XXXI. DE QVAESTIONE ANNORVM MATVSALAE. DE LIBRO QVAESTIONVM DE GENESI I. Quaeri solet quomodo Matusala secundum annorum compu- 46 5 tationem uiuere post diluuium potuerit, cum omnes praeter eos qui in arca ingressi sunt perisse dicantur. sed hanc quaestionem plurium codicum mendositas peperit. non solum quippe in hebraeis aliter inuenitur uerum etiam in septuaginta interpretatione Matusala in codicibus paucioribus sed ueracioribus 10 sex annos ante diluuium reperitur fuisse defunctus. XXXII. DE, ID QUOD SCRIPTVM EST, ANGELOS DEI CVM FILIABVS HOMINVM CONCVBVISSE. EX EODEM LIBRO PRIMO QVAESTIONVM DE GENESI. 15 Item quaeritur quaeritur quemadmodum potuerint angeli cum 47 filiabus hominum concumbere, unde gigantes nati esse perhibentur, quamuis nonnulli et latini et graeci codices non angelos habeant, sed filios dei, quos quidam ad soluendam istam quaestionem iustos homines fuisse crediderunt, qui potuerunt 20 etiam angelorum nomine nuncupari. nam de homine Iohanne scriptum est: ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui praeparabit uiam tuam. sed hoc mouet, 4 cf. Gen. 5, 27 12 cf. Gen. 6, 4 1 cap. XLIIII T XLVI DP XLVII Go 21 Malach. 3, 1 2 matusahelem D 4 matusalâ V (apex a m. 2) matusala T matusale D1 5 omnis quomodo uel ex hominum concubitu nati sint gigantes uel feminis misceri potuerint, si non homines, sed angeli fuerunt. sed de gigantibus, id est nimium grandibus atque fortibus, puto non esse mirandum quod ex hominibus nasci potuerunt, quia et post diluuium quidam tales fuisse reperiuntur et 5 quaedam corpora hominum in incredibilem modum ingentia nostris quoque temporibus extiterunt non solum uirorum uerum etiam feminarum. unde credibilius est homines iustos appellatos uel angelos uel filios dei concupiscentia lapsos peccasse cum feminis, quam angelos carnem non habentes usque ad 10 illud peccatum descendere potuisse; quamuis de quibusdam daemonibus, qui sint improbi mulieribus, a multis tam multa dicantur, ut non facile sit de hac re definienda sententia. XXXIII. DE ARCA NOE, VTRVM ANIMALIA OMNIA CVM ESCIS EORVM 15 FERRE POTVERIT. DE EODEM ITEM QVAESTIONVM LIBRO PRIMO. 48 De arca Noe quaeri solet, utrum tanta capacitate quanta describitur animalia omnia, quae in eam ingressa dicuntur, et escas eorum ferre potuerit. quam quaestionem cubito geometrico soluit Origenes asserens non frustra scripturam dixisse 20 quod Moyses omni sapientia Aegyptiorum fuerit eruditus, qui P'T D hominis D'pi gigantas Vi 2 faeminis V 4 potuerint D 7 extetirunt D1 8 feminarum (ę a m. 2) V iustus appellatus D1 appellandos T 9 uel prius om. v angelus difinienda P 14 cap. XLVI T XLVIII D XLVIIII Gv; om. P 16 po 15 titulus deest in P tuerint D1 item (idem D) de eodem DTV in genesi ante libro add. T 17 quanta] fuisset quanta v quanta (ras, 7 litt.) D quanto D2 18 discribitur D 20 origenis DPTv scripturam D (m del. m. 2) 21 omnis P frusta P 5 10 geometricam dilexerunt. cubitum autem geometricum dicit tantum ualere, quantum nostra cubita sex ualent. si ergo tam magna cubita intellegamus, nulla quaestio est tantae capacitatis arcam fuisse, ut posset illa omnia continere. XXXIIII. QVOD RECOGITATIO DEI MVTANDARVM RERVM SIT IMMVTABILIS RATIO. ET DE MENSVRA ARCAE, IN QVA PROPTER CHRISTVM CORPVS PROBABILITER METITVR HVMANVM. EX LIBRO DE CIVITATE DEI XV AD LOCVM. Et recogitauit et dixit deus: deleam hominem, 49 quem feci, a facie terrae, ab homine usque ad pecus et a reptilibus usque ad uolatilia caeli, quia iratus sum, quoniam feci eos. ira dei non perturbatio animi eius est, sed iudicium, quo irrogatur poena peccato. cogitatio 15 uero eius et recogitatio mutandarum rerum est immutabilis ratio. neque enim sicut hominem ita deum cuiusquam facti sai paenitet, cuius est de omnibus omnino rebus tam fixa sententia quam certa praescientia. sed si non utatur scriptura talibus uerbis, non se quodam modo familiarius insinuabit 20 omni generi hominum, quibus uult esse consultum, ut et perterreat superbientes et excitet neglegentes et exerceat quaerentes et alat intellegentes. quod non faceret, si non prius inclinaret et quodam modo descenderet ad iacentes. quod autem etiam interitum omnium animalium terrenorum uolatiliumque rerum om. D1v possit Dv 5 cap. XLVII T XLVIIII D