Vum Erythrai Virgilium cum Indice, par tim Ioannes Opfopaeus, partim ego à teterrimis vulneribus ac nauis,quibus per librariorum negligentiam indigne foedatus erat,repurgaffem:dubitaui fequerer ne receptum il lum dedicandi morem,an fola infcriptione praftitam à nobis operam teftarer. Tandem vifum est, cum ceterorum,tum ipfius Erythrai exemplum fequi. nam & ille in fua prafatione autumat,caftigatam veterum auctorum recognitionem,qua vulnera vel à grammaticis audaculis, vel à librariis imperitis illata obducimus,conceptas, affidua imperitorum cotrectatione maculas eluimus atq, detergimus, efficere, ut libri per nos quodammodo renati,in noftram poteftatem tranfeant, noftro atq amicorum patrocinio contra maleuolorum iniurias tuendi fint ac protegendi. Quo confilio approbato,quum rediuiuum opus veluti compatre defideraret, ftatim de te,vir clariffime, cogitare coepis nec me vllius hominis animum tuo vel promptiorem, vel aptiorem ad hoc munus inueturum indicaui. Nam quemadmodum tunos ante biennium ob diligentiam Mythologia tua impenfam, honorifico illo compatrum nomine dignandos cenfuifti, itanos viciffim te id ipfam officium nobis in hoc opere tuendo acfouendo minime denegaturum fperauimus. Eo autem libentius te id facturum putauimus,quia ciui veftro, velpotius cinibus, hac madiyosoia per nos contigit: quoruns patrocinium annis ab hinc quadraginta clariffimum illuftriffimareip.veftra lumen, Francifcus Contarenus, lubentiffimo animo fufcepit. Acfacile id tibi futurum confidimus,quoniam fatus,quem edidimus,non informis est,nec monftrofus, vt ii qui ante noftrum in lucem prodierunt; fed ita terfus expolitus,vt ne feueri quidem alienorum cenfores, fi aquum examen adhiberevelint,vel ftudium noftrum improbaturi fint,vel te ab eius patrocinio deterrituri.In fuperioribus editionibus ita paffim deprauati erant paginarum & verfuum indices numeri, ut lector identidem inter quarendum vanis promiffis eluderetur. Deinde verba tum poeta ipfius,tum Erythrai, adeo plerifq, in locis corrupta erant,vt fi auctoribus in hanc vitam reuerfis exemplaria ifta offerrentur,neuter illa effet agniturus, fed velut adulteratum ac deformatum monftrum repudiaturus. Tam crebra in illis,ac tam varia rerum pariter ac verborum erant facta transformationes, vt Ouidianas pra poppdress,fed prapoftera imitatione,fuperare voluiffe viderentur.Nec intra leuiorum rerum fines ifta licentia fe continuerat; fed etiam ad totius vniuerfi căuulfionem fe couerterat. Non modo Sueui noftri, fed etiam Tufci veftri, Graiugena ite,& in Africa finibus Erythea,aliaq, regiones & populi, quin & prifca fuperftitionis numina, Caftor, Pollux, Alcides, Phorcus, Mars, Venus; ipfe deniq, vniuerfirector Deus temerariis illis perla popperor attentatus fuerat.lisq, contumeliis irritati hominum animi,alii Querimoniam artis typographica à Stephano renouari, Satyrama, Menippeam à Lipfio redintegrari iubebant; alii fuperos pariter & inferos ad publica iniuria vindictam inuocabant. Ac fpectare ad graues motus v niuerfa videbantur, nifi hac noftra velut interceffione offenfionis materia fuiffet abolita,placatisq, laforu an mis auerruncata dirarum agmina. interim tamen Iurisconfultorum indignatio nondum est pacata, qui facrofanéta Legum & Iuris volumina contra ius ac fas ab illorum corruptorum fociis pari temeritate indies magis ac magis violari queritantur. Nec vero mendorum duntaxat monftra, qua fequenti epiftola fufius enumerantur nobis in hac editione profligata funt; verum etiam Indicis volumen,dum retexeretur, non afpernanda omiffarum vocum