qui non recte operabantur in plebe, unum eorum qui oberant, alterum eorum qui nihil proderant, significantur in duobus filiis Iudae, quorum unus erat malignus uel saeuus ante dominum, alter in terram fundebat, ne semen daret ad fecundandam Thamar. nec sunt amplius quam duo genera hominum 5 inutilia generi humano: unum nocentium, alterum praestare nolentium et, si quid boni habent in hac terrena uita, perdentium tamquam in terram fundentium. et quoniam in malo prior est qui nocet quam ille qui non prode est, ideo maior dicitur malignus ille et sequens qui fundebat in terram. 10 nomen quoque maioris, qui uocabatur Er, interpretatur „pellicius"; qualibus tunicis induti sunt primi homines in poenam damnationis suae dimissi ex paradiso. sequentis autem nomen, qui uocabatur Aunan, interpretatur maeror eorum". quorum, nisi quibus nihil prodest, cum habeat unde prodesse possit 15 atque id perdat in terra? maius porro malum est ablatae uitae, quod significat pellis, quam non adiutae, quod significat maeror eorum. deus tamen ambo occidisse dictus est: ubi figuratur regnum talibus hominibus abstulisse. tertius uero filius Iudae quod illi mulieri non iungitur, significat tempus, 20 ex quo reges plebi Iudaeorum coeperunt de tribu Iuda non fieri. et ideo erat quidem filius Iudae, sed eum maritum Thamar non accipiebat, quia erat eadem tribus Iuda, sed iam populo inde nemo regnabat. unde et nomen eius, id est Selo, interpretatur dimissio eius". non pertinent sane ad hanc signi- 25 1 oberant] operant T obierant V 2 significatur T 4 dominum] dm DPv 3 uel] faecundandam V 5 duo] dui 9 prode est DV: prodest fundabat P 11 nomen] numen D1 Er] her T terra D1 missi D sequentes Dip1 14 Aunan] aonan (o ex u corr. m. 1) D nicationem uiri sancti et iusti, qui licet illo tempore fuerint, ad nouum tamen pertinent testamentum, cui prophetando scienter utiles fuerunt, qualis Dauid fuit. eo sane tempore, quo iam Iudaea coeperat reges ex tribu Iuda non habere, non s est computandus Herodes maior in regibus eius tamquam maritus Thamar; erat enim alienigena nec ei sacramento illo mysticae unctionis tamquam coniugali foedere cohaerebat, sed tamquam extraneus dominabatur: quam potestatem a Romanis et a Caesare acceperat. sic et eius filii tetrarchae, quorum 10 erat unus Herodes patris nomine appellatus, qui cum Pilato in passione domini concordauit. isti ergo alienigenae usque adeo non deputabantur in regno illo mystico Iudaeorum, ut ipsi Iudaei publice clamarent frendentes aduersus Christum : nos non habemus regem nisi Caesarem. neque hoc 15 uerum nisi illa uniuersali dominatione Romanorum; quippe etiam Caesar rex erat non proprie Iudaeorum; sed ut Christum negarent et hunc adularent, ideo se tali uoce damnarunt. Illo ergo tempore, quo iam de tribu Iuda regnum defecerat, ueniendum erat Christo, uero saluatori domino nostro, qui 20 non obesset multumque prodesset. sic enim fuerat prophetatum: non deficiet princeps ex Iuda neque dux de femoribus eius, donec ueniat cui repositum est. et ipse est exspectatio gentium. iam isto tempore omne quoque magisterium Iudaeorum et mystica - unde christi uoca25 bantur unctio ipsa defecerat secundum prophetiam etiam 10 cf. Luc. 23, 12 1 illo] in illo P testamentum pertinent P D1 D1 3 fuerint v 5 tamqua P 2 tamen pertinent om. T1 pertenent D cui qui Pi 4 iudaei DPv 6 aligeniena v prophetando] proferendo coeperant DPv sacramentum D1P1y regis illo] illud D1 7 coniugale D1 9 acciperat DPV P tetarchae V thetharchae DP thetharcae P1 eius] in eius 13 publece D1 uniuersalis P1 adorarent T 22 faemoribus 24 et] 19 saluatore DTv uocabatur P Danihelis. tunc uenit cui repositum erat, expectatio gentium, et unctus est sanctus sanctorum oleo exsultationis prae participibus suis. natus enim Herodis maioris tempore, passus est autem minoris Herodis tetrarchia. huius itaque uenientis ad oues, quae perierant domus Israhel, figuram gessit ipse Iudas, 5 cum iret ad tondendas oues suas in Thamna, quod intérpretatur „deficiens“. iam enim defecerat princeps ex Iuda et omne magisterium atque unctio Iudaeorum, ut ueniret cui repositum erat. uenit autem cum suo pastore Adollamite, cui nomen erat Hiras; et interpretatur Odollamites testimonium in aqua“. 