420

Cogitur, et supplex animos summittere amori, 415 Ne quid inexpertum frustra moritura relinquat.

“Anna, vides toto properari litore? Circum
Undique convenere; vocat iam carbasus auras,
Puppibus. et laeti nautae imposuere coronas.
Hunc ego si potui tantum sperare dolorem,
Et perferre, soror, potero. Miserae hoc tamen unum
Exsequere, Anna, mihi : -- solam nam perfidus ille
Te colere, arcanos etiam tibi credere sensus;
Sola viri molles aditus et tempora noras —

I, soror, atque hostem supplex adfare superbum ; 425 Non ego cum Danais Troianam exscindere gentem

Aulide iuravi, classemve ad Pergama misi,
Nec patris Anchisae cinerem Manesve revelli:
Cur mea dicta neget duras demittere in aures ?

Quo ruit ? extremum hoc miserae det munus amanti: 430 Exspectet facilemque fugam ventosque ferentes.

Non iam coniugium antiquum, quod prodidit, oro,
Nec pulchro ut Latio careat regnumque relinquat;
Tempus inane peto, requiem spatiumque furori,

Dum mea me victam doceat fortuna dolere.
435 Extremam hanc oro veniam, - miserere sororis -

Quam mihi cum dederis, cumulatam morte remittam."

Talibus orabat, talesque miserrima fletus
Fertque refertque soror. Sed nullis ille movetur
Fletibus, aut voces ullas tractabilis audit;
Fata obstant, placidasque viri deus obstruit aures.
Ac velut annoso validam cum robore quercum
Alpini Boreae nunc hinc nunc flatibus illinc
Eruere inter se certant; it stridor, et altae

Consternunt terram concusso stipite frondes ;
445 Ipsa haeret scopulis, et, quantum vertice ad auras

Aetherias, tantum radice in Tartara tendit :

440

Haud secus adsiduis hinc atque hinc vocibus heros
Tunditur, et magno persentit pectore curas;

Mens immota manet, lacrimae volvuntur inanes. 450 Tum vero infelix fatis exterrita Dido

Mortem orat; taedet caeli convexa tueri.
Quo magis inceptum peragat lucemque relinquat,
Vidit, turicremis cum dona imponeret aris ---

Horrendum dictu ! - latices nigrescere sacros 455 Fusaque in obscenum se vertere vina cruorem.

Hoc visum nulli, non ipsi effata sorori.
Praeterea fuit in tectis de marmore templum
Coniugis antiqui, miro.quod honore colebat,

Velleribus niveis et festa fronde revinctum : 460 Hinc exaudiri voces et verba vocantis

Visa viri, nox cum terras obscura teneret;
Solaque culminibus ferali carmine bubo
Saepe queri et longas in fetum ducere voces;

Multaque praeterea vatum praedicta piorum
465 Terribili monitu horrificant. Agit ipse furentem

In somnis ferus Aeneas; semperque relinqui
Sola sibi, semper longam incomitata videtur
Ire viam et Tyrios deserta quaerere terra.

Eumenidum veluti demens videt agmina Pentheus, 470 Et solem geminum et duplices se ostendere Thebas;

Aut Agamemnonius scaenis agitatus Orestes
Armatam facibus matrem et serpentibus atris
Cum fugit, ultricesque sedent in limine Dirae.

Ergo ubi concepit furias evicta dolore 475 Decrevitque mori, tempus secum ipsa modumque

Exigit, et, maestam dictis aggressa sororem,
Consilium vultu tegit, ac spem fronte serenat:

“Inveni, germana, viam, -gratare sorori Quae mihi reddat eum, vel eo me solvat amantem.

pela

480 Oceani finem iuxta solem que cadentem

Ultimus Aethiopum locus est, ubi maximus Atlas
Axem umero torquet stellis ardentibus aptum;
Hinc mihi Massylae gentis monstrata sacerdos,

Hesperidum templi custos, epulasque draconi 485 Quae dabat et sacros servabat in arbore ramos,

Spargens umida mella soporiferumque papaver.
Haec se carminibus promittit solvere mentes,
Quas velit, ast aliis duras immittere curas;

Sistere aquam fluviis, et vertere sidera retro; 490 Nocturnosque ciet Manes; mugire videbis

Sub pedibus terram, et descendere montibus ornos.
Testor, cara, deos et te, germana, tuumque
Dulce caput, magicas invitam accingier artes.

