MONITUM. 232 est, genealogia tamen ducitur. Sed quoniam Melchi- Judæorum synagoga secundum ordinem Aaronis hosedec typus erat Domini, et imaginem ferebat Christi, stiam offerebat Deo, nou panem et vinum, sed vitulos quemadmodum et Jonas, ideo Scriptura ejus patrem et agnos, et cruentis sacrificiis gloriam Deo referetacuit, ut in illo, tamquam in imagine, Christum, qui bat, Deus ad eum qui ex virgine Maria nasciturus erat, vere sine patre et sine genealogia est, intueamur. Jesum Christum Filium Dei, clamat et dicit: Tu es Hoc etiam nobis objiciunt Melchisedecite: Quid sibi sacerdos in æternum secundum ordinem Melchisedec; vult ergo id quod dicit ei Pater, Tu es sacerdos in non secundum ordinem Aaronis, qui vitulis et agnis æternum secundum ordinem Melchisedec (Ps. 109. 4)? Deo cultum referebat; sed, Tu es sacerdos in æternum Quibus respondemus, Melchisedecum virum fuisse secundum ordinem Melchisedec, pane et vino afferenjustum, et vere imaginem tulisse Christi. Ille itaque tium eorum perpetua munera Deo offerens. Per quem prophetico spiritu motus, futuram oblationem pro Patri gloria cum sanctissimo Spiritu, nunc et semper, gentibus proferendam intelligens, panc et vino Deum et in sæcula sæculorum. Amen. coluit, Christum venturum imitatus. Quoniam igitur AD HOMILIAM SEQUENTEM. jusmodi homines; ut autem probetur ipsum ex animo et sincere hæc edixisse, paucis interjectis sic ait: Si vero perhorruistis hanc audientes sententiam (video namque omnes ingemiscentes et compunctos), resipiscant, et sententia soluta est, μεταβαλλέσθωσαν, καὶ λέλυται τὰ τῆς ἀποφάσεως. Quæ verba sententiam vere prolatam præ se ferre videntur. At puto hæc tantum comminandi animo ab antistite dicta fuisse, nec nisi parem in culpam denuo lapsos eos, qui ad spectacula accurrerant, excommunicationem subire voluisse. Aliud explorandum proponitur, quo nempe die hanc concionem habuerit Chrysostomus res enim difficultate non vacare videtur. In hac concione enim ait, pò Tv μeρшv èпоμбpía, ante tres dies imber ingens. Imber autem ille decidit feria quarta Hebdomadis sanctæ, quinta feria in Coena Domini nihil memoratur incidisse, in Parasceve ludi equestres multos averterunt, Sabbato iidem theatrorum spectacula adierunt. Hinc vero sequi videtur hanc Homiliam ipso die sancto Pascha habitam fuisse; inter quem et feriam quartam præcedentem retro numerando, tres intercedebant dies pleni et integri, Sabbatum, Parasceve et feria quinta. Sed si die Paschæ habita concio fuit, cur ne verbum quidem de resurrectione Domini in tota homilia habetur? Nam etsi dici fortasse possit Chrysostomum illa die, ut indignationem suam in eos, qui theatra diebus sanctis adierant, exoneraret, concionem habuisse, nihilque