Obrázky na stránke
PDF
ePub

tem constituendi impedimenta, ut sibi viam sternerent ad negandam veritatem sacramenti; sed e converso cum negassent christianorum connubium sacramentum esse, intulerunt ecclesiam nullo jure pollere in Christianorum conjugia. Sic enim se gessit Lutherus, qui lib. cit. De captiv. Babyl. prius constituit Matrimonium non esse sacramentum, deinde declamavit in leges pontificias statuentes impedimenta dirimentia (1). Sic pariter se gessit Calvinus, cujus verba retulimus. Hanc propterea ob causam concilium Tridentinum, can. I. cit. sess. XXIV. prius fundamentum, ut ita dicam, jecit, definiendo Matrimonium esse sacramentum, deinde cann. III. et IV. in eos anathema dixit, qui negant ecclesiam jus habere statuendi impedimenta, sive admittant sive negent sacramenti veritatem. Agitur enim de duobus distinctis erroribus, quos concilium distinctis anathematibus confixit. Velint proinde nolint hi, qui se jactant juris publici universalis principiis et antiquissimae traditioni inhaerere, dum negant ecclesiae potestatem constituendi impedimenta originariam, ut eam transferant in seculi principes, nunquam poterunt se ab anathemate Tridentino subducere (2).

(1) Sane Lutherus loc. cit. prius insumit duas paginas cum dimidio, ut evincat, Matrimonium non esse sncramentum ; deinde vero tanquam corollarium colligit, nulla ratione competere ecclesiae facultatem statuendi impedimenta. Id aperte constat ex verbis, quae paulo ante ex illo descripsimus: Hactenus de ipso

matrimonio. Quid autem dicemus de impiis legibus hominum, etc.

(2) Cfr. Aloys. Cuccagni in tract. Del Matrimonio cristiano, qui insertus est in opere periodico Giornale Ecclesiastico di Roma, Supplemento quinto per i mesi di Settembre ed Ottobre 1791.

PROPOSITIO IV.

Praefati Tridentini canones non de adventitia ex tacito vel expresso Principum consensu, sed de intima, originaria ac propria Ecclesiae potestate loquuntur

197. Est de fide haec propositio, ut patet ex constit. dogmatica Auctorem fidei, in qua Doctrina synodi (Pistoriensis), asserens ad supremam civilem poteslatem dumtaxat originarie spectare contractui Matrimonii apponere impedimenta ejus generis, quae ipsum nullum reddunt, dicunturque dirimentia; quod jus originarium praeterea dicitur cum jure dispensandi essentialiter connexum, subjungens, supposito assensu vel conniventia Principum potuisse Ecclesiam juste constituere impedimenta dirimentia ipsum contractum Ma. trimonii- quasi Ecclesia non semper potuerit ac possit in Christianorum Matrimoniis jure proprie impedimenta constituere, quae Matrimonium non solum impediant, sed et nullum reddant quoad vinculum, quibus Christiani obstricti teneantur etiam in terris infidelium, in iisdemque dispensare damnatur ut canonum III. IV. IX. XII. sess. XXIV. Conc. Tridentini eversiva, haereticu (prop. LIX.). Item rogatio synodi ad potestatem civilem, ut e numero impedimentorum tollat cognationem spiritualem, atque illud quod dicitur publicae honestatis impedimentum, quorum origo reperitur in collectione Justiniani tum ut restringat impedimentum affinitatis et cognationis, ex quacumque licita aut illicita conjunctione provenientis, ad quartum gradum juxta civilem numerandi rationem per lineam lateralem et obliquam, ita tamen ul spes nulla relinquatur dispensationis obtinendae; — quatenus civili potestati jus attribuit sive abolendi sive

restringendi impedimenta Ecclesiae auctoritate censtitula vel comprobata, item qua parte supponit Ecclesiam per potestatem civilem spoliari posse jure suo dispensandi super impedimentis ab ipsa constitutis vel comprobatis declaratur ut libertatis ac potestatis Ecclesiae subversiva, Tridentino contraria, ex haereticali supra damnato principio profecta (prop. LX.) (1). 198. Et sane cum de fidei dogmate agatur, uti ostendimus, si jus constituendi impedimenta dirimentia, vel ab iisdem dispensandi, principum esset originarium ac proprium, id constare deberet vel ex verbo Dei scripto, vel ex verbo Dei tradito; vel saltem constare deberet de hoc consensu vel tacito vel expresso a principibus ecclesiae aliquando dato. Atqui neque ex Scriptura neque ex traditione constat, jus istud esse principum originarium ac proprium ; neque ullum monumentum occurrit in tota antiquitate, quo evincatur, praestitum esse hunc

:

(1) Ex his patet, quodnam judicium ferendum sit de eo, quod scribit Rechberger op. cit. Manuale del gius canonico Austriaco. tom. II, $159 Dai principj che su questa materia abbiamo esposti (1§ 780.) nel diritto pubblico, facilmente si deduce a chi competa il diritto di stabilire gl'impedimenti del Matrimonio. Imperciochè riguardano essi 01. la validità giuridica del contratto matrimoniale, o 2. qualche sua qualità morale, o 3. il Sacramento ed i suoi effetti. Quegli impedimenti ehe rendono il contratto giuridicamente irrito, sono perciò in senso stretto dirimenti, soggiacciono alla podestà del sommo im. perante, e la Chiesa non può stabilirli se non che coll' espresso o taeito consenso dell'imperante avvegnachè il contratto di Matrimonio, avuto riguardo al diritto, prende la sua forza dalla sola podestà civile... Quegli impedimentt finalmente che si riferiscono al Sacra

mento soltanto, sono soggetti alla podestà eeclesiastica: tuttavia siccome non ostano essi, che sussista valido il contratto civile, cosî anche riguardo al Sacramento non possono aver forza di dirimere attesochè secondo l'instituzione di Cristo qualunque contratto matrimoniale legalmente valido, somministra giusta materia di Sacramento, ed alla podestà ecclesiastica non compete il cangiare la materia da Cristo instituita; pereiò non sono se non che impedienti, cioè per aver Ja Chiesa definito quelle cose che si devono osservare per ricevere degnamente il Sacramento, in modo che omettendole, il Sacramento illecitamente bensì, ma non per altro validamente si riceva. » Haec quidem cancellarius episcopalis Lintiensis, quae aperte pugnant cum concilii Tridentiui dogmatica definitione et haereticali censura notata sunt in allata Constit Auctorem fidei.