10 cum hoc plane testimonio dominus uenit, habens quidem testimonium maius Iohanne, sed tamen propter oues infirmas hoc testimonio est usus in aqua. nam et ipse Hiras, quod nomen illius pastoris fuit, interpretatur „fratris mei uisio“. uidit omnino fratrem suum Iohannes, fratrem secundum semen Abrahae, 15 secundum cognationem Mariae matris eius et Helisabeth matris. suae eundemque dominum et deum suum, quia, sicut ipse ait, ex plenitudine eius accepit. uidit omnino; et ideo in natis mulierum maior illo non exsurrexit, quia ex omnibus praenuntiantibus Christum ipse uidit quod multi iusti et prophetae 20 cupierunt uidere et non uiderunt; salutauit ex utero, agnouit perfectius ex columba, et ideo tamquam Odollamites uere testimonium perhibuit in aqua. uenit autem dominus ad oues 1 cf. Dan. 9, 24 sqq. 2 cf. Ps. 44, 8 3 cf. Matth. 2, 1 4 cf. Luc. 23, 7 et 46 5 cf. Matth. 15, 24 2 exultaciones D1 maiores D1 4 tetrarchia V: tetrarchae Tv thetharchae DP the tharcae P1 7 deficiens] defectio D omnem D1pi 10 iras Pl 8 ut] et adollamites 13 testimonium P1T tris eius mariae T quem dm et Gv adollamites Tv || deest folium unum in D 15 abrahae semen T 16 ma 11 post testimo iras Pi .elisabeth v %%% tondendas hoc est exonerandas sarcinis laboriosis - ex quibus ecclesiae laudatae in canticis canticorum dentes esse uelut grex detonsarum. Iam Thamar habitum mutet: nam et commutans" interprestatur Thamar. sed in ea prorsus nomen amaritudinis maneat, non illius amaritudinis, in qua domino fel ministrauit, sed illius, in qua Petrus amare fleuit; nam et Iuda latine „confessio" est. confessioni ergo amaritudo misceatur, ut uera paenitentia praesignetur. hac paenitentia fecundatur ecclesia 10 in omnibus gentibus constituta. oportebat enim Christum pati et resurgere tertia die et praedicari in nomine eius paenitentiam et remissionem peccatorum per omnes gentes incipientibus ab Hierusalem. nam et ipse habitus meretricius confessio peccatorum 15 est. typum quippe iam ecclesiae gerit Thamar ex gentibus euocatae, sedens cum hoc habitu ad portam Enan uel Enain, quod interpretatur fontes. cucurrit enim uelut ceruus ad fontes aquarum peruenire ad semen Abrahae; illic a non cognoscente fetatur, quia de illa praedictum est: populus, quem non 20 cognoui, seruiuit mihi. accipit in occulto anulum, monile et uirgam uocatione signatur, iustificatione decoratur, glorificatione exaltatur. quos enim praedestinauit, illos et uocauit; quos autem uocauit, illos et iustificauit; et quos iustificauit, illos et glorificauit. sed 25 haec, ut dixi, adhuc in occulto, ubi fit et conceptio sanctae ubertatis. mittitur autem promissus hedus tamquam meretrici, hedus exprobratio peccati, per eundem Odollamitam tamquam 10 Luc. 24, 46 sq. 22 Rom. 8, 30 2 cf. Cant. 4, 2 7 cf. Matth. 26, 75 17 cf. Ps. 41, 2 1 tundendas V esse] essent P1T 8 confessione P1 supple sunt T P distinauit PTv exprobatio PT exhonerandas Po exonorandas T 2 laudatae] 6 felle v 7 confessio est] con9 uera paenitentia] u. sapientia 11 praedicare P1 15 tipum 17 quod] quo P1 19 praedicatum (a ras.) occultum T 21 iustificatio P1 22 prae24 sed] sed et v 26 meritrici P 27 aedus P odolamitem PT adollamitam v increpantem et dicentem: generatio uiperarum. sed non eam inuenit peccati exprobratio quam mutauit confessionis amaritudo. post uero iam publicis signis anuli, monilis et uirgae uicit temere iudicantes Iudaeos, quorum iam personam Iudas ipse gerebat, qui hodieque dicunt non hunc esse popu- 5 lum Christi nec habere nos semen Abrahae; sed prolatis certissimis documentis nostrae uocationis, iustificationis et glorificationis sine dubio confundentur et nos magis quam se iustificatos esse fatebuntur. enucleatius haec et membratim quodam modo articulatimque scrutarer atque dissererem, quan- 10 tum intentionem meam dominus adiuuaret, nisi me ab hac laboriosiore diligentia finiendi huius operis, quod plus quam uellem iam prolixum est, cura prohiberet. LXI. DE PECCATO DAVID IN VXORE VRI CETTHEI. EX EODEM LIBRO 15 XXII CONTRA FAVSTVм. 76 Nunc peccatum Dauid quid in prophetia significauerit quanta possum breuitate perstringam. nomina quippe ipsa interpretata satis ostendunt, quid etiam hoc factum praefigurauerit. Dauid interpretatur „manu fortis" siue desiderabilis": et quid fortius 20 leone illo de tribu Iuda, qui uicit mundum? et quid desiderabilius illo de quo propheta dicit: ueniet desideratus cunctis gentibus? Bersabe interpretatur „puteus satietatis" siue puteus septimus"; quamlibet autem harum nominis huius 11 hac] hoc P1T cettei T das] iudae et v P'v 7 et glorificationis om. T rerem v 9 iustificatus P1 10 dese12 laborosiore V laboriosa re v diligentia (m ras.) P 14 cap. LXXIIII T LXXVII v; om. GP 15 urie PT qui P bus PTV 18 interpreta T bersabaee P 16 contra Faustum om. PTv 17 quid] 4 personas Ply 5 Iuhodiequae T hodiequi |