aliud cogitasse, an decuit in die sancto Paschæ nihil omnino de tanta celebritate, ne carptim saltem loqui? Si vero in sequentem diem Homiliam mittamus, alia exsurget difficultas: non enim tres tantum dies, sed quatuor pleni et integri, intercedent; verum fortasse Chrysostomus tres dixerit dies non supputando, sed circiter tempus assignando, quod apud ipsum non insolitum est. Rem, alioquin non tanti momenti, dubiam relinquimus. ◄ Hanc difficultatem facile expedire licet, modo antea certum sit, hanc homiliam habitam esse die Paschatis. Uti enim Chrysostomus presbyter multoties post episcopum et alios eodem die ac continuo in ecclesia habuit concionem, id quod ex ejus sermonibus apparet : ita hoc etiam die alius post eum episcopum, sive presbyter, sive alius, orationem de Pascha habere potuit, postquam ipse graviter contra spectacula et theatra disputasset. Habeo in hac re consentientem ipsum Montefalconium. Vide tom. V, p. 118, not.b . › Hæc Ch. Fr. Matthæi in libro qui inscriptus est: J. Chrysostomi Homiliæ IV, vol. 2, p. 77, Misenæ, 1792. Quibus adde Montf. Præf. tomi hujus, §. II, eumdemque tom. XII, p. 321. SANCTI PATRIS NOSTRI JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI, HOMILIA (@) Adversus eos qui ecclesia relicta ad circenses ludus et ad theatra transfugerunt. 1. Hæccine ferenda? hæccine toleranda? Vobis enim ipsis judicibus contra vos uti volo. Sic Deus olim se gessit erga Hebræos, cum ipsis enim expostulans, sic eos alloquebatur : Popule meus, quid feci tibi, aut in quo contristavi te, vel molestiam tibi attuli? responde mihi (Mich. 6. 3). Ac rursum : Quid invenerunt patres tui in me delicti (Jerem. 2. 5)? Hunc ego quoque imitabor, vosque sic iterum alloquar Hæccine ferenda? hæccine toleranda? Post longa sermonum curricula (b), post tantam doctrinam, quidam nobis relictis ad spectaculum concertantium equorum (c) transfugerunt, atque ita debacchati sunt, ut totam urbem vocibus clamoribusque repleverint inconditis multumque risum moventibus, imo potius luctum afferentibus. Ego itaque domi sedens et erumpentem vocem audiens, graviora patichar, quam ii qui tempestate jactantur. Quemadmodum enim illi, fluctibus ad latera navis sese frangentibus, de extremis periclitantes formidant: sic et in me gravius erumpebant illi clamores, inque terram spectabam pudore suffusus aliis, qui superne positi erant (d), sic turpiter et indecore se gerentibus; aliis vero, qui infra et in medio loro erant (e), aurigas cohortantibus, plaudentibus, et acriore, quam illi, clamore utentibus. Quid porro dicemus? aut quam defensionem parabimus, si quis extraneus (a) Ex Codice Coisliniano LXXVII, undecimi sæculi, membranaceo, fol. 100. Quæ ad hanc homiliam notavimus, ex