resistunt, ut non quae uultis faciatis. fit ergo per sanctificationem perfectam, ut omnis carnalis appetitus spiritui nostro inluminato et uiuificato, id est uoluntati, subiciatur. et sicut nunc uidemus multis puerilibus delectationibus nos carere, quae nos pueros, si denegarentur, acerrime cruciabant: 5 ita credendum est de omni carnali delectatione futurum esse, cum perfecta sanctitas totum hominem reparauerit. nunc autem, quamdiu est in nobis quod resistat bonae uoluntati, auxilio dei per bonos homines et bonos angelos indigemus, ut, donec sanetur uulnus nostrum, non ita molestetur, ut perimat 10 etiam bonam uoluntatem. hanc autem mortem peccato meruimus. quod peccatum erat omnino in libero arbitrio, cum in paradiso nullus dolor denegatae delectationis bonae uoluntati hominis resistebat, sicuti nunc. uerbi gratia, si quisquam exsistat, quem numquam uenatio delectauit, omni modo liber 15 est, utrum uenari uelit an nolit, nec eum cruciat quisquis hoc prohibet; at si ista libertate male usus uenatus fuerit contra prohibentis imperium, paulatim subrepens delectatio mortificat animam, ut, si se abstinere uelit, sine molestia et angore non possit, cum id ante tota sanitate non ageret. ergo aculeus 20 mortis peccatum est, quia peccato facta est delectatio, quae iam possit resistere uoluntati et cum dolore cohiberi. quam delectationem, quia in defectu est animae deterioris effectae, iure mortem uocauit. uirtus autem peccati lex est, quia multo sceleratius et flagitiosius quae lex prohibet 25

3 uoluntati V:

cum in

1 resistunt V: aduersantur P bonae uoluntati GSP bonae uoluntatis G1 4 multis V: multas P 5 carere P1V: capere P2 9 bonos angelos V: per bonos a. P 10 molestetur G PV: molestet a 12 omnino V: omni modo GP paradiso GP: om. V 13 paradyso GP denegatae GP: delectatae Ꮴ delectationis G3V: delectationi (s ras.) P dilectionis G1 bonae uoluntati] bonae uoluntatis V uoluntati bonae GP natus GP: bene natus V 18 subrepens PV: subripiens G delectatio GP: delectatione V 20 aculeum V 22 cohibere 23 in defectu GP: inde factum V est animae] animae 24 uocauit (uit a m. 2 in ras. P) PV: uocamus

(est add. m. 2) P

17 ue

est

G

committuntur, quam si nulla lege prohiberentur. tunc itaque absorpta erit mors in uictoriam, cum per sanctificationem in omni hominis parte perfecta delectatione spiritalium delectatio carnalis subruitur.

DE QVADRAGINTA ET SEX ANNIS AEDIFICATIONIS TEMPLI. EX OMILIA EVANGELII SECVNDVM IOHANNEM.

Dixerunt illi Iudaei: quod signum ostendis nobis,301 quia haec facis? et dominus: soluite templum hoc, 10 et tribus diebus excitabo illud. quod sacramentum Iudaei non intellegentes dixerunt: XLVI annis aedificatum est templum hoc, et tu dicis: tribus diebus excitabo. illud?

Sane non Salomonis fabricae emensa tempora Iudaei dixerunt, 15 sed Esdrae, cui ne perficeretur a uicinis gentibus fuerat interdictum. caro erant, carnalia sapiebant: ille loquebatur spiritaliter. quis autem posset intellegere, de quo templo dicebat? sed non multum quaerimus; per euangelistam nobis aperuit. dixit de quo templo diceret: soluite templum hoc, et tribus 20 diebus excitabo illud. XLVI annis aedificatum est templum, et triduo suscitabis illud? dicebat autem, ait euangelista, de templo corporis sui. et manifestum est occisum dominum post triduum resurrexisse.

Quid ergo sibi uult numerus XLVI? interim ipse Adam 25 quia per totum orbem terrarum est, audistis iam hesterno die in quattuor litteris graecis quattuor uerborum graecorum. si

8 (et 19) Io. 2, 18 s

2 absorta GV

8 sqq.

uictoria G

m. 2) P obruetur Gv

6 et MV: om. GP

4 subruitur V: sobrueretur (v add. 5 cap. CCXCIII Gv; num. om. P 7 omilia PV: omelia GM 13 post illud

add. P2 in mg.: et hoc ex libro anonymo CLIII questionum causa loci 18 euangelista M 21 suscitabis MV:

persentis cersimus (?)

enim ista uerba quattuor scribas subinuicem, id est nomina quattuor partium mundi, orientis, occidentis, aquilonis et meridiani, quod est totus orbis unde dicit dominus a quattuor uentis collecturum se electos suos, cum uenerit ad iudicium si ergo facias ista quattuor nomina graeca avatoλr, quod est oriens, d'ois, quod est occidens, agxtos, quod est septemtrio, μεσημβρία, quod est meridies: ἀνατολή, δύσις, άontos, μeonuẞgía, capita uerborum Adam habent. quomodo ergo ibi inuenimus et quadraginta sex numerum? quia caro Christi de Adam erat. ad litteras computant Graeci. quod nos 10 facimus A litteram, illi lingua sua ponunt alpha, et uocatur alpha unum. ubi autem in numeris scribunt beta, quod est B ipsorum, uocatur in numeris duo. ubi scribunt gamma, uocatur in numeris ipsorum tria. ubi scribunt delta, uocatur in numeris ipsorum quattuor, et sic per omnes litteras nume- 15 ros habent. M quod nos dicimus et isti dicunt my, XL significat: dicunt enim my teooαgázovτa. iam uidete, litterae τεσσαράκοντα. quem numerum habent, et ibi inuenietis XLVI annis aedificatum templum. habet enim Adam alpha, quod est unum; habet et delta, quod sunt quattuor: habes V; habet et iterum 20 alpha, quod est I: habes VI; habet et my, quod est XL: habes XLVI. haec, fratres mei, etiam ab anterioribus maioribus nostris dicta sunt et inuentus est iste numerus in litteris XLVI. et quia dominus noster Iesus Christus de Adam corpus accepit, non de Adam peccatum traxit, templum corporeum 25 inde sumsit, non iniquitatem, quae de templo pellenda est. ipsam autem carnem, quam traxit de Adam - Maria enim de Adam et domini caro de Maria Iudaei crucifixerunt;