additione locupletatum est:effectum, vt,quod Erythraus cupiebat, Virgilius cum Inuentario fuo nunc veriore titulo Venetus Venetog fplendore dignus appellari poffit. Qua ratione cum duos clariffima reip.veftra ciues illuftres,ex indignis vulneribus & maculis integritati fua ac nitori, quantum in nobis fuit, reftituerimus,id propemodum nobis pofcere audemus,quod olim Romana refpub. OB CIVIS SERVATOS tribuebat, fi non ciuitatis ius, at ciuicam faltem coronam. De te certe, vir clariffime,non dubitamus,quin pro tua humanitate, ftudio noftro erga vos remp. literariam,libenter ac fedulo fis patrocinaturus. Id fane vtfacerepergas etiam atq, etiam rogamus. Sed vt ad Erythraum noftrum reuertar,quid quafo factum est multis illis ac praclaris libris,quorum alios à fe iam abfolutos,alios inchoatos effe,in Indi-, ce ac pramiffis opera capitibus commemorat? Pollicetur Indices in optimos quofa poetas ; nominatim in Ouidium, Martialem, Theocritum, Callimachum. In Lucretium promittit non modo Indicem, verum etiam Annotationes. Inprimis vero exoptandus videtur Index in Homerum, in quo exponi à fe fcribit,quid Gracorum Latinorum poetarum quifque ex vberrimo ifto fonte acceperit. Nec minus expetendos reor quos in Salluftium, Cafaris Commentarios, & Ciceronem confcripfit Indices. Iurif confultis quidem certe non inutilis fuerit Index,quem in Pandedas luris ciuilis edere parauit. Prater hos Indices meminit etiam aliarum lucubrationum è quibus Commentarios De lingua Latina mox poft Virgilium à ftudiofis expectariiubet. Stoicum quoque (feu Etymologicum) à fe fcriptum teftatur. & Mithridate, 60. & amplius linguarum, à fe concinnari. itemq, De origine lingua vernacula librum à fe confcribi. De alliteratione quoque, feu fyllabarum allufione,iuftum à fe libellum effe confectum.necnon de Pathetico Virgiliana poëfews fchemate. praterea librum De Poëtica,& Perfecto poëta. Adhac iuftum librum De dignitatum nominibus ac titulis: De vocibus animalium: Decolori bus: Denucum,malorum, pirorum, ficuum,vuarum & oleari generibus: De Infulis.duos item libros,quorum alteri Nauis; alteri, Equi titulum fecerit:& tertium De Ventis,quem Eoliam inferipferit. Horum librorum fpem literatis facit in ea operis parte, quam ego perlegi. Sed,nifi me fallit opinio,aliorum etiam ab ipfo fit mentio. E quo librorum numero cur nullus tanto tempore in publicum exierit,tibiforfan,& aliis quibus cum doctiffimo viro interceffit familiaritas,notum effe potest. Pleriq, certe tales effe videntur,vt cum auctoris laude ac reipub. literaria vtilitate legi queant. Quodreliquum est,oro ne petitionem noftram auerferis, noftris, laboribus pro republ. fufceptis fauere pergas. Vale. Francofurti è Museo Wecheliano, 4. Kal. Septembr. anno M. D. LXXXIII. FRID. SYLB. CANDIDO E fucum tibi fieri, aut fumum vendi exifti- literaria commodius vti ac frui poffit. Quod igitur ad priorem operis partem attinet, quæ Virgilianum contextum cum marginalibus fcholiis complectitur, recenfa illa eft à doctiff.& diligentiff. iuuene IOANNE OPSOPOLO. E qua quot & quanta fuftulerit menda,facilius ipfe potuiffet explicare, nifi cum graues ftudiorum perfequendorum rationes nuper à nobis Parifios auocaffent. Ante abitum tamen quædam in fchedulam coniecerat, è quibus de recenfionis diligentia fatis manifefta documenta peti poterant. Que vt planius abs te intelligantur,præmonendus es de tribus exemplaribus Venetis,quibus in noftra editione vfi fumus.Eorum primu apud Francifcum Rampazetum expenfis Melchioris Seffe impreffum erat anno 1565. Alterum anno infequenti ex officina Francifci Laurentini prodierat. Tertium fuperiori anno proximo,1582.