Chr. Fr. Matthæi Animadversionibus excerpta sunt. EDIT. (b) Integri anni curriculum apud Constantinopolitanos compleverat Chrysostomus, ut ipse infra dicit. A principio ergo ad finem anni multoties eos admonuerat (c) ln Greco, άμιλλητηρίων ἵππων. Ρorro ἵπποι ἁμιλλητηριοι dicun tur equi quibus utuntur ad certamina in Circo. (d) Honestiores atque Imperator ipse in Circo sedebant in loco edito. (e) His vocibus, qui in medio foro erant, designare videtur circumfusam extra cancellos Circi plebis multitudinem: nam ludi Circenses in Circo, non in foro habebantur. Nisi forte aurigæ antea se in foro congregarint, et ad certamen se pararint. adstans incusaverit dixeritque: Hæccine urbs apo. stolorum (a)? hæccine quæ talem accepit doctorem ? hæccine agit populus Christi amans, theatrum non fictitium et spirituale? Ne ipsam quidem diem estis reveriti, in qua symbola (6) salutis generis nostri consummata sunt verum in Parasceve (c), cum Dominus tuus pro orbe crucifigebatur, et sacrificium tale offerebatur, paradisus aperiebatur, et latro in antiquam reducebatur patriam maledictio dissolvebatur, peccatum delebatur, diuturnum tollebatur bellum, Deusque reconciliabatur cum hominibus, atque omnia mutabantur : in illa die, in qua jejunare oportebat, glorificare, et gratias precando referre ci qui tot bona orbi contulit: tunc tu, relicta ecclesia et sacrificio spirituali (d), fratrumque catu, atque jejunii gravitate, captivus a diabolo ad illud specta (a) Constantinopolis urbs apostolorum vocabatur, quoniam in illa erat Ecclesia illa celebris Apostolorum, a Constantino Magno fundata, quam Chrysostomus, in Homilia post reditum ab exsilio t. III, col. 440 designat, dicens: Ideo vos ad Ecclesiam Apostolorum convocavi.Ideo etiam urbs apostolo rum, quia Byzantium, ut fama erat, S. Andream apostolum habuerat fidei doctorem. Quem etiam hic puto subindicari, cum ait, hæccine quæ talem accepit interpretem seu doctorem? Andreas etiam infra memoratur inter eos, quorum intercessione usi sunt Constantinopolitani ingruente calamitate. Montefalconius. Non obloquor eruditissimo viro. Noto tamen, Constantinum et Helenam frequenter in Menologiis appellari apostolis æquales (isanosrókov;). Quibus ad manus sunt, aut Evangeliaria, aut Praxapostoli, ii evolvant mensis Maii diem xxi. Ibi plerumque legitur: (μvýμn) tüv ἁγίων βασιλέων καὶ ἱσαποστόλων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης, hoc est, (memoria) sanctorum imperatorum et apostolis æqualium constantini et Helena. Latissime patere vocabulum apostolorum docet etiam Theodoret. ad I Corinth. xu, v. 28, p. 249. (b) Crucem ipsam nunc appellat symbolum, quasi tesseram salutis, cujus memoria illo die celebratur. (c) Ex nostro