riora, contra quam opinatus est Vincentius Bellovacensis, Specul. doctrinal. libr. XVIII. cap. 43. Origener hac de caussa immerito castigans. Facilis est loci hujus juxta ecclesiae doctrinam expositio. Nam ut ex corporis Christi esu adjumentum quis capiat, non esus ipse sufficit, sed integra praeterea et intaminata mens requiritur; alioquin judicium sibi manducat et bibit, qui noxis pollutus ad altaris sacramentum accedit. Itaque non ex se solum et simpliciter edenti sanctitatem confert, sed ita, si ab edente certa fides, et purus animus adhibeantur. Similiter homo hoc abstinens sacramento, vel quod nondum sibi sit satis probatus, vel quod nondum justam attigerit aetatem, vel alia quavis legitima de caussa, detrimentum ex hac abstinentia non capit; imo nec bono aliquo inde privari ait Origenes. Quod ita intelligo: cum homo nondum sibi satis probatus, vel alicujus criminis sibi conscius, si ad altaris Sacramentum accedat, judicium sibi manducet et bibat, atque ex hoc esu et potu mortem animae suae consciscat, nedum fructum aliquem inde percipiat, sequitur, ut si haec reformidans Sacramento abstineat, bono aliquo non privetur, dum non sumit corpus Christi; cum malum tantum fuisset nacturus, si sumsisset. Materia autem constans illa panis pars, quam in secessum ejici ait, ea sunt accidentia materiae panis inhaerentia et ejus propria, quae corrupta a stomacho, et in novam conversa substantiam, vel in secessum abeunt, vel humani corporis formam induunt. Precationem vero illam, quac panem comedentibus utilem efficit, et sermonem super pane prolatum, quid aliud esse dicam, quam mystica illa verba, quibus panis consecratur, et quae εὐ xv ac mysticam precem nonnulli Patres appellant? quia precationem, licet non expressam, involvunt, qua Deum rogat sacerdos, ut prolatis a se mysticis verbis idem efficiat, quod effecit olim, cum eadem ipse proferret. Atque per haec cum panis in corpus Christi efficiatur con. versio, comedentem accidentia illa minime juvant, sed per mystica illa verba fit, ut esu corporis Christi adjuvemur, Typicum denique et symbolicum corpus appellat, vel quod sub specie et similitudine panis delitescat; et cum corpus Christi re ipsa sit, typo et symbolo panis esse videatur: quod idem est ac si sacramentale dixisset, quia non nudum Christi contingimus corpus, sed sub symbolis involutum. Quapropter Homilia VII. in Levit. num. 5. sic disserit Adamantius: »Est et in Novo Testamento litera, quae occidat eum, qui non spiritualiter quae dicuntur, adverterit. Si enim secundum literam sequaris hoc ipsum, quod dictum est:«<»>>>Nisi1) manducaveritis carnem meam, et biberitis sanguinem meum: «<«< »>occidit haec litera Spiritualiter haec intelligi jubet, quia sacramentaliter carnem suam manducari et sanguinem suum bibi sancit Christus, non quo modo carnes alias dentibus comminuimus. Nec responsionis hujus robur infringit Edmundus Albertinus, 2) cum ait, negare illic Origenem comedi carnem Christi secundum literam; quisquis autem comedit Christi carnem, licet non in propria specie et figura comedat, Christi tamen carnem secundum literam comedere. Infitior enim carnem Christi eum comedere secundum literam, qui illam non in propria specie et figura comedit; nam comedere secundum literam, illud est, ita comedere, quomodo esculenta comedere consuevimus, nimirum ori inserta dentibus permolere, lingua versare, palato degustare, gula sorbere, in ventriculum demissa concoquere, intestinis excepta a faecibus secernere, et in corporis alimentum distribuere. Hac ratione cum Christi caro neutiquam a nobis comedatur, non comeditur profecto secundum literam, sed sacramentaliter. Vel 4) Cfr. ev. Joann. VI, 53. 2) Cfr. Albert. de sacram. Euchar. libr. II. in Exam. testim. Orig. cap. 1. eucharisticum panem eatenus appellat Origenes corpus typicum, et symbolicum, non quatenus absentis corporis Christi typus est et symbolum, quod vult Edmundus Albertinus, aliique cum eo Heterodoxi: sed quatenus, cum re ipsa sit corpus Christi, aliarum rerum typus est et symbolum, puta sui ipsius extra Sacramentum, ut fuit olim in cruce, et ut est nunc in coelo; vel resurrectionis nostrae juxta Nicaenum Concilium; vel »unius illius corporis, cujus ipse (Salvator) caput exsistit, cuique nos, tanquam membra, arctissima fidei, spei, et caritatis connexione adstrictos esse voluit,« juxta Tridentinos Patres; vel fidei et promissionis, juxta Clementem Alexandrinum, Penitus confirmant expositionem istam similes locutiones Origenis, in quibus res quaedam symbolicae appellantur, vel symbolice tales, talesve esse dicuntur; non quod revera tales, talesve non sint; sed quod cum tales, talesve revera sint, aliarum tamen rerum symbola sint. Sic Tomo