V

17 moe V

6 oriens PV:

7 (et 8) mesembria 13 (et 14) uocantur tesseraconta inuenietis

18 habeant P

19 alfam P

22 haec GP: hae

27 post Adam add. m. rec. P: hinc iam ex libro eiusdem (eius de

P) sci augustini in questionum LXXXIIII

et ille resuscitaturus erat ipsam carnem triduo, quam illi in cruce erant occisuri. illi soluerunt templum XLVI annis aedificatum, et ille triduo resuscitauit illud.

HOC EX LIBRO QVAESTIONVM LXXXIIII.

5 Sex, nouem, XII, XVIII, haec in unum fiunt XLV. adde 301" ergo ipsum unum, fiunt XLVI; hoc sexies, fiunt CCLXXVI. dicitur autem conceptio humana sic procedere, ut primis sex diebus quasi lactis habeat similitudinem, sequentibus VIIII diebus conuertatur in sanguinem, deinde XII diebus solidetur, reli10 quis XVIII formetur usque ad perfecta liniamenta omnium membrorum, et hinc iam reliquo tempore usque ad tempus partus magnitudine augeatur. XL ergo V dies addito uno, quo significat summam quia VI et nouem et XII et X et VIII in unum coactis fiunt XLV addito ergo, ut dictum 15 est, uno fiunt XLVI. qui cum fuerint multiplicati per ipsum senarium numerum, qui huius ordinationis caput tenet, fiunt CCLXXVI, id est VIIII menses et VI dies, qui computantur ab VIII kal. apriles, quo conceptus dominus creditur, quia eodem die etiam passus est, usque ad VIII kal. ianuarias, 20 quo die natus est. non ergo absurde XLVI annis dicitur fabricatum esse templum, quod corpus eius significabat, ut, quot anni fuerunt in fabricatione templi, tot dies fuerint in corporis dominici perfectione.

HOC EX LIBRO TRINITATIS IIII. T. V.

25 Nec immerito in aedificatione dominici corporis, in cuius 301" figura templum a Iudaeis destructum triduo se resuscitaturum esse dicebat, numerus ipse senarius pro anno positus intelle

sex P

V: quod P

conceptus V: m. 1) V

7 procedere MPV:
quia V: quasi

conceptus est P

2 illi V: illi autem 6 CCLXXVI V: ducenti septuaginta procedere et perfici GP1

P

13 quo
18 quo V:
: quo die GP
creditur (r prior ex u uel a corr.

19 eodem V: eo P 21 quot V: quod P

ex libro usque ad finem capitis exhibent MV, om. GPv

VIIII.

24 Hoc

56

gitur. dixerunt enim, quia XLVI annis aedificatum templum. et quadragies sexies seni fiunt CCLXXVI, qui numerus dierum complet VIIII menses et VI dies, qui tamquam decem menses parientibus feminis imputantur, non quia omnes ad sextum diem post nonum mensem perueniunt, sed quia ipsa perfectio s corporis domini tot diebus ad partum perducta comperitur, sicut a maioribus dictum suscipiens ecclesiae custodit auctoritas. VIII enim kal. apriles conceptus creditur, quo et passus. ita monumento nouo, quo sepultus est, ubi nullus erat positus mortuorum nec ante nec postea, congruit uterus uirginis, quo conceptus est, 10 ubi nullus seminatus est mortalium. natus autem traditur VIII kalendas ianuarias. ab illo ergo die usque ad istum computati CCLXXVI reperiuntur dies, qui senarium numerum quadragies sexies habet. quo numero annorum templum aedificatum est. quia eo numero senariorum corpus domini perfectum est, quod 15 mortis passione destructum triduo resuscitauit. dicebat enim hoc de templo corporis sui, sicut euidentissime et robustissime euangelii testimonio declaratur.

CCLXXVII.

DE DECEM VIRGINIBVS. EX EODEM LIBRO QVAESTIONVM

LXXXIIII.

20

302 Inter parabolas a domino dictas solet quaerentes multum exercere ista quae de decem uirginibus posita est. et multi quidem hinc multa senserunt, quae non sint praeter fidem; sed quomodo partibus eius omnibus conueniat expositio, id ela-25 borandum est. legi etiam in quadam scriptura ex earum genere, quae apocrypha nominantur, quod non sit contra catholicam fidem. sed huic loco minus congruere mihi uisa est, consideranti omnes huius similitudinis partes. de qua tamen exposi

1 Io. 2, 20

9 cf. Io. 19, 41 sq. - 16 Io. 2, 21

7 dictum V: traditum a 19 cap. CCXCIIII Gv; num, om. P 27 apocrypha V: apocriphae G apocrife P

V mihi minus congruere GP

28 minus GP: om.