loquendi modo, vendredi saint, Dies Veneris, ante Pascha. In libris ecclesiasticis Græcorum cujuslihet septimana dies Veneris appellatur vel', sexta, vel a, Parasceve. Ergo dies Veneris ante Pascha appellatur yn raçaonion, magna Parasceve. (d) sacrificium spirituale nunc appellat vel preces, vel cœna Domini ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΟΜΙΛΙΑ Πρὸς τοὺς καταλείψαντας τὴν ἐκκλησίαν καὶ αὐτομολήσαντας πρὸς τὰς ἱπποδρομίας καὶ τὰ θέατρα. [272] α'. Ταῦτα ἀνεκτά; ταῦτα φορητά; Ὑμῖν γὰρ αὐτοῖς καθ ̓ ὑμῶν • ἐντυχεῖν βούλομαι. Οὕτω καὶ ὁ Θεὸς ἐποίησε τοῖς Ἑβραίοις· αὐτοῖς γὰρ κατ' αὐτῶν ἐντυγχάνων ἔλεγε· Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, καὶ τί ἐλύπησά σε, ἢ τί παρηνώχλησά σοι; ἀποκρίθητί μοι. Καὶ πάλιν· Τι εὕροσαν οἱ πατέρες ὑμῶν ἐν ἐμοὶ πλημμέλημα; Τοῦτον δὴ καὶ ἐγὼ μιμήσομαι, καὶ ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς πάλιν· Ταῦτα ἀνεκτά; ταῦτα φορητά; Μετὰ μακροὺς διαύλους λόγων, καὶ τοσαύτην διδασκαλίαν, καταλιπόντες ἡμᾶς τινες, πρὸς τὴν θεωρίαν τῶν ἁμιλλητηρίων ἵππων ηυτομόλησαν, καὶ οὕτως ἐξεβακχεύθησαν, ὥστε πᾶσαν τὴν πόλιν ἐμπλῆσαι βοῆς καὶ κραυγῆς ἀτάκτου, καὶ πολὺν γέλωτα, μᾶλλον δὲ θρήνον φερούσης. Ἐγὼ οὖν οἴκοι καθήμενος, καὶ τῆς φωνῆς ἀκούων ἐκρηγνυμένης, τῶν κλυδωνιζομένων χαλεπώτερον ἔπασχον. Ωσπερ γὰρ ἐκεῖνοι, τῶν κυμάτων τοῖς τοίχοις τῆς νηός προσρηγνυμένων, περὶ τῶν ἐσχά των κινδυνεύοντες δεδοίκασιν· οὕτω καὶ ἐμοὶ χαλεπώτεραι αἱ κραυγαὶ προσεῤῥήγνυντο ἐκεῖναι, καὶ εἰς τὴν γῆν ἔκυπτον καὶ ἐνεκαλυπτόμην· τῶν μὲν ἄνω ἡ τοιαῦτα ἀσχημονούντων, τῶν δὲ κάτω ἐν μέσῃ τῇ ἀγορᾷ ὁ ἡνιόχους κροτούντων, καὶ χαλεπώτερα ἐκείνων βοώντων. Τί • Addidimus ἐντυχεῖν, e cod. Vaticano. EDIT. • Honestfores atque Imperator ipse in Circo (Ιπποδρό 4) sedebant in loco edito. Αγοράν nunc videtur appellare circumfusam extra cancellos Circi plebis multitudinem : nam ludi Circenses in Circo, non in foro habebantur : ἀγοράν autem non tantum de loco seu foro, sed etiam de congregato populo dici, notum est. PATROL. GR. LVI. e δὲ ἐροῦμεν ; ἢ τί ἀπολογησόμεθα, εἰ ξένος τίς πόθεν ἐπι στὰς ἐγκαλοίη καὶ λέγοι· Ταῦτα ἡ πόλις τῶν ἀποστόλων; ταῦτα ἡ τοιοῦτον λαβοῦσα ὑποφήτην α; ταῦτα ὁ δῆμος ὁ φιλόχριστος, τὸ θέατρον τὸ ἅπλαστον, τὸ πνευματικόν ; Οὐδὲ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ἠδέσθητε, ἐν ᾗ τὰ σύμβολα τῆς σωτηρίας τοῦ γένους ἡμῶν ἐτελεῖτο· ἀλλ' ἐν παρασκευή, ὅτε ὁ Δεσπότης [275] σου ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης ἐσταυροῦτο, καὶ θυσία τοιαύτη προσεφέρετο, καὶ παράδεισος Ανοίγε το, καὶ λῃστὴς εἰς τὴν ἀρχαίαν ἐπανήγετό πατρίδα, κατάρα ο ελύετο, καὶ ἁμαρτία ἠφανίζετο, καὶ ὁ χρόνιος ἀνῃρεῖτο πόλεμος, καὶ Θεοῦ καταλλαγὴ πρὸς ἀνθρώπους ἐγίνετο, καὶ πάντα μετεῤῥυθμίζετο· ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέ ρα, ἡνίκα νηστεύειν f καὶ δοξολογεῖν 8 ἔδει, καὶ εὐχαρι στηρίους εὐχὰς ὑπὲρ τῶν τῆς οἰκουμένης ἀγαθῶν ἀναπέμπειν τῷ ταῦτα ποιήσαντι τότε σὺ καταλιπὼν ἐκκλη σίαν καὶ θυσίαν πνευματικὴν, καὶ ἀδελφῶν σύλλογον, καὶ νηστείας τὸ σεμνὸν, αἰχμάλωτος ὑπὸ τοῦ διαβόλου πρὸς τὴν θεωρίαν ἀπηνέχθης ἐκείνην; Ταῦτα ἀνεκτά ; ταῦτα φορητά; Οὐ γὰρ παύσομαι ταῦτα συνεχῶς λέγων, καὶ τὴν ὀδύνην ἐμαυτοῦ ταύτῃ παραμυθούμενος, τὸ [1. τῷ] μὴ πιέζειν αὐτὴν τῇ σιγῇ, ἀλλ ̓ εἰς μέσον ἐκφέρειν, g a Eustath. ad Homer. p. 1037, 1. 62 : ὑποφῆται δὲ, ὡς ὑποφητεύοντες προφητεύοντι τῷ ἐκεῖσε Διί. Proprie ergu est, ut ita dicam, ὑποπροφήτης. * Haud dubie scribendum, καὶ κατάρα. Etenim πολυσύν δετος est oratio. f Jejunium quadragesimale intelligit. 6 Δοξολογεῖν dedimus cum Coisl. Montf. ὁμολογεῖν. Εριτι 17 καὶ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ὑμετέρων τιθέναι. Πῶς δυνησόμεθα τὸν Θεὸν λοιπὸν ἵλεω ποιῆσαι; πῶς καταλλάξαι ὀργιζόμενον; Πρὸ τριῶν ἡμερῶν ἐπομβρία καὶ ὑετὸς κατεῤῥήγνυτο πάντα παρασύρων, ἀπ' αὐτοῦ τοῦ στόματ τος 4, ὡς εἰπεῖν, τὴν τράπεζαν τῶν γηπόνων ἀφαρπά ζων, στάχυας κομῶντας κατακλίνων, τὰ ἄλλα ἅπαντα τῇ πλεονεξίᾳ τῆς ὑγρᾶς κατασήπων οὐσίας· λιτανεῖαι και ἱκετηρίαι, καὶ πᾶσα ἡμῶν ἡ πόλις ὥσπερ χείμαρρος ἐπὶ τοὺς τόπους τῶν ἀποστόλων ἔτρεχε, καὶ συνηγόρους ἐλαμβάνομεν τὸν ἅγιον Πέτρον καὶ τὸν μακάριον Αν δρέαν, τὴν ξυνωρίδα τῶν ἀποστόλων 5, Παῦλον καὶ Τιμόθεον. Μετ' ἐκεῖνα, τῆς ὀργῆς λυθείσης, καὶ πέλαγος περάσαντες, καὶ κυμάτων κατατολμήσαντες, ἐπὶ τοὺς κορυφαίους τρέχομεν, τον Πέτρον τὴν κρηπίδα τῆς πίσ στεως, τὸν Παῦλον τὸ σκεῦος τῆς ἐκλογῆς, πανήγυριν ἐπιτελοῦντες πνευματικὴν, καὶ ε τοὺς ἄθλους αὐτῶν ἀνακηρύττοντες, τὰ τρόπαια καὶ τὰς νίκας τὰς κατὰ τῶν δαιμόνων. Καὶ οὔτε τῷ φόβῳ τῶν γινομένων καταπλαγέντες, οὔτε τῷ μεγέθει τῶν κατορθωμάτων τῶν ἀποστολικῶν - παιδευθέντες, ἀθρόον οὕτω μιᾶς μεταξὺ γενομένης ἡμέρας, σκιρτᾷς καὶ βοᾷς, τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν αἰχμάλωτον ὑπὸ τῶν παθῶν παρασυρομένην περιορῶν; Εἰ δὲ ἐβούλου δρόμον ἀλόγων ὁρᾶν, τίνος ἕνεκεν οὐκ ἔζευξας τὰ ἄλογα ἐν σοὶ πάθη, θυμὸν καὶ ἐπιθυμίαν, καὶ ἐπέθηκας αὐτοῖς τὸν τῆς φιλοσοφίας ζυγὸν, τὸν χρηστὸν καὶ κοῦφον, καὶ ἐπέστησας αὐτοῖς λογισμὸν ὀρθὸν, καὶ πρὸς τὸ βραβεῖον ἤλασας τῆς ἄνω κλήσεως, οὐκ ἀπὸ μύσους εἰς μύσος, ἀλλ' ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανὸν τρέχων ; Τοῦτο γὰρ τῆς ἱπποδρομίας τὸ εἶδος μετὰ τῆς ἡδονῆς πολλὴν ἔχει τὴν ὠφέλειαν. Αλλ' ἀφεὶς τὰ κατὰ σαυτὸν ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχε φέρεσθαι, ὑπὲρ τῆς ἑτέρων νίκης ἐκάθου 1, ἡμέραν τοσαύτην εἰκῆ καὶ μάτην καὶ ἐπὶ κακῷ δαπανών. β'. [274] *Η οὐκ οἶσθα ὅτι καθάπερ ἡμεῖς ἀργύριον τοῖς οἰκέταις τοῖς ἡμετέροις