationem hominum cum ipso Adam in semetipso recapitulatus est. Unde et a Paulo typus futuri dictus est ipse Rom. v. 14. Adam: quoniam futuram circa Filium Dei humani generis dispositionem in semetipsum fabricator omnium Verbum præformaverat, prædestinante Deo primum animalem hominem, videlicet ut a spiritali salvaretur. Cum enim præexisteret salvans, oportebat et quod salvaretur fieri, uti non vacuum sit salvans. Consequenter autem et Maria virgo obediens invenitur, dicens: 'Ecce Luc. i. 38. ancilla tua Domine, fiat mihi secundum verbam tuum. Eva vero inobediens: non obaudivit enim, adhuc cum esset virgo. Quemadmodum illa virum quidem habens Adam, virgo tamen adhuc exsistens (erant enim utrique nudi in Paradiso, et non confunde- Gen. ii. 25. bantur, quoniam paulo ante facti, non intellectum habebant filiorum generationis; oportebat enim illos primo adolescere, dehinc M. 220. sic multiplicari) inobediens facta, et sibi, et universo generi humano causa facta est mortis: sic et Maria habens prædestinatum virum, et tamen virgo, obediens, et sibi et universo generi

1 Omissis v. 24, τοῦ Ματθὰτ εἰ τοῦ
Aevi ac v. 36, TOû Kaïvâv, perinde ut Jul.
Afr., citatum ab Eus. H. E. 1. 7. Greg.
Naz. Carm. XXXVIII. de Gen. Christi,
Ambros. in Luc., aliosque. GRABE.

2 in semetipsum.. præformaverat, præ-
destinante... εἰς ἑαυτὸν...προεμόρφωσε,
роoploαvτos. K.T.λ. The AR. MS. has
prædestinante, but the CLERM., Voss.
and FEU. marg. præformante. The next
sentence partly confirms the AB. read-
ing.

3 CL., Voss., but AR. obaudiens. The same MSS. write the word both ways.

So the CLERM., AR. and Voss.

MSS., al. Ecce ancilla Domini. Com-
pare S. AUGUSTIN: Solus sine peccato
natus est, quem...sola obedientia mentis
Virgo concepit. de Pecc. M. et R. 1. 57.

5 Cf. TERTULLIAN. de Carne Chr.
17. In virginem adhuc Eram irrepserat
verbum ædificatorium mortis; in virginem
æque introducendum erat Dei Verbum
exstructorium vitæ: ut quod per ejusmodi
sexum abierat in perditionem, per eun-
dem sexum redigeretur in salutem. Credi-
derat Eva serpenti: credidit Maria Ga-
brieli. Quod illa credendo deliquit, hæc
credendo delevit. FEU. The parenthetical
passage reads like an interpolation.

xxxii. 1.

GR. III.

xxxiii.

xxii. 4.

Gen. iii. 8, 17, 20 et 21.

et xx. 16.

[blocks in formation]

LIB. III. humano causa facta est salutis. Et propter hoc Lex eam quæ desponsata erat viro, licet virgo sit adhuc, uxorem ejus qui MASS III desponsaverat vocat, eam quæ est a Maria in Evam 1recirculationem significans: quia non aliter quod colligatum est solveretur, nisi ipsæ 2 compagines alligationis reflectantur retrorsus; ut primæ conjunctiones solvantur per secundas, secundæ rursus liberent primas. Et evenit primam quidem compaginem a secunda colligatione solvere, secundam vero colligationem primæ solutionis Matt. xix. 30, habere locum. Et propter hoc Dominus dicebat primos quidem G. 262. novissimos futuros et novissimos primos. Et propheta autem Ps. xliv. 17. hoc idem significat, dicens: Pro patribus nati sunt tibi filii. 3 Primogenitus enim mortuorum natus Dominus, et in sinum suum recipiens pristinos patres, regeneravit eos in vitam Dei, ipse * initium viventium factus, quoniam Adam initium morientium factus est. Propter hoc et Lucas initium generationis a Domino 1 Cor. xv. 20, inchoans in Adam retulit, significans quoniam non illi hunc, sed hic illos in Evangelium vitæ regeneravit. Sic autem et Evæ inobedientiæ nodus solutionem accepit per obedientiam Mariæ. Quod enim alligavit virgo Eva per incredulitatem, hoc virgo Maria solvit per fidem.

Col. i. 18.

21, 22.

Luc. xv. 4.

[ocr errors]

2. Necesse ergo fuit, Dominum ad perditam ovem venientem, et tantæ dispositionis recapitulationem facientem, et suum plasma requirentem, illum ipsum hominem salvare, qui factus fuerat secundum imaginem et similitudinem ejus, id est, Adam adim

1 recirculationem, ávaжepipopàv, for ἀνεπιφορὰν, relatio. STIEREN renders the word well by Zurückbeziehung, in English, a back-reference.

compagines, &c., rendered into Greek: εἰ μὴ αὐτὰ τὰ συνάμματα τῆς ἐπιπλοκῆς ἀναστρέφηται εἰς τὰ ὀπίσω, ἵνα αἱ πρότεραι δέσεις διὰ τῶν δευτέρων ἀναλύωνται, κ.τ.λ.

3 Primogenitus. The firstborn being consecrated to the Lord, the term pwTÓTOKOS in living things expressed the same idea as ἀπαρχαὶ in inanimate things, a term applied to our Lord with reference to the wave-offering of the Paschal solemnity; see Hist. and Theol. of the Creeds, pp. 375-377. The Greek perhaps ran as follows: Πρωτότοκος γὰρ ἐκ νεκρῶν (Col. i. 18, Rev. i. 5) γεγενη μένος ὁ Κύριος, εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ μετα

λαβὼν τοὺς πατριάρχας κ.τ.λ. The
reader may also compare the several
instances, quoted at pp. 334-336 of
The Creeds, in which the early Fathers
expressed the belief that Christ in Hades
proclaimed remission of sins to the spirits
of patriarchs and just men there confined.
See also the false gospel of Nicodemus,
§ XVIII. &c.

4 GRABE restores the word initium
as ἀπαρχή, but since Adam is more
properly the first of the dying, than the
firstfruits, it seems preferable to con-
sider the word as simply representing
ἀρχή.

5 The Voss. reading, audientiam, άкon, is not an improbable one; and for per read ob. Cf. Gal. iii. 2.

• adimplentem. AR., CLERM., Voss., MERC. II., al. implentem.

« PredošláPokračovať »