à Rampazeti & Seffæ hæredibus editum eft,& hucallatum poftquam nos de noftra editione deliberaffemus, Vtergoab ipfo contextu initium fumam, fingula tantum èfingulis illis editionibus menda proferam; è quibus facile coniicere poteris,quæ in ceteris nauata fit opera. Pagina 180,verf. 26. prima editio pro Coniugis Hectorea,habet Coniungis Heftora.Secunda editio emendauit quidem hoc erratum, fed inter cetera non minus foedum admifit,dum p.156,verfum 4.integro vocabulo imminuit,& quidem trifyllabo,hoc modo,Seruantem tacitam in fede latentem, omiffo adiectiuo fecreta. Tertia, quæ primæ filla eft, euitauit quidem hoc mendum, fed non minus quam mater fua deridendam fe propinauit,dum pag. 389. v. 4. in ifto hemiftichio, Non iam mater alit tellus, pro tellus cum matre fua retinuit lexus.E quibus facile diiudicare potes lector,quanta in ceteris fit adhibita diligentia. Sed in fcholiis marginalibus innumera & immania erant errata.vt pag.225.prima editionis, In Patre & ab eo dedudis,afper corripuit, pro, In Patre & ab eo deductis deductis a femper corripuit. Quem locum emendauit quidem tertia,vt etiam fecunda:fed pag.210,v.1,vbi fecunda recte legit, Hannibalem innuit, tertia cum matre fua fcribit, Hannibalem incidit. Sic pag. 357. vbi recte in fecunda editione dicitur Ætna Encelado impofita, prima & tertia pro Etna fcribunt Enea, Itidemque p.378,eadem habent, Mercurium oderant, pro Mezentium, vt recte in fecunda editione fcriptum eft.At 403,in expofitione huius acroteleutii, furafq, incluferat auro, nec fecunda, nec prima vel tertia veram lectionem habent. cum enim fcribendum effet,auro,i.ocreis aureis,vt nos edidimus, prima & tertia editio imprefferunt ceteris aureis; fecunda corruptiffime, oerele aureis.Similiter p.381, in expofitione nominis Tifiphone, prima & tertia fcribunt:vitio cordis,fecunda mendofius, vitio. cordis:quum genuina fcriptura fit,vltio cadis, vel vltrix cadiй. Inter cetera vero prima erat ridicula in afpirationis additione, detractione,auttranfpofitione: vtp.250,in margine, boni homi nis est in augurio videre pafcentes aues, pro,ominis.Sic in ipfius Virgilii textu, 180, v.5, loricam confertam amis,hauroq, trilice, pro hamis,aurog. In Græcis autem corrumpendis quam gnanas fe præbuerint, fi vno & altero exemplo declarauero, exiftimotibi de aliis facile fore iudicium.Itaq; pag. 319. prima editio in Homerici loci indicatione fic habet, ftemma cryfee anafcitmata. etiamfi interpres quidam imperitiam legat. Cuius veftigia fideliter obferuauit tertia editio,duobus tamen mendis fublatis,anafciptro,& legant. Secunda,vt quæ Græca Græcis literis. fcribenda effe duceret, ita nobis Erythræi mentem expreffit, εμμαχουσέφανα σκήπτρω etiamfi interpres quidam sέμματα per imperitiam legat. Ex quibus trium editionum vitiofis fcripturis hanc Opfopaeus germanam noftro margini appofuit, τέμμα χρυσέω ανά σκηπτρῳ etiamfiinterpres quidam sέμμα per imperitiam legat. Sic pag.311,in Homeri loco ex Iliados x defumto,prima,editio pro as a scripfit,os eia tafa, &c. Tertia,vt Græcæ linguæ aliquam oftentaret cognitionem,non contenta corruptas à matre voces Græcas Græcis litteris: pfiffe,hoc pacto,se amo,etiam Latinas iftas,&c.in cod hellenifmi feruore Græcis literis depinxit, sTx. At quid fecunda?non modo verba Homeri, fed totam Homericì loci mentionem omifit: propterea fortaffe, quia prorfus tacere quam male loqui confultius effe iudicauit. Eadem tamen p. 21, in Theocritei loci indicatione, vbi prima editio habebat, anda. |