ἐγχειρίζοντες, εὐθύνας αὐτοὺς καὶ μέχρι ἑνὸς ἀπαιτοῦμεν ὀβολοῦ· οὕτω καὶ ὁ Θεὸς τῶν ἡμερῶν τῆς ζωῆς τῆς ἡμετέρας ἀπαιτήσει λόγον ἡμᾶς, πῶς ἑκάστην ἡμέραν ἐδαπανήσαμεν; Τί οὖν ἐροῦμεν ; τί δὲ ἀπολογησόμεθα, ὅταν τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἀπαιτώμεθα εὐθύνας; Ήλιος ἀνέτειλε διὰ σὲ, καὶ σελήνη τὴν νύχτα ἐφώτισε, καὶ ποικίλος ἀστέρων ἀνέλαμψε χορός ἔπνευσαν ἄνεμοι διὰ σὲ, ἕδραμον ποταμοί· σπέρματα ἐβλάστησαν διὰ σὲ, καὶ φυτὰ ἀνεδόθη, καὶ τῆς φύσεως ὁ δρόμος τὴν οἰκείαν ἐτήρησε τάξιν, καὶ ἡμέρα ἐφάνη καὶ β. νὺξ παρῆλθε Β· καὶ ταῦτα πάντα γέγονε διὰ σέ· σὺ δὲ τῶν κτισμάτων σοι διακονουμένων, τοῦ διαβόλου τὴν ἐπιθυ μίαν πληροῖς; Καὶ τοσοῦτον παρὰ τοῦ Θεοῦ μισθωσάμε νος οἶκον, τὸν κόσμον λέγω τοῦτον, οὐκ ἀπέδωκας τὸν μισθόν. Καὶ οὐκ ἤρκεσε τῇ προτέρᾳ ἡμέρᾳ, ἀλλὰ καὶ τὴν δευτέραν, ὅτε ἀναπαῦσαι μικρὸν ἐχρῆν ἀπὸ τῆς ἐγ γινομένης κακίας, ἐπὶ θέατρα πάλιν ἀνέβαινες, ἀπὸ καπνοῦ εἰς πῦρ τρέχων, εἰς ἕτερον βάραθρον καθεὶς ἑαυτὸν χαλεπώτερον. Γέροντες πολιὰς κατᾔσχυνον, καὶ νέοι τὴν νεότητα κατεκρήμνιζον, καὶ πατέρες παῖδας ἀν ἦγον, ἐκ προοιμίων τὴν ἀπειρόκακον ἡλικίαν εἰς τὰ τῆς πονηρίας εμβιβάζοντες βάραθρα, ὥστε οὐκ ἄν τις ἁμάρτ τοι παιδοκτόνους ἀντὶ πατέρων τοὺς τοιούτους ἀποκαλῶν, καὶ τῇ ἡ κακίᾳ τὴν ψυχὴν ἀπολλύντας τῶν τεχθέντων. Καὶ ποία κακία; φησί. Διὰ γὰρ τοῦτο ὀδυνῶμαι, ὅτι καὶ νοσῶν, οὐκ οἶδας ὅτι νοσεῖς, ἵνα καὶ τὸν ἰατρὸν ἐπιζητήσης. Μοιχείας ἐγένου πεπληρωμένος, καὶ ἐρωτᾷς, ποία κακία; ἢ οὐκ ἤκουσας τοῦ Χριστοῦ λέγοντος· ̔Ο ἐμβλέψας γυναικὶ πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτήν ; Τί οὖν ἐὰν μὴ ἐμβλέψω, φησὶ, πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι; Καὶ πῶς δυνήσῃ με πεῖσαι; Ο γὰρ τοῦ θεωρῆσαι μὴ κρατῶν, ἀλλὰ τοσαύτην σπουδήν ὑπὲρ τοῦ τοιούτου : τιθέμενος, πῶς μετὰ τὸ θεωρῆσαι δυνήσῃ μένειν ἀκηλίδωτος ; Μὴ γὰρ λίθος σοι τὸ σῶμα ; μὴ γὰρ σίδηρος; Σάρκα περίκεισαι, σάρκα ἀνθρωπίνην, ἥτις χόρτου χαλεπώτερον ἡ ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας ἀνάπτε ται. Καὶ τί λέγω τὸ θέατρον; Ἐν ἀγορᾷ πολλάκις ἐὰν ἀπαντήσωμεν γυναικι, θορυβούμεθα· σὺ δὲ ἄνω καθήμε νος, ὅπου τοσαύτη πρὸς ἀσχημοσύνην παράκλησις, ὁρῶν γυναῖκα πύρνην γυμνῇ τῇ κεφαλῇ μετὰ πολλῆς τῆς ἀναισχυντίας εἰσιοῦσαν, χρυσᾶ περιβεβλημένην ἱμάτια, μαλακιζομένην, θρυπτομένην κ, ᾄσματα ᾅδουσαν πορνι κά, κατακεκλασμένα μέλη, αἰσχρὰ προϊεμένην ῥήματα, ἀσχημονοῦσαν τοιαῦτα, ἅπερ ὁ θεωρήσας ἂν εἰς ἔννοιαν λάβης, κάτω κύπτεις· τολμᾶς εἰπεῖν ὡς οὐδὲν πάσχῃς 1 ἀνθρώπινον; Μὴ γὰρ λίθος σοι τὸ σῶμα; μὴ γὰρ σίδη ρος; Οὐ γὰρ παραιτήσομαι πάλιν τὰ αὐτὰ εἰπεῖν. Μὴ γὰρ τῶν μεγάλων καὶ γενναίων ἀνδρῶν ἐκείνων, οἱ ἀπὸ ψιλῆς ὄψεως κατηνέχθησαν, [275] φιλοσοφώτερος σὺ εἶ ; Οὐκ ἤκουσας τί φησιν ὁ Σολομών· Περιπατήσει τις ἐπ' ἀνθράκων πυρὸς, τοὺς δὲ πόδας