L Gv; om. P D1 9 ad locum om. DPTv bus V: repentibus DPTv recogitatio (om. et) T insinuat D'PTv contenere D 6 mudandarum 7 mensure archae P 8 probaliter T pecos D1 12 reptili 15 in 11 feci] fici D1 20 genere T pr. PTv praetereant MV excitent V facerit D1 se ante prius add. DPTv D1 24 uolantiumque Dv 23 discenderit ad iacentis denuntiat, magnitudinem futurae cladis effatur, non animantibus rationis expertibus, tamquam et ipsa peccauerint, minatur exitium. Iam uero quod Noe, homini iusto et, sicut de illo scriptura ueridica loquitur, in sua generatione perfecto non utique s sicut perficiendi sunt ciues ciuitatis dei in illa immortalitate, qua aequabuntur angelis dei, sed sicut esse possunt in hac peregrinatione perfecti imperat deus, ut arcam faciat, in qua cum suis, id est uxore et filiis et nuribus, et cum animalibus, quae ad illum ex dei praecepto in arcam ingressa 10 sunt, liberaretur a diluuii uastitate, procul dubio figura est peregrinantis in hoc saeculo ciuitatis dei, hoc est ecclesiae, quae fit salua per lignum, in quo pependit mediator dei et hominum, homo Christus Iesus. nam et mensurae ipsae longitudinis et altitudinis et latitudinis eius significant corpus huma- 15 num, in cuius ueritate ad homines praenuntiatus est uenturus et uenit. humani quippe corporis longitudo a uertice usque ad uestigia sexies tantum habet quam latitudo, quae est ab uno latere ad alterum latus, et decies tantum quam altitudo, cuius altitudinis mensura est in latere dorso ad uentrem. 20 uelut si iacentem hominem metiaris supinum seu pronum, sexies tantum longus est a capite ad pedes quam latus a dextra in sinistram uel a sinistra in dextram et decies quam altus a terra. unde facta est arca trecentorum in longitudine cubitorum et quinquaginta in latitudine et triginta in alti-25 4 cf. Gen. 6, 9 1 clades D'P 14 cf. I Tim. 2, 5 24 cf. Gen. 6, 15 affatur v perfectü pi 5 ueredica T (ua a m. 2 in ras.) D animabus v 7 qua 4 homine D filiis (om. et) DPTv nuribus (om. et) D 10 ingressi PT 11 a om. v 12 peregrinantes D'P' 15 significat P ecclesia D 14 ihs xpf 18 tan 16 hominem v P ipse DP 21 si] om. D'; se P1 23 dextra] dexteram 24 cubitorum in longitudine v longitudine P 25 et triginta-altitudine om. V tudine. et quod ostium in latere accepit, profecto illud est uulnus, quando latus crucifixi lancea perforatum est; hac quippe ad illum uenientes ingrediuntur, quia inde sacramenta manarunt, quibus credentes initiantur. et quod de lignis quadratis fieri iubetur, undique stabilem uitam sanctorum significat; quacumque enim uerteris quadratum, stabit. et cetera, quae cum in eiusdem arcae constructione dicuntur, ecclesiasticarum signa sunt rerum. sed ea nunc persequi longum est et hoc iam fecimus in opere, quod aduersus Faustum 10 Manichaeum scripsimus negantem in Hebraeorum libris aliquid de Christo esse prophetatum. et fieri quidem potest ut et nobis quispiam et alius alio exponat haec aptius, dum tamen ea quae dicuntur ad hanc de qua loquimur dei ciuitatem in hoc saeculo maligno tamquam in diluuio peregrinantem omnia 15 referantur, si ab eius sensu qui ista conscripsit non uult longe aberrare qui exponit. exempli gratia uelut si quispiam quod hic scriptum est: inferiora bicamerata et tricamerata facies eam non quod ego in illo opere dixi uelit intellegi, quia ex omnibus gentibus ecclesia congregatur bicameratam 20 dictam propter duo genera hominum, circumcisionem scilicet et praeputium, quos apostolus et alio modo dicit Iudaeos et Graecos, tricameratam uero eo quod omnes gentes de tribus filiis Noe post diluuium reparatae sunt, sed aliud dicat aliquid quod a fidei regula non sit alienum. nam quoniam non solas 25 in inferioribus mansiones habere arcam uoluit uerum etiam in superioribus - et haec dixit bicamerata et in superioribus 2 cf. Io. 19, 34 21 cf. Rom. 3, 9 1 hostium PTv fectu Pi quaecumq. v ras. al pi litt. in P Τ 2 lancia D 9 c. Faust. XII, 14 accipit D in om. V aptios Pi diluuium D1 17 Gen. 6, 16 7 quae cum] 12 alius P in profecto (ro in ras. a m. 2) D prohoc v 6 quocumque v constructionem DP 13 ciuitate D'v 14 post maligno ras. 27 peregrinante v 16 quod] quo D' illo] ihilo 20 dicta 17 tricamarata P tricameratam V 18 quod] quo P v 26 bicameratam D in (om. et) D1v |