consensum ecclesiae a seculi principibus, ut impedimenta constitueret aut ab iis dispensaret. Ergo.

199. Contra vero, cum ex Scriptura et traditione certum sit, Matrimonialem contractum a Christo evectum esse ad dignitatem sacramenti, hoc ipso patet, Christum ipsum a principum jure contractum matrimonialem subtraxisse, atque ecclesiae potestati sicut cetera sacramenta moderandum tradidisse.

200. Quare, ut vidimus, Christus apposuit impedimentum ligaminis, abrogando polygamiam simulta- · neam, ac declarando moechum illum esse, qui uxorem ab alio dimissam duxisset. Apostolus damnavit incestum Corinthium, qui duxerat uxorem patris sui; item constituit, ut liber esset conjux fidelis, cum quo conjux infidelis nollet pacifice vivere seu absque contumelia Creatoris, ecclesia a temporibus ipsis apostolicis usque ad Constantinum ea potestate usa est, ut allata documenta ostendunt, quin praesumi possit, id eam fecisse ex tacito vel expresso consensu Neronis, Caligulae vel Domitiani. Quod si tunc temporis ecclesia jure suo et originario usa est, concipi nequit, ipsam jus suum amisisse sub Imperatoribus christianis.

201. Huc accedit, quod, si ex principum consensu ecclesia potuisset et posset aliquid circa conjugii impedimenta statuere, debuisset id saltem innui in canonibus Tridentinis, ne generalibus verbis videretur concilium aliquid statuere, quo originarium principum jus maxime laederetur. Aderant concilio legati et oratores principum oculatissimi, et principum jurium defensores acerrimi, qui clamare profecto non destitissent, si quidpiam, quod vel minimum laedere suorum dominorum jura videretur, vel a longe fuissent suspicati a concilio constitui. Atqui tamen ex tot lagatis et oratoribus nemo unus hiscere est ausus, cum a Tridentinis patribus praefati canones proponerentur. Imo cum Galliarum rex sum

mopere optaret, ut nullum declaretur seu irritum fieret conjugium, quod a filiisfamilias iniretur contra parentum voluntatem vel absque ipsorum consensu, ipsorum consensu, ad idque obtinendum per oratorem suum enixe rogasset concilium, quod et alii principes praestiterunt, restitit concilium, imo contrarium declaravit esse tenendum sub anathematis poena (1); contra vero novum constituit impedimentum dirimens clandestina conjugia. Jam vero in adversariorum hypothesi satius fuisset Galliarum Regi uti jure suo; evidens igitur est, adversariorum sentententiam novum esse inventum atque ad id temporis plane inauditum, quod nec suspicatus est ipse Lutherus, qui alioquin certe hortatus principes fuisset, ut datum assensum revocarent, quo, juxta ipsum, ecclesiastica tyrannica pontificia potestas adeo abusa erat.

202. Nec praetereundum silentio est, quod, si ecclesia potestatem suam revera a principibus fuisset mutuata, eam sibi nullatenus dogmatica sanctione vindi

(1) Cfr. Card. Pallavicini, Hist. Conc. Trid. lib. xx11, cap.1, § 16, ubi refert, legatos Gallos duo solemni petitione Regis nomine postulasse a concilio, tum ut dirimerentur conjugia clandestina, tum etiam ut irrita fierent conjugia filiorum familias inita absque parentum consensu. Verum cum agatur de re tanti momenti, ex qua luculentis

sime evincitur, principes tunc temporis pro certo habuisse soli ecclesiae jus competere statuendi impedimenta dirimentia, operae pretium censeo integrum textum exhibere. Pertanto gli ambasciadori Francesi scribit ipse, nel cui regno per avventura il disordine (conjugiorum clandestinorum) riusciva più frequente, e più pernizioso, il giorno ventesimoquarto di Luglio fecero una solenne richiesta ad Concilio in nome del Re; che tali Matrimonii per l'avvenire s'annullassero, rinovandosi l'antiche

solennità delle nozze. E se alle volte per gran cagione paresse il far altramente, almeno i Matrimonii non s'avessero per legittimi qualora non v' intervenisse la presenza del Sacerdote o di tre o più testimonii; e che insieme s' annullassero i maritaggi contratti da' figliuoli di famiglia senza il consenso de' genitori, come per lo più e dannosi e disconvenevoli alle famiglie, e materia ďodio più che d'amore tra i consorti : ma per rimediare alla trascuraggine de' parenti nel provvedere allo stato de' figliuoli, si prescrivesse un termine d' anni oltre al quale se'l figliuolo dal padre non fosse accoppiato in Matrimonio, gli divenisse lecito l'eleggersi compagnia per se stesso. » Jam vero ex his postulationibus altera a Tridentino probata fuit, tera autem rejecta. In utroque casu ecclesia jure suo usa est.

al

« PredošláPokračovať »