Tu secreta pyram tecto interiore sub auras
495 Erige, et arma viri, thalamo quae fixa reliquit

Impius, exuviasque omnes, lectumque iugalem,
Quo perii, superimponas; abolere nefandi
Cuncta viri monumenta iuvat, monstratque sacerdos."

Haec effata silet, pallor simul occupat ora.
Non tamen Anna novis praetexere funera sacris
Germanam credit, nec tantos mente furores
Concipit, aut graviora timet quam morte Sychaei.
Ergo iussa parat.

At regina, pyra penetrali in sede sub auras 505 Erecta ingenti taedis atque ilice secta,

Intenditque locum sertis et fronde coronat
Funerea; super exuvias ensemque relictum
Effigiemque toro locat, haud ignara futuri.

Stant arae circum, et crines effusa sacerdos
510 Ter centum tonat ore deos, Erebumque Chaosque

Tergeminamque Hecaten, tria virginis ora Dianae.
Sparserat et latices simulatos fontis Averni,

Falcibus et messae ad Lunam quaeruntur aënis

Pubentes herbae nigri cum lacte veneni;
515 Quaeritur et nascentis equi de fronte revulsus

Et matri praereptus amor.
Ipsa mola manibusque piis altaria iuxta,
L'num exuta pedem vinclis, in veste recincta,

Testatur moritura deos et conscia fati 520 Sidera ; tum, si quod non aequo foedere amantes

Curae numen habet iustumque memorque, precatur.

Nox erat, et placidum carpebant fessa soporem Corpora per terras, silvaeque et saeva quierant

Aequora, cum medio volvuntur sidera lapsu, 525 Cum tacet omnis ager, pecudes pictaeque volucres,

Quaeque lacus late liquidos, quaeque aspera dumis
Rura tenent, somno positae sub nocte silenti
Lenibant curas, et corda oblita laborum.

At non infelix animi Phoenissa, nec umquam
530 Solvitur in somnos, oculisve aut pectore noctem

Accipit; ingeminant curae, rursusque resurgens
Saevit amor, magnoque irarum fluctuat aestu.
Sic adeo insistit, secumque ita corde volutat :

"En, quid ago? rursusne procos inrisa priores 535 Experiar, Nomadumque petam conubia supplex,

Quos ego sim totiens iam dedignata maritos ?
Iliacas igitur classes atque ultima Teucrum
Iussa sequar? quiane auxilio iuvat ante levatos,

Et bene apud memores veteris stat gratia facti? . 540 Quis me autem, fac velle, sinet, ratibusve superbis

Invisam accipiet? nescis heu, perdita, necdum
Laomedonteae sentis periuria gentis ?
Quid tum ? sola fuga nautas comitabor ovantes ?

An Tyriis omnique manu stipata meorum 545 Inferar, et, quos Sidonia vix urbe revelli,

Rursus agam pelago, et ventis dare vela iubebo ?
Quin morere, ut merita es, ferroque averte dolorem.
Tu lacrimis evicta meis, tu prima furentem

His, germana, malis oneras atque obicis hosti. 550 Non licuit thalami expertem sine crimine vitam

Degere, more ferae, tales nec tangere curas !
Non servata fides, cineri promissa Sychaeo!”
Tantos illa suo rumpebat pectore questus.

560

Aeneas celsa in puppi, iam certus eundi, 555 Carpebat somnos, rebus iam rite paratis.

Huic se forma dei vultu redeuntis eodem
Obtulit in somnis, rursusque ita visa monere est,
Omnia Mercurio similis, vocemque coloremque
Et crines flavos et membra decora iuventa :

“Nate dea, potes hoc sub casu ducere som nos,
Nec, quae te circum stent deinde pericula, cernis,
Demens, nec Zephyros audis spirare secundos?
Illa dolos dirumque nefas in pectore versat,

Certa mori, varioque irarum fluctuat aestu. 565 Non fugis hinc praeceps, dum praecipitare potestas?

lam mare turbari trabibus, saevasque videbis
Conlucere faces, iam fervere litora flammis,
Si te his attigerit terris Aurora morantem.
Heia age, rumpe moras.

Varium et mutabile semper 570 Femina.” Sic fatus nocti se immiscuit atrae.

Tum vero Aeneas, subitis exterritus umbris,
Corripit e somno corpus sociosque fatigat:
“Praecipites vigilate, viri, et considite transtris;

Solvite vela citi. Deus aethere missus ab alto 575 Festinare fugam tortosque incidere funes

Ecce iterum stimulat. Sequimur te, sancte deorum,
Quisquis es, imperioque iterum paremus ovantes.