οὐ κατακαύσει; Ἀποδήσει τις πῦρ ἐν κόλπῳ, τὰ δὲ ἱμάτια οὐ κατακαύσει; Οὕτως ὁ εἰσιὼν εἰς γυναῖκα ἀλλοτρίαν. Εἰ γὰρ καὶ μὴ συνεπλάκης τῇ πόρνῃ, ἀλλὰ τῇ ἐπιθυμία rationem imposuisti eis, ncc cucurristi ad bravium supernæ vocationis, non a scelere in scelus (a), sed a terra in cælum cursum dirigens? Nam cursus hu jusmodi genus cum voluptate multam conjunctam habet utilitatem. Verum negotiis tuis temerario et fortuito casui relictis, de aliorum victoria sollicitus sedebas, diem tantum frustra et temere, imo in rem malam insumens. culum abductus es? Hæccine ferenda ? hæccine toleranda? Neque enim finem faciam hæc sæpe dicendi, doloremque meum sic leniendi, ut ne illum silentio premam, sed in medium afferam, et ob oculos vestros ponam. Quomodo poterimus deinceps Deum propitium reddere? quomodo iratum nobis reconciliare? Ante tres dies (a) irrumpente pluvia ingenti, atque omnia secum trahente, et ab ore, ut ita dicam, agricolarum mensam rapiente, comatas spicas dejiciente, cæteraque omnia per humidæ materiæ copiam devastante, litania (b) et supplicationes fuere, totaque civitas nostra quasi torrens ad loca apostolorum currebat: advocatosque implorabamus sanctum Petrum et beatum Andream, par illud apostolorum (c), Paulum item et Timotheum. Post hæc vero, cum ira sedata esset, audacter trajectis pelago fluctibusque, ad coryphæos accurrimus (d), Petrum funda-effulsit; propter te flaverunt venti, et fluvii mana mentum fidei, et Paulum vas electionis, festum celebrantes spirituale, eorumque certamina prædicantes, tropará victoriasque contra dæmonas. At tu ncque formidine gestarum rerum deterritus, neque magnitudine apostolicorum gestorum eruditus, ita confestim, uno tantum interposito die, exsilis, clamas, animam tuam pravis affectibus in captivitatem abductam et dejectam contemptim aspicis? Quod si volebas brutorum cursum spectare, quare non junxisti brutos animi tui affectus, iram et concupiscentiam? cur non imposuisti eis philosophie jugum suave illud et leve? cur non aurigam rectam (a) Hinc aliquid emergit difficultatis. Vide Monitum supra. Montefalconius. Equidem credo hanc homiliam habiLam esse Sabbato ante Pascha, quo die theatrum illi frequen tabant. Rationes ita inii. Die Veneris ante Pascha in Circo fuerunt; inter hos ludos autem et inter istam inundationem unus dies intercessit: ergo die Mercurii fuit inundatio. Die Sabbati adierunt theatra: hoc ipso die habuit concionem. Ergo quarto die post calamitatem. Vide tamen, quæ supra monui aate hanc homiliam ad Montefalconii animadversionem. (b) Litaniæ processiones erant cum supplicationibus, vel ad beum placandum in adversis casibus, vel ad gratias ipsi agendas pro acceptis beneficiis: Litania est supplicatio