XXXII. in Joann. num. 13. Joannem ait symbolice recubuisse in sinu Christi: non quod revera in sinu Christi non recubuerit, sed quod recubitus ille symbolum esset propensi affectus, et pronae fidei, quam erga Christum gerebat Joannes. Similiter Tomo eodem num. 16. ait, symbolice noctem fuisse, cum Jesum proditurus Judas exiit; non quod revera nox non esset, Joannes quippe noctem fuisse scribit cap. XIII. vers. 30. sed quod nox illa symbolum esset noctis alterius, quae Judae animo incubabat. Quin etiam Tom. XIV. in Matth. num. 22. Paulum jussisse ait, ut episcopus, presbyter, et diaconus, quos symbola fuisse vult verarum rerum, symbolice monogami sint; non quod revera monogamos non esse velit, tales enim esse debere satis hoc loco docet —; sed quod monogamia illa symbolum sit munditiei animae, quam tueri debent, qui sacra administrant. Idem praeterea Tom. XVI. in Matth. num. 3. summum Judaeorum sacerdotem, symbolicum appellat; non quod sacerdos re -9 vcra non esset: - quis enim hoc neget -? sed quod symbolum esset veri sacerdotis Christi. Ibidem sacrificia Mosaicae legis, symbolica appellat: non quod revera sacrificia non essent; sed quod symbola essent sacrificiorum, quae fiunt pro peccatis. Addit demum, cum subjugi, corpore nempe suò, vectum Jesum excepit vera Jerusalem, superna scilicet, tunc dissipatam fuisse Jerusalem, quae umbra est: umbram dicens, pro eo, quod symbolum dixerat: non quod Jerusalem inferior, terrena nimirum, revera Jerusalem non esset; sed quod umbra esset et symbolum supernae Jerusalem. Pari modo igitur, cum corpus Christi appellat symbolicum et typicum, non illic revera adesse negat Christi corpus, sed praesens illic Christi corpus symbolum et typum esse vult rerum aliarum, earum nempe, quas commemoravimus, puta sui ipsius extra Sacramentum. Id quod satis indicat Origenes, cum proxime subjungit: Πολλὰ δ ̓ ἂν καὶ περὶ αὐτοῦ λέγοιτο τοῦ λόγου, ὃς γέγονε ') σάρξ, καὶ ἀληθινὴ 3) βρῶσις· in quibus disserit de Christi corpore extra Sacramentum. Nulla hac, quam damus, aptior vel solidior excogitari potest loci hujus solutio, utpote quae ex consimilibus scriptoris ejusdem testimoniis petita sit, et mentem ipsius manifestó declaret. Frustra igitur ex superioribus Adamantii de Eucharistia verbis praesidium causae suae arcessere conati sunt multi temporum istorum Heterodoxi. Frustra quoque locum ab Haereticis depravatum suspicatus est Sixtus Senensis Biblioth. lib. VI. Annot. 66. Frustra ab Erasmo interprete corruptum conjectati sunt Genebrardus, et Perronius; cum integritatem loci Mss. Codicum Graecorum consensus aperte probet. Praeter duo illa Origenis testimonia, quibus de Eucharistiae sacramento perperam sensisse visus est, alia quatuor generis ejusdem affert Petrus Martyr. in libro 1) Ev. Joann. I, 14. 2) Ev. Joann. VI, 55. contra Gardinerum, unde caussam suam non parum confirmari putat. Prior locus depromtus est ex Homil, XVI. in Num. num. 9. »Bibere dicimur ') sanguinem Christi, non solum sacramentorum ritu, sed et cum sermones ejus recipimus, in quibus vita consistit, sicut et ipse dicit: «< >>>>Verba) quae locutus sum, spiritus et vita est.«« At manifeste facit illud pro Catholica caussa; nam sacramentalem sanguinis Christi potationem ab alia secernit, qua verbum Christi auribus et mente, spirituali quodam modo bibitur. Nec) plus valet pro adversariorum partibus ') Ed. Huetii: dicimus. 2) Ev. Joann. VI, 63. 3) Non magis favent heterodoxis quae post haec verba Mss. Codd. auctoritate in textum restituimus: »Non enim panem illum visibilem, quem tenebat in manibus, corpus suum dicebat Deus Verbum, sed Verbum, in cujus mysterio fuerat panis ille frangendus. Nec potum illum visibilem sanguinem suum dicebat, sed verbum, in cujus mysterio potus ille fuerat effundendus. Nam corpus Dei Verbi, aut sanguis, quid aliud esse potest, nisi verbum quod nutrit, et verbum, quod laetificat cor?« Tria enim hic Origenes cum Veteribus quibusdam in Eucharistia distinguit: nempe speciem externam sensibus subjectam; substantiam intus latentem, et solo fidei contuitu adspectabilem; et mysticam quandam Sacramenti significationem. Ad partem externam oculis apparentem, et Christi manibus contrectatam respicit, cum ait: »>Non enim panem illum visibilem, quem tenebat in manibus, corpus suum dicebat Deus Verbum, sed Verbum, in cujus frangendus. Nec potum illum visibilem, sanguinem suum dicebat.« Substantiam sub externa specie latentem aperte designat tum his praecedentibus verbis: »Panis iste, quem Deus Verbum corpus suum esse fatetur, - et potus iste quem Deus Verbum sanguinem suum fatetur: « tum his subsequentis articuli: »Et ostendit (Jesus), quando eos (discipulos) hoc pane nutrit, proprium esse corpus, -- |