communis ad Deum, sive propter iram nobis illatam, sive ad gratias agendum pro bonis collatis, inquit Symeon Thessafonicensis in Opusc. contra hæreses. Litaniæ quoque apud Latinos medii ævi processiones sæpe significant. Ibid., in loca apostolorum, in ecclesiam nempe SS. Apostolorum, de qua modo dicebamus; ubi speciatim Petrus, Apostolorum princeps, et Andreas, Byzantinæ Ecclesiæ fundator et frater Petri, itemque Paulus et Timotheus in advocatos compellabantur. Hinc Bosporum trajiciunt Constantinopolitani supplicandi causa, Chrysostomo episcopo duce, ad ecclesiam SS. Petri et Pauli e regione Constantinopolis trans Bosporum sitam. Hic observes velim, invocationem sanctorum frequentatam, et intercessionem creditam fuisse quarto sæculo, contra quam effutiunt hæretici. Id quod passim apnd Chrysostomum observatur. (c) Ita hic appellantur Paulus et Timotheus, quod Timotheus discipulus fere numquam a latere Pauli præceptoris recessit. (d) Ex his colligit Montefalconius, Constantinopolitanos, comite Chrysostomo, mare trajecisse. Sed in ipsa urbe erat etiam templum Petri et Pauli. Id didici ex Codice, quem in secunda parte meæ N. Testamenti Editionis appellavi a. Ex eodem cognovi, factas esse processiones ad istud templum. Sed iste Codex nunc non erat ad manus. Vide ipsum Montefalcon. superius nota (a), col. 264. Jam cum Chrysostomus vehementer amet tropicam dictionem, credo hæc, audacter trajectis pelago fluctibusque, accipienda esse de calamitate illa feliciter superata. Coryphæus proprie est dux chori, deinde omnino dux, princeps, excellens. Fre quenter antem vel Petrus solus Coryphæus apostolorum, vel Petrus et Paulus Coryphæi apostolorum appellantur, principes opostolorum. 2. An ignoras quemadmodum nos cum argentum domesticis nostris tradimus, rationem ab eis expetimius ad usque unum obolum ita Deum dierum vitæ nostræ rationem a nobis expetiturum esse, nempe qua ratione unumquemque diem transegimus? Quid ergo dicemus? quam excusationem afferemus, quando diei illius rationes exposcentur? Propter te sol ortus est, luna noctein illuminavit, varius stellarum chorus runt; propter te semina germinarunt, plante creve- (a) Id est, ut mox apparebit, e Circo ad theatrum. (b) Prior dies est dies Veneris ante Pascha. Eo die fuerantin Circo die proximo Sabbati ante Pascha adierant theatrum. (c) In Græco, xabis, hoc est proprie, demisisti. Mox enim docet, theatrum pejus esse Circo. Bene autem dixit, demittere se in barathrum, tamquam in locum profundum. (d) His prorsus similia habet t. IV, Hom. 3 de Davide et Saule, col. 695, iisdem sæpe verbis. Montefulconius. (e) In Græco, tor Dewphool μy xparty, quæ hune sensum ex• hibent, qui se a spectaculis non potest cohibere. |